Weer bekentenis in
Iran-Contra-affaire
Oud-topman CIA Casey overleden
Wie weg wil,
wacht straf
BOTHA KAN HARDE
BELEID VOORTZETTEN
I
„Het systeem dat ik toepaste
was ontzettend gevaarlijk'
Van Eekelen vreest overmacht Sovjet-Unie
buitenland"
CeidócSouMMtt
FILIPUNS LEGER
STELT ULTIMATUM
AAN ONTVOERDERS
Happart op non-actief
TROEPENMACHT VS
BU NICARAGUA
Boycot CIA
tegen regering
van Spanje
99
Aanval op Palestijnen
„Witboek
Waldheim
niet
publiceren'
flip
387
DONDERDAG 7 MEI1987 PAGINA 7
iN.
Thatcher wil verleden
Jl-5 niet onderzoeken
LONDEN De Britse premier Marga
ret Thatcher heeft gisteren in het La
gerhuis verklaard geen commissie van
onderzoek in te stellen om na te gaan of
de geheime dienst M-5 indertijd betrok
ken was bij een komplot om premier
Harold Wilson ten val te brengen. „Het
verhaal is vals. Het is in 1977 onder-
jocht, zonder enig resultaat. Diepgaand
onderzoek in de afgelopen vier maan
den heeft geen nieuwe feiten aan het
licht gebracht", aldus de premier. De
Britse regering poogt nog steeds publi
catie in Australië te voorkomen van de
memoires van Peter Wright. Deze vroe
gere medewerker brengt daarin het
„oude komplot" voor het voetlicht
MANILA Het Filipijnse leger heeft
gisteren de ontvoerders van een team
Rode-Kruismedewerkers tot uiterlijk
vrijdag de tijd gegeven om hun zeven
gijzelaars vrij te laten. Geven de ont
voerders aan dat ultimatum geen ge
hoor dan zal het leger pogen de gijze
laars met geweld te bevrijden, zo liet
kolonel Raul Aquino, regionaal bevel
hebber op het zuidelijk eiland Minda
nao, weten. De zeven kruismedewer
kers, onder wie twee Zwitsers, werden
dinsdagmiddag door gewapende man
nen ontvoerd. Vandaag werd nog zon
der veel resultaat met de ontvoerders
onderhandeld.
Vermaarde RAF-piloot
Stanford-Truck dood
SANDWICH BAY Bob Stanford-
Tuck, de wereldvermaarde RAF-ge-
vechtspiloot in de Tweede Wereld
oorlog, is in zijn huis in Sandwich
Bay in het graafschap Kent, overle
den. Hij werd 70 jaar. Stanford-
Tuck wist 35 vijandelijke toestellen
neer te halen en er nog eens zes
zwaar te beschadigen. De gevechts
piloot wist vier keer met behulp
van zijn parachute aan de dood te
ontsnappen. De piloot moest zo vaak
op Buckingham Palace verschijnen
om eretekenen in ontvangst te ne
men dat koning George VI hem als
een oude bekende placht te begroe
ten.
BRUSSEL De omstreden Voerense bur
gemeester José Happart is gisteren on
danks zijn herverkiezing in deze Belgische.
Ïemeente wederom op non-actief gesteld,
n een poging een nieuwe regeringscrisis af
te wenden, besloot de gourverneur van
Limburg de herverkiezing van Happart te
vernietigen en de komst van een toezicht
houdend commissaris aan te kondigen. De
CVP, die het kabinet Martens-VI met een
crisis had gedreigd als voor 7 mei niets aan
de Voerkwestie gedaan zou worden, beves
tigde gisteravond dat sprake is van een
„nieuw feit". De toeziend commissaris
heeft de bevoegdheid om te controleren of
de nieuwe waarnemend burgemeester aan
het wettelijke vereiste van tweetaligheid
voldoet
Challenger-weduwe
eist drie miljard
ORLANDO De weduwe van een bij
de ramp met de Challenger op 28 janu
ari vorig jaar omgekomen ruimtevaar
der Michael Smith heeft gisteren een
eis tot schadevergoeding van ruim drie
miljard gulden ingediend. Zij beschul
digde de Amerikaanse staat en de
NASA de bouwer van de Challenger
daarbij van „grove nalatigheid",
een topman van NASA. Zijn beschul
digt hen van „grove nalatigheid". De
enige andere weduwe die schadever-
Soeding heeft geëist is Cheryl McNair,
ie de bouwer van dood door nalatig
heid heeft beschuldigd. Nabestaanden
van andere slachtoffers hebben via een
schikking met de overheid elk zeker
1,5 miljoen gulden ontvangen.
MANAGUA In een poging het linkse San-
dinistische bewind te intimideren hebben de
VS bij een reeks militaire oefeningen onge
veer honderdduizend militairen in de omge
ving van Nicaragua samengetrokken. Dit
heeft het Nicaraguaanse ministerie van defen
sie gisteren bekend gemaakt Het Hondurese
leger zou daarbij op „provocerende wijze"
steun verlenen aan de door Washington gefi
nancierde „Contra's". Het Amerikaanse mi
nisterie van defénsie kondigde aan dat 13 mei
40.000 Amerikaanse mariniers op de kust van
Honduras een landingsoperatie zullen uitvoe
ren. Sinds begin 1983 houden de Verenigde
Staten en Honduras een constante stroom oe
feningen op gang om de dreiging van een in
vasie in Nicaragua levend te nouden.
(Van onze correspondent
Paul van der Voort)
IARCELONA De Noorda-
lerikaanse inlichtingendienst
[A is volgens het doorgaans
..ïlingelichte Spaanse politie
ke weekblad Tiempo een boy-
i cotactie begonnen tegen de
v i Spaanse regering. Sinds enke-
jA ie maanden krijgt de Spaanse
•V j inlichtingendienst geen Ame-
rikaanse rapporten meer over
bijvoorbeeld voorgenomen ac-
i ties van internationale terro-
!ristenorganisaties. Via de boy
cot zou de inlichtingendienst
Madrid willen dwingen tot
meer soepelheid in de slepen
de onderhandelingen over de
j aanwezigheid van Amerikaan
se troepen op Spaans grondge-
I bied.
GLEN COVE De voor
malige directeur van de
CIA. William Casey, is
gisteren op 74-jarige leef
tijd in een ziekenhuis in
Glen Cove in New York
State, overleden. Casey,
die tien dagen geleden in
het ziekenhuis was opge
nomen, stierf om kwart
over zeven onze tijd. Op
hetzelfde moment werd
WASHINGTON Ri
chard Miller, een voorma
lige adviseur op het Ame
rikaanse ministerie van
buitenlandse zaken, heeft
gisteren bekend de belas
tingen te hebben ontdo
ken door belastingvrije
giften in te zamelen voor
militaire hulp aan de Con
tra's in Nicaragua. De spe
ciale aanklager in de
Iran-Contra-affaire dien
de eerder op de dag een
aanklacht in tegen Miller,
maar hij bekende vrijwel
onmiddellijk. Het is de
tweede bekentenis in de
Irangate-affaire nadat vo
rige week ook Carl Chan
nel toegaf miljoenen dol
lars buiten de belasting
om te hebben doorge
sluisd naar de Contra's.
Channel wees Miller en de
voormalige stafmedewerker
van de Nationale Veiligheids
raad Oliver North als mede
plichtigen aan. Ook Miller zegt
dat North bij de zaak is be
trokken. En Oliver North, van
wie men aanneemt dat hij de
operaties leidde, is het uitein
delijke doel van de speciale
aanklager Walsh.
President Reagan heeft inmid
dels toegegeven dat hij op de
hoogte was van pogingen van
Channel om fondsen in te za
melen voor de rebellen. Maar
hij zei gedacht te hebben dat
het geld bestemd was voor het
maken van televisiereclame
voor de zaak van de Contra's.
De verklaring van de gepen
sioneerde luchtmachtgeneraal
Richard Secord staat daar
haaks op. Volgens Secord had
Reagan zelfs waardering voor
de leveranties aan de Contra's.
bij de openbare hoorzittin
gen in net Irangate-schan-
daal gezegd dat Casey's
CIA behulpzaam is ge
weest bij verboden wa
penleveranties aan op
standelingen in Nicara
gua.
Onder Casey is de CIA rebel
len gaan steunen in landen in
zwart-Afrika, is zij degens
gaan kruisen met Congres en
pers en heeft zij al meermalen
m de clinch gelegen met de
onderzoekers in het Irangate-
schandaal. In gisteren begon
nen openbare hoorzitting van
het Congres verklaarde de
eerste getuige generaal-majoor
Richard Secord dat Casey wel
degelijk op de hoogte was van
de wapenleveranties.
Als directeur van de CIA tot
januari dit jaar (toen hersen-
kanker hem tot aftreden
dwong) verhoogde Casey de
begroting van de dienst, ver
grootte haar vermogen om cri
ses te voorspellen en begon het
proces om haar weer levens
krachtig te maken na jaren
van defensief optreden ais ge
volg van beschuldigingen van
betrokkenheid bij moordkom-
Ëlotten en andere wandaden.
Iet Irangateschandaal bracht
de CIA en zijn directeur ech
ter opnieuw in opspraak.
William Casey
De ravage op de
brug van de Her
ald of Free Enter
prise is nog altijd
enorm. De Britse
carferry ligt In de
haven van Zee-
brugge, waar het
weken naar
slachtoffers van
de bootramp nog
steeds doorgaat.
GEZAGVOERDER HERALD ERKENT IN GETUIGENIS:
.99
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Gezagvoer
der David Lewry (46) van
de verongelukte autoveer
boot Herald of Free En
terprise heeft gisteren be
kend dat zijn beleid in
vele opzichten niet erg
deugdelijk was. Op de ze
vende dag van het gerech
telijke onderzoek naar de
oorzaken van de ramp bij
Zeebrugge, werd Lewry
voor het eerst als getuige
gehoord.
De gezagvoerder moest beken
nen dat hij nooit zeker wist of
de boegdeuren geslotèn waren
els de „Herald" het anker
lichtte. Hij rekende er op dat
hjn bemanning bij eventuele
storingen wel zou waarschu
wen. „Is dat wel verant
woord?", vroeg openbare aan-
_er David Steel steeds
weer. Waarop Lewry na enig
nadenken in een muisstille
rechtszaal antwoordde: „Nee,
reker niet in het licht van wat
op zes mdart is gebeurd. Het
systeem dat ik toepaste was
ontzettend gevaarlijk".
Advocaat Steel onthulde dat
de Pride of Free Enterprise,
een zusterschip van de gekap
seisde Herald of Free Enter
prise, in 1984 ten minste twee
maal uit Zeebrugge was ver
trokken met open boegdeuren.
In 1983 bleven de boegdeuren
één keer geopend omdat de
matroos die ze moest sluiten
was ingedut.
Gezagvoerder Lewry en zijn
eerste officier Leslie Sabel (40)
ontkenden gisteren dat zij op
de hoogte waren van de drie
incidenten met de Pride of
Free Enterprise. „Had ik dit
geweten, dan zou ik een posi
tief in plaats van een negatief
systeem hebben ingevoerd om
absolute zekerheid te krijgen
over de stand van boegdeu
ren", zei commandant Lewry.
Normaal
De avond van het veerdrama
had de commandant zich on
geveer een kwartier voor de
afvaart naar de commando
brug begeven. Hij herinnerde
zich niet meer wie daar op dat
moment aanwezig was. Het
was een heel gewone dag ge
weest en alles ging zijn norma
le gangetje. Dat er iets mis was
ondekte Lewry pas toen hij
zijn kwartiermeester hoorde
roepen: „Ik geef bakboord
roer en hij gaat naar stuur
boord!". Gezagvoerder Lewry
zei dat hij opkeek van het ra
darscherm en zag dat de Her
ald slagzij begon te maken.
Onmiddellijk gaf hij het bevel
„Volle kracht achteruit!" en
riep dat de boegdeuren dicht
moesten. Daarna probeerde hij
de radio-installatie te berei
ken, maar het schip kapseisde
razend snel. „Ik gleed voorbij
het roer, botste ergens tegen
aan en verloor het bewustzijn.
Toen ik weer bijkwam, dreef
ik rond. Ik werd gered door
andere bemanningsleden en
was zo zwaar gewond, dat ik
zelfs niet meer rechtop kon
staan".
Gezagvoerder Lewry bekende
gisteren ook nooit precies te
weten hoe zwaar de lading
van zijn veerboot was. „Ik heb
de gewoonte het gewicht tel
kens ruw te schatten. Voor
deze berekening maak ik ge
bruik van technische gege
vens, afkomstig van de werf
die het schip heeft gebouwd".
Slachtoffers
Op stranden in de omgeving
van het Belgische Zeebrugge
zijn overigens eerder deze
week de stoffelijk resten van
nog eens drie slachtoffers van
de veerbootramp aangespoeld.
Het dodental van de gekap
seisde Herald is daarmee opge
lopen tot 186, zo werd gisteren
bekend gemaakt. In de romp
van de veerboot wordt nog
steeds naar slachtoffers ge
zocht, maar de totaal 500 ton
vracht aan boord van de boot
vormt daarbij een ernstige be
lemmering.
STICHTING PARITEIT STELT
MENSENRECHTEN DDR AAN DE KAAK:
UTRECHT „Ik heb
twee gezichten. Het ene
is blij omdat ik Oost-
Duitsland uiteindelijk
heb mogen verlaten. Het
andere gezicht is wee
moedig, want de DDR
blijft miin vaderland".
Lutz Matkowitz (34) was
cabaretier en bedrijfslei
der van een buurthuis/
theater in Leipzig, maar
begin 1984 werd nij ont
slagen. Hij diende daar
op een verzoek in om
het land te mogen verla
ten. De toestemming liet
echter tot oktober 1986
op zich wachten.
Al die tijd probeerde zijn
vriend Ben Buskes vanuit
Utrecht de Oostduitse auto
riteiten te overreden. Dank
zij bemiddeling van Ien van
den Heuvel (PvdA) van het
Europees Parlement, burge
meester Ed van Thijn van
Amsterdam en Tweede Ka
merleden, ging de DDR
overstag.
Buskes gebruikt zijn erva
ring nu in de nieuwe Stich
ting Pariteit (gelijkheid), die
naleving van de mensen
rechten in de DDR wil be
werkstelligen. De stichting
bemiddelt ook als Oostduit
sers hun land niet mogen
verlaten. „De Duitse Demo
cratische Republiek is sinds
1973 lid van de Verenigde
Naties", zegt Buskes, „maar
het land eerbiedigt de Ver
klaring van de Rechten van
de Mens nog steeds niet".
Lutz Matkowitz heeft dat
aan den lijve ondervonden.
In zijn cabaretprogramma's
uitte hij stevige kritiek op de
manier waarop de regering
het socialisme in de praktijk
bracht. Zijn voorstellingen
werden daarop verboden en
de cabaretier werd gearres
teerd.
„Intimidatie, ontslag, arres
tatie of gevangenisstraf is
het lot van velen die afwij
ken van de officiële partij
lijn", ervaart ook de Stich
ting Pariteit. Zij schat het
aantal politieke gevangenen
in de DDR op drie- tot ze
venduizend. Er zouden
200.000 tot 1,2 miljoen men
sen zijn die een verzoek heb
ben gedaan om bet land te
mogen verlaten.
„Vaak zijn vergeldingsmaat
regelen daarvan het gevolg",
meent Pariteit Zo kreeg
Matkowitz' cabaretgroep te
maken met een lastercam
pagne. „Ik werd ervan be
schuldigd entreegeld en een
toiletpot te hebben gestolen".
Iedereen die de Stichting
Pariteit om hulp vraagt, kan
tegenmaatregelen van de au
toriteiten verwachten, zegt
voorzitter Buskes. „Het stu
ren van een briefje naar ons
is al strafbaar".
Buskes hoopt dat de Oost
duitse partijleider Erich Ho-
necker zijn goede wil zal to
nen als hij op 3, 4 en 5 juni
ons land bezoekt Pariteit
vraagt in een brief achttien
Ê)litieke gevangenen vrij te
ten. De stichting werkt sa
men met Amnesty Interna
tional, die pleit voor de vrij
lating van politieke gevan
genen in de hele wereld.
Lutz Matkowitz gaat intus
sen verder met het geven
van lezingen, vooral in
West-Duitsland. Hij woont
bij Düsseldorf en is de con
tactpersoon voor de Stich
ting Pariteit in de Bondsre
publiek. Ook schrijft hij een
nieuw cabaretprogramma,
maar hij verwacht niet dat
hij nog ooit een voorstelling
zal geven in zijn geboorte
stad Leipzig. De Oostduitse
autoriteiten zeggen dat ze
„zijn" theater „uit technisch
oogpunt" hebben gesloten.
Matkowitz: „Ik ben het tech
nisch oogpunt".
'AUL VAN DUK
Wat In Zuid-Afrlka verboden Is, mag in Nederland wèl: een zwarte vrouw die haar stem uitbrengt
bi] alternatieve verkiezingen voor de deur van de Zuldafrikaanse ambassade.
(Vervolg van de voorpagina)
JOHANNESBURG De
blanke kiezers hebben
duidelijk hun voorkeur
uitgesproken voor voor
zetting van het beleid van
de Nasionale Partij (NP).
Tijdens de verkiezings
campagne heeft deze par
tij zich verplicht met nar
de hand te blijven optre
den tegen zwart protest en
tegen „guerrilla-activitei
ten". In zijn verkiezings
campagne toonde Botha
zich een fervent voorstan
der van voortzetting van
gescheiden onderwijs en
behuizing.
Vrijwel alle verkiezingsprog
noses gingen ervan uit dat
Botha's partij de verkiezingen
met ruime meerderheid zou
winnen, maar dat de partij zo
wel ter rechterzijde als ter lin
kerzijde stemmen zou verlie
zen.
Botha heeft het door hem ge
wenste mandaat gekregen,
hetgeen betekent dat het be
leid dat door de zwarte leiders
is verworpen zal worden
voortgezet „Zo lang ons volk
de wilskracht heeft om een
fatsoenlijke samenleving in
stand te houden, zullen wij
niet opgeven. Er dient teveel
beschermd te worden dat niet
in handen van onverantwoor
delijke mensen mag vallen",
aldus Botha.
De Progressieven (PFP) leden
in Kaapstad en Johannesburg
verrassende verliezen. Beide
districten werden beschouwd
als PFP-bolwerken. Schrale
troost voor deze partij vormde
een overwinning in de verkie
zingen voor de gemeenteraad
van Johannesburg, zodat de
PFP nu voor het eerst een
meerderheid in deze raad uit
maakt.
Wynand Malan, die in januari
de NP de rug toekeerde uit
protest tegen de trage wijze
waarop hervormingen worden
doorgevoerd, won als onafhan
kelijk kandidaat een zetel in
Randburg, een voorstad van
Johannesburg. Esther Late-
gan, die eveneens uit de NP is
getreden en als onafhankelijke
kandidaat een alliantie was
aangegaan met Malan en Den
nis Worrall, werd door de NP
in Stellenbosch verslagen.
Uit protest tegen de verkiezin
gen bleven één miljoen zwar
ten dinsdag en gisteren van
hun werk weg. De zwarten
hebben geen stemrecht en zijn
evenmin vertegenwoordigd in
het parlement. Vanmorgen de
den zich twee explosies voor
bij het hoofdkwartier van het
Congres van Zuidafrikaanse
Vakbonden, Cosatu in Johan
nesburg. Er vielen geen slacht
offers.
Onder het motto „Kies voor
een vrij Zuid-Afrika" hadden
Novib, IK VOS en Pax Christi
gisteren in Den Haag een al
ternatieve stemming georgani
seerd. Voor de Zuidafrikaanse
ambassade brachten in totaal
73 mensen hun stem uit tegen
de apartheid door een zwart
stembiljet in een zwarte stem
bus te doen. Ook de begelei
dende politiemensen brachten
na enige aarzeling hun stem
uit.
Zeker tien doden, vele gewonden en een geweldige ravage bleef
gisteren achter in het Palestijnse vluchtelingenkamp Ein El Hin-
weh nabij Sidon In Libanon. Israëlische gevechtsvliegtuigen voer
den een half uur lang bombardementen uit op het kamp. Het was
de veertiende maal dat Israël aanvallen uitvoerde op Libanees
grondgebied.
Tante wordt moeder na eiceldonatie
LONDEN Twee onvruchtbare vrouwen hebben onlangs
tweelingen ter wereld gebracht nadat zij eicellen hadden
ontvangen van hun zusters. Volgens dr. Peter Brinsden,
onderdirecteur van een kliniek voor reageerbuisbabies was
het de eerste maal dat een tante tegelijk biologische moe
der is geworden van een boreling. Bij eiceldonatie worden
eicellen van een donor (de biologische moeder) in een rea
geerbuis bevrucht met sperma van de vader, waarna de
vrucht bij de toekomstige moeder wordt ingeplant
WENEN Het „witboek" dat
door de Oostenrijkse president
Waldheim is samengesteld
over diens oorlogsverleden,
kan maar beter niet gepubli
ceerd. Dat meent kanselier
Vranitzky na lezing van het
manuscript De kanselier is
bang dat dit document van
meer dan honderd pagina's de
polemiek rond de president zal
verhevigen. Waldheim schreef
het werk om zich vrij te plei
ten van de beschuldigingen
over ziin nazi-verleden.
Een Oostenrijkse commissie
gaat volgende week naar Joe
goslavië om te onderzoeken of
in het staatsarchief in Belgra
do nieuw materiaal aanwezig
is met betrekking tot Wald-
heims verleden. De commissie
heeft speciale belangstelling
voor documenten die Ameri
kaanse onderzoekers kort ge
leden hebben gezien, want dat
materiaal leidde vervolgens
dat het verklaren van Wald
heim tot persone non grata.
Kurt Waldheim overweegt ju
ridische stappen tegen Edgar
Bronfman, de voorzitter van
het Joods Wereldcongres
(WJC). Deze verklaarde giste
ren „genoeg documenten te
hebben gezien met de handte
kening of de initialen van
Waldheim om te weten dat hij
deel uitmaakte van de moord
machine van de nazi's." Eer
der zei de president ook stap
pen te ondernemen tegen de
Amerikaanse maatregel hem
geen visum meer te verlenen.
-flcoe
W6 -WMDEM y.
WASHINGTON Minister van defensie Van Eekelen heeft
gisteren in Washington gewaarschuwd voor de gevolgen van
een akkoord met de Sovjet-Unie over nucleaire wapenbeperking
zonder rekening te houden met de conventionele krachtsver
houdingen in Europa tussen de Navo en het Warschaupact Het
is volgens de minister als bij een schaakwedstrijd waarbij de ene
partij, in dit geval de Sovjet-Unie, meer stukken op het bord
heeft dan de tegenpartij.
Om aan deze Nederlandse en ook Westduitse zorg tegemoet te
komen zou de Amerikaanse regering overwegen in Europa
nieuwe kernraketten voor de korte afstand te plaatsen. De nieu
we raketten moeten een bereik krijgen tussen de 240 en 400 ki
lometer en vormen daarmee geen directe bedreiging voor Mos
kou. Voorwaarde bij dat alles is echter dat de nieuwe wapens
werden uitgezonderd van de onderhandelingen in Genève tus
sen de VS en de Soviet-Unie over verwijdering van de middel
lange af stands- (INF-) raketten uit Europa. Zoals de zaken er op
het ogenblik voorstaan lijken de Democraten echter niet bereic
geld uit te trekken voor de plaatsing van nieuwe korte afstands
raketten in Europa.
