Compagnie van XXe Eeuw
wil weer hogeschool-toneel
„Blij met prijs? Nog niet
Bloedpropje velde
zangeres Carola Smit
Gedanste
dromen zijn
bedrog
Ook tweede
optreden
Vladimir
Horowitz
uitverkocht
Birds' voor Noordijk,
Carter en Pedersen
Orkesten woedend over
bezuinigingen Brinkman
BETTY FELTEN VULT LEVEN MET BOEKBINDKUNST
KUNST
EetdaeSotvumt
VRIJDAG 24 APRIL 1987
AMSTERDAM Een bloedpropje in de hersenen is
er tweede paasdag de oorzaak van geweest dat BZN-
zangeres Carola Smit aan haar linker-zijde verlamd
raakte. Na deze week onderworpen te zijn geweest
aan een groot aantal onderzoeken, wachten de dok
toren nu even af hoe het lichaam zich herstelt. Hoe
wel de 23-jarige zangeres haar been nog niet kan be
wegen, is inmiddels wel het gevoel in haar arm lang
zaam teruggekeerd. De doktoren van het Amster
dams Medisch Centrum, waar zij vlak na het ongeval
werd opgenomen, kunnen niet zeggen hoe lang het
zal duren voor Carola geheel is hersteld. Door mid
del van medicijnen, later mogelijk gevolgd door the
rapie, hopen ze dat de jonge zangeres weer snel op de
been is. Bij BZN wordt niet gezocht naar een vervan
gende zangeres. De groep heeft besloten voorlopig
geen concerten te geven.
Campagne
Actrice Elizabeth Tay
lor, die na de dood van
haar vriend Rock Hud
son de Amerikaanse
stichting voor Aids-on-
derzoek oprichtte, is
momenteel in Japan om
fondsen voor de stich
ting bijeen te krijgen.
De actrice kreeg daarbij
de steun van de direc
teur van de Japanse
scheepsbouwers-
federatie Sasagawa, die
evenals Taylor met een
Aids-button op de pers
te woord stond.
Bowie in België
WERCHTER De Engelse
popster David Bowie geeft, als
onderdeel van zijn Europese
tournee, op 2 juni een concert
in het Belgische Werchter, dat
vooral faam kreeg dankzij het
drukbezochte dubbelfestival
Torhout-Werchter.
Aangezien een deel van de
kaarten in Nederland zal wor
den verkocht, is het voor de
genen die geen kaartje hebben
kunnen bemachtigen voor de
twee optredens in het Feye-
noord Station in Rotterdam
een mogelijkheid de muzikant
en zijn groep alsnog aan het
werk te zien tijdens zijn Glass
Spider-tournee. De voorver
koop voor dit concert begint
zaterdag.
Keramiekmuseum
krijgt 58.000 dollar
van Paul Getty-fonds
LEEUWARDEN Het keramiekmu-
seum het Princessehof in Leeuwarden
heeft van de J. Paul Getty Trust een
gift gekregen van 58.000 dollar
(117.000 gulden). Met het geld zal een
wetenschappelijke catalogus van de
Aziatische collectie worden gereali
seerd. Het manuscript wordt geschre
ven door de huidige directeur van het
museum, dr. Barbara Harrisson, die in
juni afscheid neemt. De Aziatische col
lectie keramiek uit de 15e, 16e en 17e
eeuw is van belang omdat ze inzicht
geeft in de handel van Nederlanders
en Portugezen in die periode. Me
vrouw Harrisson zal twee jaar aan het
project werken.
Margie Smit in „Who needs gold" in
het Theater aan de Haven op don
derdagavond
Dromen zijn in zoverre be
drog, dat het Cadance Festival
moderne dans belooft, maar
dit wat Margie Smit betreft
een van de leden van het
Danscollectief „Vals Bloed"
geenszins waarmaakt.
Zowel in haar welgesneden
pyamapak als in haar glinste
rende ééndelige badpak reikte
Margie Smit op z'n hoogst en
dan nog aarzelend naar de
mime. Zij liep als een slaap
wandelaarster met een kaarsje,
voelde zich uiteraard onbe-
haaglijk in een te' kleine doos
van plexiglas en monterde pas
al kraaiend achter een gou
den masker wat op toen zij
met goudstukken kon strooien.
Tussen de bedrijven door werd
zij achternagezeten door veel
zijdige, priemende lichtbun
dels die allerlei lijnen en figu
ren, soms zelfs bijna hele pas
poppen en picturale fragmen
ten van weelderige vrouwen
en blote mannen op de vloer
projecteerden. Margie werd er
zichtbaar nerveus van en
hardop tellen van cijfers als
86, 94 en 686 hielp ook al niet.
Men zal begrijpen dat hier ge
droomd werd, waarbij de scho
ne slaapster zichtbaar verstrikt
raakte in de lianen van haar
weggedrukte lustgevoelens.
Maar de titel van dit optre
den is nu eenmaal „Who needs
gold" het werd dan toch
uiteindelijk een gouden droom
want tenslotte werd alles goud
wat er blonk. Een waterval
klaterde gouden stralen, te
midden waarvan Margie stond
als onder een douche, zij het
met haar badpak nog aan. Zij
kraaide niet meer, maar haar
mond sprak wel in opperste
gelukzaligheid het woord
„subsidie". Zou daar een verte
genwoordiger van WVC
mits in het Theater aan de Ha
ven aanwezig heus intrap
pen? Programmatisch was er
sprake van „de harde werke
lijkheid", waarin deze rond
loopster zou moeten functione
ren. Die werkelijkheid hebben
wij niet kunnen ontdekken.
De zin van dit optreden even
min en enige doelgerichte,
creatieve aandrift in het vlak
van welke bewegingskunst
dan ook helemaal niet.
FRANK DELBOY
AMSTERDAM Het
Concertgebouw in Am
sterdam heeft gisteren
vrijwel alle kaarten ver
kocht voor het tweede op
treden binnen een half
jaar van Vladimir Horo
witz. Vanmorgen was nog
maar één enkele kaart te
koop. Horowitz (83) ver
zorgt op 24 mei in de gro
te zaal van het Concertge
bouw opnieuw een recital.
Het gaat om de première
van een nieuwe, korte
tournee langs enkele Eu
ropese steden.
De pianist trad eind novem
ber, toen voor het eerst in vele
jaren, ook al op in Amsterdam.
Gisteren om half tien 's mor
gens begon aan de kassa van
het Concertgebouw de voor
verkoop van het nieuwe optre
den van Horowitz. De kaarten
kosten, evenals vorige keer,
200 gulden per stuk. Concert
gebouw-directeur Sanders:
„Het was ditmaal een zo moge
lijk nog groter gekkenhuis dan
de eerste keer. Al om twee uur
's nachts stonden mensen bij
ons op de stoep". Sanders
denkt dat er voor het Concert
gebouw ook financieel sprake
is van een record: „De grote
zaal telt 2.200 plaatsen, dus we
hebben op één dag voor zo'n
vier ton aan kaartjes ver
kocht".
JEROME REEHUIS EN PAUL DE LUSSANET IN ARTISTIEKE LEIDING
AMSTERDAM Neder
land is een toneelgezel
schap rijker: de Compag
nie van de XXe Eeuw. De
mooie sierletters waarmee
deze naam staat opgete
kend, zijn karakteristiek
voor de intentie van het
(nog) niet gesubsidieerde,
maar wel gesponsorde ge
zelschap.
..De Compagnie van de XXe
Eeuw is opgericht om - in te
genstelling tot gangbare ge
bruiken - de toneelschrijfkunst
tot vedette te maken en deze
alleen te laten doen door klas
siek getalenteerde acteurs, aan
wie zich op hun beurt regis
seur, bewerker en dramaturg
dienstbaar maken", zo luidt de
samengevatte intentie-verkla
ring.
De artistieke leiding wordt ge
vormd door de acteur Jerome
Reehuis en de filmer en regis
seur Paul de Lussanet. De au
teur Hugo Claus is de be
schermheer. Op 6 mei presen
teert de Compagnie van de
XXe Eeuw zich officieel in de
Bovenzaal van de Amsterdam
se Stadsschouwburg met de
première van „De paradox
van de acteurs" (Le paradoxe
sur le comédien) van de acht
tiende eeuwse schrijver en ge
leerde Denis Diderot.
Deze „uitvoerige tweespraak
over het werk van toneel
schrijvers en acteurs en de
wijze waarop ongetalenteerden
en middelmatigen zich onder
scheiden van de groten", is
door Dimitri Frenkel Frank
(die deel uitmaakt van het be
stuur van het ensemble) be
werkt tot een theaterstuk. On
der regie van Paul de Lussa
net worden de twee rollen ge
speeld door Hidde Maas en Je
rome Reehuis.
In het stuk worden beroemde
rollen belicht, als Hamlet, Cle
opatra en Vosmaer de Spie en
passeren sterren als Ellen Vo
gel, Ko van Dijk en de grote
Bouwmeesters het voetlicht.
In zijn „Le paradoxe silr le co
médien" beweert Diderot dat
de beste acteurs er, al spelend,
geen enkel gevoel op nahou
den. Tot in de meest hart
stochtelijke scènes toe zijn zij
een en al koele berekening. Zij
imiteren de hartstocht van de
personages, gemodelleerd naar
het leven, zo kundig mogelijk.
Pas dan kunnen de toeschou
wers zich emotioneel totaal ge
ven - en dat is het doel van de
voorstelling. „Met de stijl van
acteren en de inhoud van dit
stuk beoogt de Compagnie een
visitekaartje en een geloofsbe
lijdenis af te geven".
In totaal worden er van „De
paradox van de acteur" tien
voorstellingen gegeven: van 6
t/m 9 mei en van 13 t/m 16
mei. Op 10 en 17 mei is er een
matinee-voorstelling. De op
voeringen vinden alle plaats in
de Bovenzaal van de Amster
damse Stadsschouwburg, maar
de Compagnie wil ook het
land in. Met de diverse
schouwburgdirecteuren wordt
hierover nog onderhandeld.
De oprichters van de Compag
nie zijn gekant tegen het regis
seurstoneel, dat momenteel
nog de boventoon voert en te
gen de modernistische en in
tellectualistische trends binnen
het huidige toneel, die de ta
lenten van klassiek geschoolde
Jerome Reehuis (I) en Hidde Maas in „De paradox van de acteur", het eerste stuk van het fonkel
nieuwe gezelschap Compagnie van de XXe Eeuw. (Foto: F. André de la Porte)
acteurs links laten liggen.
„We willen geen sterrentoneel,
maar we willen wel laten zien,
wat goed en gedegen acteren
is. De Actie Tomaat heeft dit
genre acteren kapot gemaakt.
En sindsdien zijn bij voortdu
ring de veelzijdigheid en de
grote technische vaardigheden
van klassieke acteurs verdacht
gemaakt", aldus Jerome Ree
huis.
Dimitri Frenkel Frank wijst
op Duitsland waar het regis
seurstoneel wel kan gedijen,
omdat het regieconcept ruimte
laat aan de inbreng van rijk
getalenteerde rasacteurs.
Zolang de Compagnie het zon
der subsidie moet stellen,
wordt er voor de geplande
produkties met gastspelers ge
werkt. Jules Croiset, Cor van
Rijn en Henk van Ulsen wor
den genoemd. Als toekomstig
repertoire staan genoteerd:
„Tanchelijn" van Harry Mu-
lisch, „The leeman Cometh"
van Eugene O'Neill en een
programma rond Oscar Wilde.
Gezocht wordt naar een spon
sor die het gezelschap in staat
stelt Hugo Claus opdracht te
geven voor het schrijven van
een nieuw stuk „op maat van
de Compagnie".
Filmer Paul de Lussanet, een
van de initiatiefnemers van dit
gezelschap, vat zijn taak als ar
tistiek leider met plezier op:
„Ik zie niet zoveel verschil
tussen film en toneel". Jerome
Reehuis maakt het volgend
seizoen een uitstapje naar de
vrije produktie: hij speelt mee
in de „Max Havelaar" van Jos
Brink. Maar dit neemt niet
weg, dat hij zich „voor de volle
honderd procent blijft inzetten
voor de Compagnie".
MAX SMITH
DEN HAAG De internationale Jazzprijs „Bird" van
het North Sea Jazz Festival is voor dit jaar toegekend
aan altsaxofonist en clarinettist Piet Noordijk in de ca
tegorie Nederland, voor Europa aan de Deense bassist
Niels Henning Orsted Pedersen en in de groep Ameri
ka aan altsaxofonist en trompettist Benny Carter.
De trofeeën, ontworpen door Thea IJdens, worden op het ko
mende festival uitgereikt. De gelauwerden treden bovendien op
10 juli, de eerste dag van het festival in Den Haag, op in een
concert met eerdere winnaars van een Bird.
Voor de toekenning van de onderscheidingen waren er twee ju
ry's, een Nederlandse van vijf radiomedewerkers en een zeer
uitgebreide internationale van befaamde jazzkenners.
Piet Noordijk werd voorgedragen omdat hij een altsaxofonist en
clarinettist is zonder weerga in de Nederlandse jazz van na de
tweede wereldoorlog en een all-round musicus die een schitte
rend evenwicht heeft weten te vinden tussen „orde" en „loos
gaan", aldus het juryrapport.
De internationale jury oordeelde dat Niels Pedersen een Bird
heeft verdiend omdat zijn bijdrage aan groepen en musici wordt
ingekleurd door zijn europees-muzikale afkomt, omdat hij als
begeleider moet worden gerekend tot de beste ensemble-bassis
ten en omdat hij een onovertroffen solist is.
Benny Carter soleert constant op hoog niveau in een elegante
stijl en met een groot uitdrukkingsvermogen, stelt de jury. Hij is
de beste coach die de jazz kent, wat blijkt uit onder andere zijn
platen en optredens met Europese groepen in de jaren dertig. De
veteraan speelt nog steeds goed en leverde een belangrijke bij
drage aan de ontwikkeling van de jazzmuziek, ook als componist
en arrangeur, naar de jury heeft vastgesteld.
DEN HAAG De tien grote orkesten van ons land
zijn van mening dat de kwaliteit van de orkesten
wordt aangetast door de bezuinigingen die minister
Brinkman van cultuur heeft doorgevoerd. Dit bleek
gisteren tijdens een zitting van de Raad van State
waarin de orkesten hun eerder ingediende bezwaar
schriften tegen de bezuinigingen mondeling kwamen
toelichten.
Door de snelle invoering van de hoge bezuinigingen heeft de
minister zich schuldig gemaakt aan onbehoorlijk bestuur, aldus
vertegenwoordigers van de orkesten. Zij willen dat de Raad van
State het besluit van de minister vernietigt.
Een woordvoerder van het ministerie van WVC verdedigde de
bezuinigingen door te wijzen op het „overaanbod" van symfo-
niemuziek en de snelle groei van het aanbod van de overige mu
ziek. Volgens hem moet de subsidie nodig herverdeeld worden.
In totaal moeten de orkesten 12 miljoen gulden inleveren. Drie
vierde deel daarvan komt ten goede aan andere muziekvormen
zoals bij voorbeeld jazz- en popmuziek. De resterende drie mil
joen zijn structurele bezuinigingen. Grote bezwaren hebben de
orkesten tegen de zogenoemde budgetfinanciering die de be
windsman in januari '84 heeft doorgevoerd. Voor die tijd kon
den de orkesten al hun kosten declareren. Nu moeten zij met
een jaarlijks tevoren vastgesteld bedrag rond zien te- komen.
Verscheidene woordvoerders van de orkesten zeideli gisteren
niet langer in te kunnen staan voor de kwaliteit van de muziek.
Zij vinden dat het ministerie de bezuinigingen te laat heeft aan
gekondigd. De orkesten hebben daardoor te weinig tijd gehad
om de maatregelen financieel op te vangen.
Voor een uitgebreide agen
da, ook voor de komende
dagen, raadplege men
„UIT", de gratis wekelijkse
bijlage van deze krant.
bioscopen
ALPHEN AAN DEN RIJN EURO
CINEMA I (Van Boetzelaerstraat 6,
tel. 01720-20800): Children ot a
lesser god (al); do. t/m zo. 13.30,
16.00, 18.30, 21.15. ma. di. 18.30,
21.15. EUROCINEMA II: Peggy
Sue got married (al); 18.45, 21.15.
Nieuwe avonturen van de troetel-
beertjes (al); do. t/m zo. 14.00,
16.15. EUROCINEMA III: Over
the Top (12); do. t/m zo. 13.30.
16.00, 18.30, 21.00. ma. di. 18.30,
21.00. EUROCINEMA IV: Golden
Child (12); do. t/m zo. 13.45,
16.15, 18.45, 21.30. ma. di. 18.45,
21.30.
NACHTVOORSTELLINGEN
EUROCINEMA I: China en silk
(18); za. 24.00. EUROCINEMA II:
Meisjes in vuur en vlam (18); za.
24.00. EUROCINEMA III: Over
the top (al); za. 24.00. EUROCI
NEMA IV: Golden Child (12); za.
24.00.
LEIDEN LUXOR (Stationsweg 19.
tel. 071-121239); Over the Top (al);
19.00, 21.15. za. zo. wo. 15.00.
Nieuwe avonturen van de troetel
beertjes (al); za. zo. wo. 13.15.
LIDO en STUDIO (Steenstraat
39, tel. 124130): Flodder (al);
14.30. A Room with a View (16);
19.00, 21.15. Golden Child (12);
Children of a lesser god (al); Iris
(12); Crocodile Dundee (al); 14.30,
19.00, 21.15. TRIANON (Bree-
straat 31, tel. 123875): Na school
tijd (16); 14.30, 19.00, 21.15 behal
ve ma. di. wo. 21.15. The Mission
(12); ma. di. wo. 21.15. REX
(Haarlemmerstraat 52, tel. 071-
125414); Physical attraction (18);
14.30, 19.00, 21.15.
NACHTVOORSTELLINGEN
REX: Talk dirty to me (18); vr.
za. 23.30.
NOORDWIJK LIDO THEATER
(Pr. Bernhardstraat 56, tel. 01719-
12800): Flodder (12); ma. vr. 19.00.
di. zo. 20.15. Dutch Treat (al); vr.
15.00, 21.15. za. 19.00. ma. 21.16.
Taran en de toverketel (al); za. wo.
15.00.
KATWIJK CITY THEATER I
(Badstraat 30, tel. 01718-74075):
Labyrinth (al); do. vr. za. zo. 14.45.
Heartbreak Ridge (12); 19.00,
21.15. CITY THEATER II: Flod
der (al); do. t/m zo. 14.45, 19.00,
21.15. ma. di. 19.00, 21.15. CITY
THEATER III: Ferris Buellera day
off (al); tijden zie City II. CITY
THEATER IV: The Fly (16); 19.00,
21.15. zo. ook 14.45. Cinderella
(al); do. vr. za. 14.45.
VOORSCHOTEN GREENWAY (tel.
01717-4354): Flodder (al); do. t/m
wo. 19.00. zo. wo. 15.45. De
slog; vr. za. ma. di. wo. 21.00.
Moskou gelooft niet in tranen (16);
do. zo. 21.15.
ZOETERMEER PROMEN
1,2,3 (Promenade 7, tel. I
511313): The golden child; d<v
zo. 19.00, 21.30. ma. t/mW
20.00. do. vr. 13.45. Bambi; df
13.45, 16.15. za. zo. wo. 1|
Over the top; do. t/m zo. i|
21.30. do. vr. 16.45. za. zo. ij
19.00, 21.30. ma. di. wo. 20.0A
ook 14.00. Labyrinth; do. vr.
16.15. za. zo. wo. 14.00. R
Sue got married; do. t/rr
19.00, 21.30. ma. di. wo. 20.d
DEN HAAG* ASTA 1 (Spui 2t(
463500): The mosquito c<
14.00, 18.45, 21.30. zo.
16.00, 18.45, 21.30. A
Crocodile Dundee (al);
18.45, 21.15. zo. 13.30, 1ll
18.45, 21.15. ASTA 2
fourth protocol (16); 14.00,
21.30. zo. 13.30, 16.00,
21.30. BABYLON 1 (Winki
trum Babylon, tel. 471656):
dren of a lesser God (al);
18.45, 21.15. zo. 13.30,
18.45, 21.15. BABYLON 2:
shop of horrors (12); 19.00,
do. vr. ma. di. ook 14.00. E
LON 3: Terug naar Oegst(
(12); 14.00, 19.00, 21.30. zo.
16.00, 19.00, 21.30. CINE
(Buitenhof 20. tel. 630637):
the top (12); 14.00. 18.45,
zo. 13.5, 16.00, 18.45, 21.30. jig
NEAC 2: No mercy (12); 1|
21.30. ma. di. ook 14.00. q
AC 3: The color of money^.
14.00, 18.45. 21.30. zo. ird
16.00, 18.45, 21.30. EUROO
MA (Leyweg 910, tel. 667066)fle
voyage home (al); za. 19.00, $h
zo. 16.00, 19.00, 21.30. overig»,
gen 13.30, 19.00, 21.30.
TROPOLE 1 (Carnegielaan,
456756): The golden child
14.00, 18.45, 21.30. zo. 14.00,(w
18.45, 21.30. METROPOLI u
Round midnight (al); 16.45, V,
do. vr. ma. di. ook 14.00.
TROPOLE 3: A room with al»1
(16); 14.00, 18.45, 21.30. zo. t
16.00, 18.45, 21.30. METRfo i
LE 4: Iris (12); 14.00, 18,45, 2 f
zo. 13.15, 16.00, 16.45, 2j,
METROPOLE 5: De aanslatut
14.00. 20.00. ODEON 1 (HP
gracht 13. tel. 462400): The 1 2
ge home (al); 13.45, 18.45, 2&ti
zo. 13.15, 16.00, 18.45, 201
ODEON 2: Over the top,'
13.45, 18.45. 21.30. ZO.
16.00, 18.45, 21.30. ODEO"
The golden child (12); 1 1
18.45, 21.30. zo. 13.15, 10)
18.45, 21.30. ODEON 4: FI<l_.
(al); 13.45, 18.45. 21.30. zo.
16.00, 18.45, 21.30. LE RW
1(Kettingstraat 12b, tel. 65<je
Carmen (18); 13.00, 15.00. 1ai
19.00, 21.00. zo. v.a. 15.00. -]
PARIS 2: Between lovers (18''j
12.15. (zo. v/a 13.45.) PAFT
Wanneer gaan we naar bed7v<
v.a. 12.30. (zo. v/a lln
HAAGS FILMHUIS (Denrwi
56. tel. 459900): Zaal 1: Deaeu
arts; 19,30, 21.45. Tails of ori.
ry madness; zo. 14.00. Ohnr
turn; zo. 16.15. Zaal 2: True
ries; 19.30. Tema; 21.45. Zi
wo. do. vr. za. 16.00 middag
stelling voor een speciale
KINDERVOORSTELLING
Taran en de toverketel; do. t/m
zo. 14.00. Troetel beertjes; do. t/m
za. 15.45, wo. 14.00.
dag. (beh. zo. di.) 19.30, 21.4?'
20.00. di. 19.30, 22.00. Catc
do. The parallax view; vr. v
chosen; za. The great gatsbv
n The seven percent solution'.
This property is condemned1"
11
to
NACHTVOORSTELLINGEN: J1'
CINEAC 1: Platoon (I6pe
00.15. CINEAC 2: No n
za. 00.15. CINEAC 3: To liv^
die in L.A. (16); za. 00.15.*
CINEMA: Olinka en haar ei
avonturen (18); za. 00.02.
er
WASSENAAR ASTRA (tel.
01751-13269): Youngblood (al); do.
t/m zo. 20.00. The mission (al);
ma. t/m wo. 20.00.
KINDERVOORSTELLING
Donald Ducks verjaardagspartij
tje; za. zo. 14.00.
KINDERVOORSTELLINGEN:
BABYLON 2: De troetelbi
14.00. zo. 13.30, 16.00,
2: Bambi; do. vr. za. 14.01
13.15, 16.00. EURO Cll
Assepoester; za. zo. 1
TROPOLE 2: Bambi; za. 14.
14.00, 16.00.
BLESSUM „Of ik echt blij
ben met die prijs? Nee, nog
niet. Ik ben emotioneel nog zo
met het ontwerp verbonden
dat ik het bijna als een in
breuk op mijn privacy ervaar
als iedereen er zomaar naar
kan kijken. De jury heeft die
band zelfs beter kunnen bekij
ken dan ikzelf. Daarom ben ik
er nog niet helemaal klaar
mee". Mevrouw Betty Feiten
(49) uit Blessum was stomver
baasd toen ze hoorde dat ze de
„Grote Prijs van de Vlaamse
Boekbindkunst" had gewon
nen. „Het was wel een band
waar ik bijna helemaal tevre
den over was. Sn dat komt
zelden voor".
Betty Feiten zit nog maar en
kele jaren in het handboekbin-
dersgilde. Zij is niet omgeven
door een waas van geheimzin
nigheid en stoffige nostalgie,
die een uitstervend beroep zo
dikwijls kenmerken. Ze wil
dat ook niet. „Ik ben steeds
bezig weer andere mensen
voor dit vak te interesseren.
Alles moet zo open mogelijk.
De kennis moet worden door
gegeven. Maar al teveel am
bachten zijn uitgestorven door
krampachtig gekoesterde am
bachtsgeheimen".
Iedereen die belangstelling
heeft voor de handboekbinde
rij mag daar kennis van ne
men in haar atelier, in de
voorkamer van haar stulpje in
de prachtig gerestaureerde en
knusse 'buorren' van Blessum.
Ze werkte 22 jaar in de ge
zondheidszorg als röntgenfoto-
graaf. Dat was een periode van
keihard werken in het drukke
Westen. Betty Feiten is gebo
ren en opgegroeid in Laren,
dochter uit een groot gezin en
al op jonge leeftijd zelfstandig.
„Ik wilde in de chemie. Door
ziekte kwam ik in het studen
tensanatorium terecht. Voor
het bedrijfsleven was ik toen
eigenlijk uitgeschakeld hoewel
ik helemaal gezond was ver
klaard". Ze stapte naar de di
rectie vaji een ziekenhuis en
liet zich nu eens niet van de
stoel praten door allerlei
schimmige argumenten. Ze
werd aangenomen. „Zo hefrik
eigenlijk altijd werk gekregen.
Zonder sollicitatiebrieven. Ge
woon naar de directie slappen
en met goede argumenten ko-
Betty Feiten werkte lang in
ziekenhuizen te Amsterdam
en Amstelveen op de röntgen-
afdeling. „Geweldig boeiend
om met mensen öp te gaan.
Vooral als je je bewust bent
van de gevaren van röntgen
straling en waardoor mensen
die ermee behandeld worden
zich verschrikkelijk bedreigd
voelen. Die mensen de aan
dacht geven die ze nodig heb
ben. Maar er kwam steeds
minder tijd voor die aandacht
en dan ga je steeds harder en
langer werken om die toch
maar te geven", vertelt ze. Me
vrouw Feiten raakte over
werkt. „Het meest bizarre is
dat je dat absoluut niet in de
gaten hebt. Je hebt geen tijd
voor ziek zijn en och, met een
vakantie ben je er weer bo
venop. Denk je"
Betty Feiten werd afgekeurd
en kwam in de WAO terecht.
„Ik moest toen wel de tering
naar de nering zetten. Daar
had ik niet zo erg veel moeite
mee. Een deel van ons week
endhuis in Blessum werd ge
schikt gemaakt voor perma
nente bewoning. Maar ik was
te jong om stil te zitten. Hoe
vind je werk dat boeit en je in
contact houdt met mensen? Ik
heb nog een poosje in het WA-
O-beraad gezeten. Dat klikte
niet. Daar zaten teveel mensen
die zich te gemakkelijk bij hun
situatie neerlegden".
Boekbinder
„Ik las in een interview met
een WAO-er dat hij hand
boekbinder was geworden. Dat
wilde ik ook. Omscholen
mocht van de bedrijfsvereni
ging, wanneer ik eerst een
halfjaar bij een boekbinder te
recht kon. Op het Groot Scha-
vernek in Leeuwarden was
een binderij van Van Wijn
gaarden. Daar ben ik heen ge
gaan zoals altijd en ik kon de
volgende dag beginnen".
Dit werk beviel prima en Bet
ty Feiten raakte zo snel thuis
in dit vak, dat ze al na een
paar maanden naar Wassenaar
mocht voor een opleiding. Ze
kreeg een baan voor 20 uren
als boekbinder bij de openbare
bibliotheek in Leeuwarden in
het kader van de werkverrui-
mende maatregelen. Met enige
moeite kon die baan tot twee
jaar worden gerekt. Vervol
gens kreeg ze een aanstelling
bij de provinciale bibliotheek.
Dat werd een nachtmerrie.
„Het is een prachtige instelling
en er wordt schitterend werk
gedaan. Ik werd daar aange
steld op grond van positieve
discriminatie van de vrouw.
Blijkbaar moesten ze mij daar
niet op die plaats. Ik werd
door de collega's niet geaccep
teerd. Ik vond er geen enkele
weerklank. Een half jaar lang
heb ik geprobeerd door die
barrière heen te breken. Het
lukte niet. Dat was niet vol te
houden. Ik moest er mee stop-
„A1 vanaf mijn zestiende heb
ik keihard gewerkt. Ik heb er
acht jaar over gedaan om ein
delijk mooie dingen te kunnen
doen zonder me schuldig te
voelen geen werk te hebben.
Nu kan ik werken zonder op
dracht van anderen, alleen in
opdracht van mezelf. Ik maakt
wel eens iets voor een ander,
een poëzie-album of een band
voor een dierbaar boek. Maar
dan wordt het iets heel per
soonlijks, waar de opdrachtge
ver heel nauw bij betrokken
wordt".
Inhoud
Mevrouw Feiten vindt de in
houd van een boek, waarvoor
ze een band, maakt heel be
langrijk. „Neem nu een oud
bijbeltje. Wanneer je de in
houd zo belangrijk vindt moet
je die met zorg omgeven. Daar
hoort geen kapotte band om
heen. Het hoeft niet duur of
met goud belegd. Maar ik ben
altijd geschokt als ik zie hoe
lang mensen met zo'n kapot
boek rondsjouwen". De inhoud
van een boek is voor de Bles-
sumse ook de aanleiding ge
weest tot het maken van de
band waarop de Grote Prijs
Betty Feiten in haar atelier.
van de Vlaamse Boekdruk
kunst is gevallen. „Een colle
ga-liefhebber zei dat ik mee
moest doen aan de prijsvraag.
Ik werd vorig jaar in decem
ber getroffen door enkele ge
dichten van Anna Blaman. Ze
waren in het Nederlands en
Frans gedrukt door de Expo
nent, een kleine drukkerij van
Menno Wielinga in Bedum en
voor het eerst uitgegeven. Ik
verzamel alles van die druk
kerij".
„Vooral het gedicht 'La pri-
sonnière/De gevangene' sprak
me geweldig aan. Daar heb ik
een schets voor gemaakt en in
een maand tijd moest de band
klaar. Dat lukte nog net". Op
de band werd het binnenaan-
zicht van een gevangeniscel
gemaakt in een soort batik op
kalfsleder. "Ik wilde er ook
nog een band voor een Fries
boek bij. Dat werd De Gouden
Rider van Rixt. Daar is geen
prijd op gevallen. Dat had ik
ook niet verwacht, want die
band was technisch n|o
perfect door tijdgebrek^,
Mevrouw Feiten is bij bi
derlandse en Vlaamse
bindersgilde aangesloten
voelt zij zich het bestex
Vlamingen thuis. Bij le
derlandse gilde bestati
soort clan-vorming wre
zij zich voelt geblokkek
deze groep wordt ook fct
ken van 'amateurs' i
roepsbinders'. De Vlaei
doen het beter. Die sprar
leen maar van 'liefheb)"
practisch werken'. Zij fr
gens Betty Feiten oo
opener. ji
De Grote Prijs en nogei
enzeventig andere fc^a
den of boekachtige o|e
worden vanaf woensdju
toongesteld in het Rijkri
te Leeuwarden. Gedepje
drs. J. Walsma zal die
tie openen. Eerder t
boekbinderswerk al tem
Gent en Bergen op Z«<
Leeuwarden volgt Te]
nog.
durk:
