le smalle marges van de Hongaarse politiek dagvaarding en beslag- ïgging tegen Hurks Hernieuwd pleidooi voor zorgzame samenleving Ipilepsie in e vorm van fwezigheid ordt op holen niet altijd herkend QeidóaQowumt LUBBERS EN DE OVERBELASTING VAN DE DEMOCRATIE Hoogovens loopt wat verder op Internatio breidt vooral uit in electrotechniek fNENLAND/BUITENLAND* ZATERDAG 25 APRIL 1987 PAGINA _11 I APEST De sterke be- aan culturele eigenheid er in de loop der jaren leid dat Hongarije econo- i en politiek stukje bij teen voorhoedepositie in pmen. De 74-jarige par- ir Janos Kadar, in '56 t verpersoonlijking van jrraad omdat hij de zijde Russen koos, kan niet lapot. jegen de Hongaren, die festijds verguisden, dat 3 in elk geval voor ge- Jheeft dat de bevolking ks alles min of meer kan wat het van binnen Typerend in dit verband veelgehoorde anecdote £adar. •n belangrijke vergade- Jan partijleiders uit het j>k, heeft de Russische ïider Gorbatsjov uit be- aan een testcase op soli st in alle stoelen een spij- idrukt, met de punt naar j'Zijn collega's gaan met van pijn vertrokken gezichten zitten, maar wagen het niet te protesteren. Wat doet Kadar? Als Gorbatsjov een kort mo ment even niet kijkt, neemt hij de spijker snel weg en gaat zitten maar trekt daarbij een gezicht alsof hij meer dan wie ook de vreselijkste pijnen lijdt. Dr. Rezsó Banyas, hoofd woordvoering van de minis terraad met de rang van staatssecretaris, zegt tiidens een lunch met een paar leden van zijn staf in het gezellige Margit tuinrestaurant: „Iedere goede marxist bidt natuurlijk voor het welzijn van Gorbats jov maar wij moeten wel onze eigen problemen oplossen". Banyas' werk komt, zoals hij zelf zegt hierop neer „dat ik vertel waarom dat wat de re gering doet, goed is". „Maar", voegt hij er gul lachend aan toe, „soms geloven ze me, maar meestal niet". Volgens hem biedt de „glasnost" (open heid) van Gorbatsjov Honga rije wel wat meer ruimte om ook in pers en publiciteit door te gaan op de ingeslagen weg. Staatssecretaris Gyula Horn van Buitenlandse Zaken geeft misschien nog wel de beste omschrijving. „Glasnost", zegt hij nadenkend, gezeten in een statige vergaderkamer van zijn ministerie met uitzicht op de glinsterende Donau en om zichtig spelend met ziin lege koffiekopje, „is een kwestie Piketpaaltjes Het komt er in deze omstan digheden op aan steeds op nieuw en heel voorzichtig de piketpaaltjes een stukje te ver zetten en het werkterrein te vergroten. Eén van die ver plaatste piketpaaltjes is de nieuwe perswet. Wat is het meest kenmerkende van die wet? Is die ook een resultaat van de glasnost? Woordvoerder B4nyés: „Ieder een mag schrijven wat hij wil. Dat is ziin of haar eigen ver antwoordelijkheid. Het is bij voorbeeld niet meer verplicht om ingezonden brieven op te nemen. Iemand die zich door een journalist aangevallen voelt, moet maar naar de rech ter stappen. De pers kan van ons alle informatie krijgen, zo lang het staatsbelang niet in het geding is; de eindverant woordelijkheid ligt bij de hoofdredactie. Censuur heb ben we niet nodig". De pers mag enerzijds dan vrijer lijken te zijn, het is aan de andere kant nog altijd niet toegestaan zelf een blad te be ginnen om „gedachten en ge voelens openbaar te maken", zoals een van de grondrechten uit de Nederlandse grondwet luidt. Er verschijnen, vertelt Bényés, in Hongarije 1700 kranten in totaal dertig mil joen exemplaren. Volgens de statistieken leest elke familie gemiddeld twee weekbladen, daarbij zijn de kerkbladen en hobbytijdschriften inbegrepen. „Het is nu wel genoeg", meent hij. Dat deze beperking de toch al bestaande zelfcensuur juist meer stimuleert onder het motto „houden wat je hebt", zoals de dissidente schrijver György Konrid zegt, wuift hij weg. En juist daar ligt het meest knellende probleem vol gens deze schrijvers, die on langs nog zorgden voor een pijnlijk conflict in de schrij versbond door minister Kop- eczi van cultuur als voorzitter te wippen. Vlak onder de oppervlakte gist het, zoals half maart bleek bij de eerste grote vrije betoging na de opstand van '56. Die was in het centrum van Budapest en ging om meer democratie, vrijheid, nationale onafhanke lijkheid en minder raketten. De politie greep niet in, want het was 15 maart, belangrijke nationale feestdag van Honga rije, waarop de opstand in 1848 tegen de almacht van de Oos tenrijkers wordt herdacht De betoging begon in het hartje van de stad bij het standbeeld van Séndor Petöfi, geliefd dichter-soldaat, die de opstand tegen de Oostenrijkers leidde en die zich onsterfelijk maakte met zijn bijna kapot geciteerde gedicht: „We bidden, we bid den, we bidden dat Hongaren nooit weer slaven zullen zijn". Geen slaaf Dat gedicht van Petöfi blijft actueel. Zijn boeken liggen in elke boekhandel. Zijn Honga ren toch weer slaven? „Ik weet het niet. Het hangt er van af hoe je je opstelt. Als je niet al te dwars doet, kun je je hier uitstekend redden. Ik hoef niet naar het westen, want ik heb het hier goed. Bo vendien ben ik in de USA ge weest en daar vond ik het ook niet alles. Over twee dingen moet je hier niet praten: de Russen en een meerpartijen- stelsel. Dat is alles. Neen, ik voel me geen slaaf", zegt een student die ik tegenkom op een kleine kunstmarkt langs één van de Donauoevers. Staatssecretaris Horn: „Wij zoeken vertrouwen en erken ning voor wat we doen. De hervormingen van de laatste jaren zijn niet het gevolg ge weest van beslissingen maar vloeiden voort uit iets wat al in de samenleving lag ingebed. Ik lees - ook in westelijke kranten - soms dramatische statements over dingen die nog zouden moeten gebeuren. Dat kan ik mij heel goed voor stellen, maar het is beter te zwijgen, want het maakt onze ruimte om te manoeuvreren kleiner". Bij die opmerking moet ik denken aan de anecdote over Kédér. Is er iemand die hem op kan volgen en om het Hon gaarse volk te „gidsen", zoals hij het uitdrukte? Horn aarzelt en zegt dan: „Hij is heel geres pecteerd, zowel nationaal als internationaal. We hebben hem hard nodig. Hij is oud maar vitaal". Banyas, de rege ringswoordvoerder, beschouwt het gekrakeel over de opvol ging van Kódar als „specula ties, allemaal speculaties". „Kédér is een nederig mens; hij dient ons. Daar moeten we heel zuinig op zijn", vervolgt hij. Nog éen poging dan. Zou de jeugdige, charmante vice- premier dr. Judit Csehék een goede opvolgster zijn, zoals Nederlandse oost-Europaken ners wel gesuggereerd heb ben? Bényés reageert verrast en kijkt dan nadenkend. „Spe culaties, allemaal speculaties", herhaalt hij nog eens, zijn ogen even tot spleetjes vormend, „maar als u een gesprek met haar wilt, kan ik dat misschien wel regelen". ED FIGEE jORLICHTING RICHT OP ONDERWIJS Epilepsie heeft alles te maken met een storing in de hersenen, maar niets met geestelijke vermogens, ledereen kan epilepsie krijgen. (Illustratie uit de voorlichtingsfolder voor de scholen). tCHT„Epilepsie in het onderwijs de leerkrachten ijk onderkend. Vaak 1 ziekte zich in lichte en van afwezigheid, ^oor lopen de kinde- •erachterstanden op", 3 C. Peper van het ,u epilepsie-voorlich- raren en leerlingen be- informeren start maan- en landelijke voorlich- impagne. Alle scholen1 igen lesmateriaal over lie. Deze lessen zijn spe- edoeld voor de mens- en ihappijvakken, biologie ondheidsleer. brieven laten zien dat de mensen met epilepsie rij normaal leven kun- iden. Meestal slikken zij jnen om aanvallen zo mogelijk te vermijden, 'ben zij er verstandig aan 0 zoals paardrijden en nnen te vermijden, er zij regelmatig last 1 van een zwaardere r Het afleggen van een *t\en is mogelijk wanneer iemand twee jaar geen epilep- sieaanvallen gehad heeft Epilepsie openbaart zich bij de helft van de gevallen vóór het twintigste jaar. Dat betekent dat het onderwijs regelmatig met epilepsie geconfronteerd wordt. Er zijn 30.000 leerlin gen met epilepsie. Zij worden niet altijd op de juiste wijze door de leerkrachten begeleid. C. Peper: „Door onze voorlich ting willen wij leerkrachten attent maken op de verschij ningsvormen van epilepsie. Zij kunnen er dan rekening mee houden, zodat de leerlingen geen leerachterstandenr oplo pen. Ook bij de zichtbare vor men van epilepsie, waarbij er schuim op mond komt en sa mentrekkingen van het li- chaam plaats hebben, is het belangrijk dat de omgeving goed reageert. Overplaatsing naar het buitengewoon onder wijs is beslist niet noodzake lijk." Aanvallen Mensen die epilepsie hebben, kunnen te maken krijgen met veel soorten aanvallen. De meest lichte aanval is de afwe zigheid, ook wel absence ge noemd. Tijdens een dergelijke absence merkt iemand niets van wat er om hem heen ge beurt. De ogen krijgen een sta rende en glazige uitdrukking. Als je iemand met zon absence iets vraagt krijg je geen ant woord of een antwoord dat niet op de vraag slaat. Op bui tenstaanders maakt dit een vreemde en dromerige indruk. Vaak wordt de absence niet als een vorm van epilepsie herkend. Het aantal absences bij een epilepsiepatiënt wisselt, sterk. Het kan variëren van één per maand tot tien per dag. Duidelijk herkenbaar is de grote aanval. Een patiënt die door een dergelijke grote aan val getroffen wordt raakt be wusteloos. Hij valt op de grond en zijn spieren verkrampen. Soms geeft hij een gil. Door de verkramping blokkeert de ademhaling korte tijd. Daarna maakt het lichaam enkele mi nuten schokkende bewegingen en komt de ademhaling weer op gang. Als hij bijkomt voelt hij zich moe, verward en soms misselijk. Bij een derde veel voorkomen de aanval heeft er een bewust- zijnsdaling plaats. De epilep- sie-patiënt gaat Kauw-, slik- of smakbewegingen maken of mompelen, neuriën, rondlopen of spullen verplaatsen. Na af loop weet hij zich niets te her inneren. Al deze vormen van epilepsie komen onverwachts. Door gebruik van medicijnen worden de aanvallen zoveel mogelijk onderdrukt. Bij kin deren met afwezigheid ver dwijnen de aanvallen vaak na verloop van tijd. Vooroordelen Verkeerde reacties komen vaak voort uit onwetendheid. Nog steeds bestaat het voor oordeel dat epilepsie te maken heeft met geestelijke minder waardigheid. Termen zoals ge stoord en gek zijn daarbij nor maal. De voorlichtingscampag ne wil dit beeld wijzigen. Een steeds terugkerende slogan in de campagne luidt: „Epilepsie: Je laat je medemens toch niet vallen". Als iemand een epi- lepsie-aanval krijgt, kun je ei genlijk niets doen. De aanval gaat vanzelf weer over. Be langrijk is dat de patiënt na een aanval wordt gerustgesteld en goed wordt opgevangen. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii' 'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiiimiimiiiiiiii ITERDAM De van vijftien bena- |e onderaannemers Êveranciers van het ite Hurks Bouwbe-' Amsterdam (HBA) Stichting Onderzoek (jfs Informatie (SOBI) en Hurks Beheer BV, 'groep Hurks BV en artaalresultaat ion fors lager YORK Exxon Corpo- 's werelds grootste olie-| Éhappij, heeft in het eer-' vartaai van dit jaar de met 37 procent zien da- yergelijking met dezelf- riode vorig jaar tot 1,07 d dollar. De forse winst- is toe te schrijven aan ing van de olie- en gas- Theo Hurks BV voor de rechtbank te 's Hertogen bosch gedagvaard. De groep eist vergoeding van de schade die zij heeft geleden doordat Theo Hurks indertijd HBA heeft leeggehaald en vervolgens heeft laten faille ren. Theo Hurks is als bestuurder persoonlijk aansprakelijk ge steld voor de daden die zijn vennootschappen onder zijn leiding hebben gepleegd. Dit is volgens SOBI een van de eer ste keren in de Nederlandse rechtshistorie, dat een bestuur der van vennootschappen per soonlijk aansprakelijk wordt gesteld voor ziin bestuursda den. Hurks Beheer is gedag vaard omdat zij heeft geprofi teerd van het leegzuigen van HBA en het vervolgens over hevelen van de gezonde doch ters van de bouwgroep naar Hurks Beheer. volgens Pieter Lakeman om onroerende goederen tot een bedrag van viif miljoen tot tien miljoen gulden en bij de aandelen tot een waarde van tien miljoen. De onroerende goederen zijn echter hypothe cair belast, maar niet alle aan delen zouden in onderpand ge geven zijn van banken. „Reclame" De raadsman van Hurks, mr. Van der Goen, zegt dat Lake man nu al jaren procedeert te gen Hurks zonder daarbij ooit enig succes te hebben geboekt Volgens hem maakt Lakeman alleen maar reclame voor zich zelf op kosten van de schuldei sers. Hij zegt dat Lakeman in feite de procedures herhaalt, die de curator in het faillisse ment van Hurks Bouwbedrijf Amsterdam (HBA) vergeefs heeft aangespannen. Van der Goen stelt dat de uit spraak van de president van de rechtbank in Den Bosch niet inhoudt, dat de vordering als zodanig gegrond is. Hij wijst erop, dat Lakeman zes procedures heeft aangespan nen bij de Ondernemingska mer in verband met vermeen de onregelmatigheden in de jaarrekeningen van bedrijven van Hurks, maar dat hij steeds in het ongelijk is gesteld en 13.000 aan proceskosten heeft moeten betalen. Ook stelt Van der Goen, dat de curator in het. faillissement van Hurks Bouwbedrijf Amsterdam soort gelijke vermoedens had als Lakeman, maar dat de aanvra ge voor faillissement van Hurks Beheer van de curator werd afgewezen. De curator is daarna een andere procedure gestart om geld te vorderen van Hurks, maar volgens Van der Goen heeft hij die zelf „in de ijskast gezet" door voortdu rend om uitstel te vragen. DEN HAAG Onze de mocratie is overbelast. Er zijn te veel regels, te veel ambtenaren, te veel subsi dies en te veel mogelijk heden om ongestraft te frauderen en overtredin gen te begaan. Dat werkt normvervaging in de hand. Het wordt tijd dat de overheid duidelijk maakt wat zij wel en niet accepteert. In deze be woordingen liet premier Lubbers zich afgelopen week uit. In een toespraak voor de Har- monisatieraad welzijnsbeleid presenteerde hij een vijftal punten waar een effectieve be strijding van de criminaliteit zich op moet richten. Voorop staat „een volstrekte helder heid" in de normen van de overheid. Wetten moeten wor den opgevolgd maar ook rechtszekerheid geven. Misda den moeten door een preven tief beleid worden tegenge gaan. Het seponeren niet vervolgen van misdrijven moet worden tegengegaan. Rechterlijke procedures moe ten vereenvoudigd worden, zodat zij minder drukken op de personele bezetting van de rechterlijke macht. Tenslotte moet het aantal cellen worden uitgebreid. De minister-president maakte daarmee duidelijk dat hij de tijd gekomen acht om serieus werk te maken van de crimi naliteitsbestrijding. Het is in middels meer dan twee jaar geleden dat de commissie- Roethof een rapport uitbracht, over de kleine criminaliteit. Dit rapport stelt dat de toena me van de criminaliteit is te rug te voeren op een cultuur patroon, waarin mensen meer voor zichzelf gaan leven. Het ziet de oplossing in een samen leving, waarin de mensen meer zorg voor elkaar dragen. Ondanks dit individualisme hebben overheid, burgers en maatschappelijke organisaties een gezamenlijke verantwoor delijkheid voor de instandhou ding van de rechtsstaat. Deze gedachten is ook terug te vinden in het CDA-verkie- AMSTERDAM Hoogovens heeft gisteren op het Damrak de opgaande lijn van de voor gaande nog wat doorgetrok ken. Het staalfonds sloot nu 60 cent beter op ƒ39,10 en vorm de met deze hogere koers een uitzondering bij de internatio nals, die verder lager waren. Bij Elsevier werden de aande len gesplitst van 4 naar 1 nominaal. Hiermee en met de bonus rekening houdend was de koers ruim een gulden ho ger op ƒ51,40. Overigens waren de grote fondsen op de Amsterdamse beurs toch vaak lager gestemd. Bij de internationals moest Kon. Olie 2,40. ABN zakte een rijksdaalder, NMB ƒ3,50. VNU werd 4 goedkoper, Bols 2, KNP 1,50 en Gist-broca- des 1,50. Op de obligatie- markt was een licht opwaarts gerichte tendens merkbaar. Op de lokale markt was de stemming nogal ongeani meerd. Op de parallelmarkt stond Verkade onder druk. Lubbers pre senteerde deze week een vijftal punten waar een ef fectieve be strijding van de criminaliteit zich op moet richten. zingsprogramma Uitzicht. Dit stelt dat de sterk verminderde sociale controle een belangrij ke oorzaak van de criminali teitsstijging is. De overheid kan de taak van de samenle ving in dit opzicht niet ver vangen: „De overheid moet weliswaar meer repressief op treden. Door middel van boe tes, vrijheidsbeneming etc. moet zij laten zien dat zij haar eigen wetten serieus neemt. Dat heeft dan tevens een pre ventief effect. Het voorkómen van criminaliteit en wetsover tredingen is echter een taak die de overheid niet alleen kan uitvoeren; zij is daarvoor mede afhankelijk van het ver antwoordelijksbesef van bur gers en maatschappelijke orga nisaties". De eigen verantwoordelijkheid van burgers en samenleving als geheel is trouwens een steeds terugkerend thema in de christen-democratische po litiek van de laatste jaren. Het werd voor het eerst aangesne den in het rapport „Van ver zorgingsstaat naar verzor gingsmaatschappij", dat eind 1983 verscheen. Dit rapport constateerde een afwentelen van verantwoordelijkheden van de burger op de overheid. Het ziet een verschil tussen een verzorgingsstaat en een verzorgingsmaatschappij. In de verzorgingsstaat worden de maatschappelijke problemen afgeschoven naar de centrale overheid die voorzieningen moet treffen. De opvatting van een verzorgingsmaatschappij gaat uit van gemeenschappen zoals het gezin, het onderwijs, de werkkring, het vrijwilli gerswerk, de kerk, de buurt en het verenigingsleven. In deze gemeenschappen kunnen de Ouderenbeleid Een goed voorbeeld van een groep mensen in de samenle ving, die hun verantwoorde lijk voor elkaar kunnen dra gen, zijn de ouderen. In een interview met het partijblad CDA-ACTUEEL liet minister Brinkman zich enige tijd gele den als volgt over hen uit: „Ouderen, die steeds vroeger worden gepensioneerd gaan langzaam maar zeker merken dat zij aan de kant komen te zitten, terwijl ze een heleboel dingen nog best kunnen. Die vereenzaming is een maat schappelijk verschijnsel, dat je niet opvangt met alleen een groot aantal professionele wel zijnswerkers. Vaak gaat het al leen maar om het kopje koffie, een klein klusje, wat bood schappen doen. Aan de andere kant willen ouderen zich best nog nuttig maken voor ande ren. Het is toch zonde, dat wij geen gebruik weten te maken van de kennis, ervaring en energie die veel ouderen graag nog ter beschikking willen stellen. Om dat proces gaat het". Bij de opbouw van de verzor gingsstaat na de Tweede We reldoorlog is er een uitgebreid netwerk van sociale voorzie ningen en maatschappelijke zorg opgezet. Een belangrijk uitgangspunt hierbij was de so lidariteit met de zwakkeren in de samenleving. De economi sche crisis aan het begin van de tachtiger jaren bracht ech ter de zwakte van de verzor gingsstaat aan het licht. Veel voorzieningen dreigden onbe taalbaar te worden. In CDA-kring leefde nog een ander bezwaar tegen de sterk gegroeide verzorgingsstaat. Door het uitgebreid aanbod van maatschappelijk zorg raakte het evenwicht tussen professionele hulpverlening en nulp van mensen onder elkaar zoek. Verantwoordelijkheden van overheid en burgers zijn niet meer duidelijk. Rechtsorde Het rapport „Van verzorgings staat naar verzorgingsmaat schappij" pleit dan ook voor een beleid waarbij in de sa menleving zoveel mogelijk zorg voor elkaar kan worden opgepakt. De overheid kan zich dan beperken tot haar ei genlijke taken: „Naar mate het de overheid lukt de samenle ving aan te spreken op haar eigen verantwoordelijkheid, zal zij ook met kracht haar ge zag kunnen versterken op de terreinen waar uitsluitend de overheid bevoegd is. Wij den ken dan met name aan het terrein van de rechtsorde". Het handhaven van de recht sorde blijft in de CDA-visie een duidelijke taak van de overheid. Maar ook de burgers hebben de taak wetten na te leven. Door veel mensen wor den vormen van normverva- gend gedrag, zoals zwartrijden, verzekeringsfraude en belas tingontduiking, sociaal aan vaardbaar geacht Vaak zien mensen de bewaking van hun eigendommen als een zaak van de overheid. Ook het overbrengen van normbesef in de opvoeding laat wel eens te wensen over. De samenleving krijgt dan de criminaliteit, die ze verdient FRANK DE KLERK AMSTERDAM Internatio- Müller zal blijven groeien en streeft als concern naar een minder divers geheel, dat wil zeggen naar een concentratie van grotere bedrijven in de sectoren techniek, handel en transport. Voor verdere uit bouw leent zich volgens hem onder meer de sector electro techniek. Internationaal gezien wil In- ternatio-Müller zich blijven richten op West-Europa, de VS en Canada, alsmede het ge bied van de Stille Oceaan en daarin vooral Australië. Als de economische omstandigheden er verbeteren kan bijvoorbeeld ook een land als Indonesië in teressant worden, aldus de nieuwe topman Thomassen. Als voorbeeld van activiteiten die uitgebreid kunnen worden noemde hij verder de brand bestrijding. Het huidige pro ductenpakket van de onderne ming Saval Kronenburg leent zich volgens hem daarvoor.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 11