u
n
finale'
ZATERDAG 25 APRIL 1987
oplossing Paaspuzzel
twee sleutelwoorden zijn: FLOBERTGEWEER en
^DELDAKTOREN
te winnaars van de Paaspuzzel zijn:
ei
ö5Leny v. Zuilen, Dorpsstraat 243, 2391 CD Ha
ul zerswoude.
0,-: Mevr. J. v. Veen, Zuidbuurtseweg 60, 2381 AG
e Zoeterwoude.
Pp,-: Mevr. J. Walter-Lagerberg, De Sitterlaan 131,
2313 TM Leiden.
krijgen hun prijs binnen drie weken per cheque toe-
tuurd.
Nr. 16
Lettergroepenpuzzel
In elk vakje dienen twee letters te wor
den geplaatst, waardoor woorden van
navolgende betekenis verkregen kun
nen worden:
HORIZONTAAL:
1. Puntige ijzeren bout.
3. Ophef, drukte.
5. Voedzame vrucht.
7. Holtedier.
9. Larve van de grauwe vleesvlieg.
10. Grote oorlogsvloot.
12. Resultaat.
13. Vrucht.
15. Deel van een kolenkachel.
17. Eer bewijzen.
18. Wensende verwachting.
19. Ten naaste bij.
20. Engelse vlaktemaat.
22. Stamloze moeraspalm.
24. Uitgestrekte vlakte in Rusland.
26. Voedingsmechanisme.
28. Degelijk.
30. Voedsel.
32. Overschot.
33. Harig oppervlak.
35. Olievet.
36. Stad in Duitsland.
VERTICAAL:
1. Kledingstuk.
2. Italiaans eiland.
3. Bederfwerende verfstof.
4. Kleur.
6. Niet wijd.
8. Stad in Rusland.
9. Soort onderwijs (afk.).
11. Vrouwelijk persoon.
12. Niet één.
14. Zeer onbeleefd.
16. Stad in Pakistan.
17. Opera van Verdi.
20. Vaartuig.
21. Lang smal stuk.
23. Haardracht.
24. Hemellichaam.
25. Argentijnse munt.
27. Paradijs.
29. Vreemde munt.
31. Onvergelijkelijk.
33. Schrifteken van het Oudgermaanse alfabet.
34. Zwak.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
""""I
18
r~~
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
De lettergroep „HT" komt voor in
Naam
Adres
Postcode Woonplaats
Oplossingen onder vermelding van puzzel nr. 16 moeten uiterlijk woensdag
middag in bezit zijn van:
LEIDSE COURANT, Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Naam, adres en postcode s.v.p. in blokletters vermelden.
In welk(e) antwoord(en) komt de lettergroep „HT" voor?
Bouwwerken en vliegtuigen
van Jersey
met drie Europa-CEPT-zegels, gewijd
aan bouwwerken. Op de zegel van 10 p.
de katholieke kerk van de H. Maagd
Maria en de heilige Petrus aan de Wel
lington Road te St. Heiier. Het bouw
werk, ontworpen door Bill Davies, heeft
twee omvangrijke glas-in-loodramen. De
preekstoel en de doopvont zijn afkom
stig uit de gesloopte kerk die voordien
op deze plaats stond. Op de zegel van 14
p. ziet men het gerestaureerde fort Re
gent, dat werd gebouwd in de tijd tussen
1806 en 1814. Het deed dienst als verde
digingswerk tegen de troepen van Napo
leon. Iemand uit die tijd beschreef het
fort aldus: „Qua prestatie was het een
ware krachttoer en het kostte een aan
zienlijke som geld en het heeft de vorm
van een doodkist". Nadat de Fransen bij
Waterloo verslagen waren, bestond de
dreiging van een invasie niet' langer.
Desondanks hield het Britse leger het
fort in gebruik en de genie bleef er aan
wezig tot in de dertiger jaren. Tijdens de
Duitse bezetting maakten de Duitse
troepen dankbaar gebruik van dit verde
digingswerk. Er schuilt een zekere ironie
in het feit dat de enige schoten die ooit
vanuit het fort gelost werden, waren ge
richt op geallieerde vliegtuigen. Op be
vrijdingsdag 9 mei 1945 was het de van
Jersey afkomstige majoor Hugh Le
Brocq die de overgave eiste van de be
zetters van het fort, hetgeen zonder inci
denten geschiedde. Op 1 maart 1958
werd het fort voor de som van 14.500,-
door de Britse regering verkocht aan de
Staten van Jersey. Vele jaren heeft het
terrein van het fort gediend als vuilstort
plaats en het fort zelf als kolenopslag-
plaats, tot men in 1967 besloot het fort
te restaureren en in zijn oude luister te
herstellen. Het dient thans als ontspan
ningsoord. Op de zegel van 22 p. ziet
men een moderne villa: „Villa Deve-
reux", in 1978 gekocht door de familie
Hickman. Het oorspronkelijke strand
huis werd in de loop der jaren omgeto
verd tot een moderne villa. Het ontwerp
voor deze zegels is van Alan Copp.
Op 10 maart 1937 werd op Jersey de
luchthaven „Jersey .Airport" geopend.
Ter gelegenheid van het 50-jarig jubile
um is een serie van vijf postzegels ver
schenen, waarop vliegtuigen die in die
jaren regelmatig op de luchthaven te
zien zijn geweest. Op dit moment is de
luchthaven van Jersey een van de druk
ste op de Britse eilanden. Men telt méér
dan 65.000 aankomsten, hetgeen zo rond
de 800.000 passagiers omvat.
De zegels tonen afbeeldingen van resp.
de DH86 „Belcroute Bay" (10 p.), de
Boeing 757 van „British Airways" (14
p.), Aurigny's Britten Norman Trislan-
der, de opvolger van de Islander (22 p.),
de Short SD.330 van „Jersey European"
en de Vickers Viscount van „British Air
Ferries" (29 p.) en de BAC1-11 van
„British Caledonian" en een HPR.7
Dart Herald van „Air United Kingdom"
(32 p.).
In 1981 werd op Jersey een begin ge
maakt met de uitgifte van een gebruiks-
serie met familiewapens. Een nieuwe
waarde (75 p.) toont het wapen van de
familie Remon. Op 9 juli verschijnt
voor de tweede keer een vijfdelige serie
ontdekkingsreizigers, ditmaal met admi
raal Philippe D'Auvergne als onderwerp.
Een serie van vier van Nieuw-Zeeland is
gewijd aan klassieke zeilwedstrijden: om
de Zuiderkruis-beker, de Admiraals:be-
ker, de Kenwood-beker en de Amerika-
beker. Twee nieuwe gebruikszegels (be
dreigde vogelsoorten) zijn uitgegeven
wegens de verhoging van de posttarie-
ven. De nominale waarden bedragen 40
c. (blauwe eend) en 60 c. (bruine taling).
'ampioenschap van
^ederland
?t\ het moment dat ik deze regels schrijf
4i er, in het Raadhuis van Nij verdal,
i ronden gespeeld in het toernooi om
t kampioenschap van Nederland. Met
""fraaie score van 9 uit 6 gaat Van der
al aan de leiding, en zijn vooruitzich-
i op de titel zijn dan ook zeer gunstig.
2A temeer daar zijn naaste belagers, G.
c/isen en Van der Zee, 2 punten minder
bben, en zijn grote concurrent, Clerc,
'l tfs een achterstand heeft van drie pun-
zijn in dit opnieuw door de Rabo-
'^nk gesponsorde toernooi, dat in Nij-
7 rdal wordt gehouden in verband met
t 60-jarig bestaan van de plaatselijke
mvereniging, al diverse interessant
rtijen gespeeld.
j_er volgen er twee van.
((VAN AALTEN-G .JANSEN
'riste ronde NK 1987.
2-28 19-23 2.28x19 14x23 3.37-32 10-
el 4.41-47 5-10 5.34-29 23x34 6.39x30.
geveer een maand gelden, bij de be-
^eking van de partij tussen Heusdens
Van Aalten uit de Halve Finales,
o'ireef ik dat deze openingsbehandeling
j populair leek te gaan worden. Deze
'hpraak wordt door de onderhavige
vfüj en de volgende bevestigd.
"14-19 7.44-39 10-14 8.46-41. Beter
;t 8.40-34, wat in de volgende partij
%dt gespeeld.
«J7-21! Een enigszins vervelende zet
or wit.
?12-27 21x32 10.37x28 16-21 11.41-37
"•26 12.37-32 26x37 13.32x41 11-17
'<40-34 7-11 15.41-37 17-22 16.28x17
k22 17.37-32 19-23! Zwart is met ge-
spel uit de opening geko-
rjkkelijker
'£.42-37. Veiliger is 18.30-25, maar
?ikbaar wilde wit niet verdedigen.
"...20-25 19.47-41 22-27! 20.32x21 23-
21.33x22 18x16. Zo blijft zwart pret-
e spel houden.
H JS? 1
i I i ia
m m m M
22.37-32 6-11 23.32-28 11-17 24.38-32
17-22 25.28x17 12x21 26.32-28 1-7
27.30-24! Wit brengt zo zijn korte vleu
gel tot ontwikkeling.
27...14-20 28.45-40 20x29 29.34x23 7-12
30.50-45? Een belangrijk moment: met
deze zet plaatst wit zijn schijf op 50 bui
ten het spel, en de zwartspeler zal daar
in het vervolg fraai van profiteren. Na
bijvoorbeeld 30.41-37 was er m.i. niet
zoveel aan de hand geweest.
30....15-20 31.41-37 9-14 32.43-38 20-24
33.38-32 13-19. Van belang is nu dat wit
nooit meer op 34 zal kunnen spelen we
gens 24-29, en dit zal wits ondergang
gaan worden.
34.36-31 3-9 35.48-43 21-26 36.31-27 8-
13 37.43-38 2-7! Zie het diagram.
Wits stand zag er, afgezien van het feit
dat hij niet op 34 kon spelen en 45 dus
buiten spel bleef staan, niet slecht uit.
Maar na zwarts laatste zet wordt alles
veel duidelijker: zwart dreigt nu met
38...16-21 39.27x16 7-11 enz., een actie
waartegen de afruil 38.37-31 26x37
39.32x41 uiteraard geen verweer bete
kent. Wit is daarom gedwongen zich op
het komende verloop in te laten, een
verloop, dat regelrecht naar een strategi
sche overwinning voor zwart voert.
38.27-22 13-18 39.22x13 9x29 40.39-34
4-9 41.34x23 9-13 42.49-44 13-18 43.44-
39 18x29 44.39-34 16-21 45.34x23 7-11.
Wit heeft het schijvenaantal gelijk weten
te houden, maar zijn situatie is er be
paald niet op vooruitgegaan: schijf 45
staat nog steeds buiten spel terwijl wit
links het belangrijke strategische veld 27
is kwijtgeraakt. De strijd is derhalve be
slist.
46.37-31 26x37 47.32x41 21-27! 48.41-
37 11-16 49.40-34 Of? 16-21. Na 49...24-
29? geeft 50.37-32 34x23 51.32x21 16x27
52.28-22 remise.
50.38-33 21-26 51.34-29 14-20 52.23x14
20x9 53.29x20 25x14 54.28-23 9-13
55.35-30 27-31 56.37-32 31-36 57.32-27
13-19! en wit gaf zich gewonnen: na
58.33-28 36-41 59.27-22 41-47 faalt
60.22-18 op 14-20!
Een bijzonder stijlvolle overwinning!
H. VERMIN-J. VAN DER WAL
Vierde ronde NK 1987.
I.32-28 19-23 2.28x19 14x23 3.37-32 10-
14 4.41-37 5-10 5.34-29 23x34 6.39x30
14-19 7.44-39 10-14 8.40-34 16-21. De
scherpste zet.
9.31-26 11-16 10.32-28. Een ander idee
is 10.37-31 en 11.31-27.
10...18-22 1.30-25 12-18 12.34-30 7-12
13.46-41 21-27 14.37-31 20-24 15.28-23!
18x29 16.50-44! 6-11 17.33-28 22x33
18.39x28 27-32. Zwart doet er het beste
aan de schijf zo terug te geven. Uiter
aard mocht hij niet opvangen met
18... 12-18? 19.31x22 18x27 wegens
20.38-33 29x38 21.43x12 8x17 22.28-23
enz., en na 18...4-10 19.31x22 zou 19-
23? falen op 20.28x19! 17x28 21.25-20!
14x34 22.19x39 waarna schijfverlies
voor zwart onvermijdelijk is.
19.28x37 Het spelbeeld is totaal gewij
zigd: de zwarte Ghestem opstelling be
paalt nu de strijd. 19...13-18 20.44-39
18-23 21.37-32 1-6 22.41-37 9-13 23.39-
33 4-9 24.47-41 13-18 25.32-28 23x32
26.37x28 17-22 27.28x17 12x21
28.26x17 11x22 29.41-37 6-11 30.31-26.
Beter is m.i. 30.37-32 en 49 naar 40 spe
len, met zeker niet minder spel voor wit.
30...18-23 31.25-20? Wit beoordeelt deze
afwikkeling verkeerd: de actie is gewoon
kansrijk voor zwart. Sterker is met 42
naar 31 gaan.
31...14x34 32.45-40 34x45 33.35-30
24x35 34.33x4 22-28! 35.37-31? Over
ziet geheel de zwarte dreiging. Beter is
bijvoorbeeld 35.43-39, al heeft zwart dan
na 23-29 een kansrijk eindspel.
35...28-33J 36.38x18 3-9 37.4x13 8x19
38.31-27 11-17 en wit gaf op.
WIFT-toernooi
le
0i SWIFT-toemooi heeft zich in twee jaar
1 ontwikkeld tot het best georganiseerde
^fnooi van de wereld tot nog toe. De oor-
^jk hiervan is een schijnbaar ongelimiteerde
ir ïveelheid geld en topgrootmeesters als advi-
voor de organisatoren.
'or de spelers moet het spelen en verblijven
het luxe Sheraton-hotel een goede ervaring
n 1, getuige het imponerende deelnemersveld,
'lar ook het publiek wordt op zijn wenken
liend. Men kan in de speelzaal de matado-
bewonderen, maar tevens de partijen vol-
j daar deze op grote elektronische demon-
Ttieborden worden getoond. In de toe-
touwersruimte zijn dezelfde demonstratie-
rden beschikbaar en tevens kan men de spe-
op monitoren zien. Aardig is dat ook het
\iverbruik zichtbaar wordt gemaakt, zodat
3i in de tijdnoodfase de partij kan volgen
af men naast het bord staat. Om alles corn
et te maken is er ook nog een demonstra-
taal waar de partijen van deskundig com-
Jptaar worden voorzien. Als men daarbij
jenkt dat de toegang gratis is en er voor de-
Jde prijs bulletins worden uitgereikt, dan
i jant men zich in het schaakwalhalla,
de prijzen en startgelden is ook niet op een
frankje gekeken; een extra reden voor de spe
lers om zo goed mogelijk voor de dag te ko
men. Snelle remises zijn dan natuurlijk zeld
zaam, want de spelers willen natuurlijk in een
goed blaadje bij de organisatie komen, want
volgend jaar is er weer een dergelijk toernooi!
Wereldkampioen Kasparov toonde tijdens de
eerste helft grote vorm. Met fraai spel haalde
hij 5 uit 6; alleen Kortsjnoj en Ljubojevic
konden dit tempo enigszins bijhouden. In de
twee onderstaande fragmenten zien we een
stukje van zijn grote combinatietalent Zie di
agram 1.
G. KASPAROV-J. V.D. WIEL - Tweede
ronde.
Stelling na de 17e zet van zwart (17...Pf8?
i.p.v. 17...Pf4 met beter spel voor wit).
18.Pb5!
Met als directe pointe 18...cxb5? 19.Lc5! en-
zwart verliest materiaal.
18...Pe6 19.Lxe6!
Vermoedelijk heeft V.d. Wiel deze zet over
zien. Het terugslaan met de f-pion is nu ge
dwongen, daar 19...cxb5 20.La2 hopeloos voor
zwart is evenals 19...Lxe6 20.Lc5.
19...fxe6 20.Pxc7 Dxc7 21.Dg6 Df7
22.Dxf7+ Kxf7 23.Le3.
Dreigt 24.g4 met stukwinst.
23...Tf8 24.Td4.
i A x*»
ril
ifÖH'A
8»
11 t
1 AAA
DIAGRAM 3.
Het nauwkeurigst, want na 24.g4 Ke8 staat
zwart nog.
24...Kg8 25.Tfdl b6 26.Th4 Tf5 27.Pd4.
Zwart geeft het op.
In de derde ronde deed Kasparov het combi
natiewerk nog eens dunnetjes over. Zie dia
gram 2.
L. WINANTS-G. KASPAROV
Stelling na de 42ste zet van wit (42.Db6?!).
Het vraagteken is niet helemaal terecht, want
het volgende vervolg is alleen op door absolu
te wereldtop te voorzien.
42...Df5ü
Tot de laatste zet heeft Kasparov de winstva-
riant berekend.
43.f3 Pg5! 44.hxg5.
44.Dxa7 Dxf3+ 45.Kgl Ddl+ 46.Kg2 De2+
47.Khl Dfl+ 48.Kh2 Pf3 mat.
44....Dxc2+ 45.Kgl Ddl+ 46.Kg2 De2+
47.Kh3 Dxf3!
De toren op a7 is niet nodig, de koning zit in
een matnet zoals blijkt uit: 48.gxh6+ Kh7
49.Dxa7 Dhl+ 50.Kg4 Dh5+ 51.Kf4 Df5 mat.
48.Dxa7 Dhl+ 49.Kg4 h5+ 50.Kf4 Dfl+
51.Ke5 Df5+ 52.Kd6 De6+ 53.Kc7.
53.Kc5 Dxe3+ kost de dame.
53...De7+ 54.Kb6 Dxa7+ 55.Kxa7 c2.
De slotpointe, de c-pion is niet meer te stop
pen. Een schitterend slot!
Michail Tal, die als journalist in Brussel aan
wezig was, mocht kort na het begin voor de
zieke Hubner invallen. Hij liet zien het com
bineren ook nog niet verleerd te zijn, immers
zo'n dertig jaar geleden sprak iedere schaker
met hetzelfde respect over Tal als men nu
doet over Kasparov. Zie diagram 3.
M. TAL-R. MEULDERS - Vierde ronde.
Stelling na de 18de zet van zwart.
19.g5! hxg5 20.Lh3 exf4.
Na andere zetten beslist ook 21.Le6+.
21.Le6+ Kh8 22.TO g4 23.Lxg4 Lxb2
24.Th3+ Kg8 25.Le6+ TH 26.Dxd7
Dd4+ 27.Dxd4 Lxd4+ 28.Kg2 Le3
29.Tdl Te8 30.Lxf7+ Kxf7 3I.Th7+ Kf6
32.Txb7 Lb6 33.Td6+ Kg5 34.h4+ Kh6
35.K13 Te3+ 36.Kxf4 Tc3 37.Tdd7.
Zwart geeft het op.
Correspondentieadres: Leo Hofland, C. Fock-
straat 113, 2613 DE Delft.
Reacties op een volgbod 1
Evenals openen is ook het plaatsen van een
volgbod geen kunst. Voordat we ons gaan ver
diepen in de mogelijke en onmogelijke reac
ties op zo'n volgbod, moeten we eerst even
stilstaan bij het volgbod zelf. De bedoeling
van zo'n volgbod is om informatie naar de
partner toe te spelen over een eindcontract dat
mogelijk gespeeld èn gemaakt kan worden of
dat zo min mogelijk down gaat. Ook wat het
(tegen)spelen betreft heeft een volgbod natuur
lijk konsekwenties: partner weet wat hij kan
starten of inspelen en... de tegenpartij - en dan
speciaal de a.s. leider - wordt een flink stuk op
weg geholpen bij zijn speelplan. Kortom: een
volgbod heeft voor beide zijden positieve en
negatieve konsekwenties en de filosofie van
het volgen (en niet volgen) moet er dus op ge
richt zijn om zoveel mogelijk negatieve eigen
schappen bij de tegenpartij te plaatsen en zo
veel mogelijk positieve bij de eigen partij.
Een volgbod moet dus rendement opleveren
en met handen waar eigenlijk op gepast moet
worden, is het verstandig om er ook daadwer
kelijk het zwijgen toe te doen. De vijand luis
tert mee en wanneer het zo goed als zeker is
dat de tegenpartij gaat spelen, hoeft u tijdens
het bieden de tegenpartij niet vast te waar
schuwen, want dat scheelt regelmatig een slag.
In twijfelgevallen is de volgende richtlijn
bruikbaar, in de volgkleur moet zoveel body
zitten (b.v. twee tophonneurs) dat u graag ziet
dat uw partner met die kleur uitkomt. Daar
naast is het van groot belang in hoeverre uw
volgbod storend is. Als er rechts met 1 klaver
wordt geopend, is 1 schoppen natuurlijk veel
storender dan 1 ruiten. Sterker. 1 ruiten is he
lemaal niet storend, want dat bod geeft uw
linkerbuur veel beter de kans om zijn hand te
bieden dan 1 klaver-pas. Het opvolgende bod
als volgbod is absoluut niet hinderend (inte
gendeel zelfs), een bod dat één biedpositie
overslaat (1 klaver-1 harten) is licht hinderend
en met twee (1 klaver-1 schoppen) kan het be
hoorlijk hinderend zijn. In twijfelgevallen is
dat zeker van belang. Na 1 klaver moet heer-
vijfde van ruiten voorlopig maar onvermeld
blijven, terwijl bijvoorbeeld aas-heer-vrouw-
klein van schoppen zeker het melden waard
is! Met zo'n heer-vijfde van ruiten en zo'n
puntje of 10 a 11 is het beter om eerst maar
eens een rondje te passen tot de tegenpartij u
wat meer informatie heeft gegeven over kracht
en verdeling, in plaats van andersom! Als die
kracht en verdeling meevallen, krijgt u altijd
nog een herkansing om te „balancen" en mis
schien wijst de bieding van de tegenpartij er
wel op dat u beter wijselijk uw mond kunt
houden.
Zwakke en sterke verhogingen
Ons eigenlijke onderwerp van dit serietje gaat
over de reacties op een volgbod. Daar moe
ten namelijk zeer goede afspraken over wor
den gemaakt, zeker in duidelijk competitieve
situaties, bij het betwisten van deelscores.
Hoever moeten we zelf bieden en hoever moe
ten we de tegenpartij ongedoubleerd laten
gaan?
U heeft als zuid (W/-):
H 10 8
v B 7 2
OH 10 8 5 3
*7
en west (links van u) opent 1 klaver, waarna
uw partner (noord) met 1 schoppen volgt.
Oost past. U heeft duidelijke afspraken over
volgbiedingen, dus uw partner heeft geen vod
dekaart. Wat biedt u en waarom?
Er is een fit, dus u moet nu aangeven op welk
niveau er wat u betreft gespeeld kan worden.
Als uw partner mooie plaatjes heeft, zit er zo
maar een manche voor u in!
De Losing Trick Count helpt hier prima. De
hand telt slechts zeven verliezers, met als ne
gatieve factor een chronisch tekort aan azen.
Gecorrigeerd kan de hand dus voor 8 verlie
zers worden geteld en bij een fit betekent dat,
dat er waarschijnlijk op driehoogte kan wor
den gespeeld. Drie schoppen zal waarschijnlijk
gemaakt worden en mocht het eentje down
gaan, dan zit er voor de tegenpartij wel iets
moois in (2 SA of 3 klaver). Zelfs 3 schoppen
gedoubleerd min één zou dan redelijk scoren,
maar biedseries als 1 schoppen - 3 schoppen
worden zelden voor straf gedoubleerd.
U wilt aan uw partner dus aangeven dat 3
schoppen een goed contract is en dat hij met
duidelijke overwaarde zelfs de vierde moet
bieden en volgens moderne biedopvattingen
geeft u dat niet aan door (na een volgbod) 3
schoppen te bieden. Dat doet u na een ope
ning van 1 schoppen. Na volgbiedingen wordt
tegenwoordig onderscheid gemaakt tussen
zwakke verhogingen en sterke verhogingen
(trials). De zwakke verhogingen worden met
schoppen geboden en de sterke verhogingen
met de kleur van de tegenpartij, op drie- of
vierhoogte. Met deze hand zou u volgens deze
opvattingen 3 klaver moeten bieden: „Partner,
ik heb een goede verhoging naar 3 schoppen.
Als jij overwaarde hebt en goede controles,
heeft de manche kansen".
In de praktijk (parenwedstrijd) nam partner
deze invite met beide handen aan, want het
hele spel lag zo:
W/-
A V 7 6 2
^10 3
O A 6
4.H 10 6 4
♦94 N B 5 3
"AH84 w O '965
OB 4 7 OV9 7 2
*AVB5 3 +9 8 2
H 10 8
V B 7 2
o H 10 8 5 3
*7
Planeten verdwaald tussen
sterrenbeelden
In de maanden mei tot en met juli zijn
er aan het waarnemen van sterren een
aantal beperkingen. De nachten zijn kort
en ten gevolge van de zomertijd is het
extra laat donker. Maar er zijn ook
voordelen. Zo zien we in die maanden
juist een aantal interessante sterrenbeel
den die in een andere periode van het
jaar minder goed zichtbaar zijn. Te den
ken valt o.a. aan Schorpioen, Slangen
drager en Schutter. Deze steirenbeelden
komen in onze streken nooit zo hoog
aan de hemel als bijvoorbeeld in het zui
den van Europa, maar ook hier zijn ze
interessant genoeg.
Dit jaar bevinden zich drie van de be
kende planeten in deze hemelstreek. Sa-
turnus die traag door het sterrenbeeld
Slangendrager beweegt, Uranus (vorig
jaar volop in de belangstelling toen de
Voyager-2 er een kijkje nam) en Neptu-
nus, thans de verste planeet van ons
zonnestelsel.
Eigenlijk zijn er nog meer „dwaalster
ren" (dit is de vertaling van het woord
planeten), namelijk de kleine planeten of
planetoïden: er zijn er al meer dan 3500
bekend en elk jaar worden er nog enkele
tientallen ontdekt. Een van de bekendste
is Ceres, nu ook in het sterrenbeeld
Schutter. Ceres is de eerstontdekte (ge
vonden in 1801) en tevens de grootste
(ruim duizend km in doorsnede) plane
toïde. Als u naar buiten loopt om al dit
fraais zelf te zien, vergeet dan niet een
verrekijker mee te nemen. Zonder zo'n
instrument zijn deze hemellichamen niet
zichtbaar. Dit geldt overigens niet voor
Saturnus, de reus in dit gezelschap.
SATURNUS
Deze planeet is een opvallende verschij
ning aan de zuidelijke nachthemel. Be
gin mei komt de planeet even na mid
dernacht op in het zuidoosten, half mei
rond 23 uur en eind mei rond 22.30 uur.
De sterrenhemel in mei
omstreeks 23.00 uur.
Mars gaat dan net onder
en Saturnus komt
even later op.
Leider noord had geen enkel probleem om
tien slagen te bieden en te verzamelen en de
LTC wees hem in die richting: ondanks de 13
honneurpunten slechts 6 verliezers en nog met
lichte positieve correctie ook (tegenover de
twee azen staat slechts één meetellende
vrouw, volgens de terminologie die Bob van
de Velde en schrijver dezes hanteren in „Win
nende kaartwaardering. Losing Trick Count").
Na correctie betekent dat slechts 5'/2 verliezer
en daarmee kan vol vertrouwen 4 schoppen
worden geboden. In deze parenwedstrijd had
u dan een gedeelde top gehad. Twee schoppen
plus twee en drie schoppen plus één scoorden
voor NZ onder het midden en dat is volko
men terecht.
Met het maken van tien slagen had niemand
problemen, met het bieden wel. Daar zijn nut
tige conventies en kaartwaarderingsmethoden
voor uitgewerkt en als die op het juiste mo
ment en op de juiste manier worden gebruikt,
zult u in menige situatie veel rendement van
die biedbagage hebben. (Wordt vervolgd).
Agenda: 27 april t/m 3 mei worden in Valken
burg (L) de EG-kampioenschappen gehouden:
open, vrouwen, junioren en mixed, zowel pa
ren als viertallen. Mocht de lente of een ander
vervoermiddel u in die contreien brengen, dan
moet u zich die kans niet laten ontnemen.
Corr. p/a Leharstraat 10, 2162 AC Lisse.
Tegen de ochtend staat hij in het zuid
westen. Het is dan het helderste hemelli
chaam aan die kant. Rechts van de pla
neet bevindt zich de eveneens vrij helde
re ster Antares van het sterrenbeeld
Schorpioen.
Voor Uranus, Neptunus en Ceres heb
ben we behalve de verrekijker of kleine
telescoop ook een gedetailleerde sterren
kaart van de betreffende hemelstreek no
dig. Er staan hier zoveel sterren die on
geveer even helder zijn als deze plane
ten, dat het zonder zo'n kaart onbegon
nen werk is de planeten van de sterren
te onderscheiden. Dergelijke kaartjes
zijn verkrijgbaar bij de Stichting De
Koepel te Utrecht (030-31.13.60).
MERCURIUS EN MARS
Behalve de genoemde planeten zijn in
mei ook nog zichtbaar Mercurius in de
tweede helft van de maand laag boven
de noordwestelijke horizon, even na
zonsondergang; Mars: 's avonds tussen
het westen en noordwesten boven de
ster Aldebaran in het grensgebied van
Stier en Tweelingen; Jupiter eind mei als
helder ochtendobject, laag in het oosten;
en, met enige moeite, ook Venus in de
ochtendschemering, een half uur voor
zonsopgang in het oosten.
CcidócSouoarit
