Kunst als traumaverwerking
in oorlogsmuseum Overloon
Litteris faalt in de afwerking
Weinig orgelspel tijdens
vijfde Leidse Orgeldag
bioscopen
KUNST
CetdocSotrumt
D
MAANDAG 27 APRIL 1987 PAGIF™
Zonnebloemgala:
Opbrengst meer
dan acht ton
HILVERSUM Het Zonne-
bloemgala, zaterdagavond op
KRO-tv, heeft meer dan 800.000
gulden opgebracht. Directeur
Klaassen van de vereniging „De
Zonnebloem" noemde de inza
melingsactie geslaagd. Het geld
van de actie komt ten goede aan
de vakantieprojecten van „De
Zonnebloem", die zich bezig
houdt met activiteiten voor het
welzijn van langdurig zieken en
gehandicapten. Volgens de KRO
bracht een soortgelijke actie vo
rig jaar bijna evenveel op.
Publiek wil Vuis t
van Duys terug
HILVERSUM Zaterdagavond en
zondag zijn bij de A VRO veel reac
ties binnengekomen op de gelegen
heidsuitzending, die Willem Duys
met zijn „Vuist" maakte bij het 50-
jarig huwelijksfeest van prinses Ju
liana en prins Bernhard.
De vraag kwam op Duys zijn vaste
rubriek weer terug te geven. Die
had vroeger een grote kijkdicht
heid maar Duys stapte er uit, toen
hij zich in Frankrijk vestigde. Hij
ziet op tegen het regelmatig heen
en weer reizen, maar hij zei er niet
onsympathiek tegenover te staan.
De A VRO liet desgevraagd weten,
dat er in elk geval de komende
winter geen plaats voor Duys is in
geruimd.
Hubert Lampo in
Brakke Grond
AMSTERDAM De bekende Vlaamse
romanschrijver en essayist Hubert Lam
po, die zelden meer in de openbaarheid
treedt, houdt morgen in het Vlaams Cul
tureel Centrum de Brakke Grond in
Amsterdam een lezing over magisch rea
lisme. Hij is de enige nog levende ma-
gisch-realistische auteur in ons taalge
bied en kreeg zijn grootste bekendheid
door het boek „De komst van Joachim
Stiller". Lampo zegt zelf over het karak
ter van zijn boeken: „Tot op niet geringe
hoogte zegt de naam zelf het vrij duide
lijk: magisch realisme is voor mij de ver
haalkunst die vanuit de realiteit ver
trekt, doch waarin vroeg of laat ver
schijnselen doorbreken, blijkbaar tot een
andere, een „magische" surrealiteit be
horend." De lezing begint om 20.30 uur.
Residentie Orkest boeit in De Falla's Driekante Steek
Residentie Orkest o.l.v. Yoel Levi, solist: llya
Grubert, viool. Ned. Congresgebouw in Den
Haag.
De zeer vele toehoorders hebben zich
zaterdag bij het Residentie Orkest
geen moment behoeven te vervelen.
Het programma was heel afwisselend
en Yoel Levi, die alles, zelfs de bege
leidingen, uit het hoofd dirigeerde,
had er met het RO duidelijk plezier
in, terwijl violist llya Grubert zijn
vele prijzen en goede naam waard
toonde. Wat vooral bij Yoel Levi op
viel, was de lichte, elegante en mooi
genuanceerde voordracht van Bizet's
C-dur Symfonie. Deze compositie van
een 17-jarige, die nog altijd bewonde
ring oproept door het geniale hante
ren van evenwicht in vorm en mate
riaal. Geen wonder, dat Balanchine er
een van zijn mooiste choreografieën
op schreef.
Ditzelfde gevoel voor een beeldende
weergave kon Yoel Levi ten volle
ontvouwen in Manuel de Falla's bal
letmuziek „De Driekante Steek". Het
valt nooit mee balletmuziek „sec" zo
te laten klinken, dat men het toneel
beeld kan meebeleven. En in deze
„Sombrero de tres picos" is zo veel te
zien aan dans en kleur en zo veel te
horen aan geestige wendingen, aan fel
ritme en coloriet; een kostelijke, geni
ale muziek, die De Falla meteen be
roemd maakte.
Het was de grote verdienste van deze
uitvoering, dat men betrokken raakte
in de spottende ontwikkelingen van
twee mannen rond een vrouw. Mis
schien was als een soort inleiding op
deze muziek bedoeld de Carmen Fan
tasie van Franz Waxman, schrijver en
dirigent van populaire filmmuziek,
maar ook stichter van het belangrijk
geworden Internationale Muziek Fes
tival in Los Angeles. Nu - deze Car
men Fantasie biedt veel virtuozen-
werk, maarDe Sarasate schreef
wel een betere. Grubert epateerde
met zijn enorme violistiek. Maar ui
teraard mooier en voornamer was het
andere werk, dat hij speelde, de Poè-
me van Chausson en hier wist hij de
elegische en strelend-sensuele sfeer
van de „amour triomphant" precies
op te roepen.
NOES KOKEE
OVERLOON Kunst
kan een middel zijn bij
de verwerking van trau
ma's. In therapie wordt
mensen met een trauma
dikwijls kunst aangera
den als methode om de
problemen te uiten. Soms
komen mensen met trau
matische ervaringen uit
zichzelf tot een vorm van
kunst als middel tot ui
ting.
In het Nationaal Oorlogs- en
Verzetsmuseum in Overloon
werd zaterdag onder de titel
„Gekooide Jeugd" een unie
ke expositie geopend. De di
rectie hefft het werk van
"vier vrouwen bijeen gebracht
die gemeen hebben een deel
van hun jeugd te hebben
pen in Nederlands-Indië tij
dens de Tweede Wereldoor
log.
Trees Ruijs (61), Barbara de
Reus (53), Ida Kalmijn (49)
en Els Teeuwen (50) zijn op
aanraden van hulpverleners
en uit zichzelf bezig met
kunst in een poging hun
kampverleden te verwerken,
of uit medelijden met alle lot
genoten uit die periode. De
vier kenden elkaar niet tot
dat directeur drs. S.N. Tem-
ming van het museum be
sloot tot deze tentoonstelling.
Temming verzorgde de expo
sitie zelf. Hij benaderde de
vrouwen, maakte de selectie
uit hun werk en richtte de
tentoonstellingsruimte naar
eigen idee in. De kunstwer
ken kennen grote contrasten.
Vormgeving, materiaal- en
kleurgebruik lopen sterk uit
een. Kleurige schilderijen in
gemengde technieken van
Ruijs, voornamelijk donker
getinte collages in zeemleer
van De Reus, pentekeningen
(zwart op wit) en een paar
gedichten van Kalmijn en
witte plastieken van Teeu
wen.
Temming heeft dit alles on
dergebracht in „een sugges
tieve presentatie", zoals hij
het zelf omschrijft. Een kooi-
achtige constructie van roes
tig metaal, betonmatten en
jute vormen de mise-en-scè-
ne. Het geheel wordt diffuus
belicht door gele spots, waar
door het geheel een dreigend
uiterlijk kent. De expositie
wordt begeleid door een dia
presentatie, waarbij Barbara
de Reus de verklarende tek
sten leest.
trawlaMft
Els Teeuwen: „Ik loer door mijn grens naar het angstige buiten"
De expositie, die zaterdag
werd geopend door dr. I.
Samkalaen, voorzitter van de
Stichting Indisch Monument,
heeft juist vanwege de ach
tergrond van de kunstenares
sen vooral Ook de jeugd als
doelgroep. Scholen zullen
nog eens extra attent op de
tentoonstelling worden ge
maakt. Voor duizenden men
sen is een groot deel van hun
jeugd kapot gemaakt door de
oorlog. „Deze tentoonstelling
wil iets laten zien van wat
kinderen is en wordt aange
daan als de geschiedenis hen
treft". In dat opzicht is de
thematiek in Overloon een
emotioneel gebeuren, aldus
Temming. Voor bezoekers
die door de expositie emotio
neel in problemen raken
heeft de directie van het mu
seum een lijst met maat
schappelijk werkers van de
Stichting Pelita voorhanden.
Geen toeval
Het is overigens geen toeval
dat het werk van vier vrou
wen wordt geëxposeerd.
Temming stuitte niet op
mannen die op een zelfde
manier met hun verleden
omgaan. De ervaring leert
dat mannen sneller terugval
len op het geschreven woord
als middel van uiting. De be
reidheid van de vier vrou
wen om aan de expositie mee
te werken was tamelijk snel
verkregen.
Trees Ruijs had er bij voor
beeld geen enkel probleem
mee. Els Teeuwen had al eer
der geëxposeerd bij Pelita, al
kostte het toentertijd nogal
wat moeite haar zo ver te
krijgen. Barbara de Reus ex
poseerde eveneens al eerder.
Ooit stond ze op het punt al
haar werk te verbranden.
„Ik had het buiten mezelf ge-
de trouwste onderdanen van hare
Trees Ruijs: „De Ambonnezen", een werk waarin ze verwijst naar de KNIL-Ambonnezen die
weigerden voor de Japanners te vechten en daarom werden onthoofd.
denken. Na de oorlog leefde
ze een „normaal" leven en
probeerde de oorlog te verge
ten. Nadat haar kinderen wat
ouder waren geworden
plaatst en ernaar gekeken".
Een bevriend kunstenaar
voorkwam de verbranding
en wist haar zelfs over te ha
len het aan anderen te laten
zien. „Een goede methode om
de confrontatie met jezelf aan
te gaan", aldus De Reus. In
middels heeft ze er al 14 ex
posities in twee jaar op zitten.
Ida Kalmijn had ook niet
veel moeite haar medewer
king toe te zeggen. Ze leefde
al langer met de gedachte
voor haar lotgenoten op te
komen. Ze omschrijft in dit
opzicht haar kunst wel als
„een druppel op de gloeiende
plaat", aangezien ieder kind
uit de Jappenkampen uitein
delijk op zichzelf is aangewe
zen bij de verwerking van
het verleden. Haar werk kan
wellicht een beetje helpen.
Overigens verscheen zater
dag van haar hand het boek
„Gekooid Kind, een onvol
tooid verleden tijd", waarin
zij haar ervaringen uit het
kamp heeft neergelegd.
Ida Kalmiin werd relatief
vroeg, op naar dertigste, al
„achterhaald door het verle
den". Ze raakte in grote pro
blemen waarmee niemand
haar afdoende kon helpen.
Ze heeft kunst gekozen als
middel om het verleden te
neutraliseren „omdat
hulpverleners mensen waren
en dus potentiële vijanden".
Trees Ruijs is de enige van de
vier die kunst als achter
grond heeft. Ze voltooide de
Kunstacademie in Den Haag
en is nog steeds actief als
beeldend kunstenares. Voor
haar is medelijden met haar
lotgenoten die op latere leef
tijd de weerslag van hun er
varingen in de Jappenkam
pen hebben moeten onder
vinden een belangrijke drijf
veer voor haar werk. Maar
ook woede is een voedingsbo
dem. Na de oorlog was vol
gens Ruijs in Nederland
maar heel weinig begrip voor
en kennis van alle leed dat in
Indië door duizenden was
ondervonden.
Barbara de Reus werkt met
gebruikt zeemleer („dat ik
nog steeds krijg toegestuurd
door huisvrouwen uit heel
Nederland"), omdat deze
oude, gekreukte en vuile stof
haar zo veel aan zichzelf doet
kwam de terugslag van het
verdringen van vroeger.
Haar therapie leidde op den
duur tot haar werk met
zeemleer.
Els T euwens ouders over
leefde de oorlog niet en als
wees i Nederland kreeg ze
te kar pen met aanpassings-
moeili sheden. Toch duurde
het nog tot 1979 eer haar pro
blemen met het kampverle
den definitief naar boven
kwamen. Met elk beeld dat
ze maakt beleeft ze opnieuw
alles wat in het Jappenkamp
gebeurde: Een straf regiem,
ziektes, opsluiting, fysieke
straffen, honger, hitte en de
dood van tientallen moeders
en kinderen om haar heen.
„Als het avond werd, was je
bang voor de nacht, als het
ochtend werd, was je bang
voor de dag."
De expositie „Gekooide
Jeugd" is tot einde juni in het
oorlogsmuseum te bezichti
gen.
Tegenvallend
Tecital van
Ruud van der
Meer
Vierde concert in de eerie liederen-
recitals op de zondagmiddag door
de bariton Ruud van der Meer en de
pianist Rudoll Jansen. Zondagmid
dag, Diligentia.
Het recital dat de bariton
Ruud van der Meer en de pia
nist Rudolf Jansen zondagmid
dag in Diligentia gaven, werd
met hoge verwachtingen tege
moet gezien. Beiden hebben
een heel goede naam en stel
len hun programma's met zorg
samen. Het veelbelovende pro
gramma van deze zondagmid
dag stond in het teken van de
Duitse romantiek met liederen
van Schumann, Brahms en
Wolf, met drie liederen van
Vaughan Williams als vrolijke
opening. Misschien waren de
verwachtingen te hoog ge
spannen, zeker is in ieder ge
val dat het recital over de hele
lijn tegenviel. Beide musici le
ken zich meer gereserveerd op
te stellen dan men voor deze
muziek zou wensen. Daarbij
kwam dat de zanger zijn inzet
ten soms te zwaar aanzette en
over de hele lijn een onvol
doende mate van verfijning in
voordracht en stemtechniek
aan de dag legde. Op zijn best
was hij in humoristische liede
ren zoals „Wie bist du, meine
königin". Het publiek toonde
Zich desondanks dankbaar en
enthousiast, hetgeen een reden
te meer is om niet lang uit te
weiden over iets waarvan ge
hoopt mag worden dat het een
eenmalige tegenvaller is.
BESIER
Nieuwe
toneelgroep
opgericht: „Tera"
DEN HAAG Drie theater
makers uit Nederland en Bel
gië: Shireen Strooker, Guy
Joosten en Luk Perceval heb
ben het initiatief genomen tot
de oprichting van de Toneel
groep Terra. Voor het seizoen
1987-1988 is een projectsubsi
die aangevraagd, waarop de
Raad voor de Kunst negatief
heeft gereageerd. Een struktu-
reel subsidie voor het seizoen
daarop ligt nu bij het ministe
rie van CRM. Toneelgroep
Terra gaat komend seizoen
een voorstelling spelen geba
seerd op de legenden van Ko
ning Arthur.
LEIDEN De Stichting Or-
gelstad Leiden heeft als doel
stelling „het instandhouden
van en bekendheid geven aan
de zeven historische orgels in
de Leidse binnenstad". Eén
van de middelen waarmee zij
dit tracht te bereiken is het or
ganiseren van evenementen,
zoals orgeldagen en -concour
sen. Afgelopen zaterdag stond
de Sleutelstad zodoende in het
teken van alweer de vijfde
Leidse Orgeldag sinds de op
richting van de SOL in 1985.
De belangstellende orgellief
hebber die deze dag bezocht,
zou redelijkerwijs een pro-
gramma hebben kunnen ver- Enkeling
wachten, waarin de Leidse or
gels centraal stonden. Daar is
het de SOL toch immers om
begonnen. Helaas kwam hij
daarin bedrogen uit. Van de
zeven orgels werden er maar
dag bij velen niet in goede aar
de viel, bleek wel uit de reak-
ties van mensen die speciaal
naar Leiden toe gekomen wa
ren om de orgels te horen be
spelen. Een mevrouw en haar
zoon die tijdens het ochtend
programma in drie kerken bot
hadden gevangen, besloten
zeer teleurgeteld en boos op de
organisatie om 's middags al
weer naar huis te gaan. „Een
orgeldag zonder orgels is geen
orgeldag", zei iemand anders,
en: „Duizend mannenstem
men? Nee, duizend orgels had
den er moeten zijn".
vier, en dan nog mondjesmaat,
bespeeld. Tussen haakjes:
gaat de Stichting zo
selectief te werk en wordt er
tijdens de orgeldagen bijna uit
sluitend aandacht besteed aan
dezelfde vier orgels, die van
de Pieterskerk, Marekerk,
Hooglandse kerk en Harte-
brugkerk? Het gaat toch om
zeven orgels? Aan de andere
drie, van de Lutherse, Waalse
en Lokhorstkerk, wordt nau
welijks enige bekendheid ge-
Relatief weinig orgelmuziek
dus, tijdens de Vijfde Leidse
Orgeldag. Wat kreeg de orgel-
vriend dan wèl voorgescho
teld? Niet minder dan achttien
mannenkoren uit het gehele
land, die onder het motto „dui
zend stemmen zingen voor de
restauratie van het Pietersker
korgel" verspreid over de hele
dag in vier Leidse kerken te
beluisteren waren, 's Ochtends
en 's middags kon hij kiezen
uit de Hooglandse-, de Mare-,
en de Hartebrugkerk, waar
telkens twee drie koren na
elkaar optraden, 's Avonds
vond het hele gebeuren plaats
in de Pieterskerk; daar waren
nog eens negen mannenkoren
te beluisteren. Tussen al het
gezing door was ook nog een
bescheiden plaatsje ingeruimd
voor een bijdrage van de orga
nisten Jan Schmitz, Ben Fey,
Joop Brons, en Aart de Kort.
Dat deze opzet van de orgel-
Wat was er in de zonovergoten
binnenstad te merken van de
Orgeldag? Niet veel, behalve
dan dat de deuren van enkele
kerken wijd open stonden.
Maar het was maar een enke
ling die daar ook daadwerke
lijk naar binnenging en bleef
zitten om te luisteren. En tus
sen twaalf en drie, in de
lunchpauze, kon je groepjes
mannen in het zwart, al dan
niet met vlinderdasje om of
met een insigne van hun koor
op het revers, over de markt
zien lopen of op een terrasje in
de zon zien zitten.
Maar een groepje van zo'n
twintig kinderen heeft zater
dag, buiten het programma
om, toch wel een echte orgel
dag gehad. Dat hadden ze te
danken aan organist Jan
Schmitz, die hen, schijnbaar
niet te vermoeien en altijd en
thousiast voor zijn instrument,
had uitgenodigd voor een spe
ciale kinder-demonstratie van
de orgels in de Hartebrugkerk
en de Pieterskerk. Ademloos
luisterden ze, rond de speelta
fel gezeten, hoe hij ze op een
speelse manier alles van de or
gels liet zien en horen, van de
klavieren (twee in de Harte-
brug-, en vier in de Pieters
kerk) en de pedalen tot de re
gisters en de pijpen toe. En tot
slot mochten ze ook nog een
kijkje nemen in de orgelkast,
waar al die duizenden pijpen
staan opgesteld. Dat zo'n de
monstratie niet alleen voor
kinderen, maar ook voor vol
wassenen de moeite waard is,
bewezen wel de meegekomen
moeders, die met evenveel be
langstelling als hun zoons en
dochters stonden toe te kijken.
Misschien een idee om voor
een volgende Orgeldag eens
uit te werken?
Hield de publieke belangstel
ling overdag, mede dankzij het
prachtige weer, bepaald niet
over, 's avonds in de Pieters
kerk zat er aanmerkelijk meer
publiek. Maar ook hier viel
het op, dat slechts één kwart
van het programma ook wer
kelijk om het orgel draaide en
dat de overige driekwart we
derom werd gevuld door aller
lei mannenkoren.
Hoe sympathiek de doelstel
ling van de SOL ook moge
zijn, op deze manier schiet ze
toch haar doel voorbij. Het is
natuurlijk heel aardig dat met
de opbrengst van deze dag de
restauratie van het Pietersker
korgel weer een stukje dich
terbij komt, maar noem het
dan geen Orgeldag, maar bij
voorbeeld „Korendag ten be
hoeve van het Pieterskerkor
gel", dat voorkomt teleurstel
ling bij velen die iets anders
verwachten. Bij een echte or
geldag hoort het orgel zelf in
het middelpunt van de belang
stelling te staan, en niet alleen
in financiële zin.
ANNETTE JASPERSE
Unieke veiling 5000 toneelkostuums
door Theaterinstituut
AMSTERDAM Het Nederlands Theater Instituut houdt op 25
mei en eventueel daarop volgende dagen in „Maison de Bonne-
terie" in Amsterdam een unieke veiling van 5000 Nederlandse
toneelkostuums uit de periode vanaf 1950 tot nu. Het gaat om de
begin dit jaar door het instituut verworven collectie van de
Stichting Theatertechniek en Administratie, die de collectie in
de kelders van de Stadsschouwburg in Amsterdam beheerde ten
behoeve van de Nederlandse toneelwereld. Toen de gemeente
Amsterdam onlangs de subsidie beeindigde, nam het NTI de col
lectie over.
Miep Diekmann overhandigt de Jenny Smelik-Kiggenprijs aan Halil Gür.
„Voor mijn dappere moeder": prijs voor Halil Gür
DEN HAAG Allebei blij: de Turkse schrijver Halil Gür (36) die de Jenny Smelik-Kiggenprijs kreeg
van Miep Diekmann en de schrijfster zelf, die de prijs, groot 3000 gulden mocht uitreiken. Miep
Diekmann staat vooral bekend om haar vele boeken waarin etnische minderheden een grote rol
spelen. De prijsuitreiking was zaterdagmiddag in het Letterkundig Museum in de Koninklijke Biblio
theek. Een jury heeft de prijs toegekend aan Gür voor zijn boek „Mijn dappere moeder", versche
nen bij uitgeverij de Geus. In dit boek vertelt de 36-jarige Gür in vijf verhalen over zijn kindertijd in
Zuid-Turkije. De warme relatie met zijn moeder staat in dit verhaal centraal. Heel beeldend is de
wijze waarop de nu in Nederland wonende Turkse schrijver inzicht geeft in de Turkse samenleving,
waarbij hij tevens voor Nederlandse kinderen in begrijpelijke taal begrip opwekt voor de Turkse
cultuur.
Voor een uitgebj
agenda, ook voor di
mende dagen, raadi
men „UIT", de gratig
kelijkse bijlage van]
krant.
ALPHEN AAN DEN RIJN
ROCINEMA I (Van Boettfp
straat 6. tel. 01720-20800^1
dren ol letter god (al); t
18.30. 21.15. EUROCINP-U
Peggy Sue got marriti
18.45, 21.15. EUROCby
III: Over the Top (12); it
18.30, 21.00. eurocrr
IV: Golden Child; ma. di.lin
21.30.
LEIDEN LUXOR (Statio?!l
19. tel. 071-121239), Ov(—
Top(al); 19.00, 21.15. wo.Mil
Nieuwe avonturen van dt—
telboertjee (al); wo. L
LIDO en STUDIO (Steeif"
39, tel. 124130): Floddi—
14.30. A Room with a VitMj<
19.00, 21.15. Golden Chll__
Children of a letter go_
Irit (12); Crocodile DundpO
14.30, 19.00, 21.15. TRl—
(Breestraat 31. tel. 12387
schooltijd (16); 14.30. ro
21.15 behalve ma. dl. wo. "i
The Mittion (12); ma. 4ur
21.15. REX (HaarlemmetA
52, tel. 071-125414); PL.a
attraction (18); 14.30, FT
21.15. in<
iu
leit
nuunumun LIUU I ni
(Pr. Bernhardstraat 56;"
01719-12800): Flodder (1j>jl
vr. 19.00. di. 20.15. Dutch)8e
(al); vr. 15.00, 21.15. ma. ft
Taran en de toverketel (a,
15.00. 1
HEAie
18-P,
KATWIJK CITY THE
(Badstraat 30. tel. 01718-7?
Heartbreak Ridge (12); r
21.15. CITY THEATER lltr
der (al); ma. di. 19.00, e I
CITY THEATER III: at
Buellera day off (al); tij4 r
City II. CITY THEATER
Fly (16); 19.00, 21.15. »v
en
VOORSCHOTEN GRE^Jj
(tel. 01717-4354): Flod<tfe
do. t/m wo. 19.00. wo0<
15.45. De eanalag; ma. g,
21.00. n-,
tl
.3
WASSENAAR ASTRA
01751-13269). The missi*.
20.00. b
C
ZOETERMEER PROMfc,
1,2,3 (Promenade 7, tel. 0
511313): The golden chili
t/m wo. 20.00. BambFs
14.00. Over the top; ma. tj
20.00. wo. ook 14.00. Labbe
wo. 14.00. Peggy Sue golR
ried; ma. di. wo. 20.00.
id
DEN HAAG* ASTA 1 (Sp
tel. 463500): The mo
coaet (al); 14.00, 18.45,
ASTA 2: Crocodile O'
(al); 14.00, 18.45, 21.15. *iei
3: The fourth protocol
14.00, 19.00, 21.30. BAE
1 (Winkelcentrum BabylcT"
471656): Children of a M
<5od (al); 14.00, 18.45,1
BABYLON 2: Little tlS
horrors (12); 19.00, 21.31
di. ook 14.00. BABYLU
Terug naar Oegatgeest 4
14.00, 19.00, 21.30. CIN I
(Buitenhof 20, tel. 630637®
the top (12); 14.00, 18.45,
CINEAC 2: No mercff
18.45, 21.30. ma. di. ooki"l
CINEAC 3: The color cPI
ney (al); 14.00, 18.45, D
EUROCINEMA (LeywegA
tel. 667066): The voyage 0,
(al); 13.30, 19.00, 21.30.
TROPOLE 1 (Carnegielaa®'
456756): The golden chilP
14.00, 18.45, 21.30. MlH
POLE 2: Round midniglK
16.45, 21.30. ma. di. 00k r<
METROPOLE 3: A roon|e
a view (16); 14.00, 18.45, 1f
METROPOLE 4: Iris
14.00, 18,45, 21.30. Ml"
POLE 5: De aanslag (al);
20.00. ODEON 1 (HererjS
13, tel. 462400): The vfll
home (al); 13.45, 18.45, ft
ODEON 2: Over the toip
13.45, 18.45,21.30.* ODEn
The golden child (12);
18.45, 21.30. ODEON 4:s
der (al); 13.45, 18.45, n
LE PARIS 1(Kettingstrain
tel. 656402): Carmen (18); N
15.00, 17.00, 19.00, 21.OO.d
PARIS 2: Between loven 1.
v.a. 12.15.
gaan we r
12.30.* HAAGS
(Denneweg 56. tel. 4599009
1: Desert hearts; 19.30, r
Zaal 2: True stories; I1
Tema; 21.45. Zaal 3: dag-2
di.) 19.30, 21.45. di.
22.00. The seven percent
tion; ma. This property il
demned; di. c
PARIS 3: Wid
bed? (1C
GRATIS ELKE WOENSDAG
BIJLAGE BI) UW KRANT N
INFORMATIE OVER FILMS.M
THEATER, RECREATIE,EXPO
EN EEN COMPLETE AGEN
Leidse Schouwburg: Litteris met
'Angst en Hoop'. Gezien afgelopen
zaterdag. Zaterdag 2 mei nog te be
zoeken in Muzenhof, Leiderdorp.
LEIDEN Te midden van
wat de doorsnee amateurto
neelvereniging aan repertoire
te bieden heeft, maakt de keu
ze van „Angst en Hoop" door
Litteris Sacrum een gunstige
uitzondering, dat vooropge
steld. Het pleit voor het gezel
schap dat het zich niet laat
verleiden tot goedkoop suces
dat met stukken in het „Opa
ziet spoken"-genre in de wacht
valt te slepen. Ook in andere
opzichten stelt Litteris zichzelf
eisen: getuigen décor en aan
kleding elders nogal eens van
een schaamteloze luiheid, Lit
teris geeft de toeschouwers het
fraaie toneelbeeld waar ze
recht op hebben. Het te gerin
ge aantal fans dat zaterdag de
gang naar de Leidse Schouw
burg maakte, wist zich in elk
geval weer verzekerd van dit
streven naar kwaliteit dat de
koninklijke vereniging siert.
„Angst en Hoop" dus, van
Franz Xaver Kroetz. Een aan
eenschakeling van korte scè
nes, gebaseerd op een toneel
stuk van Brecht uit de iaren
dertig. De wel vaker gelegde
relatie tussen de economische
depressie van toen en de crisis
van nu moet hem tot deze ac
tualisering en Litteris tot deze
keuze geïnspireerd hebben.
Werkloosheid, contactarmoe
de, het bejaardenprobleem, de
verregaande overheidsbemoei
enissen: dat zijn de thema's
van deze serie miniaturen.
De openingsscène „Stappen"
met Joop Segaar in een sterke
rol kwam zeer overtuigend
over. Daarna evenwel ver
dween onmiddellijk de vaart
uit de voorstelling door een ui
terst klungelige décorwisse
ling; ook bij de andere over
gangen maakte het werk irri
tante gehannes met de overi
gens bekwaam gemaakte pa
nelen en requisieten veel
moois kapot. Me dunkt dat
zich hierin toch ook een meer
algemeen gebrek manifesteert:
de angst voor de stilering, de
abstractie en voor een versto
ring van de werkelijkheidsil
lusie. Het is toch waanzin om
voor een ontbijtscène een com
plete keuken neer te zetten?
Wanneer die scène in de slaap
kamer had plaatsgevonden -
wat natuurlijk heel goed ge
kund had - dan waren,,
bineerd met een wat j
volgorde van de overig_
jes, minstens drie chanCl
ten overbodig geworde'
zou de voorstelling besP
goede zijn gekomen. J
c
Het beste wat regisseuij
Westerkamp van een orL
ming als deze kan hoa
dat er iets van de goede"
lingen bij het publiek I*
Door de zwakke afvfy
dreigt dat wat waarderifc
dient ondergesneeuwd
ken. Waar zoveel spelef
aanwezig is - ik heb
van Bob Hageman in hn
stuk - is dat des te jamC
„Angst en Hoop" is aan£
zaterdag nog te zien in 5
zenhof in Leiderdorp.
JOS N;
