Gorbatsjov zorgt voor koude voeten in de NAVO De examenopgaven zijn SaidóaOowumt Politiek Partij Parlement CITO AL VOLOP BEZIG MET EXAMEN 1988 JATTEN ^NENLAND/BUITENLAND ZATERDAG 25 APRIL 1987 PAGINA 5 zijn afgelopen don- de onderhandelingen tussen de Verenigde _en de Sovjet-Unie over ^pomraketten voor de lange afstand (1000 tot "llometer) in Europa. In —jorafgaand gesprek met *"ta toonde de Russische Handelaar Alexej Oboe- —.ich opvallend optimis- jij verwacht dat er nog _r zal worden afgespro- «le zogeheten Long Ran- «rmediate Nuclear For- ilNF) uit Europa te ver in. derland werden Oboe- -woorden met grote gre- i beluisterd. Immers, als T gelijk krijgt, behoeven jend jaar géén kruisra- in Woensdrecht te wor- _jplaatst. Wat dat bete loor ons land behoeft toelichting. Van «rmeeden tot Ubach "Vorms zouden de vre- de vlag uitsteken, demonstraties in _n 1983, het volkspeti- _jient in 1985, dat alles "eindelijk toch niet voor (jn geweest. [tiek Den Haag zou de ting zo mogelijk nog zijn. Bij de regerings- eijj CDA en VVD, omdat ,8yien zeggen dat hun be- Jijks ferme reidheid tot plaatsen er mede toe heeft bijgedragen dat de Russen concessies zijn gaan doen. Bij de PvdA, omdat voor haar de belangrijkste hinder nis naar een terugkeer achter de regeringstafel opgeruimd zou zijn. Hoe beu de sociaal democraten de oppositie zijn, bleek deze week uit een inter view met Wim Kok. Als de PvdA zichzelf door een onre delijke opstelling nog langer buiten het centrum van de macht houdt, zal de nieuwbak ken leider al na de volgende verkiezingen overwegen op te stappen. Stroomversnelling Of West-Europa nog wel goed te verdedigen is na het wegha len van de reeds geplaatste 316 kruisraketten en Pershings-2, daarover maakt vrijwel nie mand in Nederland zich druk. Niet verwonderlijk, omdat de meerderheid in ons land altijd van mening is geweest dat ei géén antwoord op de inmid dels 555 SS-20-raketten in de Sovjet-Unie nodig was. In de grote landen van West-Europa denkt men daair echter heel anders over. Nu de zogeheten nul-nul-optie (weghalen van alle Russische en Amerikaanse LRINF) werkelijkheid lijkt te kunnen worden, hebben Mar garet Thatcher, Francois Mit terrand en Helmut Kohl „kou de voeten" gekregen. Die uitdrukking is van ambas sadeur De Hoop Scheffer, die ons land vertegenwoordigt in het NAVO-hoofdkwartier te Brussel. Aan een gezelschap bezoekende Nederlandse jour nalisten legde hij deze week uit dat Londen, Parijs en Bonn zich een ongeluk geschrokken zijn door de stroomversnelling waarin de onderhandelingen over de LRINF sinds februari terecht zijn gekomen. Het was in die maand dat de Russische leider Gorbatsjov een akkoord over deze wapens niet langer afhankelijk stelde van het af zien van het bouwen van een ruimteschild tegen raketten, beter bekend als SDI of Star Wars. Daarmee bood hij presi dent Reagan de mogelijkheid serieus te gaan onderhandelen over de verwijdering van de LRINF. Maar als dat laatste werkelijk heid wordt, blijven er aan gene zijde van het IJzeren Gordijn nog wel zo'n 130, vaak ultramoderne, kortere-af- standsraketten (SRINF) staan. Ook deze wapens, die deels in de DDR en Tsjechoslowakije zijn gestationeerd, bedreigen het grootste deel van West-Eu ropa. En wat staat daar dan te genover? Niet meer dan 72 Pershings-1 in de Bondsrepu bliek die al bijna verouderd zijn en bovendien het eigen grondgebied van „moedertje Rusland" niet kunnen berei ken. Daarom haastten de Brit ten, Fransen en Duitsers zich te wijzen op deze dreigende onevenwichtigheid. Schroothoop Maar Mikhail Gorbatsjov, die vurig sireeft naar een raket- akkoord (om zijn handen vrij te krijgen voor het oplossen van interne problemen) wist ook daar wel een antwoord op. Dan halen we toch ook die wapens weg... Daarmee zou de situatie hersteld zijn van onge veer tien jaar geleden, toen de Russen nog moesten beginnen met het plaatsen van de SS- 20's en de NAVO nog geen noodzaak zag om zelf in West- Europa soortgelijke wapens te stationeren. Vandaar dat de Amerikanen geneigd zijn op de voorstellen van Gorbatsjov in te gaan. Te meer omdat president Reagan het einde van zijn tweede en laatste ambtstermijn ziet nade ren en hij dus moet opschieteh wil hij alsnog een plaatsje in de geschiedenisboeken ver werven. Het ondertekenen van een akkoord waardoor in één klap een hele generatie nucleaire wapens naar de schroothoop wordt verwezen zou die droom zeker verwe zenlijken. Maar de waarde daarvan zou aanzienlijk verminderen, als hij tevens te boek zou komen te staan als de man die de band Amerika-Europa ernstig verzwakte. Daarom was Rea- gans onderhandelaar in Genè- ve, Maynard Glitman, donder dag veel gereserveerder in zijn uitlatingen dan zijn collega Alexej Oboechov. Het gaat er de VS om een „goed verdrag" te sluiten, zei Glitman met na druk. „Een overeenkomst zal de veiligheid van de VS en hun Europese bondgenoten niet mogen verminderen. Die veiligheid moet juist vergroot worden". Grote druk Zijn minister Shultz sloot daarbij aan door in het open baar te verklaren dat zijn land in Genève geen akkoord zal sluiten zonder voorafgaande instemming van de Westeuro peanen. Dat lijkt heel mooi. Maar in Brussel viel te beluis teren dat de Amerikanen enorme druk uitoefenen om hun Europese bondgenoten zo ver te krijgen. De genoemde protesten in Londen, Bonn en Parijs maken niet veel indruk, omdat diezelfde hoofdsteden de VS een paar jaar geleden onophoudelijk verweten te weinig soepel te zijn in de on derhandelingen met de Sovjet- Unie. „You can't have it both ways", zeggen de Amerikanen nu met enig leedvermaak. Vrij vertaald komt dat neer op: je kunt niet tegelijk het meel in de mond houden en blazen. De strategen van de VS heb ben ook al een idee om hun bondgenoten gerust te stellen. In het met de Russen te slui ten verdrag over afschaffing van raketten zou een uitzonde ring moeten worden gemaakt voor wapens met een dracht tot ongeveer 800 kilometer. Waarom die afstand? Omdat de Sovjet-Unie dan haar ultra moderne SS-22 en SS-23's moet afstoten, terwijl de NAVO haar betrekkelijk nieu we Lance-raketten (ook Ne derland heeft er een aantal) kan behouden. Op die manier zou er, in com binatie met de Amerikaanse lange-afstandsbommenwerpers in Engeland en de kruisraket ten op Amerikaanse schepen, een „voldoende geloofwaardi ge" nucleaire afschrikking overblijven, menen de Ameri kanen. Lord Carrington, de Britse secretaris-generaal van de NAVO, is dat met hen eens. Tegen de groep Nederlandse S' lurnalisten die zijn Brusselse oofdkwartier bezocht, wees hij op de „verbijsterende ver woestingen" die ook wapens als de Lance en zelfs de met atoomgranaten schietende 155- mm-kanonnen kunnen aan richten. Muziek in de oren van de Amerikanen. Maar niet van allen. De Amerikaanse gene raal Bernard Rogers, opperbe velhebber van de NAVO in Europa, hoort heel andere mu ziek, i^ daar althans bang voor. „Als dit zo doorgaat, zal West- Europa op een ochtend wak ker worden op de tonen van Russische muziek". Maar de mening van „Bernie" legt geen gewicht meer in de schaal. Op bevel van president Reagan gaat hij over anderhal ve maand met pensioen. RIK IN T HOUT IEM Het was, in I zonnige vooijaars- rustig in het ge- van het CITO. Maar lie rust zal het vol- week beslist zijn ~n. „Het wordt inder- ~~erg druk", geeft A. hoofd van de af- eindexamens, grif D^at houdt in: enkele d«i lang dag en nacht jegendiensten draai- ^t extra mensen om alle meerkeuzevra- Noor de computer te >n laten verwerken. n: „Het gaat om een van één miljoen lordbladen die we in imende twee weken jp krijgen". flien zal er druk getele- d moeten worden. Het weet dat er ook dit jaar icholen zijn die niet op itwoordbladen een leer- mmer hebben geno- ■of waarvan een aantal J3e pen is ingevuld in ■van met een potlood, •i die onvolledige bladen of die vellen opstu- aarop het niveau niet is aangegeven, enzo- enzovoorts. „Het opval- is dat het elk jaar gaat geveer drie procent van woordbladen die bij ons ikomen. Dat zijn dan og altijd zo'n dertigdui- waar iets mee aan de k\ t CITO kent men de ma- fan de eindexamens in- gdoor en door. Niet ver- Srlijk, want reeds een n de oprichting in 1968, Jtelt Luijten, werd er met lenstelling van de eerste •ns begonnen. „We hiel- 3,is in het begin bezig met 36nstructie van de meer- jg/orm voor de vakken i, Duits en Frans en, min toevallig, biologie. Iior zijn we een tijd lang vereenzelvigd met deze n vraagvorm. Dat is in el verschoven, want in sloot het ministerie van vijs dat het gewenst was regeling van alle eind- ins in één centraal insti- plaatsvond. En zo zijn alle examens hier bin- komen". !im ;t betekent dat, dat er voor vier schooltypes twee (of drie) tijdvak- imens moeten worden iesteld.Die activitei- iben er toe geleid dat in innen het CITO de afde- idexamens werd opge- met inmiddels vijftig —merkers. Het is overigens d dat daar alle opgaven iSï examens worden „ver- ah" en dat daar ook de [woordelijkheid voor de i ligt. linisterie in Zoetermeer voor dit speciale doel de ile Examencommissie elling Opgaven (CEVO) le%ld, die op haar beurt (™per vak adviescommis- i het leven heeft geroe- bestaande uit leraren, ïlijk zijn het geen ad- oepen, maar produktie- Sn. De docenten krijgen aJen om uiteindelijk voor ak toetsen samen te stel- e natuurlijk in lijn liggen et examenprogramma", ocedure om, van een eer- Hoe spanning de baas blijven Examenkandidaten staan onder spanning. Die is niet te vermijden, in zekere mate zelfs wel goed. Maar in examentijd dreigt de spanning vaak te groot te worden en daardoor kun nen de examenresultaten eronder lijden. Velen wil len de laatste uren voor het examen volledig be nutten voor het nog even doornemen van de laatste hoofdstukken. Er zijn best wel regels voor een ont spannen manier van naar het examen toewerken, maar het is vaak ondoen lijk de kandidaten daar van te overtuigen. Toch maar een poging: zoek een uitlaatklep voor de spanning, doe iets aan sport, vergeet je hobby niet of ga eens uit; laat de alcohol staan als die bedoeld is om de span ning de baas te worden; het omgekeerde is vaak het resultaat; zet tijdig de tv uit, al thans ruim voor het naar bed gaan; nog een blokje om is ontspannend; ga niet te laat naar bed en neem liever de tijd bij het opstaan; neem de tijd om van de maaltijden te genieten; drink wat minder koffie en rook minder, hetgeen om allerlei redenen gezon der is. Scholieren van de hoogste klassen beginnen maandag niet eenzaam maar wel alleen aan het centraal schriftelijk eindexamen. ste voorzichtig begin, te ko men tot het samenstellen van een complete set opgaven, neemt ongeveer een jaar in be slag. In die periode krijgen de docenten in de commissie „va kinhoudelijke en toetstechni- sche ondersteuning" van een CITO-medewerker. Deze per soon is daarnaast verantwoor delijk voor al het organisatori sche en coördinerende werk. Als de adviesgroep klaar is, komt het onder ogen van de CEVO, die de opgaven vast stelt. Dat gebeurt altijd voor 1 oktober. „Wij zijn nu dan ook volop bezig met de examens voor 1988", zegt Luijten. Wan neer die. examens straks klaar zijn, wordt de lay-out gemaakt en gaan de toetsen naar de Staatsdrukkerij in Den Haag. Daar vandaan worden, na de laatste correcties, de toetsen verzonden naar de scholen. Dat dit hele proces met de grootste geheimhouding ge paard gaat, mag wel duidelijk zijn. „De opgaven liggen hier tijdens de produktie altijd in een kluis en het rondsturen ervan gebeurt aangetekend, dus met de beste garanties die de PTT ons kan bieden. Bij de drukkerij gaat het ook weer in de kluis en het uiteindelijke drukken vindt plaats op een zogenaamde „geheime afde ling". Je moet je voorstellen dat de eindexamens onder soortgelijke condities worden gemaakt, als op de drukkerij waar ons geld vandaan komt. Iedereen die op wat voor ma nier bij het tot standkomen van de toesten betrokken is, heeft ook een geheimhou dingsverklaring getekend". Foutjes „Ondanks de grote zorgvuldig heid, komen we elk jaar toch weer foutjes tegen. Bijvoor beeld een verkeerd getalletje bij wiskunde. Deze zetfouten worden in de meeste gevallen wel ontdekt bij een laatste controle door de braillebiblio theek, waar ze de opgaven overzetten. En is er toch eentje tussendoor geslopen, dan laten we het bij het uitdelen van de examens mondeling corrige ren". In verreweg de meeste geval len komen de vele honderd duizenden opgaven goed bij de scholen over. Slechts een en kele keer gaat er iets fout. Zo zaten er weieens blanco pagi na's bij en werd er, jaren gele den, bij het vak muziek de verkeerde band verstuurd. „In die gevallen heeft de school al tijd een set opgaven achter de Kwart miljoen kandidaten vanaf maandag aan de slag Ze hangen er al, de bordjes „Stilte eindexamen". Daarach ter het speciale lokaal, de sportzaal of de aula vol rijen ta fels en stoelen waarop vanaf maandag in totaal weer een kleine kwart miljoen kandidaten zullen plaatsnemen voor het centrale schriftelijke eindexamen voor lbo, mavo, havo en vwo. Een spannende tijd voor de scholieren en hun huisgenoten, maar ook voor het personeel van de school, de inspectie en natuurlijk het CITO, Centraal Instituut voor Toetsontwikkeling, in Arnhem. Het CITO zal op de dag na het betreffende examenonderdeel de uitslagen van de meerkeuzevragen publiceren op Teletekst, pagina 520, 's avonds na 19.00 uur. hand, en dat examen moet dan een paar dagen later afgeno men worden". Térwijl de examens dus allang zijn opgesteld, is de normering voor de beoordeling op dit mo ment nog niet vastgelegd. Nu is er alleen sprake van een voorlopige grens tussen vol doende en onvoldoende. Om maar een voorbeeld te noe men: op een examen voor het vak X van 50 vragen ligt de voldoendegrens in dit stadium op 27 en 28, oftewel: met 27 FLIP goede antwoorden heeft de kandidaat een 5.3, een onvol doende dus, en met 28 juist aangekruiste hokjes, een 5.6. De definitieve norm wordt pas vastgesteld wanneer over een paar weken alle antwoordbla den en scoreformulieren door de computer van het CITO zijn verwerkt. Dan wordt er voor elk vak aan de hand van een a-selecte steekproef gecon troleerd hoe het examen is ge maakt, waarbij het percentage voldoendes min of meer in evenwicht moet zijn met de moeilijkheidsgraad van het examen. Is dit niet het geval, dan kan de CEVO de grens verleggen. Blijkt het examen X dit jaar erg moeilijk te zijn geweest, dan kan de grens bij 25/26 komen te liggen. Objectief Het vaststellen van de beoor delingsnormen is trouwens een punt waarover het CITO dit jaar een advies aan het mi nisterie van onderwijs heeft gestuurd. Luijten: „Wij streven er naar om de eisen elk jaar even hoog te laten zijn. Dat zou kunnen als we elk jaar de zelfde opgaven aan de kandi daten geven. Maar dat gaat niet. Dus als een examen slecht gemaakt wordt, weet je eigenlijk nooit precies waar het in zit: lag het aan de opga ven of presteerde de groep wat minder? Dit is volgens ons op te lossen door een paar weken voor het echte examen bij een aantal leerlingen een steek proef te doen met een zoge naamde standaardtoets. De re sultaten daarvan vergelijk je dan met die van het eigenlijke examen. Op deze manier kun nen we ook op de kleinere puntjes de goede beslissingen nemen. Van die ene punt kan namelijk voor een leerling heel veel afhangen". Luijten verwacht dat er nog veel tiid overheen zal gaan voor er zo n standaard komt. „Het moet na tuurlijk een pracht van een toets zijn". In het streven om de betrouw baarheid en de objectiviteit van de examens te vergroten, heeft staatssecretaris Ginjaar- -Maas besloten om per dit jaar de examens voor lbo en mavo voor maximaal zeventig pro cent uit meerkeuze vragen sa men te stellen. Luijten: „Er zitten natuurlijk wat manco's aan de open toetsen. Allereerst is de leerling met de grootste formuleervaardigheid in het voordeel. Bovendien staat de beoordeling door een docent ook altijd onder invloeden. Stel dat hij al zestig antwoord bladen heeft gehad en er dan nog één moet nakijken.Die kritiek hebben we ook nooit onder stoelen of banken gesto ken. Wij hebben ook moeite met het feit dat twee docenten in overleg een cijfer bepalen. Natuurlijk is overleg wel goed, maar wat voor argumenten zullen de doorslag geven? Er spelen dan niet alleen inhou delijke argumenten?". Het hoofd examens voelt veel voor een onafhankelijke beoorde ling door twee, en liefst een jury van vier mensen, waarna het gemiddelde wordt geno men. „Maar voor zo'n jurybe oordeling is in het huidige sy steem gewoon geen tijd en geen geld. Wij zijn in ons land trouwens enorm snel met het vaststellen van de resultaten". es Meisj Er is dit jaar eigenlijk maar één wezenlijk nieuw element in tegenstelling tot voorgaande jaren en dat is het experimen tele examen maatschappijleer voor lbo en mavo. Een nieuwe lay-out, die voor alle vakken in vorm en opzet exact gelijk zal moeten worden, kan dit jaar nog niet gereed komen. We hopen volgend jaar, aldus Luijten. Wel wordt er dit jaar meer gedaan met de examen resultaten. Zo worden de pres taties van de volwassen kandi daten gemeten ten opzichte van de scholieren. En verder wordt bekeken of de wijziging in de vraagvorm aan lbo- en mavo-kandidaten (minder open vragen dus) gevolgen heeft voor de moeilijkheids graad. En tenslotte wil men weten hoe de meisjes scoren ten opzichte van de jongens. De resultaten op dat punt in vorige jaren: „De gemiddelde score van meisjes lag bij alle vakken steeds een fractie la ger dan bij de jongens". Maandag wordt het spits afge beten door de kandidaten van lbo op c-niveau met zowel 's- ochtends als 's middags ma- chineschrijven en door de vwo'ers met 's morgens de Nederlands samenvatting en 's middags Engels. De kavo- kandidaten beginnen dinsdag pas. WIM SCHRIJVER door Bert van Velzen Mijn herkomst ik ben een telg uit een geslacht van noest in de klei wroetende landlieden die door armoede en nooddruft naar de stad zijn gedreven mijn herkomst verloochent zich maar al te vaak. Want ik heb een mild-feodale inslag, iets grand-seigneuraals zelfs, als ik me niet in toom houd. Maar de mondaine mantel van wereldse allure krimpt ineen tot een armzalig vijgeblad, als ik een hotel bewoon. Daar ben ik de bescheidenheid zelve. Hogere obers, die na jaren van drentelend dienstbetoon ook misprijzend hebben leren lopen, boezemen me vrees en ontzag in. Ik haal de bedden af en open de luiken. Mijn onbereisde moeder, nog stenger opgevoed dan ik, zou het nodig gevonden hebben de hotelbedden keurig op te maken, een stofdoekje over het meubilair te halen en tegen de sanitaire ploeg te roepen: „Kom maar hier met die kar, dan doen we de ramen ook nog even, want die zijn niet om aan te zien Zelf heb ik in menig hotel verbeteringen aangebracht, zoals bijvoorbeeld in Napels, waar ik een disfunctionerende drijfsluiter in de stortbak van een toilet heb hersteld. Jatten uit hotels is ons vreemd. Toch schijnt het vaak voor te komen. Ook in restaurants en zelfs in vliegtuigen wordt heel wat af ge ratst Het zijn geen Gideonsbijbels die op grote schaal worden ontvreemd. In een bijvoegsel van de Sunday Telegraph zag ik tot mijn niet geringe verbazing dat er uit de Londense Ritz, een pleisterplaats voor prinsen en plutocraten, badjassen worden ontvreemd die 38 pond sterling per stuk kosten. Ik heb net even gebeld om te vragen wat een kamer voor twee personen met bad kost Een mooi gemoduleerde stem, die als kaviaar in de oren klonk, zei dat het 115 pond sterling zou vergen. Dat is 2680 gulden per week. Ze hebben er inderdaad uitnemende badjassen, waarvan er drie per dag worden gestolen en vier per week worden aangekocht door mensen die in zo'n jas de gelukkigste uren van hun leven hebben doorgebracht Men pikt voorwerpen waaraan nostalgie en goede herinneringen kleven, met uitzondering van de Gideon. Het blijkt dat uit de peperdure Concorde verzilverde bestekjes worden ontvreemd en Air Canada meldt dat tegen de aanvang van het watersportseizoen opmerkelijk veel zwemvesten uit de vliegtuigen verdwijnen. Asbakjes worden vaak uit verre landen meegenomen om thuis, als een stukje versteend heimwee, op de schoorsteen te staan. Vaak worden ze er op gemaakt om slinks te worden meegenomen: ze zijn van een formaat dat past in de handpalm als een kunstgebit tegen het verhemelte. De asbakken behoeven niet meer in bloezen en truien verborgen te worden, met het gevaar dat de souvenirjager in een slagregen van scherven en schaamte zal moeten vluchten. Zelf heb ik het nooit kunnen laten om hotelzeepjes mee te nemen, die een affectiewaarde krijgen die evenredig is aan de luxe of de exotische sfeer die ze oproepen. Een stukje Palais Jamais te Fez is zeker zo waardevol als een stukje United Nations Plaza Hotel in New York en een Brussels Sheraton zeepje is minder waard dan een stukje Windsor uit Berlijn. Een stukje zeep uit Buenos Aires laat je achteloos slingeren, in de buurt van het parabrevet Het verzamelen van gestolde zeepbellen is begrijpelijk, want er zitten schilfers van de hemel bij. Maar in tal van motels in de Verenigde Staten trof ik televisietoestellen aan die met zware ketens aan de muur geklonken waren en ik herinner me trieste verhalen te hebben gelezen over jonggehuwden, die, arm als kerkratten, een motelkamer voor dag en dauw zonder te betalen verlieten en niets achterlieten, behalve de vaste vloerbedekking en de Gideonsbijbel. Eigenlijk is er in hotels voor de bescheiden souvenirjagers weinig te beleven. De kroonluchters van het Amstel hotel zijn onbereikbaar. De zelfportretten van Rembrandt en de straatjes van Utrillo, die men zo vaak tegenkomt, hebben oplagen van miljoenen. De plastic douchebaret, neem die maar mee. Leuk voor een beetje verjaardagslol.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 5