Jetde gaat
och niet
door de maag
Journalistiek in aandacht
van schrijvende vwo'ers
Sunt van
sjf gulden
komst
PvdA verliezer
„wilde stemming"
in Noord-Holland
Carola Smit aan
beterende hand
^NENLAND/BÜITENÏ.AND
fieidóc(3otrui/ni
WOENSDAG 29 APRIL 1987 PAGINA 5
i iir wordt nieuwe
temming van KLM
5»HOL De KLM gaat met ingang
<J mei de Turkse bestemming Izmir in
jtenet opnemen. Eenmaal peY week
deze stad aan de Egeïsche Zee een
lucht met de Airbus 310 worden ge-
Izmir is met 1,5 miljoen inwoners
itanbul en Ankara, waarop de KLM
liensten uitvoert, de derde stad van
De KLM wil op deze route hoofd-
jk de toeristenmarkt gaan bedienen,
toe hebben voornamelijk de Neder-
chartermaatschappijen in dit vakan-
'oer voorzien. Die mogen dat in te
ling tot de KLM alleen als ze ook
■mmodatie aanbieden. Transavia
vindt dat het initiatief van de
laarom zorgt voor scheve concurren-
ioudingen die de chartermaatschap-
een oneerlijke positie plaatsen.
Tbr geëist voor
„schaatsmoord"
UTRECHT Officier van justitie mr. E.
Wesselius heeft gisteren voor de rechtbank
in Utrecht ontslag van rechtsvervolging en
onvoorwaardelijke terbeschikkingstelling
van de regering geëist tegen de 31-jarige
J.G. Zij bracht op 14 januari van dit jaar tij
dens een schaatstocht in Amersfoort een ze
venjarige jongen met messteken om het le
ven. De vrouw had op die winterse dag de
jongen uitgenodigd voor een schaatstocht.
Zij zei voor de rechtbank dat die jongen een
bedreiging voor haar vormde. Daarom had
zij een alarmpistool en een mes meegeno
men. Tijdens het schaatsen had ze de jongen
op de grond gegooid en hem willen doden
met het pistool, maar dat ketste. Zij heeft
hem toen omgebracht met het mes. Na haar
daad meldde ze zich bij de politie.
Verdachte ontvoering
op vrije voeten
HAARLEM De 22-jarige man
die verdacht wordt van betrok
kenheid bij de ontvoering van
de zevenjarige Cheryl Morriën
uit IJmuiden is gisteren op vrije
voeten gesteld. De raadkamer
van de Haarlemse rechtbank
vindt dat er onvoldoende aanlei
ding is om de man nog langer
vast te houden. De verdachte
zou een alibi hebben en boven
dien niet door getuigen van de
ontvoering zijn herkend. De
man werd eind maart aangehou
den. Cheryl Morriën werd op 5
augustus van het vorig jaar ont
voerd toen ze buiten aan het
spelen was. Uitgebreide speurac
ties leverden niets op.
Eis van half jaar voor
coach na verkrachting
ALKMAAR Tegen de voormalige zwemcoach De W.
van Zeemacht uit Den Helder en de Nederlandse ploeg is
gisteren een half jaar cel geëist wegens verkrachting en
aanranding van drie zwemsters van vijftien en zestien
jaar. Volgens de Helderse politie heeft De W. één van de
meisjes twee keer verkracht en twee anderen ontuchtig
betast en tot ontuchtige handelingen gedwongen. De
man gaaf het eerste toe, maar ontkende de andere be
schuldigingen. De advocaat van de verdachte, mr. H.
Maissan, voerde de handelwijze van de ex-trainer terug
op diens traumatische ervaringen in een Jappenkamp en
zijn slechte jeugd. Zij pleitte voor psychiatrische hulp. De
officier stelde dat er door sportorganisaties maatregelen
zouden moeten worden genomen waardoor dit soort za
ken („Dit is helaas nu nog het topje van de ijsberg") kun
nen worden voorkomen. De rechter doet op 12 mei uit
spraak.
GPV wil toelichting op
overbelaste' democratie
DEN HAAG Het GPV-kamerlid
Schutte wil dat het kabinet in een
brief aangeeft met welke maatrege
len het de „overbelasting" van de
democratie denkt te bestrijden.
Schutte vroeg zich gisteren in de
Tweede Kamer af of uit recente
bespiegelingen van premier Lub
bers over dit thema een aanscher
ping van het kabinetsbeleid moet
worden afgeleid. De PvdA sloot
zich aan bij Schutte's verzoek om
een nadere toelichting op de uit
spraken van Lubbers. De sociaal
democraten zijn vooral geïnteres
seerd in mogelijke nieuwe wetge
ving. Lubbers opperde het idee van
minimum-straffen, omdat straffen
en boetes te mild zouden zijn.
Van den Broek: geen
schending embargo
DEN HAAG Op basis van een ge
heim rapport van het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken
kan niet geconcludeerd worden dat
Nederlandse bedrijven het VN-wa-
pen-embargo tegen Zuid-Afrika heb
ben geschonden. Er is in het rapport
ook geen aanknopingspunt te vinden
voor een nader justitioneel onder
zoek naar Nederlandse bedrijven
terzake. Minister Van den Broek
(Buitenlandse Zaken) heeft dit het
Kamerlid Van Es (PSP) laten weten
in antwoorden op vragen. Uit ver
trouwelijke informatie is gebleken
dat het bij Nederlandse bedrijven
zou zijn gegaan om de levering van
niet-militaire goederen.
IINEZEN NOG STEEDS ANONIEME
INDERHEID
Hans Vermeulen (links) en Gregor Benton presenteerden In het Tropeninstituut
In Amsterdam hun boek „De Chinezen".
"ISTERDAM Als de
[de écht door de maag
ig, moesten we op z'n
sfist meer afweten van
Chinezen in Neder-
id, van hun cultuur en
<oonten. Want heeft
minderheidsgroep
i niet sedert de her
innen vrijheid in 1945
5tf't zeer veel succes ge-
irpen op de verstrek-
ig van goede spijzen?
lar helaas. Ondanks
,aï feit dat de Chinezen
Nederland een van de
dste minderheidsgroe-
ringen vormen en alle
meierden Chinese res-
j"jrants ten spijt, reikt
us kennis van de meeste
.Werlanders niet verder
n de spijskaart. De
inees in Nederland is
Og steeds onbekend.
egor Benton, als onderzoe-
verbonden aan het Antro-
ogisch-Sociologisch een-
m in Amsterdam: „Och, ah
me vraagt wat voor relatie
Nederlanders met de Chi-
"ken hier onderhouden dan
i ik zeggen: er is een non-
idfltie. Een niet-relatie dus
laet positief, niet negatief
*t komt vooral omdat de
Chinese minderheid in Ne
derland zo goed over het land
verspreid is. Zijn restaurant is
voor de Chinees tegelijkertijd
een soort mini-thuisland in
Nederland. De extreem lange
werktijden in de restaurants
zorgen er verder voor dat van
integratie nauwelijks sprake
kan zijn. Als de Nederlander
zich vermaakt, werkt de Chi
nees".
Benton presenteerde gisteren
in het Tropeninstituut samen
met collega Hans Vermeulen
het boek „De Chinezen", een
verzameling wetenschappelij
ke artikelen over deze cultu
rele minderheid in Neder
land. De kaft is wellicht illu
stratief: twee Chinese meisjes
kijken grinnikend uit het
raam van het restaurant waar
ze werken. De deur is dicht,
maar het bordje meldt „open".
De Hollander mag binnenko
men, graag zelfs, om de riante
porties volgens door de jaren
beproefde Chinees-Indische
recepten tot zich te nemen.
„Het was lekker, mag ik afre
kenen?".
„Tot ziens!".
Maar de deur blijft gesloten
voor de Chinese meisjes, die
veel te lang moeten werken
om 's avonds de Nederlandse
cultuur te kunnen proeven.
Wantrouwen
„Het opmerkelijke en unieke
van de Chinese minderheid is
eigenlijk wel dat ze juist zo
weinig opvalt", zegt Benton.
„Chinezen hebben van ouds
her wantrouwen jegens de
overheid, daardoor houden ze
zich wat op de achtergrond".
Ergens in het boek „De Chi
nezen" licht mevrouw Chan
Lee van de stichting Chinese
Cultuur, Recreatie en Maas-
tschappelijk Werk dat toe:
„Wij onderscheiden zeer dui
delijk de positie en het recht
van gast en gastheer. Wij zul
len nooit vergeten, of het feit
ontkennen, dat wij hier gas
ten zijn. Wij zijn zo gewend
geen vragen te stellen... Veel
Chinezen zijn zo opgevoed
om, als je zelf iets met je fami
lie kunt oplossen, anderen
nooit lastig te vallen".
In zeker opzicht vormen de
Chinezen een voorbeeldige
minderheidsgroep binnen de
Nederlandse samenleving. Ze
doppen simpel gezegd hun ei
gen boontjes en dat wordt in
onze calvinistische cultuur nu
tot dusverre nauwelijks een
beroep op de Nederlandse so
ciale zekerheid. Ze creëerden
hun eigen werk. Een Chinese
vakbond of politieke partij
bestaat niet.
Maar, zo signaleren Vermeu
len en Benton in hun boek, er
is een kentering gaande. De
Chinese minderheid gaat zich
roeren, wil gehoord worden,
wordt sociaal actiever en eist
langzamerhand zijn rechten
op. En het hoeft niet te verba
zen: die ommezwaai is het
eerst merkbaar in het Chinese
restaurant.
De naar schatting 50.000 Chi
nezen in Nederland runnen
samen ongeveer éénderde van
de Hollandse horeca. Econo
misch gesproken is dat een
monocultuur, de gemeenschap
is éénzijdig afhankelijk van
wat er in de restaurants wordt
omgezet. Maar vanaf de jaren
tachtig zit er stevig de klad in,
neemt de concurrentie van
andere „keukens" toe.
Benton: „Voor het eerst is er
nu een groep van een paar
honderd geregistreerde werk
loze Chinezen. De restaurant-
formule wordt noodgedwon
gen aangepast. Verder zie je
dat men zich meer op de Ne
derlandse samenleving gaat
richten".
Op het moment breken amb
tenaren van het ministerie
van WVC zich het hoofd over
de vraag of de Chinezen in
aanmerking komen voor op
name in het „minderhedenbe
leid" of niet. Voorwaarde is
dat sprake is van een „achter
standspositie" en de universi
teit van Leiden doet daar mo
menteel een onderzoek naar.
Vermeulen: „De Nederlandse
overheid heeft tot dusverre
niet veel voor de Chinese
minderheid gedaan. Het zou
natuurlijk fijn zijn als dat al
lemaal in de toekomst wel zou
gebeuren. Maar aan de andere
kant zijn veel Chinezen hui
verig om zo de aandacht op
zichzelf te richten. Opname in
het minderhedenbeleid zou de
zelfredzaamheid kunnen on
dergraven en de afhankelijk
heid van de Nederlandse
overheid vergroten. Boven
dien bestaat het risico dat de
beeldvorming van de Chinees
in Nederland negatief beïn
vloed wordt".
Maar volgens Greg Benton
hebben veel Chinezen van de
tweede generatie hun keuze
al gemaakt. Zij blijken op de
Nederlandse scholen in het al
gemeen bijzonder goede resul
taten te behalen en de Neder
landse arbeidsmarkt biedt hen
doorgaans redelijke perspec
tieven. Benton: „De jongeren
hebben de neiging om te zeg
gen: neem ons maar op in het
minderhedenbeleid. Vaak
hebben ze al geen zin meer
om in het restaurant van hun
ouders te gaan werken. De
tweede generatie treedt dui
delijk naar buiten".
En Vermeulen tot slot: „Zo
lang zal de Chinese minder
heid niet meer anoniem blij
ven".
PAUL KOOPMAN
ak
D
hl'
HAAG Over ruim een
gullen in ons land munten
ra vijf gulden in omloop
etlen gebracht. De bankbil-
9i van vijf gaan op den
uit de roulatie. De nieu-
Ifnunten, ongeveer even
?st als een rijksdaalder, zul-
gemaakt worden van
z5kleurig metaal. Voorts
jlen ze voorzien van een
jngekartelde rand. De nieu-
>umunt vloeit voort uit de
u4ve Muntwet, die ook de
'ilijkheid biedt tot invoe-
;jevan een tiengulden-munt.
p,ens staatssecretaris Ko-
ur van financiën zal het
Rechter voorlopig niet van
"fen. Koning kondigde ver-
dan, dat een onderzoek zal
len ingesteld naar de mo
theden om 's Rijks Munt,
itaatsbedrijf dat de Neder-
'ese munten vervaardigt, te
Platenhandel boos
over verhuur
van compact disc
AMSTERDAM De georga
niseerde platenhandel is boos
over de verhuur van compact
discs door openbare bibliothe
ken of hiermee samenwerken
de instellingen, waaronder fo-
notheken. De beroepsdetail
handel is ervan overtuigd dat
de CD's worden gehuurd om
de muziek op bandjes te kun
nen overnemen. Volgens di
recteur R.L. Woltz van de Ne
derlandse Vereniging van
Grammofoonplatendetailhan
delaren (NVGD) lijdt de de
tailhandel daardoor grote eco
nomische schade.
De handelaren hebben in tele
grammen aan de ministers van
cultuur, justitie en economi
sche zaken de aandacht geves
tigd op hun bezwaren. Ze vin
den de verhuur van de CD
een zuiver commerciële aange
legenheid. Hun grieven gelden
tevens het feit dat de biblio
theken voor hun werk subsi
die van de overheden genie
ten.
De platenhandel heeft gesig
naleerd dat vrijwel alle biblio
theken CD's verhuren of hier
toe plannen hebben ontwik
keld, dat de verkoop van het
artikel terugloopt en dat het
voortbestaan van de zelfstan
dige ondernemingen wordt be
dreigd.
Het moet volgens de NVGD
bij wet worden verboden CD's
te verhuren. Feitelijk is dit
verhuren volgens de organisa
tie aanzetten tot het onbeperkt
kopiëren van muziek. Anders
dan bij gebruik van een gram
mofoonplaat vermindert de
kwaliteit van het geluid van
een CD niet, aldus Woltz.
Tot het protest hebben de pla-
tenhandelaren besloten op hun
maandag gehouden ledenver
gadering. Bij de NVGD is 95
procent van de platendetail-
handelaren, inclusief de grote
warenhuizen, aangesloten.
SKE EN WISKE DE JOLIGE JOFFER
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE Bil UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS.MUZIEK
THEATER. RECREATIE,EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
(c) Standaard Uitgeverl|/Wavary Production»
DEN HAAG In alle
provinciehoofdsteden zijn
gisteren voor het eerst
sinds de verkiezingen van
18 maart de nieuw geko
zen Provinciale Staten bij
eengekomen om de colle
ges van Gedeputeerde
Staten te kiezen. Alleen in
Noord-Holland hadden de
onderhandelaars vooraf
officieel geen overeen
stemming over de zetel
verdeling bereikt, zodat
het op een „wilde stem
ming" aankwam.
Het nieuwe GS-college in
Noord-Holland bestaat uit drie
PvdA'ers, twee CDA'ers, twee
VVD'ers en een lid van D66.
De PvdA had als grootste Sta
tenfractie tot het laatste mo
ment vastgehouden aan vier
zetels in GS, maar een meer
derheid van CDA, VVD en
D66 bleek daartegen.
Provinciale Staten van Noord-
Brabant kozen gisteren een bij
voorbaat omstreden college
van Gedeputeerde Staten. Met
name de uitbreiding van het
aantal gedeputeerden van ze
ven tot acht, waardoor verlie
zer CDA toch vier zetels kon
blijven bezetten, was voor D66
en klein links en rechts reden
om tegen of blanco te stem
men.
Op voorstel van het CDA heb
ben de Provinciale Staten van
Limburg in een nieuwe sa
menstelling het aantal gedepu
teerden teruggebracht van ze
ven tot zes. Onder protest van
de PvdA kreeg de VVD, de
grote verliezer bij de recente
statenverkiezingen, toch weer
één GS-zetel toegewezen.
Na een afwezigheid van vijf
jaar is de fractie van het CDA
terug in het college van Gede
puteerde Staten van Gronin
gen. Fractievoorzitter J. van
Dijk van het CDA werd giste
ren gekozen tot gedeputeerde
voor milieuzaken, agrarische
zaken, recreatie en toerisme
en volksgezondheid. Het nieu
we college van Gedeputeerde
Staten in Groningen bestaat
verder uit vier gedeputeerden
van de PvdA en een van de
VVD. Het CDA neemt in het
nieuwe college de plaats in
van D66 dat de afgelopen pe
riode samen met PvdA en
VVD Groningen bestuurde.
De verkiezingswinst van de
PvdA heeft in de provincies
Overijssel (PvdA plus zeven),
Utrecht (PvdA zestien, tegen
twaalf zetels in 1982 voor de
combinatie PvdA/PPR) en
Zeeland (PvdA plus vier) niet
tot wijziging van de samenstel
ling van de colleges van Gede
puteerde Staten geleid. Het
CDA kreeg in deze provincies
een gelijk of iets hoger stem-
menaantal dan in 1982.
Ook in Flevoland kozen de af
gevaardigden gedeputeerden
van dezelfde politieke kleur
kiezen. De VVD-commissaris
van de koningin Wiegel krijgt
in Friesland te maken met een
college van Gedeputeerde Sta
ten waarin geen partijgenoten
zitten.
AMSTERDAM BZN zangeres Carola Smit is volgens
haar behandelende geneesheren dr. A. Hijdra, neuroloog
en dr. D. Herderschee, arts duidelijk aan de beterende
hand. De patiënte zit soms op de stoel naast haar bed in
het Amsterdams Medisch Centrum en neemt dan h^ar
post door.
De vwo'ers waren gister
morgen best tevreden met
het tweede verplichte
examenonderdeel Neder
lands, het opstel. Zij had
den de keuze uit tien titels
en die keuze was heel re
delijk. Verreweg de mees
te aandacht kregen de
twee 'journalistieke' on
derwerpen: het probleem
van de journalistieke vrij
heid tegenover de daaraan
klevende nadelige gevol
gen - de titel moesten de
kandidaten zelf bedenken
en „De beste foto of de
beste ramp?", naar aanlei
ding van de bekroonde
opname van een stervend
Columbiaans meisje, be
kneld in een ondergelo
pen put.
Kennelijk stellen vragen als:
'Kunnen en mogen de media
in hun informatieverstrekking
aan banden gelegd worden?'
en 'Is het terecht dat schok
kende foto's zoveel waarde
ring krijgen?' de leerlingen ge
makkelijk aan het denken. Ze
hadden trouwens in de bege
leidende teksten voldoende
aanknopingspunten voor hun
betoog, aldus drs. B. van Del
den, leraar aan het Aloysius-
college in Den Haag. Andere
meermalen gekozen onder
werpen waren: 'Kleding als te
ken 'computers op school' en
een aan veel kritiek onderhe
vig instituut: de politie.
Boven havo-niveau
De tekstverklaring Nederlands
voor havo en vhbo was erg
moeilijk. De tekst, waarvan de
titel luidde: „De zin van de
Olympische Spelen", was af
komstig uit het boek „De
Olympische hoogte. Over Am
sterdam en de Spelen van
1992". Leraar B. van Delden
vindt dat met deze tekst te
hoog is geschoten voor de
havo. Volgens hem is dit de
lastigste havo-tekst van de af
gelopen jaren; hij verwacht dat
de resultaten tegen zullen val
len. Het eerste gedeelte van de
tekst leverde geen problemen
op. Het middelste gedeelte dat
de kern van het betoog vorm
de, is volgens Van Delden ech
ter geen havo-niveau meer te
noemen. De helft van de vra
gen ging juist over dit gedeelte
van de tekst (alinea XII-
XVIII) dat heel erg abstract
was en moeilijk te begrijpen.
Citaten van mensen als de cul
tuur-historicus Huizinga ko
men normaal gesproken niet
zonder nadere uitleg voor in
een havo-tekst. Dat geldt ook
voor termen als „wetsidee" en
„staatsraison" die, zonder
voetnoot, beter passen in een
tekst voor het vwo. De klacht
van de leerlingen was dan ook
dat ze de tekst maar half be
grepen en bovendien bij vrij
veel vragen de antwoorden in
eigen woorden moesten for
muleren.
Examen - uitslagen
Engels-vwo
maandag 27 april
De juiste antwoorden op
de meerkeuze-vragen van
het vwo-examen Engels
luiden: l.c; 2.d; 3.c; 4.a; 5.a;
6.c; 7.b; 8.c; 9.c; lO.b; ll.a;
12.a; 13.a; 14.c; 15.c; 16.c;
17.c; 18.c; 19.d; 20.c; 2J.d;
22.c; 23.b; 24.c; 25.a; 26.a;
27.a; 28.a; 29.a; 30.b; 31.c;
32.b; 33.c; 34.a; 35.a; 36.d;
37.c; 38.d; 39.b; 40.d; 41.d;
42.b; 43.d; 44.a; 45.d; 46.b;
47.b; 48.b; 49.d; 50.a
Latijn
De Latijnse tekst (Livius over
de tweede Punische oorlog)
was vrij lang maar niet echt
moeilijk. De inhoud viel ech
ter tegen vooral daar er de
laatste iaren over het alge
meen teksten zijn geweest met
een leuke inhoud. Hoewel vol
gens mevrouw A. Jansen, do
cente Latijn aan het Bonaven-
turacollege in Leiden, de
grammatica van de tekst niet
zo moeilijk was, zaten er toch
wel wat addertjes onder het
gras. Over het algemeen wa
ren de zinnen ook behoorlijk
lang. De vragen waren helder
en de aantekeningen die bij de
tekst stonden voldoende, aldus
mevrouw Jansen. Het stukje
vertaalde tekst dat aan de op
gave voorafging, viel bij veel
vwo-leerlingen in de smaak.
Aangezien het examen han
delswetenschappen en recht
(dat gisteren op de havo is af
genomen) het eerste examen
was volgens het nieuwe exa
menprogramma, was iedereen
zeer benieuwd naar het ni
veau. Voor de heer T. Fonk,
docent aan het Maartenscolle-
ge in Voorburg, zijn die ver
wachtingen uitgekomen. Vol
gens hem was het geheel niet
te moeilijk en waren de opga
ven makkelijk te maken. Wel
had hij meer theorie verwacht
over meer verschillende on
derwerpen. De enige theorie
die nu gevraagd werd, had be
trekking op de levenscyclus
van een produkt. Van de vier
opgaven vormden opgaven 1
en 3 een vertrouwd beeld. De'
eerste opgave bestond voorna
melijk uit boekhouden. Opga
ve 2 ging over kostprijsbeheer-
sing en winstverwachtingen
en opgave 3 over rentabili-
teitsberekeningen. Bij de twee
de opgave kwam vijf keer de
zelfde berekening voor, wat
volgens Fonk wel beperkt had
kunnen worden. De laatste op
gave ging over een eenmans
zaak die wil uitbreiden en
daarvoor geld moet lenen of
van ondernemingsvorm moet
veranderen. Fonk verwachtte
dat deze opgave de leerlingen
de meeste moeite had gekost.
Bij het examen kunstbeschou
wing/kunstgeschiedenis van
mavo c/d werden voor het
eerst meerkeuzevragen ge
steld. Nogal ongelukkig, omdat
het hele beschouwende effect
wegvalt. Het lijkt erop alsof
het alleen nog maar gaat om
taalvaardigheid.
Wel was men het erover eens
dat het een aardig examen was
met goed en zeer kleurrijk
beeldmateriaal. Bijvoorbeeld
de lichaamshouding aan de
hand van werk van Moore en
Matisse. Wat het bouwen be
treft was er een villa-ontwerp
(Villa Henny van architect
Van 't Hoff uit 1915), maar de
vraagstelling aan de hand van
een plattegrond had hier meer
weg van een „zoek de tien
verschillen".
Bij handenarbeid waren er on
der andere een aantal vragen
over twee ruiterstandbeelden
van de Italiaanse beeldhouwer
Marino Marini. Bij textiele
werkvormen werd een aardige
vergelijking gemaakt tussen
de batisten japon (madame Re-
camier) op een schilderij van
Gerard en een mantel in bad
stof tricot van de Franse ont
werper Mugier.
Het muziekexamen wordt met
het jaar leuker: Mozart (fluit
concert), Grieg (pianoconcert).
New York van Frank Sinatra,
allemaal prima. Maar voor een
leraar had het Middeleeuws
liedje „Da Firenze" van de Ita
liaanse componist Ghirardello
best mogen schitteren door af
wezigheid. Daarnaast over Ge
rard Joling en „Ticket to the
Tropics".
Het leao en lhno hadden giste
ren opnieuw machineschrij-
ven. De leerlingen vonden het
niet moeilijk en zelfs prima te
maken. Dat betrof zowel de
rapportering als de factuur, de
brief, de staat, het memo en
het prozastukje.
Geconcentreerd buigt deze scholiere zich over de eindexamenopgave Nederlands.
