Onvrede onder militairen
over optreden Bouterse
I
Onrust in Soweto
door treinstaking
Democraten in VS: meer kandidaten dan ideeën
„Bezoek aan YS niet
zomaar een wandeling"
„Verhoogde
straling niet uit
Sovjet-Unie"
UITENLAND
ftzidaeSomont
WOENSDAG 15 APRIL 1987 PAGINA 7
IDinka's in Soedan
worden afgeslacht
NAIROBI Meer dan duizend le
ien van het Dinka-volk, dat in het
tuiden van Soedan woont is afge
slacht door een regeringsgezinde
militie, die vooral uit Arabieren
bestaat. Dat beweert de guerrilla
beweging voor de Bevrijding van
Soedan, SPLA. De autoriteiten in
de hoofdstad Khartoum hebben
het bloedbad bevestigd, maar zij
spreken van honderd doden, aldus
de SPLA. De beweging beschul
digt de regering er verder van dat
die toelaat dat leden van de militie
Dinka-kinderen en -vrouwen ont
voeren en hen „openlijk als slaven
t/sjverkopen op een slavenmarkt in
"i J
de stad Meiram".
I
/120a
Rome haalt
1000
uit fontein
ROME Ambtenaren van de
gemeente Rome hebben de af
gelopen acht maanden voor
zo'n ruim 120.000 gulden aan
munten uit de Fontana di Tre-
vi gevist. De geldstukken wa
ren voornamelijk afkomstig
van toeristen, die naar de
overlevering wil een munt
over de schouder heen in de
fontein moeten gooien en zo
garanderen dat ze nog een
keer in de Eeuwige Stad te
rugkeren. De munten zijn in
489 zakken aan het gemeente
bestuur afgedragen, dat nu zal
beslissen wat ermee te doen.
Rijkswacht valt
moskee binnen
BRUSSEL De Belgische rijks
wacht heeft zich grote woede öp de
hals gehaald door maandagavond in
Eisden een Turkse moskee binnen te
vallen, toen daar een dienst aan de
gang was. De rijkswachters, op zoek
naar twee stakende mijnwerkers,
verzuimden hun schoenen uit te
trekken en verwondden bij hun actie
de imam die de dienst leidde, en een
journalist. Ook zouden ze schoenen
van gelovigen op het dak van de
moskee hebben gegooid. Volgens één
van de stakingsleiders in Eisden, zou
den de betrokken rijkswachters
dronken zijn geweest. De rijkswacht
zelf heeft een intern onderzoek aan
gekondigd.
MOSKOU De licht-verhoogde radioactiviteit
in de lucht, die medio maart is gemeten in Fin
land, Frankrijk, Oostenrijk, West-Duitsland,
Zweden en Zwitserland, was niet te wijten aan
een incident in een Russische kerncentrale. Dit
heeft woordvoerder Gennadi Gerasimov giste
ren gezegd. Volgens de woordvoerder functio
neert het waarnemingsnet voor radioactieve
straling in de Sovjet-Unie goed en hebben de
verschillende meetstations geen uitstoot van ra
dioactieve stoffen in de atmosfeer geregistreerd
hebben.
BEVELHEBBER BLAFFENDE OF BIJTENDE WAAKHOND?
PARAMARIBO „Er
zijn twee manieren om
Bouterse weg te krijgen.
De ene manier is hem
dood te schieten. De an
dere methode is: verkie
zingen. Wij houden niet
zo van geweld, dus moe
ten we wel gokken op de
verkiezingen".
De „oude" politieke leiders
van Suriname hebben leger
leider Bouterse zo ver gekre
gen dat hij aanpassingen aan
de ontwerp-grondwet toe
stond én akkoord ging met
verkiezingen, die een einde
moeten maken aan de al ze
ven jaar durende alleenheer
schappij van de militairen.
Het afgelopen weekeinde
verraste Bouterse met de
aankondiging dat hij een ei
gen partij gaat oprichten. De
vorming van die partij is ech
ter vooral bedoeld om de
groeiende onrust onder de
aanhang van de bevelhebber
in te dammen.
Bouterse heeft zijn eigen toe
komst inmiddels verzekerd.
Ook wanneer hij geen presi
dent wordt, houdt hij in het
nieuwe staatsbestel behoor
lijk wat macht over. Om pre
sident te worden moet Bou
terse een twee derde meer-
lerheid verkrijgen in de
iuwe, op 25 november te
»n, Nationale Assemblee
parlement). De kans dat
daarin slaagt wordt in Pa-
iaribo klein geacht.
De nieuwe president wordt
opperbevelhebber van het le
ger, maar in de dagelijkse
praktijk zal de bevelhebber
in de kazernes de lakens uit
delen. In die functie heeft
Bouterse weliswaar geen di-
rect-politieke macht. Maar
als hoogste militair krijgt hij
ook zitting in alle belangrijke
staatsorganen. Hij houdt ten
slotte de controle over de wa-
Eens en in Zuid-Amerika
omt de macht nog altijd uit
de loop van het geweer.
Lesje geleerd
De toegevende houding van
Bouterse lijkt op het eerste
gezicht verrassend. De man
die zich altijd tegen verkie
zingen heeft verzet, lijkt nu
de belangrijkste pleitbezorger
van een stembusstrijd te zijn
geworden. Maar de achter
gronden voor deze koerswij
ziging zijn duidelijk.
Na zeven jaar heeft het Suri
naamse volk de buik vol van
de revolutie. Alles wat maar
fout kon gaan, is fout gegaan.
De economie is een puin
hoop, bestuurlijk is het land
een chaos, mensenrechten
worden geschonden.
Ook Bouterse heeft daaruit
lering moeten trekken. En de
oude politieke partijen heb
ben daar handig op in ge
speeld. Gebruikmakend van
de zwakke positie van Bou
terse (de acties van het
Brunswijk en kritiek van
Brazilië en de VS) hebben zij
hem in de tang genomen.
Natuurlijk hebben zij daar
voor enig wisselgeld moeten
betalen. Bouterse mag straks
blijven, veilig in Suriname
rondlopen en als een soort
„waakhond" controle blijven
uitoefenen op de gang van
zaken. De toekomst zal leren
in hoeverre de waakhond al
leen zal blaffen, of ook gaat
bijten. Gezien het verleden
lijkt enige scepsis hier wel op
zijn plaats.
Slecht gevallen
De verbeteringen in de ont
werp-grondwet die de poli
tieke partijen hebben afge
dwongen zijn bij de achter
ban van Bouterse slecht ge
vallen. Binnen het leger on
dervindt Bouterse grote op
positie, vooral van luitenant
Laurens Neede, de belang
rijkste man van de Volksmi
litie. De politieke partijen
hadden Bouterse zo ver ge
kregen dat hij deze gevreesde
organisatie uit de ontwerp-
-grondwet schrapte. Om Nee-
de koest te houden promo
veerde Bouterse hem vorige
week tot kapitein. Dat vond
Neede niet voldoende. Een
dag later werd hij grootma
joor. Een soortgelijk doekje
voor het bloeden kregen
Marcel Zeeuw, commandant
van de al even beruchte Mili
taire Politie, diens compaan
Raymond Lee Jen Tai en
majoor Doedel van de Natio
nale Voorlichtingsdienst.
Maar ook de niet-militairen
in de 25 Februari Beweging
voelen zich door Bouterse's
concessies in de steek gela
ten. Op dit moment maken
veel VFB'ers nog de dienst
uit in Suriname. Zo zijn pre
mier Jules Wijdenbosch en
Henk Herrenberg lid van
deze beweging. Vandaar dat
Wijdenbosch lijsttrekker mag
worden van de nieuwe partij
van Bouterse.
In Paramaribo wordt om
deze zet gegnuifd. Bouterse
kan straks zijn handen in on
schuld wassen. Als bij de ver
kiezingen zou blijken dat de
partij zelfs de kiesdeler niet
haalt (zoals algemeen wordt
verwacht), raakt Bouterse
daarmee in een klap zijn
niet-militaire lastposten
kwijt.
Brunswijk
hebben genomen, blijft de
kwestie-Brunswijk het heet
ste hangijzer. Brunswijk is in
staat de organisatie van de
verkiezingen (en het referen
dum over de grondwet dat
daaraan vooraf moet gaan) in
het binnenland onmogelijk te
maken. In gesprekken met
de „oude" politici wordt dui
delijk dat zij bereid' zijn tot
onderhandelingen met de
jonge rebellenleider. Ook
Bouterse zou daar niet afwij
zend tegenover staan, alhoe
wel hij in het openbaar
gedwongen door zijn ach
terban nog steeds roept
dat hij niet met „terroristen"
wil praten. Opvallend is dat
de bereidheid tot onderhan
delen zich beperkt tot Bruns
wijk zelf. Geen van de Suri
naamse politici voelt er ook
maar iets voor een gesprek
met de in Nederland wonen
de Surinaamse verzetsleiders.
ROB RUGGENBERG
ARCHIE SUMTER
Chirac bezoekt kampen
vluchtelingen Suriname
PARIJS Premier Jacques Chirac van Frankrijk vertrekt
morgen voor een tweedaags bezoek aan Frans-Guyana, het
Franse overzeese departement dat aan Oost-Suriname grenst.
Hij brengt daar onder meer een bezoek aan de meer dan 8.000
Surinaamse vluchtelingen, van wie de meesten zijn onderge
bracht in de buurt van Saint-Laurent-du-Maroni, het stadje
aan de grensrivier de Marowijne. Behalve Saint-Laurent be
zoekt Chirac in Frans-Guyana ook de ruimtevaartbasis van
Kourou.
JOHANNESBURG De
Zuidafrikaanse staatsvervoers-
maatschappij heeft de 13.000
zwarte spoorwegstakers be
schuldigd van brandstichting
in forensen-treinen. In totaal
zouden 29 treinstellen in
vlammen zijn opgegaan. De
bond van spoorwegpersoneel
heeft de beschuldiging veront
waardigd van de hand gewe
zen. Door de brandstichting is
het treinverkeer van en naar
Soweto stilgelegd en vervan
gen door bussen en taxi's.
Het spoorwegpersoneel ging
op 13 maart in staking, uit pro
test tegen het ontslag van een
collega; deze werknemer is in
middels weer aangenomen,
maar de bond heeft nu geëist
dat de gestaakte tijd wordt
doorbetaald. Volgens een
woordvoerder van de spoor
wegen is het arbeidsconflict
inmiddels geleid tot „burgerlij
ke onrust", waartegen „krach
tiger optreden" is geboden.
President Pieter Botha heeft
gisteravond een verzoek ver
worpen de maatregelen in te
trekken waarmee het wordt
verboden op enigerlei wijze op
te roepen tot vrijlating van de
gevangenen. Wel is gisteren
het verbod ingetrokken voor
kerkdiensten of juridische ac
ties. Het financieel economi
sche dagblad Business Day
schreef: „Ofwel de regering is
incompetent, of zij heeft haar
verstand verloren," aldus de
krant, „Voordat de wet op een
nog meer bizarre manier ver
andert grijpen we de gelegen
heid aan om de willekeurige
gevangenneming ronduit te
veroordelen als een barbaars
verraad aan de waarden waar
voor de vrije mens de afgelo
pen 1.000 jaar heeft gevoch
ten".
De Canadese premier Brian
Mulroney wil dat zeven Wes
terse landen (Canada, Groot-
Brittannië, de Bondsrepubliek,
Frankrijk, Italië, Japan en de
Verenigde Staten) een delega
tie van 'hoge functionarissen
naar Zuid-Afrika sturen die in
het land moet praten over een
vreedzame oplossing voor het
apartheidsprobleem. Het plan
lijkt op een missie van leden
van het Gemenebest, die ech
ter op een mislukking uitliep.
Door het stilleggen van het treinverkeer komen zeker twee mil
joen forenzen van en naar Soweto in de problemen.
Extra zorg
voor reizigers
naar Spanje
SCHIPHOL De Neder
landse luchtvaartmaat
schappijen KLM en Mar
tinair hebben extra maat
regelen genomen om va
kantiegangers naar Spanje
ondanks de staking die
daar heerst optimaal van
dienst te kunnen zijn.
Martinair, waarvan deze week
twee personeelsleden werden
aangehouden omdat ze zonder
werkvergunning in Spanje een
helpende hand boden, zegt
„alle maatregelen" te hebben
genomen „om het ongerief tot
een minimum te beperken".
Volgens een woordvoerder,
die niet op details in wil gaan,
is de „bemanning geïnstrueerd
welke procedure gevolgd moet
worden om het in- en uitladen
soepel te laten verlopen, zon
der in conflict te komen met
de autoriteiten" en gaat er ex
tra personeel mee.
Overigens verwacht Martinair
niet dat er het komende paas
weekeinde nog gestaakt wordt
in Spanje. Dan zullen tiendui
zenden Nederlanders naar
Mallorca, de Spaanse kust en
de Canarische Eilanden ver
voerd worden. Bij Martinair
zijn geen annuleringen binnen
gekomen.
De KLM heeft besloten het
vervoer van post en vracht op
Spanje te staken, om het pas
sagiersvervoer vrij baan te ge
ven. De passagiers moeten zelf
hun koffers uit de toestellen
halen. Volgens een woordT
voerdster is niet bekend of er
reizen zijn afgezegd.
Transavia-directeur P. Legro
zegt dat er bij zijn maatschap-
{>ij geen enkele reis geannu-
eerd is. Transavia, die van
daag zo'n 1500 mensen naar
Spanje heeft gevlogen, heeft
geen extra maatregelen geno
men. Volgens Legro is dat niet
nodig. „We hebben totnutoe
geen vertraging van betekenis
opgelopen. De bemanning en
de passagiers zelf helpen met
uitladen en op die manier
loopt alles prima. We hoeven
geen extra mensen mee te stu
ren".
Ook VS-mariniers
in Wenen verdacht
WENEN Vijf mariniers van
het contingent dat de Ameri?
kaanse ambassade in Wenen
bewaakt zijn naar de Verenig
de Staten teruggestuurd, om
dat ze ervan verdacht worden
verboden contact te hebben
gehad met plaatselijke burgers
toen zij voorheen dienden in
landen van Oost-Europa. De
maatregel is een gevolg van
het recente schandaal in Mos
kou waar mariniers, die rela
ties hadden met Russische
vrouwen, KGB-agenten in de
ambassade toelieten.
(Van onze correspondent
:ÉjL Jo Wijnen)
WASHINGTON Met
Gary Hart heeft een van
de belangrijkste kandi
daat-opvolgers van presi
dent Reagan zich in de
slopende Amerikaanse
verkiezingsstrijd gestort.
Hart is de meest kansrijke
Democratische kandidaat.
Maar dat betekent niet
dat hij onkwetsbaar is.
Een van zijn voornaamste pro
blemen wordt het grote aantal
Democraten dat een gooi gaat
doen naar de kandidatuur.
Daarmee biedt de partij, zeker
bij de eerste voorverkiezingen,
een versplinterd beeld. Behal
ve Hart hebben negen andere
min of meer prominente De
mocraten zich kandidaat ge
steld of zullen dat binnenkort
gaan doen: senator Paul Simon
(Illinois), senator Albert Gore
(Tennessee), gouverneur Mi
chael Dukakis (Massachusetts),
gouverneur Bill Clinton (Ar
kansas), afgevaardigde Ri
chard Gephardt (Missouri), do
minee Jesse Jackson (South
Carolina), senator Joseph Bi-
den (Delaware) en gouverneur
Bruce Babbitt (Arizona). Bo
vendien is het niet uitgesloten
dat senator Sam Nunn (Geor
gia) zich alsnog kandidaat
stelt.
Het probleem van tiert kandi
daten is dat ze weliswaar be
kwame, doorgewinterde politi
ci zijn, maar weinig nieuwe
ideeën en uitgesproken opvat
tingen hebben. Het is (nog)
niet duidelijk waar ze precies
voor staan.
Het moet Gary Hart worden
nagegeven dat hij zich tot dus
ver als de meest ideeënrijke
Democraat heeft gepresen
teerd. De 50-jarige Hart heeft
de afgelopen jaren zijn politie
ke opvattingen duidelijk op
een rijtje gezet. Hij heeft een
boek geschreven waarin hij
een totaal andere benadering
van Amerika's militaire en
strategische problemen bepleit.
Hij wil dat Amerika's zich
minder op de Sovjet-Unie
richt en meer op de Derde
Wereld die, volgens Hart, de
toekomst heeft. Zijn politieke
programma verschilt zeer dui
delijk van dat van Reagan, of
schoon hij tegelijkertijd niet
als een echte „liberaal" mag
worden gekwalificeerd.
Hart maakte naam tijdens de
voorverkiezingen in 1984, toen
hij het zijn Democratische te
genstander Walter Mondale
bijzonder moeilijk maakte. Net
als vier jaar geleden zal Hart
zich niet concentreren op het
verkrijgen van brede steun
van de Democratische kop
stukken, maar zal hij zich
rechtstreeks tot de kiezers
wenden die hem, tijdens de
voorverkiezingen, aan een
royale voorsprong op alle an
dere kandidaten moeten hel
pen.
Het lijkt alsof
de man op
deze foto in de
lucht tuurt, op
zoek naar
bijzondere
vogels. In
werkelijkheid
bestudeert hij
zeer
aandachtig
een deel van
de beroemde
Stefansdom in
Wenen, om te
zien of stenen
naar beneden
dreigen te
vallen. De
kathedraal
heeft enorm te
lijden onder de
gevolgen van
ouderdom en
luchtvervuiling.
In een
nationale actie
is geld
ingezameld
voor de
restauratie.
Zoeken
naar stenen
- (Vervolg van de voorpagina)
MOSKOU Er bestaan
jrote twijfels over het
- verloop van de besprekin
gen in Moskou tussen de
Amerikaanse minister
Shultz en zijn Russische
- unbtgenoot Sjevardnadze.
Een Russische woordvoer
der sprak gisteren van de
„gunstige sfeer". Maar de
bon van het uitvoerige
rass-bericht over de nieu
we voorstellen van Gor-
batsjov liet doorscheme
ren dat ten aanzien van de
ïesproken onderwerpen
weinig vooruitgang is ge
boekt.
Op zich was het Tass-bericht
al opvallend. Shultz en Sje
vardnadze waren overeen ge
komen dat voor het einde van
de besprekingen in Moskou
niets naar buiten zou worden
gebracht. Het gedetaillerde
verslag van Tass leek een in
breuk op deze afspraak. Van
daar ook, dat er geen snelle
Amerikaanse reactie was te
verkrijgen. Van Amerikaanse
zijde wordt verwezen naar de
persconferenties van Shultz in
Moskou (vandaag) en in Brus
sel (morgen).
Volgens Tass gaan de laatste
voorstellen van Gorbatsjov
verder dan de ideeën die de
partijleider vorige week in
Praag ontvouwde. De toezeg
ging van Gorbatsjov dat hij
ook de raketten voor de korte
afstand wil ontmantelen, is
voor de NAVO inderdaad van
groot belang. Deze SRINF-ra-
ketten (bereik 500 tot 1000 km)
vormen immers de grootste
hinderpaal op weg naar een
akkoord over de verwijdering
uit Europa van alle raketten
voor de middellange afstand
(bereik 1000 tot 5000 km). Het
Westen vreest dat het verdwij
nen van deze INF-wapens
West-Europa kwetsbaar maakt
voor het overwicht van de
Sovjet-Unie op het gebied van
de korte-afstandswapens. Gor
batsjov toonde zich volgens
Tass ook bereid alle kernra
ketten voor het „slagveld" te
elimineren. Deze zogeheten
tactische wapens hebben een
bereik tot 500 km.
SDI
De verzachting van het Russi
sche anti-SDI standpunt (meer
onderzoek toegestaan) is vol
gens deskundigen niet vol
doende om dè Amerikaanse
regering te vermurwen inzake
het SDI. De Amerikanen eisen
het recht om SDI-systemen
niet alleen op aarde te beproe
ven maar ook in de ruimte.
Daar wil het Kremlin niet
aan. De Amerikanen er tot nu
toe van uit dat Gorbatsjov het
onderzoek strikt binnen de
vier muren van het laborato
rium wilde houden. Dat hij er
kennelijk een ruimere opvat
ting op nahoudt, lijkt neer te
komen op een versoepeling
van zijn standpunt, al gaat die
voor de andere partij nog niet
ver genoeg.
Gorbatsjov is volgens Tass be
reid tot een nieuwe topont
moeting met Reagan, mits er
bij die gelegenheid een INF-
akkoord kan worden onderte
kend en er beginselovereen
komsten kunnen worden ge
sloten over de strategische be-
Shultz (links) overhandigde Gortbatsjov een brief van president
wapening, anti-raketsystemen
en kernproeven. Die beginse
lakkoorden zouden dan later
moeten worden uitgewerkt in
volledige vèrdragen.
Toen Gorbatsjov en Shultz el
kaar gisteren ter begroeting de
hand schudden, werd de Sov
jet-leider door een journalist
gevraagd of hij van plan was
dit jaar naar Washington te
gaan. „Dat is precies waar we
het over gaan hebben," ant
woordde hij. „We moeten de
discussie voortzetten en kun
nen dan uw vraag beantwoor
den". Nadat Shultz een brief
van president Reagan had
overhandigd antwoordde de
Sovjet-leider, dat hii over het
algemeen nergens heen gaat
„zonder reden". „Ik denk dat
ik goede hoop moet hebben en
dat het gewoon onmogelijk is
dat ik Amerika bij mijn reizen
zou overslaan. Maar over het
algemeen ga ik nergens zonder
reden heen, vooral naar Ame
rika. Dit is niet zomaar een
wandeling".
fCJMJjOWI.
vixvou*.
ÜEEM STV_
