k kie
kIk eIr
a.s,
geopend
Laagstbetaalde dreigt opnieuw kind van de rekening te worden
BINNENLAND/BUITENLAND
EetdóeSowuwt
Politiek
Partij
Parlement
COMECON SCHIEP
BANEN ZONDER WERK
OT*l ip
is ook
tijdens de auto-strada
in Voorburg
Van 1 2.GO tot 1 7.00 uur
kunt U in het filiaal aan het
Koningin Julianaplein 27 in Voorburg
de grandioze MA-DE-LIEFSTE kollektie
alsnog gaan bewonderen.
VERTROUWD VOORDELIG
JOOP
17
ZATERDAG 2 MEI 1987 PAGINA 5
DEN HAAG De discus
sie die afgelopen week in
de Tweede Kamer werd
1 gevoerd over een vereen
voudiging van het belas
tingstelsel, heeft geleid tot
een forse botsing tussen
het kabinet en een una
nieme Kamer. Alle wen
sen van de fracties om de
negatieve gevolgen van
het nieuwe belastingsys
teem (dit is „voorgekookt"
door een commissie onder
leiding van ABN-bankier
C.J. Oort) te verzachten,
stuiten vooralsnog op de
weigering van minister
Ruding van financiën. De
bewindsman keek wel uit
om aan de vooravond van
het kabinetsberaad over
extra bezuinigingen de
Kamer ook maar een dub
beltje toe te zeggen.
Bij alle verschillen van inzicht
zijn Kamer en kabinet het er
wel roerend over eens dat het
belastingstelsel eenvoudiger
moet. De huidige regelingen in
de belasting zitten immers
dusdanig ingewikkeld in el
kaar dat driekwart van de
mensen het belastingbiljet
slechts kan invullen met hulp
van anderen.
De door het kabinet omhelsde
voorstellen van de commissie-
Oort (die in 1990 van kracht
moeten worden) komen er in
het kort op neer dat negen van
de tien Nederlanders te maken
zullen krijgen met één vast
percentage (40 procent) voor
de belastingen en premies sa
men. Doordat de loon- en in-
komenstenbelasting met de
premies voor de volksverzeke
ringen worden samengevoegd
tot een simpele inkomenshef
fing, krijgen drie miljoen Ne
derlanders geen aparte aanslag
premieheffing meer. Ook zal
men in veel gevallen geen
aangifte meer hoeven te doen,
omdat altijd 40 procent wordt
ingehouden. De loonbelasting
die van het bruto-salaris wordt
ingehouden is dus in de mees
te gevallen ook eindheffing: er
komen minder navorderingen
en teruggaven.
Om dit alles te bereiken wor
den de premies die de werkge
vers moeten betalen overgehe
veld naar de werknemers. Die
gaan er per saldo niet op ach
teruit omdat ze hetzelfde be
drag bovenop hun brutosalaris
krijgen. Teneinde een en an
der te financieren zal worden
gesneden in een aantal aftrek
posten.
Geen cent
De hele operatie mag dus wat
Ruding betreft geen cent extra
kosten. Van onverwachte zijde
werd hij in zijn opvatting ge
steund, namelijk door de
PvdA. Dat bleek ook uit de
opstelling van deze grootste
oppositiepartij in het debat.
Liep het wensenpakket van
elk der regeringspartijen in de
miljarden, dat van de PvdA
bleef beperkt tot enkele hon
derden miljoenen. De vleesge
worden redelijkheid van de
PvdA, Hans Kombrink (toch
al min of meer in eigen kring
verguisd om zijn opvattingen
over het ontkoppelen van lo
nen en uitkeringen) werd dan
ook liefdevol door Ruding aan
de borst gedrukt.
Maar dat neemt niet weg dat
de Kamer wel degelijk aan be
langrijke onderdelen van de
voorstellen wil sleutelen. Zo is
bijvoorbeeld de verwachte in
komensachteruitgang van de
minima met enkele tienden
van procenten voor alle partij
en onaanvaardbaar. Maar Ru
ding kon zich in zijn weigering
dankbaar verschuilen achter
de commissie-Oort die in de
toelichting op de plannen
meldde dat de voorstellen te
vergelijken zijn met „een zelf
dragende carrosserie waaraan
niet te veel kan worden ge
sleuteld zonder dat de stevig
heid wegvalt".
Het wegnemen van de nega
tieve gevolgen van het nieuwe
stelsel kost volgens Ruding ze
ker één miljard. En de plan
nen voorzien niet in financiële
ruimte om de koopkrachtver
slechtering voor bepaalde
groepen als minima en alleen
staanden ongedaan te maken.
De Kamer wil echter drastisch
in de aftrekposten snoeien en
het geld dat daardoor vrijkomt
benutten voor reparatie van
de voorstellen. Maar Ruding
gaat daar alleen mee akkoord
als de opbrengst wordt ge
bruikt voor verlaging van de
toptarieven van 72 naar 60
procent of nóg lager. Daar kan
dan niet óók nog eens de
koopkrachthandhaving van
worden betaald, meent hij. Als
er al geld beschikbaar zou zijn,
en dat wordt steeds onwaar
schijnlijker, dan liever voor ie
deréén belastingverlaging, zo
vindt de bewindsman van fi
nanciën.
Niet ongestoord
Toch zal het kabinet niet on
gestoord aan de koopkrachtda
ling van de minima voorbij
kunnen gaan. Niet alleen
spreekt het regeerakkoord van
tenministe koopkrachtbehoud
voor de laagstbetaalden in
deze kabinetsperiode, ook ligt
er nog een motie van de rege
ringsfracties, de motie Voor
hoeve/De Vries waarin nog
eens nadrukkelijk gevraagd
wordt de minima jaarlijks te
ontzien. Ruding kan dan wel
gezegd hebben weinig waarde
aan moties te hechten, het is
nog altijd politiek gebruik dat
aan meerderheidswensen in de
Kamer over het algemeen ge
hoor wordt gegeven.
Overigens zal net steeds moei
lijker worden voor het kabinet
de uitkeringen tenminste op
het huidige niveau te handha
ven. Te meer nu berekeningen
van het Centraal Planbureau
hebben uitgewezen dat de eco
nomische groei volgend jaar
lager zal zijn dan verwacht
werd, namelijk slechts één
procent. Als we daarbij ook
nog de negatieve inkomensef
fecten betrekken, die zullen
optreden als het voorstel van
de commissie-Dekker voor een
nieuwe ziektekostenverzeke
ring wordt uitgevoerd, dan is
de conclusie duidelijk: komt er
geen extra geld beschikbaar,
dan zullen de mensen met een
minimum-inkomen er vele
procenten op achteruit gaan.
Peuleschil
De bezuinigingsperikelen
waarvoor in de nacht van
woensdag op donderdag na
veel gezwoeg toch een oplos
sing werd gevonden, zullen
nog een peuleschil blijken in
vergelijking met de begro
tingsronden die tot 1990 nog
moeten worden gevoerd. De
meeste ministers hebben nu al
last van bezuinigingsmoeheid.
Maar wil het kabinet zijn
hoofddoelstellingen bereiken
(vermindering van de werk
loosheid met 200.000 en een
verdere verlaging van het fi
nancieringstekort tot 5,25 pro
cent in 1990) dan moet ge
vreesd worden dat de uitke
ringsgerechtigden het kind
van de rekening zullen wor
den.
De sociale partners die voor
het voeren van hun matigings-
scholings- en werkgelegen
heidsbeleid hoopten op finan
ciële steun van de overheid,
zullen die hoop moeten laten
varen. Het voor juni geplande
voorjaarsoverleg tussen kabi
net, werkgevers en vakbewe
ging zal daarom weinig ople
veren. Dat kan tot gevolg heb
ben dat analoog aan de Duitse
situatie in 1988 een loonstrijd
zal losbranden in de cao-on
derhandelingen. Indien dat ge
beurt kan het heel moelijk
worden voor Lubbers zijn kar
wei in 1990 gereed te hebben.
En de belastingvereenvoudi-
fing? Die zou dan weieens
eel lang op zich kunnen laten
wachten.
MARGA RIJERSE
De landbouw,
00» eon
belangrijke
steunpilaar van
de Hongaarse
economie, levert
nu hoofdzakelijk
handelstekorten
op.
BUDAPEST Niet al
leen in de cultuur en het
lolitieke leven, ook in de
iongaarse economie, ge-
bonden aan de Comecon
(de Oosteuropese tegen
hanger van de Europese
Gemeenschap) bestaat er
J vlak onder oppervlakte
dat steeds terugkerende
J en soms duidelijk zichtba-
re „verborgen verdriet".
2 Sebestyén Munkasci,
hoofd van de Nederlandse
2 afdeling van de Handels-
kamer, vat het probleem
2 kernachtig samen: „We
willen niet breken, maar
2 wel beter leven".
Er zijn bejaarden die moeten
2 rondkomen van nauwelijks
g honderd gulden in de maand
die voor het overige aange
wezen zijn op steun van fami-
fcleden. Het gemiddeld maan-
hkomen bedraagt 250 gul-
tn, wat te veel is om van
dood te gaan maar te weinig
J voor een enigszins aanvaard-
-*"iar bestaan, zelfs in het voor
èstelijke begrippen spotgoed
kope Hongarije: kop koffie
twee kwartjes, uitstekende
kwaliteitswijn hooguit vijf gul-
den, brood een kwartje, siga-
Jretten vijftig cent, taxiritje in
ide binnenstad ruim één gul
den, kamerhuur honderd tot
150 gulden. In één van de
g duurste hotels in Budapest (het
aan de Donau gelegen Forum
lotel, een soort Hilton) kost
J een hoofdgerecht niet meer
I circa 25 gulden.
tussen die twee moet in Hon
garije gekozen worden zal
veel meer moeten verdienen.
En dus werkt behalve de man
meestal ook de vrouw van het
gezin. Vaak heeft de man zelfs
twee banen, één overdag en
één 's avonds. Dan is het mo
gelijk dat het maandinkomen
stijgt tot 750 of tot duizend gul
den. Consul H. Timmermans
van de Nederlandse ambassa
de: „Als westerling kun je hier
als een koning leven". Dat is
ook zo. Op een markt, vlakbij
het Intercontinental Hotel, zijn
fraaie sieraden en andere klei-
noodjes te koop voor luttele
guldens. Voor langspeelplaten
geldt een vaste prijs van vijf
gulden. Boeken zijn nauwe
lijks duurder.
Maar toch. Wonen is en blijft
duur en daarom leven veel fa
milies in betrekkelijk kleine
ruimtes bijeen, met alle sociale
problemen en gebrek aan pri
vacy van dien. Het percentage
echtscheidingen ligt mede om
die reden hoog. Mevrouw dr.
Judit Csehók één van de
vijf vice-premiers een char
mante goedlachse vrouw
geeft hoog op van de door haar
opgestelde „Gezinswet", die
dat verschijnsel zou moeten te
rugdringen.
JKind of auto?
Haai
Hltn
ir wie een kind wil of een
(Lada, Wartburg, een
ittelend Trabantje) want
Gelijk
„Mannen en vrouwen zijn
voor de wet gelijk. Bij echt
scheiding gaat het kind niet
meer automatisch naar de
moeder toe, zoals tot voor kort
nog wel het geval was. Is een
kind ziek, dan mag één van de
twee werkende partners thuis
blijven en ontvangt dan drie
kwart van zijn salaris. Er is
een maximum van zestig da
gen, maar je mag van jaar tot
jaar dagen sparen. We merken
alleen dat het bedrijfsleven
hiermee nog onvoldoende re
kening houdt. Daar moeten we
nog wat aan doen".
De werkelijkheid is vaak an
ders. Iemand vertelde dat al
leen in de allerhoogste nood
wordt besloten van de nieuwe
wettelijke mogelijkheid ge
bruik te maken, want bijna
niemand kan het zich finan
cieel permitteren lang thuis te
blijven. „Dat probleem ken ik
niet", reageert mevrouw Cse-
hék kortaf; haar lach is even
verdwenen. Ze vertelt zelf ook
een alleenstaande vrouw te
zijn met kinderen.
„Ik heb bewezen dat vrouwen
in Hongarije wat kunnen be
reiken. Het hoge sterftecijfer
onder mannen tussen vijftig
en zsetig jaar en ook het hoge
aantal zelfmoorden onder
mannen van die leeftijd, komt
wellicht door het nog ontbre
ken van een vrouwenemanci
patie in ons land. Mannen
werken van vroeg tot heel laat
voor hun gezin. Emancipatie
staat hier nog maar aan het
begin".
Speculanten
Csehók behoort met een niet
gering aantal andere Honga
ren tot de groep die het goed
gaat en die het „gemaakt"
heeft. Dat is de groep waarvan
de openhartige staatssecretaris
Gyula Hom van Buitenlandse
Zaken zegt: „Er zitten specu
lanten onder. Dat irriteert de
mensen die weinig hebben.
Die speculanten zouden een
deel van hun inkomen moeten
afstaan zodat we elders begin
nende ondernemers kunnen
helpen te investeren".
De oprichting van vijf com
merciële banken, waar begin
nende ondernemers volgens
de principes van de vrije
markt-economie geld kunnen
lenen, zijn een doelbewuste
poging de desolate economie
op te krikken en meer mensen
van de welvaart te laten ge
nieten. Maar bedrijven kun
nen onder het vernieuwde
economische klimaat ook
bankroet gaan. Een vriendelij
ker belastingstelsel moet dal
echter zo veel mogelijk voor
komen.
Aan een tweede devaluatie
van de forint, zoals de Hon-
munteenheid heet
(waarde nauwelijks een stui
ver), wil Péter Veress, minis
ter van buitenlandse handel,
onder geen beding denken.
Devaluatie zou immers leiden
tot speculatiedrift van het
bedrijfsleven, terwijl de econo
mie juist met rust het meest is
gediend. In rust sterkt een
verzwakt lichaam het beste
aan, luidt zijn devies. Mis
schien dat zelfs op termijn de
prijzen zouden kunnen zakken
in plaats van stijgen zoals de
Hongaren vrezen, zegt Veress.
Maar dat lijkt onwaarschijn
lijk.
dig genoeg tot de landen in de
wereld waar naar verhouding
veel gelezen wordt. Dat zou je
niet verwachten, als je weet
hoe lang en hoe veel de men
sen hier moeten werken. Maar
's avonds begint in de tweede
baan soms het echte werk
pas", vertelt een medewerker
van de Budapester-universi-
teit
Staatssecretaris Gyula Horn:
„Het socialisme in dit deel van
Europa is er nooit in geslaagd
dit soort problemen op te los
sen. Als die oplossingen er niet
op korte termijn komen, blijft
het met onze economie kwak
kelen. We hebben het zien
aankomen, we konden het we
ten, maar we hebben toch nog
te lang gewacht en nu komt
alles tegelijk in èlle lagen van
de samenleving en in Mie sec
toren van het politieke leven".
Sebestyén Munkécsi: „Wat wij
van het westen nodig hebben
is in de eerste plaats kennis en
technologie, en dan pas geld.
Onze organisatie moet beter en
efficiënter. Dat hebben we
heel hard nodig. Jullie hebben
ervaring hoe dat moet. Wij zijn
net Ms jullie een klein land en
hebben handel nodig".
Hongarije importeert jaarlijks
voor 250 miljoen gulden naar
Nederland waaronder voorM
groente, fruit, spijsvetten en
reuzel. De Nederlandse export
naar Hongarije bedraagt ruim
350 miljoen, waaronder chemi
sche en farmaceutische pro-
dukten, textiel, wetenschappe
lijke instrumenten, zaaizaad,
foto-artikelen en merk
waardig genoeg ook weer
groente en fruit. Voor Honga
rije een ongunstige verhou
ding: er gaat wat de handel
met ons land betreft meer geld
uit dan er binnen komt.
Deze zomer starten onderhan
delingen met de Europese Ge
meenschap om met name de
uitvoer van landbouwproduk-
ten naar de EG, ooit een be
langrijke steunpilaar van de
Hongaarse economie, op te
krikken en de invoerbeper
kingen te versoepelen. Péter
Veress, de minister van bui
tenlandse handel neemt een
voorschot: „We willen alles
doen om de relaties over en
weer te bevorderen. Die bar
rières moeten weg. We drijven
veel handel met Finland, om
dat het het enige land in de
wereld is dat we kunnen bena
deren zonder welke barrière
dan ook. Eén land is natuurlijk
veel te weinig".
ED FIGEE
Werk
Voorlopig is het nog een strug
gle for life. Wie zonder werk
komt te zitten, kan hooguit
drie maanden een uitkering
krijgen. Dan houdt het op.
Want, zeggen de autoriteiten,
er is werk genoeg. Hom vindt
dat ze zouden moeten verhui
zen. Maar zover laat de werk
zoekende het niet komen, uit
vrees voor de overM aanwezi
ge overheid die hem onder
dwang ergens zou kunnen
plaatsen. En zo kan het gebeu
ren dat op tM van plaatsen ba
nen geschapen zijn, banen
zonder werk.
„Het is bijna een soort cultuur.
Er zijn veel mensen die over
dag achter een bureau zitten
en niets te doen hebben, maar
bijvoorbeeld studeren of lezen.
Hongarije behoort merkwaar-
FLIP
ADVERTENTIE
iddei
door Bert »an Velzen
We schrijven 1997. Binnen
drie jaar bereiken we het
millennium. We zijn tevreden.
De derde wereldoorlog is
uitgebleven. We hebben een
straffe winter achter de rug,
maar de lente belooft veel
goeds voor de komende
maanden. De bollenvelden
liggen er mooi bij. Joop
Zoetemelk, thans vijftig jaar
en viif maanden, rijdt in de
goudbeslagen rennersstal van
de 40-jarige Theo de Rooy, die
de eminente Jan Raas is
opgevolgd. Joop, le Vieux
Zjoop, doet mee als
coureur-adviseur; dat is een
soort novicen meester in de
wielersport, belast met het
geestelijk en lichamelijk heil
van jonge vedetten. Joop wil
als wielrenner het jaar 2000
binnenkoersen. Je kunt aan
hem zien dat de laatste loodjes
wel erg zwaar wegen. Menige
koers beëindigt hij met wijd
opengesperde mond en uit de
kassen puilende ogen,
hangend over het stuur alsof
men onderweg bij herhaling
geprobeerd heeft hem te
wurgen. Joop moet geweldig
afzien. Maar dat is zijn lust en
zijn leven.
Er zijn de afgelopen maanden
toch wel enkele vervelende
incidenten geweest In de
Waalse Pijl is Joop
zoekgeraakt en de rijkswacht
heeft hem pas lang na het
invallen van de duisternis
kunnen terugvinden. De oude
was in het Waalse heuvelland
aan het dolen geslagen.
Daaraan werd de ietwat
voorbarige conclusie
verbonden dat Joop zijn fiets
maar aan de wilgen moest
hangen. „Dan ga ik er bij
hangen had hij met tranen
verstikte stem geroepen en het
pijnlijke onderwerp is toen,
ook op medisch advies, niet
meer aangeroerd. Maar de
experts bleven fluisteren dat
het fietsende monument" op
instorten stond. Ernstig
nieuws Was dat hij een week
te vroeg aan de start van de
kasseienklassieker
Parijs-Roubaix was
verschenen, een loodzware
koers die vaak door oude,
rijpere renners wordt
gewonnen. Belgische kranten
meldden dat Joop in de Hel
van het Noorden een week
voorsprong had willen nemen.
Ook in het rennerspeloton
broeit het Men wil van de
oude traditie af om Joop, bij
wijze van eerbetoon, eenmaal
per seizoen een klassieker, een
lichte etappen koers en een
doziin kermiskoersen cadeau
te doen. De
wielerbeschouwingen staan
bol van „de rode loperfactor",
waardoor Joop nu al tien maal
achtereen de Amstel Gold race
heeft gewonnen. Nu eens won
hij door „openlijk weg te
sluipen uit een kijvende
kopgroep", dan weer door met
betraand gelaat op het gemoed
van jonge sprinters te werken.
In intellectuele Franse bladen
noemt men hem wel „le
Mossadeq du cyclisme", naar
de Perzische
staatsman-huilebalk, die
ouderen ons herinneren
vanwege zijn gewoonte om
overdag zijn gestreepte pyama
aan te houden. Tegenover de
diplomatie van de glimlach
plaatste hij de diplomatie van
de traan.
Chapeau Zjoop! Het is lang
gegaan maar nu zijn er
duidelijk tekenen van rebellie.
Jonge knullen, die nog niet
waren geboren toen Joop al in
de Tour de France reed,
zouden Joops rode loper het
liefst verstoppen in de berm
van de weg. In 1995 ontstond
er een enorme heibel in
Meerssen, toen de jongste zoon
van Hennie Kuiper in de
finish met het oude
monument-pedalant begon
mee te sprinten. De vandaal
kon door het woedende
publiek nog juist op tiid van de
fiets worden gesleurd. Maar
dat soort dingen doet de
wielersport natuurlijk geen
goed. Moet Joop blijven
doorfietsen tot in de 21e eeuw,
of, naar gefluisterd wordt, tot
2007, om het doffe record van
de Spaanse stayer Guillermo
Timoner te breken?
De rode loper-complotten ten
behoeve van Joop worden
inmiddels steeds
onwaarschijnlijker. Tien jaar
geleden konden ze Joop laten
wegkruipen omdat de sprinter
Malcolm Elliot in de kopgroep
zat, die men de zege niet
gunde. Vorig jaar zou Joop
grote stukken van het
parcours in de auto van zijn
ploegleider hebben afgelegd.
Er stond in Trouw een
ironisch commentaar onder de
titel „Klasbak in de laadbak".
Maar Joop is zo geliefd en er is
zoveel eerbied voor zijn grijze
haren, dat hij bij zware
beklimmingen op de rug van
meesterknechten mag
plaatsnemen. Ga door, Joop!
Hou vast!
