North Sea Jazz Festival telt opnieuw louter grote namen MAUSCHWITZ: DE MUIZEVAL VAN ART SPIEGELMAN KUNST Extra concert Simply Red ONDANKS SUBSIDIEPERIKELEN: 21'15' fe QeidwQowuvnt DINSDAG 28 APRIL 1987 PAG} ROTTERDAM Aangezien het concert van de Engelse groep Simply Red op 17 juni in de Rotterdamse Ahoy vrijwel direct was uitverkocht heeft de groep in overleg met de Delftse concert-organisator Mojo besloten een dag later een extra concert te geven. De kaartverkoop voor het tweede concert start morgen. Pinkpop zonder The Smiths GELEEN De Engelse groep The Smiths komt niet naar Pinkpop. Als vervan ging komen de legendari sche Amerikaanse ster Lou Reed en het Engelse psyche delische kwartet The Mis sion opdraven. Hoewel de organisatie nog geen officië le afzegging heeft ontvan gen van The Smiths, heeft de groep laten weten op geen enkel Europees popfes tival te zullen optreden. Spanningen binnen The Smiths maken het ook met een eventuele gerechtelijke dwang onmogelijk de groep nog langer te handhaven op het 18e Pinkpop Festival. Raad voor de Kunst: Te weinig geld voor dansgroepen DEN HAAG Het budget voor dansontwikkeling is vol gens de Raad voor de Kunst nog steeds veel te krap. In een advies aan minister Brinkman zegt de raad teleurgesteld te zijn dat deze nog steeds niet meer geld beschikbaar stelt, ondanks alle aanbevelingen hiertoe. Voor de kleinere dansgroepen, zo'n vijftig in to taal, is jaarlijks slechts 1,1 mil joen gulden beschikbaar. Voor nieuwe initiatieven is er geen geld. De raad zegt te hopen dat de minister in het nieuwe sei zoen alsnog meer geld be schikbaar stelt. Kunstenaar H.E. Roodenburg overleden WASSENAAR In zijn woonplaats Wassenaar is gisteren op 91-jarige leeftijd de schilder en graficus H.E. Roodenburg overleden. Roodenburg kreeg vooral bekendheid door zijn etsen van oude stadsgezichten en Hollandse landschappen, waarvan er vele duizenden werden verkocht. Hendricus Eli- as Roodenburg begon al op jeugdige leeftijd met tekenen. Daarnaast verdiende hij zijn brood met het drukken van et sen bij de Haagse drukkerij Mouton, waar hij in contact kwam met bekende Haagse kunstenaars als Willem Witsen en Philip Zilcker. De laatste liet Roodenburgs werk ook zien aan de Haagse Scholers Josef Israels, Mesdag en Willem Ma- ris en gaf aanwijzingen. Via kunsthandelaar SchtlÜer werd Roodenburgs werk, toen 23 jaar, verkocht. Later zou Rood enburg ook werk maken voor bedrijven als Shell en de staatsmijnen, wat hem ook internationaal bekendheid gaf. Zo verkocht hij ook werk in de Verenigde Staten, Groot-Brit- tannië en Australië. H.E. Roodeburg was zeventig jaar actief lid van de kunstenaarsvereniging Pulchri en was onder meer lange tijd kerkvoogd van de Ned. Hervormde Kerk in Was senaar. H.E. Roodenburg. DEN HAAG Het is een jaarlijks terugkerend ge luid bij de presentatie van het programma van het North Sea Jazz Festival: het ministerie van WVC sponsort te weinig (150.000 gulden, al jaren) en. de gemeente Den Haag zou óók wel iets meer mogen geven (300.000 gulden, waarvan de helft via de huur van het Congresgebouw weer terugvloeit in de gemeen tekas). Het was gisteren tijdens de persconferentie over het twaalfde North Sea Jazz Fes tival, dat op 10, 11 en 12 juli gehouden wordt, al niet an ders. Zoals het ook geen ver bazing wekte, dat het pro gramma niet echt lijkt te lij den onder die magere subsidie van nauwelijks 12 procent van het budget. Misschien is dat ook wel het probleem van organisator Paul Acket c.s., dat alle verhalen over finan ciële problemen ten spijt, het festival elk jaar opnieuw weer een succes is. Een constant stijgende lijn in de bezoekers aantallen, alle grote namen op jazz-gebied en sponsoring door JVC en Barclay dragen er niet direct toe bij dat door WVC en de gemeente Den Haag vertwijfeld naar de sub sidie-kas gegrepen wordt. Die grote namen zijn er ook dit jaar weer. Miles Davis, Dizzy Gillespie, B.B. King, Dexter Gordon, Herbie Han cock, George Benson, Oscar Peterson en Sarah Vaughan, de organisatie van het twaalf de North Sea Jazz heeft op nieuw het toplaagje van de in ternationale jazz-wereld afge roomd. Waarbij dit jaar mee speelde dat al die groten slechts wilden komen als hun gages werden aangepast aan de dalende koers van de dol lar. Wybe Buma, bestuurslid van de organiserende stich ting North Sea Jazz: „Sommi gen hebben hun gage meer dan verdubbeld, en verkeren in de positie om te zeggen: „take it or leave it". Daarbij moeten we opboksen tegen festivals in Italië en Spanje, waarbij door enorme staats subsidies zonder problemen dat geld op tafel kan worden gelegd. WVC geeft slechts 150.000 gulden. We willen dat dat bedrag minstens verdub beld wordt. En dat lijkt ons gezien de bedragen die naar andere kunstsectoren gaan dan nog uiterst bescheiden". Haagse Jazzweek Voor het eerst tekent de orga nisatie ook voor de Haagse Jazzweek, zij het dat die een uiterst bescheiden opzet krijgt. In de week vooraf gaand aan het festival worden er in het Koninklijk Conser vatorium workshops gegeven door Frans Eisen en de Ame rikaanse flugelhorn-speler Clark Terry, zijn er optredens van Amerikaanse universi teitsbands, worden er jazz- films- en video's vertoond in het Haags Filmhuis en het Kijkhuis en zijn er exposities. Het lijkt allemaal nogal klein schalig vergeleken met het festival zelf, „maar we wilden geen braderies en kroegen tochten, zoals in andere ste den", aldus Paul Acket. „De voorbereidingstijd was boven dien vrij kort. Voor volgend jaar, als we ook gebruik kun nen maken van het nieuwe Muziektheater, Korzo en de Nieuwe Kerk, willen we het grootscheepser aanpakken. Als de gemeente Den Haag dan tenminste de kosten wil dekken". De wat magere indruk die de jazzweek wekt wordt ruim schoots vergoed door het pro gramma van het festival zelf. Met dit jaar als opvallend fa cet de ruime aandacht voör de tapdance, een onlosmakelijk met de jazz verbonden onder deel dat tot nu toe tevergeefs gezocht moest worden op het festival. Met als vermoedelijk meest spraakmakend optre den dat van Cab Calloway en de Cotton Club Review, waar bij The Williams Brothers de tap voor hun rekening ne- Herbie Hancock. men. Calloway, die ooit de voorpagina's haalde door trompettist Dizzy Gillespie (óók op het festival) uit zijn band te knikkeren, behaalde zijn grootste faam in de jaren dertig, als bandleider in de Cotton Club, de befaamde prestigieuze Newyorkse jazz- Sarah Vaughan. club waarover later een min stens even prestigieuze film werd gemaakt. Miles Davis Het festival wordt opnieuw geopend door Miles Davis, die voor de bijna onmogelijke taak staat zijn optredens van B.B. King. de afgelopen twee jaar te eve naren. De op eenzame hoogte opererende trompettist zal het onder meer op moeten nemen tegen de jonge maar aanstor mende broertjes Branford en Wynton Marsalis met hun ei gen bands, Wilton Felder en Joe Samplé met hun legenda rische Crusaders en tegen twee even legendarische an dere musici: B.B. King en Chuck Berry. En dan is er ook nog George Benson, die, onlangs nog in ons land, door Paul Acket tegen „een vrien denprijsje" van 50.000 dollar kon worden gecontracteerd. Het festival staat op 11 juli in het teken van George Gersh win, die die dag precies vijftig jaar eerder zijn laatste adem uitblies. Het „George Gersh win Memorial Concert" door het Metropool Orkest o.l.v. Rogier van Otterloo en Adam Makowicz op piano, draait on der meer rond zijn befaamde „Rhapsody in blue", die on danks de eerste uitvoering in 1924 nog niets aan kracht lijkt te hebben ingeboet. Dexter Gordon Dat lijkt niet te gelden voor Dexter Gordon, de tenor saxofonist die op sterven na dood door filmer Bertrand Tavernier uit de vergetelheid werd gehaald voor de hoofd rol in de film „Round Mid night". Het werd een schitte rende creatie, waarbij echter vele jazz-liefhebbers met tra nen in de ogen constateerden dat de zieke Gordon geen schim meer was van de grote jazz-musicus die hij ooit was. Het is het enige concert dat Gordon, met dezelfde band als uit de film, in Europa en de VS zal geven. „Gordon is niet meer wat hij geweest is, maar dat hij hier optreedt moet gezien worden als een eerbetoon", aldus Paul Acket op de vraag of je het de man wel kan aandoen op het festi val op te treden. Voor wie het toch niet aan durft: het festival heeft nog vele tientallen andere histori sche namen te bieden, buiten de hierboven al genoemde. Monty Alexander, Allen Toussaint, Stanley Jordan, Ornette Coleman, Taj Mahal, de Manhattan Transfer, maar ook The Dutch Swing Colle ge, Willem Breuker, Loek Dikker en De Gigantjes. Met in de wandelgangen die be faamde Amerikaanse street- bands die het festival ook bui ten de concertzalen zo'n unie ke sfeer geven. Wie er niet bij kan zijn, en wacht op uitzen ding van de de TV-opnamen die AVRO en NOS van het festival maken, zal dat in ie der geval node moeten mis sen. KOOS VAN WEES Holocaust verteld via de omweg van de strip DEN HAAG De ver schrikkingen die de joden van Europa ondergingen in de Tweede Wereldoor log in getekende vorm. Als een stripverhaal nog wel. Met joden die er als muizen uitzien, Duitsers als katten en Polen als varkens. Met Nazi-Duits- land als de gruwelijkste muizeval ooit bedacht. Dat is „Maus", het strip boek van de New Yorkse tekenaar Art Spiegelman, vandaag in vertaling in Nederland gepubliceerd. Met op het omslag twee .joodse" muizen angstig in afwachting van wat komen gaat en een Swas tika met daaraanvast Hit- Ier als kattekop. De ver ontwaardiging ligt op de loer: Moet dat allemaal nu nog eens? En moet dat zó? Een strip om bij stil te staan. Het Amsterdamse dagblad Het Parool publiceert al enige tijd afleveringen uit Spiegel- mans stripboek. Een deel uit een ingezonden brief aan de redactie van dat blad, van de hand van Henriëtte Boas: „Is er, na het zeer vele dat er vooral in 1985 en daarna - men denke ook aan de film Shoah - over de Holocaust is getoond, nu ook nog behoefte aan een stripverhaal hier Twee „joodse" muizen, angstig in afwachting van wat komen gaat. Een swastika met daaraanvast Hitier als kattekop. „Maus", een stripboek over de gruwelijkste muizeval ooit bedacht, waarvan de omslag al gemengde gevoelens oproept. over? En wie stelt u zich hier bij als lezers-doelgroep voor ogen?" Slot van de ingezon den brief: „In elk geval: U kunt deze serie beter zo spoe dig mogelijk stoppen". Een voorstelbare reactie. De onmenselijke moord op mil joenen als strip, in dezelfde vorm dus waarin ook Mickey Mouse, Superman, Dick Bos en de Argonautjes tot leven gewekt werden. Het lijkt bij na moedwillig poken in de nooit geheelde wonden van wie overleefden. Toen de eer ste afleveringen van „Maus" in de krant verschenen, do ken de twijfels inderdaad ook bij mij op, versterkt door het feit dat de zwart-wit strip met z'n donkere tonen en z'n es sentiële ballonteksten en on derschriften moeilijk leesbaar Glamourloze stijl Het lezen van het complete boek „Maus" bewijst nog eens dat geduld beloond wordt. En doet vermoeden dat de be zwaren .bij de lezers van de afleveringen in de krant ook zullen verdwijnen. Kijk je eerst wat bevreemd aan tegen de mensen-in-diervorm, de glamourloze stijl van tekenen en Spiegelmans personages (een jonge „muis" die vader „muis" komt uithoren over het boek dat hij nog altijd over hem schrijven wil), na een handvol pagina's veran dert dat. Je ziet geen muizen meer maar mensen en je gaat terug in de tijd met de vader. Terug naar Polen, naar Czes- tochowa, naar Sosnowiec en naar het voorspel van de tra gedie die zou komen. En het verhaal blijkt geen stripver haal te zijn in de gewone zin van het woord: vader „Muis" heet Vladek Spiegelman, en tussen de verhalen die hij moeizaam, in wat gebroken Engels (gebroken Nederlands in de vertaling uiteraard) uit het verleden opdiept door, zit hij met zijn zoon aan tafel in New York. Zoon „muis" is de tekenaar Art Spiegelman zelf. We zitten midden in een per soonlijk verhaal, waar geen potloodlijn fictie aan te pas is gekomen. We luisteren en kij ken mee met de na de oorlog geboren zoon van twee „over levenden": Zijn moeder heeft zelfmoord gepleegd, de vader is hertrouwd, tussen vader en zoon heerst een ongemakke lijke verhouding. De vader draagt het trauma van de overlevende met zich mee: hij heeft geld genoeg verdiend in zijn nieuwe va derland Amerika, maar hij wantrouwt, hij verzamelt, gooit geen spijker over de balk en lijkt meer om dingen te geven dan om mensen. „Zo lijkt hij wel het prototype van de oude, vrekkige jood" klaagt muis-zoon Art, tussen de episodes van het stripboek door tegen zijn stiefmoeder Mala. Terwijl hij juist pro beert een compleet oeeld van de vader te geven. Door diens verleden te leren kennen en hem zo beter te leren begrij pen. Holocaust In dat verleden gaat de „holo caust" plaatsvinden. De Duit sers vallen Polen binnen, de muizeval wordt opgezet en de strop sluit zich steeds dichter om de joden heen. Alles met die verbijsterende vanzelf sprekendheid en logica, zoals we die hebben kunnen zien in Claude Lanzmanns „Shoah". Vader Vladek Spiegelman, een beginnende zakenman, is getrouwd met een joods meis je van rijke ouders. Hij wordt door schoonouders op het paard geholpen, komt in 1939 in het Poolse leger, wordt krijgsgevangene van de Duit sers, komt weer terug thuis, ziet zijn zaak in handen van een „Verwalter", en al kan zijn familie zich via geld en omkopem van Polen en Duit sers lang staande houden, langzaam tekent de catastrofe zich af. De ghetto's gaan gevormd worden, tienduizenden wor den opgehaald uit hun Poolse stadje. Wat er rest is vluchten, onzekerheid, doodsangst. De Judenrat. Schuilplaatsen in kolenhokken en afvalstort- plaatsen. Vluchten van de een naar de ander. Wie is nog te vertrouwen? De eigen fami lie? Normale menselijke ge voelens sterven in het sy steem. Overleven is het enige dat telt. Ieder voor zich. Met veel geluk en een stuk wan- hoopswijsheid kunnen Spie gelman en zijn vrouw uit de handen van de Duitsers en hun handlangers blijven, ter wijl om hen heen de familie leden één voor één verdwij nen. Het platteland biedt ook in Polen nog de meeste kans te overleven. Tot Vladek en Mala Spiegelman in '44 toch nog in Auschwitz belanden. Het is een verhaal zoals bijna elke overlevende zou kunnen vertellen. En zoals er al zo vaak verteld is. Waarom dan toch die strip van de in '48 in Stockholm geboren Art Spie gelman? Ik denk dat je het belang van die strip voor een groot deel moet terugvinden in jüist het feit dat het een strip is. Of je het nu graag ziet of niet, strip is een medium dat de jeugd kan bereiken. Beter dan het geëmotioneerd verhaal van de overlevende, beter dan het geschiedver haal-met-voetnoten. Een hoofdredacteur van een krant klaagt dat zijn jongste redac teuren al „van niets meer we ten". Schrijver - en overle vende - G.L.Durlacher be twijfelt (in een uitzending met Adriaan van Dis) of het min of meer via de school georga niseerde kijken naar „Shoah" voor de jeugd wel enige zin heeft. Juist omdat het nauwe lijks te bevatten is voor wie er niet al iets van begrijpt. Voet balsupporters scanderen dom hun teksten zonder enig be nul. Het vergeten dreigt. Spiegelmans „Maus" lezende, realiseer je je dat zijn werk een unieke manier is om de generaties van nu te bereiken. Namelijk via het idioom dat ze gewend zijn. In een ver haal dat de kaders, de „came ra-hoeken", de techniek van de gewone strip heeft. Een verhaal, én - hoe ongepast het ook moge klinken - een span nend verhaal. Niet in een saus van emoties, want die verhin deren juist de helderheid en de toegankelijkheid voor dat jongere publiek. Art Spiegel man noteert de geschiedenis en het joodse lijden in grau we, maar koele lijnen. Hij ge bruikt een andere emotie. Een hedendaagse: die van de zoon die zijn. vader niet begrijpt, een haat-liefde verhouding met hem heeft en hem pro beert te vinden. Wat hij krijgt is het verhaal. Want zijn va der is het verhaal. Zoals elke overlevende jood het joodse lijdensverhaal is. En de lezer leest het verhaal mee, eerst bijna als fictie, ziet dan hoe het grimmiger wordt en zal uiteindelijk niet meer aan de grauwe werkelijkheid kun nen ontkomen. Die omweg van Spiegelman zou best eens kunnen werken. In Amerika werden de eerste afleveringen van zijn strip in '82 al bekroond met Playboy's Editorial Award. Spiegelman werkte tussen '80 en '86 aan het boek „Maus". Naast de Nederlandse editie (goed ver taald en duidelijk geletterd) staan versies van deel èèn op stapel in Duitsland, Frankrijk, de Scandinavische landen en Portugal. Spiegelman is bezig met een vervolg: „Deel 2, van Mauschwitz tot de Catskills, winter 1944 tot nu". Wie deel èèn eenmaal gelezen heeft, móet wel verder met Spiegelman mee. BERT JANSMA Art Spiegelman: Maus, ver telling van een overlevende. Uitgeverij Bruna. Prijs: 22,50. Vergrote afbeeldin gen uit het beeldverhaal „Maus" worden van 29 april t/m 8 juni geëxposeerd in het Stedelijk Museum Schiedam. Toegang gratis. Voor een uitgeb| agenda, ook voor mende dagen, raadp men „UIT", de gratis kelijkse bijlage van|J krant. 1 ALPHEN AAN DEN RIJNP ROCINEMA I (Van Boelj/ straat 6. tel. 01720-20800)i| dren of lessor god (al); i 18.30, 21.15. EURQClNjl Peggy Suo got marris 18.45, 21.15. EUROG III: Over the Top (12); r 18.30, 21.00. EUROCL IV: Golden Child; ma. dl. F 21.30. r' LEIDEN LUXOR (Statif. 19. tel. 071-121239); Ovi Top (al); 19.00. 21.15. wo.fc. Nieuwe avonturen van dag telbeertjes (al): wo. m LIDO en STUDIO (Steed i 39. tel. 124130): Flodd# 14.30. A Room with a Vïsi 19.00, 21.15. Golden Chita; Children of a leaser go'; Iris (12); Crocodile Dundil 14.30, 19.00, 21.15. TRIL] (Breestraat 31. tel. 12387F schooltijd (16); 14.30, B| 21.15 behalve ma. dl. wo.jp The Mission (12); ma. 4 21.15. REX (Haarlemmer 52. tel. 071-125414); Pt«s attraction (18); 14.30, j NOORDWIJK LIDO TH(. (Pr. Bernhardstraat 56» 01719-12800): Flodder (1ji€ vr. 19.00. di. 20.15. Dutchfe] (al); vr. 15.00, 21.15. ma.: Taran en de toverkete! (a 2 15.00. »r KATWIJK CITY THEA^. (Badstraat 30. tel. 01718-7| I Heartbreak Ridge (12); lv 21.15.# CITY THEATER lir der (al); ma. di. 19.00, CITY THEATER III: F1 Buellers day off (al); tljdfe City II. CITY THEATER IÏOI Fly (16); 19.00, 21.15. Ie VOORSCHOTEN GREEL (tel. 01717-4354): Flodd{r do. t/m wo. 19.00. wole 15.45. De aanslag; ma. da 21.00. je KINDERVOORSTELLING Troetelbeertjes; wo. 14.00^ WASSENAAR ASTRA3 01751-13269): The missitfir 20.00. fal ZOETERMEER PROMBj, 1,2,3 (Promenade 7. tel"' 511313): The golden chil£r t/m wo. 20.00. Bambin 14.00. Ovar the fop; ma. c\/ 20.00. wo. ook 14.00. Lab» wo. 14.00. Peggy Sue goln ried; ma. di. wo. 20.00. ïn DEN HAAG# ASTA 1 (SpJ tel. 463500): The mo»n coast (al); 14.00, 18.45, u ASTA 2: Crocodile dK£ (al); 14.00. 18.45, 21.15. «dri 3: The fourth protocol^ 14.00, 19.00, 21.30. BAB 1 (Winkelcentrum Babyliy 471656): Children of a fr l God (al); 14.00, 18.45, BABYLON 2: Little slw, horrors (12); 19.00, 21.3T di. ook 14.00. BABYL|0 Terug naar Oegstgeest J 14.00, 19.00, 21.30. CINfTI (Buitenhof 20. tel. 630637)1 the top (12); 14.00. 18.45.^ CINEAC 2: No mercjij 18.45. 21.30. ma. di. ookH CINEAC 3: The color M ney (al); 14.00. 18.45. EUROCINEMA (Leyweg— tel. 667066): The voyage <f (al); 13.30, 19.00, 21.30. [L TROPOLE 1 (Carnegielaap 456756): The golden chili» 14.00, 18.45, 21.30. ML POLE 2: Round midniglv 16.45, 21.30. ma. di. ook*-, METROPOLE 3: A rooiw, a view (16); 14.00, 18.45.La METROPOLE 4: lrisfl° 14.00, 18,45, 21.30. MT, POLE 5: De aanslag (al), 20.00. ODEON 1 (Herein 13, tel. 462400): The *ni home (al); 13.45, 18.45, f ODEON 2: Over the toid| 13.45, 18.45, 21.30. ODCJg The golden child (12); rtrj 18.45, 21.30. ODEON 4:t| der (al); 13.45, 18.45. ,,-j LE PARIS ItKettingstra^c tel. 656402): Carmen (18);(rj 15.00. 17.00, 19.00. 21.00W PARIS 2: Between loveruH v.a. 12.15. PARIS 3: W^#u gaan we naar bed? (I6i.ni 12.30.# HAAGS FILB. (Denneweg 56. tel. 4599O0LÓ 1: Desert hearts; 19.30, £rr Zaal 2: True stories; Tema; 21.45. Zaal 3: daj di.) 19.30, 21.45. di. 22.00. The «even percent, tion; ma. This property ityêi demned; di. |fZI chil<hc 3J2r I.3! GRATIS ELKE WOENSDAG BIJLAGE BIJ UW KRANT M INFORMATIE OVER FILMS.M' THEATER. RECREATIE.EXPC EN EEN COMPLETE AGENEi ik; 'Laat lepra ookfi€ een zorg zijn1"11 - nf: Stort uw bijdrage postgiro 50500 ojb bankgiro 70.70.709J°U

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 18