1 £eidóc@ouom< Kritische katholieken Duitsland tonen „andere gezicht van kerk'" Nieuwe kerkmuziek: „/e kunt er niet over spreken <M GEESTELITK LEVEN/OPINIE kerk wereld beroepingen Eenheid gereformeerde gezindte noodzaak om te overleven Voorzitter predikantenbond somber over de kerk Felle protesten rond wijding Krenn tot bisschop De les van Borssele brieuen 'pi lezers Ceidóe Soupan t MAANDAG 27 APRIL 1987 PA<_ Vijf procent minder evangelisch-luthersen WOERDEN Het aantal (belijdende) leden van de Evange- lisch-Lutherse Kerk in Nederland is vorig jaar met vijf procent gedaald. Vorig jaar stonden 11.911 mensen als lid van de kerk geregisteerd. Het aantal doopleden daalde licht tot 15.696 per sonen. Er zijn tweemaal zoveel vrouwen als mannen belijdend lid. In de kaderfuncties zijn veel vrouwen actief, behalve in de categorie „beleidsbepalende organen" (bij voorbeeld kerkera den) waarin vrouwen duidelijk in de minderheid zijn. Het aan tal doopbedieningen nam toe van 118 naar 141. De verminde ring van het aantal leden is het grootst in Zuid-en Noord-Hol land waar ruim de helft van alle leden van de kerk wonen. Guernica op zoek naar Duitse partner-gemeente BONN De Baskische stad Guernica, die gisteren precies vijf tig jaar geleden bij een bombardement door de Duitsers werd verwoest, is al twee jaar tevergeefs op zoek naar een Duitse partner-gemeente. „Wij willen ons met het land verzoenen waarvan de zonen ons dodelijk verwondden", aldus Jesus Ara na uit Guernica zaterdag tijdens een bijeenkomst ter herden king van het bombardement. De inwoners van Guernica voe ren nu een handtekeningactie om de voorzitter van de West- duitse RK bisschoppenconferentie, kardinaal Joseph Höffner, en bondskanselier Helmut Kohl ertoe te brengen dat zij mee helpen bij het zoeken naar een partner-gemeente. Een hoogstaand man heeft geen voetstuk nodig G. de Ley Lof van paus voor geloofsboek bisschoppen België (Van onze correspondent Ge rard Kessels) ROME Paus Johannes Paulus II heeft het 'Geloofs boek' van de Belgische bis schoppen uitdrukkelijk ge prezen. „Hoe zou men niet verheugd kunnen zijn u over uw initiatief, dat beant woordt aan een diepe behoef te van uw kerk? Zonder uit puttend te zijn biedt het een samenhangend geheel dat af gestemd is op het credo, het gebed, de sacramenten en het christelijk handelen. Ik wens het veel succes toe", aldus de paus in een toespraak tot de verzamelde Belgische bis schoppen bij hun 'ad limina- '-bezoek in Rome. De paus herinnerde aan zijn bezoek van twee jaar geleden aan de Benelux. Bij die gele genheid heeft hij herhaalde malen aangedrongen op een „nieuwe evangelisatie". Het Geloofsboek past in dat'stre ven. Het sluit ook aan, aldus Johannes Paulus II, „bij het grote project dat de bijzonde re bisschoppensynode van 1985 heeft gesuggereerd voor de wereldkerk en dat reeds uitgevoerd wordt: de samen stelling van een catechismus of samenvatting van de gehe le katholieke leer over geloof en zeden". Na een korte in leiding in het Nederlands hield de paus zijn toespraak in het Frans. Bij die „nieuwe evangelisa tie" is ook een taak wegge legd voor de leken, zo zei de paus, vooruitblikkend naar de speciale synode over de plaats van de leek in de kerk, die in de herfst in Rome wordt gehouden. Hij zei ver heugd te zijn dat de leken steeds nadrukkelijker een ac tieve rol willen spelen in de kerk. Als taken noemde hij: bevordering van de vrede, hulp bieden aan de vele werklozen, zorg voor emi granten en vluchtelingen. In Nederland zijn enige dui zenden exemplaren van het door Lannoo uitgegeven ge loofsboek verspreid. Het be leeft momenteel zijn vierde druk. Nederland»» Hervormd» Kerk Beroepen te Wieringermeer, me vrouw J.C.van de Putte, kandidate te Amsterdam; te Papendrecht (der de predikantsplaats), A.F.Kaars te Haatten. Aangenomen: naar Ede, D.C.Floor te Rouveen; naar Nleuw- Beijerland, J.de Jong, kandidaat te Werkendam. Gereformeerde Kerken Aangenomen naar Barendrecht, J.de Kievit te Schiedam. KEULEN „Voor Steffi Graf en Boris Becker heeft de Heilige Vader altijd tijd, maar niet voor goed bedoelende critici van de leiding van de kerk". Dit soort opmer kingen waren zaterdag te horen tijdens een mani festatie van de katholieke beweging „Initiative Kir- che von unten" in Keulen naar aanleiding van het komende bezoek van paus Johannes Paulus II aan de Duitse Bondsrepu bliek. Precies zoals de deelnemers aan de manifestatie op het Malieveld in Den Haag, kort voor het bezoek van de paus aan Nederland in mei 1985, wilden de ongeveer 2000 deel nemers „het andere gezicht van de kerk" laten zien. Vele sprekers, onder wie de theoloog Hans Küng, meen den dat de Duitse katholieke kerk bij de voorbereiding van het bezoek heeft gekozen voor een „jubelkatholicisme" en met opzet alle controver siële thema's binnen de Duitse kerk heeft vermeden. Magda lene Bussmann van de organi serende beweging wees erop dat de zaligverklaring van twee slachtoffers van de na zi's, Edith Stein en Rupert Mayer, een onvoldoende afre kening met het verleden is en bovèndien versluiert dat de Duitse katholieke kerk zich weinig heldhaftig tegenover het nationaal-socialisme heeft gedragen. Voorts keerde ze zich ertegen dat de kritiek op de houding van de kerk te genover de vrouw terzijde wordt geschoven door plech tigheden ter ere van Maria. „Initiative Kirche von un ten", een platform van 65 ka tholieke groepen en bewegin gen, heeft de Duitse bisschop pen gevraagd om een gesprek met de paus. De voorzitter van de Duitse RK bisschop penconferentie, kardinaal Jo seph Höffner, heeft dat ver zoek van de hand gewezen. Hij beriep zich erop dat de tijd te kort was om een dergelijk gesprek nog te organiseren. Küng, aan wie in 1979 de ker kelijke leerbevoegdheid werd ontnomen wegens zijn visie op onder meer de onfeilbaar heid van de paus, oefende za terdag kritiek uit op de lei ding van de Duitse katholieke kerk. We hebben nu te ma ken met een kerkelijke bu reaucratie die over zoveel on metelijke financiële en juridi sche middelen beschikt en zo souverein voorbijgaat aan de wil van de bevolking dat ze haar weerga in de wereld niet kent, aldus Küng. Hij wees op het „grote inkrimpingsproces" onder de katholieke gelovigen dat onder meer tot uiting komt in de vermindering van het kerkbezoek van jongeren en ouderen. Vele Westduitsers betalen alleen maar kerkbe lasting, omdat ze kerkelijk be graven willen worden, aldus de theoloog. Volgens Küng heeft de kerk alleen toekomst als zij zich bezint op haar oor sprong en haar grote katholie ke traditie, zich weer laat ge zeggen door het Evangelie en zich opnieuw bezighoudt met de problemen van deze tijd. Rebels DRIEBERGEN De kerken van de gereformeerde ge zindte (een aantal behouden de kleine protestantse ker ken) hebben geen toekomst als ze er niet in slagen één te worden. Dit perspectief van de ondergang brengt deze kerken niet in actie; ze zijn blij met hun eigen kerkver band en vind het wel best zo. Die conclusie kan worden ge trokken uit een forumdiscus sie van de vrijgemaakt gere formeerde studentenvereni ging. Aan het forum namen deel de secretaris van de ge reformeerde bond in de Ne derlandse Hervormde Kerk, ir. J. van der Graaf, de voor zitter van de landelijke ver gadering van de Nederlands Gereformeerde Kerken, mr.dr. J. Meulink, de vrijge maakt gereformeerd predi kant dr. W.G. de Vries en de christelijke gereformeerde hoogleraar kerkrecht, dr. W. van 't Spijker. Deze laatste trok de hardste conclusie: „Er moet een serieuze poging van de grond komen om de eenheid van de gereformeer de belijders te bewerkstelli gen. Dat is een kwestie van geloofwaardigheid", aldus Van 't Spijker. „Als het ons niet iukt de gereformeerde belijders bij elkaar onder één dak te krijgen, dan zal er geen sprake meer zijn van een toekomst voor de gere formeerde gezindte, maar zal zij wegvloeien", aldus Van 't Spijker, die bekende dat het vraagstuk van de kerkelijke verdeeldheid hem „neer slachtige buien" bezorgt. Meulink was evenmin opti mistisch: „Onder gerefor meerden heerst een zucht tot Prof. dr. W. van't Spijker verdeeldheid. Bij het zoeken naar eenheid willen we de ander te veel tot ons stand punt bekeren. Laten we el kaar liever aanvaarden zoals we zijn", aldus Meulink, die er later aan toevoegde: „De praktijk van het leven maakt mij pessimistisch. Ik leef nu al 70 jaar en heb nog nooit gezien dat er twee kerken bij elkaar kwamen". Nieuwe geruchten rond tv-evangelisten Jim en Tammy Bakker PALM SPRINGS Het ru- moer rond de „gevallen" tele- visiedomine Jim Bakker, die moest bekennen een buiten echtelijke verhouding te heb ben gehad, heeft een nieuwe impuls gekregen. Een collega- televisiepredikant, de babtist John Ankerberg, heeft gezegd dat Bakker een regelmatige klant is van prostituées en dat hij homofiele contacten heeft. Zijn vrouw Tammy zou hem hierom hebben willen verla ten. Een en ander zou zijn ge bleken uit een onderzoek dat Ankerberg had laten instellen naar het sexuele gedrag van zijn collega-predikant. UTRECHT „De kerk schept geen florissant beeld van zichzelf. Ze komt in de publiciteit met reactonair ge drag en doordat ze bezig is met dingen die achterhaald zijn". De voorzitter van de Bond van Nederlandse Predi kanten, ds. L. de Liefde, schetste vanmorgen tijdens de jaarvergadering van de Bond de weinig rooskleurige situa tie waarin de kerk zich in Ne derland bevindt. „Wanhopig probeert ze haar bestaan als maatschappelijk instituut te rechtvaardigen". Ook het werk van predikan ten wordt er niet gemakkelij ker op, zo bleek uit de toe spraak van De Liefde. Hij staat niet alleen in die opvat ting. Op de bijeenkomst van de hervormde predikanten- vereniging wordt maandag en dinsdag gesproken over „Weerstand bieden in de boze dag" en gereformeerde colle ga's stellen volgende week de „motivatie en arbeidsvreugde van predikanten" aan de orde. De Liefde hield zijn toehoor ders voor dat niet alleen pre dikanten het moeilijk heboen. „Ook ambtenaren en mensen in het onderwijs en de ge zondheidszorg kennen verge lijkbare spanningssituaties". De oorzaak voor de zwaarde re taak van de predikant ligt volgens De Liefde vooral in het feit dat de kerk geen een heid meer is. „Een gemeente is een verzameling werelden van enkelingen met hun ei gen verwachtingen en hun ei gen verhaal. De predikant staat daardoor meer in de dienst van een club, dan dat hij zich dienaar der kerk weet. Deze nieuwe situatie leidt er ook toe dat bij een verschil van mening de stand punten snel verharden en lei den tot ernstige conflicten", aldus De Liefde. Bijbelgeleerde Pierre Benoit overleden JERUZALEM De Franse bijbelgeleerde Pierre Benoit is vorige week in Jeruzalem overleden. De orde der Dominica nen, waarvan Benoit lid was, deelde mee dat Benoit na een lang ziekbed was gestorven. Hij is 81 jaar geworden. Benoit, afkomstig uit Nancy, werd in 1933 hoogleraar in de exegese van het Nieuwe Testament aan de Ecole Biblique in Jeruza lem en in 1965 directeur van hetzelfde instituut. Tijdens het Tweede Vaticaanse Concilie was Benoit adviseur van paus Paulus VI. Benoit nam in 1971 de leiding op zich van de groep geleerden die zich hadden belast met de publikatie van de nog niet ge publiceerde fragmenten van de Dode Zee-rollen. De talrijke artikelen en boekbesprekingen van Benoit zijn ge bundeld in de drie delen van „Exegese et theologie". WENEN De omstreden nieuwe hulpbisschop van Wenen, prof.dr. Kurt Krenn, is gisteren in de Stephansdom in Wenen door aartsbisschop Hans Hermann Groer bisschop gewijd. Krenn, tot nu toe hoogleraar in de Westduitse stad Regens burg, zal zich in het bijzonder bezighouden met het pastoraat onder beoefenaars van wetenschappen, kunst en cultuur. Vele rooms-katholieken hebben tegen de benoeming van de behoudende Krenn geprotesteerd omdat zij haar zien als een verdere poging van het Vaticaan de Oostenrijkse katholieke kerk in conservatievere banen te leiden. Eerder hadden de benoeming van de onbekende Groer als opvolger van kardi naal Franz König en de mogelijke benoeming van de vicaris van Opus Dei in Oostenrijk, Klaus Küng, tot bisschop van Feldkirch al voor veel beroering gezorgd. Vrijdagavond na men duizenden rooms-katholieken in Wenen deel aan een ge bedsdienst op het Heldenplatz en een stille tocht naar de Stephansdom. Deze waren georganiseerd door het forum „Kerk is gemeenschap", waarin verscheidene katholieke groeperingen en personen uit het aartsbisdom Wenen zijn verenigd. Het forum acht de vernieuwing van de Oostenrijk se RK kerk sinds het Tweede Vaticaans Concilie door de be noeming van Krenn in gevaar gebracht. De Oostenrijkse Curiekardinaal Alfons Stickier gooide olie op het vuur door fel uit te halen naar de „rebellie" van degenen die de benoeming van Krenn hebben bekritiseerd. Ook de Oostenrijkse bisschoppen werden daarbij niet gespaard. Stic kier beklemtoonde dat in de rooms-katholieke kerk alleen de paus over benoemingen beslist en dat hij het recht heeft voor drachten van de plaatselijke kerk terzijde te leggen. 9? HARLINGEN „Je kunt er niet over spreken, maar al leen doen en ervaren". Die uitspraak deden zaterdag ver schillende sprekers op het congres in Harlingen over nieuwe muziek in de kerk. De geldigheid van die uitspraak bleek ook steeds. Hoe moet je iets zeggen over de ervaring van heterofoon zingen (wel samen hetzelfde lied zingen, maar niet in hetzelfde tempo en met indivudele „tussento- nen") of over het luisteren naar muzikale „chaos"? Ruim zeventig mensen waren afgekomen op het initiatief van de Harlinger musicus Klaas Hoek om een dag bezig te zijn met nieuwe kerkmu ziek. Het ging er om kennis te maken met wat mensen als John Cage, Mauricio Kagel of Dieter Schnebel bedoelen met hun religieuze muziek en over de vraag of de kerk daar ook iets mee kan. Wat dat laatste betreft: de deelnemers konden aan het slot van de dag daar iets van ervaren, na melijk in een vesper. De gebruikelijke manier van spreken over muziek en reli gie vervalt als het gaat om nieuwe muziek. In plaats van te spreken over muziek als ordening volgens bepaalde re gels, spreekt men bij de nieu we muziek eerder over chaos, waarin niets voorspelbaar is. En dl religieuze kant laat zich niet vangen in een term als „belijdenisgeschrift"; het ge luid van een optrekkende auto kan religieuze muziek worden, als de werkelijkheid als zodanig als religeus wordt ervaren. Musicoloog-theoloog Willem Marie Speelman uit Tilburg verwoordde het zo: Overal is God en overal is muziek. In onze betrekkingen met men sen kunnen we iets van Hem ontdekken en in betrekking tot klanken kunnen we mu ziek ervaren. Liturgisch Componist Daan Manneke sprak zich in dezelfde zin uit. Voor hem kan het zingen van een psalm een liturgische ge beurtenis zijn, maar ook het zien van een hal vol paarden, symbolen van kracht en ma terie. Liturgie is niet iets wat gevangen zit binnen de kerk muren of binnen geloofsbelij denissen; de werkelijkheid zit vol liturgische momenten, voor wie het wil ervaren. Zijn ideaal is: de componist als priester; de man die met zijn muziek de lofzang zingt en daarin de hele schepping meeneemt. Tijdens de discussie werd op gemerkt hoe nieuwe muziek vaak wordt afgedaan als „chaos". Speelman zei daar over dat juist de ervaring van de chaos inspiratiebron kan zijn, iets waarin mensen ge meenschap kunnen ervaren; de zin van de zinloosheid ont dekken. Klaas Hoek memoreerde hoe de componisten van religieuze muziek, bijvoorbeeld John Cage, buiten de kerk staan. De ideeën van deze componis ten worden afgedaan als vij andig tegen de bestaande op vattingen en muzikaal-theolo- gische orde. Dat die nieuwe muziek wordt geweerd houdt ook in dat kerkmensen er niet mee leren communiceren, omdat ze het niet kennen. En dat is jammer, meent Hoek en vandaar een serie van drie b h EEN vreedzame demonstratie tegen de kernenergie afgelopen weekeinde toch niet mogelijk gebleken. D kade van de kerncentrale in Borssele liep ondanks k I maatregelen, waterdichte afspraken en langdurige vo<£ dingen uit op beschamende vechtpartijen tussen ME cale demonstranten. Het meest trieste is nog wel, dat^ö een handjevol „autonomen" verantwoordelijk is voor(ol sporing. De overgrote meerderheid van de ruim duizte monstranten die het afgelopen weekeinde in Zeelafl tenten hadden opgeslagen, wilden niets liever dan'^ zaam demonstreren. ve ul De organisator „Nooit meer Tsjernobyl" was er alles legen de actie in Borssele in de hand te houden. Coi* ties met de politie tijdens eerdere blokkades hadden C voor gezorgd dat de anti-kernenergiebeweging begii tachtig zijn krediet bij de publieke opinie vrijwel gehjl loor. Ook al omdat duidelijk was dat een illegale bl van toegangspoorten nooit lang stand zou kunnen L was het animo voor nieuwe acties ook in de kernen»J weging lange tijd ver te zoeken. 'C De ramp in Tsjernobyl heeft de sluimerende anti-kei^ giebeweging vorig jaar nieuw leven ingeblazen, iti vraag is of die frisse bries na de desillusie van het ai[ weekeinde nog lang zal waaien. De organisatoren blokkade in Borssele bleken in elk geval niet bij zwaar gewapende en vechtlustige actievoerders in bL te houden. Dat mag geweldloze demonstranten uitera,^ verweten worden, maar de vraag rijst wel of werkeli|e fistische acties tegen kernenergie nog mogelijk zijn. >r INDIEN de organisatoren lering willen trekken uit ,h; le", dan moeten zij de „oude" strijdbijl (een kostbare^ kante blokkade) zo snel mogelijk weer begraven. is het vraagstuk van de kernenergie te beladen en lifcr meningen over te kiezen actiemiddelen te ver uit*v werkelijk vreedzaam te kunnen demonstreren. Ookjfc „gedoogde" actie, waarbij politie en het getroffen bedi zo tolerant mogelijk opstellen, blijkt geweld niet te jv den. o HET is te hopen dat de anti-kernenergiebeweging I komende maanden serieus zal beraden over haar stra^ de toekomst. Want gewelddadige confrontaties tussei^ jassen en de politie kunnen het pleidooi voor een „k< Nederland nooit ondersteunen. E Iets warmer DE BILT (KNMI) Een ho- gedrukgebied boven onze om geving zorgt voor droog, zon nig en bestendig weer. In de komende heldere nacht koelt de aanwezige droge lucht, bij weinig wind, sterk af. Hier en daar zou het in het oosten van het land op daarvoor gunstige plaatsen aan de grond licht kunnen vriezen. Door aanwar- ming van de uit het oosten aangevoerde lucht worden de temperaturen overdag hoger dan die van vandaag. De mid- dagtemperatuur loopt op tot 18 graden in de kop van Noord- Holland en op de Waddenei landen tot 23 graden plaatse lijk in het zuidoosten. Woens dag dreigt echter een storing uit het zuiden het weer te ver anderen. In de middag en avond is er kans op een regen- of onweersbui. De tempera- Brieven graag kort en duidelijk geschreven De redactie behoudt zich het recht voor ingezon den siukken té bekorten Liberale eensgezindheid (2) Het was op zichzelf geruststel lend in een ingezonden brief van de heren Korthals Altes en Nijpels te lezen, dat „de mi nisters in het kabinet-Lub- bers/De Korte goed en met de vereiste homogeniteit met el kaar samenwerken" en dat "in het bijzonder de liberale mi nisters eensgezind opereren". Van de andere kant is dat toch ook wel het minste wat je van een ministersploeg mag ver wachten. Desondanks zal die eensgezindheid voor veel libe ralen toch wel verrassend zijn, omdat die homogeniteit nog niet zo lang geleden tot stand kan zijn gekomen. Een week eerder immers nog hoorde ik een zeer boze liberale minister, Neelie Smit-Kroes, voor de AVRO-radio verklaren dat de „persoonlijke twisten" in de_ VVD almaar blijven doorgaan. Mevrouw Smit bleek neiging te hebben ze „met de koppen tegen elkaar te slaan en net als kinderen zonder eten vroeg naar bed te willen sturen". Ze reageerde daarbij op de affaire rond dr. Zoutendijk, die als fractieleider in de Eerste Ka mer was afgezet en vervolgens vice-premier De Korte als het volgende slachtoffer van de li berale zuivering had aange kondigd. Fractievoorzitter in de Tweede Kamer Joris Voor hoeve kreeg van mevrouw Smit ook nog een veeg uit de pan in verband met de door hem terloops genoemde moge lijkheid van een coalitie van de PvdA met de VVD. We zul len maar het beste van de libe rale eensgezindheid blijven hopen. Drs. J.P. van Kampen, VOORSCHOTEN. tuur komt daarna op lager niveau. Ook dan11 een regenbui tot de rP heden. 'e ti Weersvooruitzichten Europese landen, gel#; dinsdag en woensdag: rj Zuid-Scandinavië: Dt* zonnig. Middagtemperfl tot 20 graden. Ie Britse eilanden: Dins# nig, woensdag bewt1 kans op een bui. Mid6 peratuur van 15 grf1 Schotland tot 20 grad# omgeving van Londen Benelux: Zonnig, w1 kans op een onweersto dagtemperatuur ongei graden. 2 Duitsland: Zonnig. 5 temperatuur ongeveero den. ïi tl Frankrijk: Half tot zvi wolkt en plaatselijk eee of onweersbui. Middel ratuur van 20 gradeni Atlantische kust tot 21 in het binnenland. i AlpengebiedZonnig, .i temperatuur ongeveerc den. o li Portugal en Spanje: zwaar bewolkt en pii buien. Middagtemi van 20 graden aan de sche kust tot 26 grada binnenland. t x Italië en Joegoslavisa Zonnig. Middagten* ongeveer 23 graden. WEERRAPPORT HEDENMOp Weer Max I Amsterdam mist 19 g De Bilt mist 20 Eelde onbew. 17 - Eindhoven onbew. 20 Den Helder onbew. 15 1 Aberdeen Athene Frankfort onbew Malu Munchen GRATIS ELKE WOENSDAG* BIJLAGE BIJ UW KRANT Ji INFORMATIE OVER FILMS,N THEATER. RECREATIE,EXPO EN EEN COMPLETE AGEN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 2