Crisissfeer rond bezuinigingen te verwachten
„We moeten
geen VVD
worden met
een christelijk
sausje"
Economie voor havo
dit jaar geen ramp
BINNENLAND
CeidócSoirtant
VOORZITTER HANS HUIBERS
VAN JONGERENORGANISATIE CDA:
J/JCCWW?ld
ZATERDAG 9 MEI 1967 PAGINA 5
DEN HAAG Voor het
eerst sinds lange tijd is er
door het kabinet weer
eens tot diep in de nacht
vergaderd om een bezui-
nigingsknoop te ontrafe
len. Urenlang overleg in
Ideine en grotere groepjes
was nodig alvorens in de
vroege uurtjes van konin
ginnedag uiteindelijk een
akkoord kon worden be
reikt. Dat komt er op neer
dat er volgend jaar in elk
geval 1,2 miljard gulden
extra moet worden omge
bogen om er voor te zor
gen dat uit de hand gelo
pen uitgaven en tegenval
lers worden gecompen
seerd en zo per saldo het
overheidstekort binnen de
grenzen blijft die het re
geerakkoord daar zo dui
delijk voor stelt.
Het ging weer als vanouds
hard tegen hard en de minis
ters haalden opgelucht adem
toen premier Lubbers de pers
kon gaan vertellen dat het ka
binet er uit was. Wie op dat
moment juichte heeft dat ech
ter te vroeg gedaan. De rela
tief grote moeite waarmee vo
rige week een voorlopig ak
koord kon worden bereikt is
slechts een voorproefje van
wat ons de komende zomer
nog te wachten staat. Politiek
gezien wordt het in elk geval
een lange en hete zomer.
Zoals we elders in deze krant
meldden zal minister Ruding
binnen twee maanden een for
se nieuwe tegenvaller aankon
digen die opnieuw eea extra
rondje bezuinigingen noodza
kelijk maakt. Weer moet het
mes in de uitgaven om een be
drag van 1,75 tot 2,5 miljard
gulden bij elkaar te schrapen.
Die operatie valt straks uiterst
ongelukkig samen met een
grote druk om juist een aantal
omvangrijke extra uitgaven te
doen: een verlaging van de
lasten voor burgers en bedrij
ven, een betere beloning van
de ambtenaren en waarschijn
lijk ook meer geld voor de be
strijding van de werkloosheid.
Vastgepind
De lastenverlichting en de be
loning van het overheidsperso
neel zijn twee punten waarop
de liberale regeringspartij zich
de laatste weken steeds meer
profileert. De VVD heeft zich
daar zelfs zo op vastgepind,
dat zij zonder groot gezichts
verlies nauwelijks meer terug
kan. Terugkrabbelen zou de
toch al geminimaliseerde aan
hang nog verder doen slinken
en dat is het laatste dat de li
beralen kunnen gebruiken.
Met name het gehakketak
rond de lastenverlichting kan
dus nog een behoorlijke be
dreiging worden voor het
voortbestaan van het kabinet.
We mogen immers niet verge
ten dat we hier met een oud
dogma van de VVD te maken
hebben, een stokpaardje dat de
Voorhoe\
jaren
hebben kunnen berijden.
De financiële problemen die
het kabinet-Lubbers bij de
voorbereiding van de begro
ting voor zijn kiezen krijgt zijn
enorm: het bedrag van 1,75 tot
2,5 miljard als gevolg van de
tegenvallende economische
groei moet eigenlijk nog ver
hoogd worden met de kosten
iongens van Voorhoeve de
laatste jaren veel te weinig
van de bovengenoemde extra
uitgaven. Zo is het bepaald
niet uitgesloten dat de belas
tingontvangsten door de in
zakkende economische groei
weer tegen gaan vallen. Maar
zelfs als we alleen de extra be
zuinigingen als direct gevolg
van een tegenvallende econo
mische groei in de beschou
wing betrekken moet het ka
binet deze zomer een berg ne
men die het nog niet eerder op
zijn parcours tegenkwam.
Wat deze operatie zo moeilijk
maakt is het feit dat het kabi
net zo langzamerhand is uitbe-
zuinigd. In de afgelopen jaren
is er al zoveel in de overheids
uitgaven gesneden en geknipt
dat alle franje er nu wel af is
en dat posten die van oudsher
als melkkoe zijn gehanteerd
(salarissen, onderwijs) nu tot
op het bot zijn uitgebeend.
Niet voor niets heeft minister
Deetman (onderwijs) bij het
laatste bezuinigingsoverleg zo
vaak met de vuist op tafel ge
slagen. Nog zo'n operatie kan
hem wel eens te veel worden
en naar verluidt is Deetman
niet de enige die zo denkt. De
bezuinigingsmoeheid slaat in
het kabinet hard toe.
Openbreken
Als men er straks niet uit
komt en een ministerscrisis of
zelfs een complete kabinetscri
sis wil voorkomen, dan is het
openbreken van het regeerak
koord waarschijnlijk het laat
ste redmiddel. Dr. Duisenberg
van De Nederlandsche Bank
merkte vorige week nog op
dat dit akkoord vorig jaar van
veel te optimistische bereke
ningen is uitgegaan. Als dat zo
blijkt te zijn, wat ligt er dan
meer voor de hand dan het
grondig te herzien en aan te
passen aan de realiteit? Dat is
echter makkelijker gezegd dan
gedaan. Zoiets vereist immers
een stevig partijtje politiek
bekvechten tussen de coalitie
partners, want als bepaalde
beloften niet kunnen worden
nagekomen zullen zowel CDA
als VVD daar toch politiek
voor moeten bloeden.
In Den Haag circuleren al wat
onderwerpen. Zo zouden in
elk geval twee heilige koeien
moeten worden geslacht: het
ontzien van Defensie (harte-
wens VVD) en Ontwikkelings
samenwerking (troetelkind
CDA) kan men verder wel
vergeten. Ook deze begrotings
posten zullen een veer moeten
laten. Veel moeilijker ligt het
echter op het punt van de
koopkracht en de werkloos
heidsbestrijding. Ook op deze
punten zijn beloften gedaan.
De koopkrachtontwikkeling
heeft het kabinet niet in eigen
hand: die is in grote mate af
hankelijk van wat wordt afge
sproken in het bedrijfsleven.
Wat de collectieve sector
(overheid en trendvolgers) be
treft houdt het kabinet vast
aan een bevriezing van de uit
keringen en ambtenarensala
rissen en veel verder kan het
niet gaan. Een achteruitgang
van deze groepen tegenover
een koopkrachtverbetering in
het bedrijfsleven is politiek
volstrekt onhaalbaar.
Kopzorgen
Anderzijds levert de werkloos
heidsbestrijding ook steeds
meer kopzorgen op. Het werk
loosheidscijfer zakt veel te
traag, waardoor de roep om
extra (geld kostende) maatre
gelen steeds groter wordt,
maar tegelijk blijven de uitga
ven voor uitkeringen hoger
dan werd geraamd. Bovendien
zit er een pijnlijke bijkomstig
heid aan deze ontwikkeling.
Premier Lubbers verbond im
mers een jaar geleden zelf het
slagen van zijn karwei als re
geringsleider en CDA-voor-
man aan een aantal van
500.000 werklozen in 1990. Het
wordt met de dag duidelijker
dat dit aantal niet zal worden
gehaald en reken maar dat de
oppositie Lubbers in zijn twee
kwaliteiten (premier en CDA-
leider) een dergelijke misluk
king stevig zal aanwrijven.
Blijven er nog twee uitwegen
over: meer inkomsten zien te
krijgen, óf gewoon meer uitge
ven, dat wil zeggen het tekort
op laten lopen/Voor beide is
het openbreken van het re
geerakkoord nodig. Het zal
duidelijk zijn dat het verhogen
van de belastingen niet erg
reëel is als de VVD momenteel
juist een hard punt maakt van
het verlagen van de lasten. En
het financieringstekort? Dat
was „Stee-vast" de vluchtweg
van de voorganger van minis
ter Ruding, Fons van der Stee.
We kennen Onno allemaal als
een mens van een ander slag.
Al bij de start van het tweede
kabinet-Lubbers maakte hij
duidelijk dat hij alleen met
heldere, onwrikbare afspraken
over de vermindering van het
financieringstekort bereid was
het karwei te helpen afmaken.
Anders hoefde het voor hem
niet.
Natuurlijk, ook Ruding kan
daar onderuit komen als hjj
zou instemmen met het open
breken van het regeerakkoord
op dit punt, maar politiek Den
Haag gelooft niet dat hij zoveel
„opportunisme" (zoals zo'n
draai in mooi Nederlands heet)
kan opbrengen. Onno Ruding
zal dan vrijwel zeker treden in
de voetsporen van zijn voor-
voorganger Andriessen en ziin
ontslag indienen. En dan heb
ben we de poppen pas goed
aan het dansen.
ARJEN BROEKHUIZEN
Hans Huiberts: „Het klinkt
misschien gek, maar ik denk
dat bijvoorbeeld Ruding het
ook in een coalitie met de PvdA
heel goed zou doen".
DEN HAAG „De chris
ten-democratie moet er
geweldig voor oppassen
dat ze zich niet laat ont
wikkelen tot een conser
vatief, dood blok aan het
been in de Nederlandse
politieke verhoudingen.
Het CDA moet oppassen
zich niet in slaap te laten
sussen door een soort zelf
genoegzaam rechts".
„Ik heb altijd begrepen dat het
christen-democratisch mens
beeld van samen verantwoor
delijk zijn mijlen ver afstaat
van het liberale ieder-voor-
zich. Ik heb nog steeds het ge
voel dat op lange termijn de
CDA-ideeën over zorg èm en
verantwoordelijkheid voor el
kaar veel beter uit te voeren
zijn in relatie met de sociaal
democratische solidariteitsge-
dachte".
Neen, hier zijn geen verbitter
de ex-CDA'ers als Jan Nico
Scholten of Stef Dijkman aan
het woord. De uitspraken zijn
van iemand die naar eigen
zeggen het CDA-gedachten-
goed „met enthousiasme"
neeft omhelsd en die nog nooit
een seconde de neiging heeft
gehad zich van deze partij af
te keren. We hebben het over
Hans Huibers, de 26-jarige
voorzitter van het CDJA, de
jongerenorganisatie van het
CDA.
Maar waarom vond Huibers,
die dit jaar doctorandus be
stuurskunde hoopt te worden
aan de universiteit van Twen
te, het dan nodig de moeder
partij zo striemend toe te spre
ken? Is hij soms afkomstig uit
de Arjos, de voormalige jonge
renorganisatie van de ARP,
die de oprichting van het CDA
eigenlijk maar niks vond en
derhalve tot het laatst toe pro
beerde zelfstandig te blijven
en niet op te gaan in het
CDJA?
Alweer mis. Hans Huibers is
Nijmegenaar van origine en
komt „dus" uit een katholiek
nest. Toen hij zes jaar geleden
politiek actief wilde worde-
behoefde dat echter niet meer
via de KVP maar kon dat via
een rechtstreeks lidmaatschap
van het CD(J)A. In 1984 werd
Hans Huibers gekozen tot
voorzitter van de iongeren-or-
ganisatie, als opvolger van Jo-
han de Leeuw.
Vol trots vertelt Huibers dat
het „ontzettend goed" gaat met
het CDJA. Het afgelopen an
derhalf iaar is er een netto
winst geboekt van duizend le
den, waardoor het totale be
stand nu 2500 bedraagt. Het
CDJA, waar men lid van kan
blijven tot aan de dertigste
verjaardag, heeft volgens zijn
voorzitter een aanzienlijke in
vloed op het gebeuren in de
moederpartij. Huibers zelf is
adviserend lid van het dage
lijks bestuur en verkeert wat
dat betreft in dezelfde situatie
als Bert de Vries, fractievoor
zitter in de Tweede Kamer.
Maar die invloed van het
CDJA blijkt misschien nog
duidelijker uit het feit dat vo
rig jaar drie (voormalige)
CDJA'ers in de Tweede Ka
mer werden gekozen: de al ge
noemde Johan de Leeuw,
Wim van der Camp en Helmer
Koetje. Bij de eveneens in 1986
gehouden verkiezingen voor
de gemeenteraden prijkten
vijftig CDJA'ers op een ver
kiesbare plaats van de CDA-
kandidatenlijst. Dit jaar ge
beurde hetzelfde, toen de
lijsten werden opgemaakt voor»
de verkiezingen van de pro
vinciale staten. Ook mag niet
onvermeld blijven dat van de
negen vacatures die dit jaar in
het algemeen bestuur van het
CDA ontstonden, er maar
liefst zes door CDA-jongeren
werden opgevuld. Vice-voor
zitter Rob van den Beet, vol
gens sommigen de „coming
man" van het CDA, is ook nog
steeds CDJA'er.
Maar daarmee hebben we nog
steeds geen antwoord op de
vraag waarom de CDJA-voor-
zitter zo uithaalde naar het
CDA. Hans Huibers: „Ik krijg
weieens het gevoel dat het
CDA denkt: het gaat goed, er
is geen vuiltje aan de lucht
Lubbers klaart ons karwei, de
VVD maakt de ene blunder na
de andere en de PvdA zit ho
peloos in de knoei door inter
ne discussies. Dat is mij net
even te zelfgenoegzaam. En ik
heb daar het woord „rechts"
aan toegevoegd, omdat deze
houding gemakkelijk leidt tot
de gedachte dat het CDA de
natuurlijke tegenvoeter is van
de PvdA. Dat vind ik dus heel
duidelijk van niet. Wij moeten
niet alleen in discussie blijven
met de liberalen maar ook met
de sociaal-democraten. Van
dat laatste is de afgelopen ja
ren nauwelijks sprake ge
weest, ook trouwens door de
houding van de PvdA zelf
Lubbers
Wie zijn degenen die het CDA
naar rechts drukken?
„Het gaat mij niet om het ge
drag van individuele mensen
maar om de koers van de par
tij. Een goed voorbeeld vor
men de verkiezingscampagnes
van 1986 en 1987. Daarbij
stond de coalitie tegenover de
oppositie. Voor een deel was
daar wel reden toe, doordat de
Partij van de Arbeid daar zelf
aanleiding toe gaf. Maar op
lange termijn is dat volgens
mij niet de koers die het CDA
moet volgen".
Waar staat premier Lubbers:
rechts, links of in het midden?
„Wat mij aanspreekt in me
neer Lubbers is dat hij open
staat voor signalen van alle
kanten en die ook om wil zet
ten in beleid. Dat vind ik een
heel positieve houding".
Het is toch onder Lubbers dat
het CDA nadrukkelijk geko
zen heeft voor een coalitie met
de VVD?
„Mijn waarschuwingen richten
zich niet tegen meneer Lub
bers maar tegen het CDA als
geheel. De partij moet er ge
weldig voor oppassen dat er
niet een beeld ontstaat van:
CDA en VVD zijn één pot nat.
Vorig jaar heb ik, in aanwezig
heid van Lubbers, gezegd: we
moeten geen VVD worden
met een christelijke immate
riële saus. Volgens mij zitten
er gevaren aan zo'n tendens.
Ik vind het oneigenlijk te vra
gen wie dat dan precies ver
oorzaakt. Daar gaat het niet
om. Bovendien kijk ik daarbij
niet naar het verleden maar
maar de toekomst. Vorig jaar
vond ik het begrijpelijk dat
Lubbers zichzelf tegenover
Den Uyl plaatste. Maar we
gaan nu naar de jaren negen
tig en hebben dus ook te ma
ken met de vraagstukken van
de jaren negentig. In dat licht
zeg ik: er mag geen sprake zijn
van een tegenstelling tussen
enerzijds CDA en VVD en an
derzijds de PvdA. Het zou best
eens kunnen dat er straks een
andere coalitie nodig is".
CDA-PvdA?
Houd je nu eigenlijk een plei
dooi voor een herstel van de
samenwerking tussen CDA en
PvdA in 1990?
„Nee, ik pleit ervoor dat het
CDA zich bereid verklaart tot
discussie. Discussie over de
vraagstukken van de jaren ne
gentig. Eén van de dingen
waar ik mij grote zorgen om
maak is de solidariteit. Kijk,
vier van de vijf schoolverla
ters redt het wel maar trekt
zich vervolgens geen ene moer
aan van die ene pechvogel en
evenmin van al die andere
mensen die niet van de econo
mische opleving hebben ge
profiteerd. Dat klemt te meer
omdat de overheid om finan
ciële redenen moet terugtre
den en de samenleving dus
zelf weer een aantal' verant
woordelijkheden op de schou
ders gelegd krijgt. Daarmee
wordt een geweldig beroep ge
daan op de solidariteit van
mensen onderling. En dan zou
het best zo kunnen zijn dat
FLIP
CDA veel meer aansluiting
vindt bij de PvdA dan bij de
VVD".
„Maar of dat een coalitie ople
vert is vers twee. De wijze
waarop de PvdA zich heeft
opgesteld tijdens het eerste ka
binet-Lubbers, het consequent
afbreken van het beleid,
maakte een constructieve dis
cussie onmogelijk. Minister De
Koning heeft de PvdA daar
ook al eens tegen gewaar
schuwd. Die partij mag niet
volstaan met te roepen: die
zorgzame samenleving van
Bripkman is niks. Ze moet ook
aangeven wat zij dan wel goed
vindt. Dan kom je tot een dis
cussie. Hetzelfde geldt voor de
kwestie van vrede en veilig
heid. Voor een groot deel ligt
de schuld van de huidige poli
tieke verhoudingen bij de
PvdA zelf. In 1982 is die partij
heel bewust weggelopen voor
regeringsverantwoordelijk
heid. Alleen om die reden lag
het al voor de hand dat het
CDA weer met de VVD in zee
ging. Daar kwam uiteraard bij
dat de liberalen veel meer oog
hadden en hebben voor de
noodzaak van het terugdrin-
Êen van het financieringste-
ort en het verlagen van de
belastingdruk. Daarom was
óók ik er vorig jaar voorstan
der van dat het CDA door zou
gaan met de VVD. Maar de
problemen die nu op ons afko
men zijn van een andere aard
en zouden andere coalities
noodzakelijk kunnen maken".
Maar de overgrote meerder
heid van de CDA-achterban
moet toch nog steeds niets
hebben van een coalitie met
die „enge, drammerige"
PvdA 'ers?
„De PvdA kan dat beeld zoals
gezegd zelf bijstellen. Maar het
CDA moet er mee ophouden
Wim Kok en Marjanne Sint
dezelfde etiketten op te plak
ken als Joop den Uyl en Max
van den Berg. Dat is niet te
recht".
Je hebt ook gewezen op de be
weging van de VVD naar het
midden toe. Ben je bang dat
het CDA op een ochtend wak
ker wordt en dan merkt dat de
VVD een coalitie met de PvdA
heeft gesloten
„Partijen die andere partijen
uitsluiten hebben het in Ne
derland nooit zo ver gebracht.
Het CDA moet daar dus voor
oppassen. Het is niet in ons be
lang dat we ons uitsluitend
richten op de VVD. Evenmin
is het verstandig dat het CDA
zich rechts van de VVD op
stelt om daarmee kiezers weg
te halen bij die partij. We moe
ten de VVD haar eigen ruimte
laten, ook om strategische re
denen. Wat hebben wij eraan
Joris Voorhoeve in de armen
van de PvdA te drijven?"
Bezinningsproces
Beseft men dat ook in de top
van het CDA?
„Ja, ook daar is naar mijn me
ning een bezinningsproces aan
de gang, waarbij dit soort za
ken aan de orde komt. De
nieuwe voorzitter Wim van
Velzen heeft toegezegd dat hij
de partij, nu deze verbreed is,
ook wil verdiepen. Hij is be
reid tot discussie en het CDJA
steunt hem van harte in dat
streven. We vinden dat heel
positief. Zo hoort het. We moe
ten onze handen niet alleen
meer voor applaus gebruiken
maar ook voor het verrichten
van werk. Hoe zien wij de ei
gen identiteit van het CDA en
op welke wijze kunnen wij
onze opvattingen het beste re
aliseren?"
Hebben jouw waarschuwingen
ook te maken met het feit dat
Lubbers weieens eerder zou
kunnen opstappen dan menig
een denkt?
„Ik weet niet wanneer Lub
bers opstapt en vind het dus
ook niet relevant daarover te
speculeren. Maar in zijn alge
meenheid is het natuurlijk wel
zo dat het CDA ook né Lub
bers verder moet. Daar moet
de partij aandacht aan beste
den. We moeten ons afvragen
of al die jongeren vorig jaar op
Lubbers of op het CDA heb
ben gestemd. Mijn mening is
dat je die mensen alleen zult
kunnen vasthouden als je met
een eigen aansprekend geluid
komt".
En wie moet Lubbers opvol
gen als leider van het CDA?
„Ik heb geen idee. Ik weet al
leen dat een verkiezing tot
lijsttrekker iemand nog niet
tot politiek leider maakt. De
betrokkene moet dat zelf af
dwingen. Dat zie ie bij de
VVD. Wie is daar de politiek
leider? Voorhoeve of De Kor
te? Ik ben het overigens niet
eens met de opvatting dat de
afstand tussen Lubbers en an
dere CDA'ers zo enorm groot
is. Kijk eens naar het kabinet.
Ik vind dat ook alle andere
CDA-ministers de toets der
kritiek meer dan kunnen
doorstaan. Het klinkt mis
schien gek, maar ik denk dat
bijvoorbeeld Ruding het ook in
een coalitie met de PvdA heel
goed zou doen".
RIK IN T HOUT
De laatste jaren was het
havo-examen economie
een ramp. Na aanpassing
van de norm was vorig
jaar nog 47 pet van de
examens onvoldoende. Dit
jaar heeft de examencom
missie de kritiek zich goed
aangetrokken, aldus de
heer Dikker Hupkes, le
raar aan het St. Maartens-
college in Voorburg.
De problemen waren velerlei.
Door het beperkte aantal op
gaven was vorige jaren een
misser van grote invloed op
het cijfer - nu was het aantal
opgaven zes. Ook was vorig
iaar de eerste opgave de moei
lijkste, een flinke aanslag op
de zekerheid van de kandida
ten. Nu was er een opgave
over de bloemenveiling van
Aalsmeer, een bekend model;
de leerlingen moesten alleen
opletten dat de evenwicht-
sprijs in guldens en niet in
dubbeltjes moest worden bere
kend. Het moeilijke taalge
bruik en abstractieniveau van
vorig jaar waren nu verlaten.
Het nu opgenomen Keynesi
aans model was ruimschoots
bekend. Ook de actualiteit
kwam goed aan bod in de op
gaven over deflatie en flexibi
lisering van de arbeidsmarkt
Of de leerlingen even tevre
den waren als de docent, valt
evenwel te bezien. Soomigen
zullen toch wel hun proble
men hebben gehad, mara het
geheel was goed op havo-ni
veau, zoals de opgave over de
schuldenlast van de ontwikke
lingslanden, aldus de heer
Dikker Hupkes.
Superheffing
Zijn vwo-collega Griffioen
vond na het zware examen
van vorig jaar het vwo-exa-
men ditmaal zelfs (te) makke
lijk. Alle onderdelen kwamen
aan bod: het Keynesiaans mo
del, statistiek (vrij eenvoudig
met wat rekenwerk), geld
(goed op niveau) en micro-eco
nomie. Die laatste opgave is de
laatste jaren zo eenvoudig ge
worden dat de docenten zich
afvragen of nog wel zoveel tijd
aan dit onderdeel moet wor
den besteed. Ditmaal betrof de
opgave een melkveebedrijf
met de te verwachten super
heffing, waarbij vragen wer
den gesteld naar kostenlijn,
produktieomvang en winst in
combinatie met de superhef
fing, e.d. Het enige dat het
examen miste was de sector
buitenland. Met name in de
opgave over geld had de rela
tie met het buitenland behan
deld kunnen worden.
Duits
Een opvallende ervaring bij de
examens Duits voor de mavo:
nam je eerst het D-examen
door en daarna het C-examen
dan leek het tweede moeilij
ker. C bood meer leeswerk en
bevatte soms ook enkele ver
warrende vragen, aldus mevr.
Sosef, docente aan het Lucas
College te Voorschoten. Het D-
examen was ronduit leuk, aar
dige teksten over een fietsva
kantie in Denemarken, brom
mers (met weliswaar een
moeilijke startzin, waarover
prompt een vraag werd ge
steld) en het circus (met in de
laatste zin een moeilijk woord
dat niet uit de context duide
lijk werd). Ook de teksten van
het C-examen waren aardig,
zoals die over Noorwegen. De
vragen over de tekst over de
boodschappenwagentjes waren
af en toe niet eenvoudig.
Duits voor de havo bestond uit
vijftig vragen over vijf tek
sten. Vijf briefjes over jonge
ren over Duitsland en zijn ver
leden vormden een zeer ge
schikt begin, aldus mevr. De
Gelder van het Lucas College.
De volgende teksten waren
aanzienlijk moeilijker, vooral
de tweede over de beide Duits-
landen. Hier weas inzicht ge
wenst om de pittige vragen
goed te kunnen beantwoorden.
Niet eenvoudig maar toch aar
dig waren de teksten over
prestatiemotief in sport en car
rière en over de problemen
voor topsporters in de DDR.
Een makkelijke tekst over tol
gelden in Zwitserland sloot het
examen af.
Duits voor het vwo was goed
te maken en bestond uit vier
teksten, uit Die Zeit, Frank
furter Allgemeine en Süddeut-
sche. De eerste ging over het
Heizeldrama in België, een
helder geschreven stuk over
een gebeurtenis waarover ie
dereen mee kan praten. De
tweede tekst ging over de posi
tie van de alpha-wetenschap-
pen in concurrentie met de na
tuurwetenschappen. Deze
tekst werd als het moeilijkst
ervaren. De derde over ex
treem rechts in West-Duits-
land was een interessante,
evenals de laatste over de ge
schiedenis op de televisie.
Engels
Het Engels examen voor ma-
vo-d blonk uit door saaiheid.
Dat vonden niet alleen de do
centen, maar ook de leerlin
gen. De saaiheid overheerste
de moeilijkheidsgraad. Uitge
zonderd een tekst over Ethio-
f»ië was het examen niet moei-
ijk. De laatste tekst over ex
perimenten op dieren kon de
belangstelling van de leerlin
gen nog wel wekken. Het
leukste onderdeel vonden de
mavo-leerlingen het sinds vo
rig jaar ingevoerde blok van
tien communicatieve opdrach
ten, waaronder advertenties.
Volgens de docenten zou de
examencommissie best wat
meer mogen appelleren aan de
belevingswereld van de huidi
ge jeugd, zoals dat de laatste
twee jaar wel gebeurt bij het
examen Nederlands.
Examen-uitslagen donderdag 7
mei
Lmo-C Etaleren l.b; 2.a; 3.a;
4.a; 5.f; 6.c; 7.d; 8.e; 9.b; lO.f;
ll.c; 12.b; 13.d; 14.a; 15.f; 16.e;
17.f; 18.d; 19.b; 20.a; 21.be 22.d;
23.b; 24 c; 25.c; 26 c; 27.d; 28 e;
29.f; 30.f; 31.d; 32.f; 33.d; 34.a;
35.b; 36.f; 37.c; 38.c; 39.f; 40 e;
41c; 42.e; 43 c; 44.c; 45.f; 46.f;
47.b; 48.f; 49.b; 50.c; 51.a; 52.d;
53.d; 54.a; 55.d; 56.c; 57.c; 58.f;
59.C; 60.b
Lbo/mavo-C Wiskunde l.b;
2.b; 3.b; 4.c; 5.e; 6.a; 7.b; 8.d;
9 a; lO.a; ll.c; 12.f; 13.d; 14.e;
15.b; 16.d; 17.d; 18.d; 19 f; 20.e;
21.d; 22.c; 23.d; 24.a; 25.b; 26.d;
27.e; 28.c; 29.c; 30.f
Lbo/mavo-D Wiskunde l.f;
2.b; 3.b; 4.d; 5.a; 6.c; 7.d; 8.c; 9.f;
lO.c; 1 l.b; 12.b; 13.a; 14.c; 15.b;
16.c; 17.d; 18.c; 19.d; 20.c; 21.c;
22.b; 23.a; 24.f; 25.e; 26.d; 27.c;
28.d; 29.c; 30.e
Mavo-C Aardrijkskunde l.c;
2 a; 3.a; 4.c; 5.c; 6.c; 7.b; 8.b; 9.d;
10 b; 1 l.b; 12.a; 13.a; 14.a; 15.c;
16.b; 17.c; 18.c; 19.d; 20.d; 21.a;
22.a; 23.c; 24.a; 25.b; 26.d; 27.c,
28.b, 29.f; 30.c; 31.c; 32.c
Lbo/mavo-D Aardrijkskunde
l.c; 2.b; 3.c; 4.a; 5.a; 6.c; 7.d; 8.d;
9.b; lO.a; ll.c, 12.f; 13.c; 14.c;
15.a; 16.b; 17.c; 18.d; 19.d; 20.a;
21.a; 22.a; 23.b; 24.b; 25.c; 26 b;
27.f; 28.c; 29.f; 30 b; 31.c; 32.d
