EG pas compleet als Turkije lid is
Gratis.
Maar niet zomaar
'n weggevertje.
Franse kweekreactor
blijft kuren vertonen
TURKSE AMBASSADEUR BIRSEL:
Stafchef Witte Huis:
goede kans op akkoord
We zien u graag terug.
„Militairen
voorkwamen raciale
strijd in Suriname"
Shultz viert Pasen
met „refuseniks"
BUITENLAND
£etdóc(3outfmt
DINSDAG 14 APRIL 1987 PAGINA 4
Honecker niet
naar feest
West-Berlijn
BERLIJN De Oostduitse par
tijleider Erich Honecker zal op
30 april niet aanwezig zijn bij
het begin van de feestelijkhe
den rond het 750-jarig bestaan-
van West-Berlijn. Honecker was
door de Westberlijnse burge
meester Diepgen uitgenodigd,
op voorstel van bondskanselier
Kohl. De autoriteiten in West-
Berlnn menen dat Honecker on
der druk van de Sovjet-Unie af
ziet van het bezoek. Tijdens het
bezoek zou Honecker waar
schijnlijk president Von Weiz-
sacker en bondskanselier Kohl
hebben ontmoet.
Referendum over
misbruik genetica
BERN Tegenstanders van
genetische manipulatie eisen
dat de Zwitserse regering een
referendum uitschrijft over een
voorstel dat erop is gericht
„misbruik van genetische tech
nologie" te verbieden. Het
tweemaandelijkse tijdschrift
Schweitzerischer Beobachter
heeft de regering 129.173 hand
tekeningen overhandigd waar
mee het voorètel wordt ge
steund en dat is voldoende voor
het houden van een volksuit
spraak. Het duurt nog enkele
jaren voor het referendum
wordt gehouden.
ANC-er ter dood
veroordeeld
na bomaanslag
PIETERMARTIZBURG Het ge
rechtshof in de Zuidafrikaanse stad
Pietermaritzburg heeft gisteren een
lid van het Afrikaans Nationaal Con
gres (ANC) ter dood veroordeeld we
gens een bomaanslag bij een café aan
de boulevard van Durban, waarbij
drie doden vielen. De verdachte, Ro
bert McBride, verklaarde voor de
rechtbank dat hij lid is van Umkhon-
to we Sizwe, de gewapende arm van
het ANC. Hij had de bomaanslag ge
pleegd na de afkondiging van de
noodtoestand, die hij beschouwde als
een „oorlogsverklaring aan de zwar
ten".
Kerkdiensten vrij
van protestverbod
JOHANNESBURG Het ver-
bod van de Zuidafrikaanse re
gering op protesten tegen het
gevangenhouden van mensen is
niet van toepassing op kerk
diensten of op politieke rede
voeringen.
Dat heeft het hoofd van de
Zuidafrikaanse politie Johan
Coetzee gisteravond gezegd in
een reactie op een kerkdienst in
Kaapstad, waar aartsbisschop
Tutu verklaarde het verbod te
negeren. Onder de ruim veer
tienhonderd bezoekers van de
dienst was ook de ambassadeur
van de Verenigde Staten Ed
ward Perkins.
Een Israëlische
soldaat houdt
de wacht bij
drie
gearresteerde
Palestijnse
studenten.
Israëlisch leger
schiet op studenten
JERUZALEM Israëlisch
troepen hebben gisteren he
•vuur geopend op demonstreren
de Palestijnse studenten bij d
Bir Zeit universiteit op de be
zette westelijke Jordaanoeve
Het plaatselijke ziekenhu
meldde dat een demonstrai
was doodgeschoten, er ware
zeker vijf gewonden. In hc
hele gebied hebben zich feil
botsingen voorgedaan tussen 1
ger en joodse kolonisten ene
zijds en Palestijnen anderzijd
Er werden meer dan hondei
mensen gearresteerd, sedert i
bomaanslag op een Israëlisch
vrouw afgelopen zaterdag.
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Helemaal
zonder problemen zal de
Turkse toetreding tot de
Europese Gemeenschap
niet verlopen. Maar over
alle eventuele geschil
punten kan onderhan
deld worden. Dergelijke
gesprekken gaan onge
twijfeld jaren duren.
Maar uiteindelijk kan er
geen twijfel over bestaan
dat Turkije heeft gekozen
vóór Europa. De Europe
se Gemeenschap Is eigen
lijk pas compleet, als ook
Turkije er lid van is.
Zo luidt, kort samengevat, de
opvatting van de Turkse am
bassadeur in Den Haag, Ismet
Birsel (53) over de „Europese
toekomst" van zijn land. De
vandaag officieel ingediende
Turkse aanvraag voor het
EG-lidmaatschap is bepaald
geen opwelling, zo legt am
bassadeur Birsel uit. Turkije
heeft sinds de oprichting van
de EG altijd nauwe contacten
met Europa onderhouden.
Zijn land is momenteel geas
socieerd met de gemeenschap,
maar deze samenwerking is
op papier veel fraaier dan de
werkelijkheid.
Ambassadeur Birsel: „Als de
EG het associatie-verdrag zou
naleven, zou er al veel verbe
teren. Maar ook dan zit je niet
aan de grote EG-tafel, je blijft
een buitenbeentje". Het Turk
se lidmaatschap van de EG, zo
is de conclusie van de ambas
sadeur, zou de beste oplossing
zijn, ook voor Europa.
Tegenstand
De meeste Europese regerin
gen lijken er vooralsnog wei
nig voor te voelen om Turkije
als dertiende lid van de ge
meenschap te verwelkomen.
In Brussel weerklinkt een
hele reeks bezwaren. Zo is de
EG nog bezig de entree te
verwerken van Griekenland,
Spanje en Portugal; moet
eerst orde op zaken worden
gesteld in de financiële chaos,
voordat ook maar aan uitbrei
ding kan worden gedacht; is
Griekenland vierkant tegen
Turkse toetreding, is Turkije
niet democratisch genoeg en
hoort Turkije, als islamitisch
land, toch eigenlijk meer in
het Midden-Oosten thuis dan
in Europa.
Een week geleden drong mi
nister van buitenlandse zaken
Van den Broek er tijdens een
bezoek aan Ankara op aan,
dat Turkije de aanvraag zou
uitstellen. Hij kreeg nul op
het request. De Turkse minis
ter van buitenlandse zaken,
Vahit Halefoglu, noemde het
„ondenkbaar" dat Turkije
Seen deel zou uitmaken van
e Europese politieke en eco
nomische eenwording. Am
bassadeur Birsel licht dat „on
denkbaar" nader toe.
„Turkije verkeert in een an
dere positie dan de meeste
Europese landen. Wij zitten
Ambassadeur Birsel: „We willen af van onze dubbele identiteit.
Een grote meerderheid van de Turken kiest voor Europa".
op de grens van twee werel
den. We zijn onmiskenbaar
een islamitisch land met een
islamitische cultuur. Turkije
is lid van de Islamitische Con
ferentie. We hebben goede
banden met de landen in het
Midden-Oosten. Tegelijkertijd
is Turkije echter een westers
land. We vervullen een zeer
belangrijke rol in de NAVO
en zijn lid van de Raad van
Europa en de Organisatie van
Economische Samenwerking
en Ontwikkeling. Van die
dubbele identiteit willen we
af. Een grote meerderheid
van de Turken kiest voor Eu
ropa".
Zo'n duidelijk uitgesproken
voorkeur voor Europa bete
kent overigens niet, dat Tur
kije de banden met de islami
tische wereld doorsnijdt. Vol
gens ambassadeur Birsel zou
den de nauwe contacten tus
sen Ankara en de meeste
hoofdsteden in het Midden-
Oosten juist een pré kunnen
zijn bij de beoordeling van de
Turkse aanvraag. „Het is voor
de EG toch een groot politiek
voordeel wanneer een van de
lidstaten zulke goede betrek
kingen onderhoudt in het
Midden-Oosten?".
Ook de economische toekomst
van Turkije zou, zo blijkt uit
het relaas van ambassadeur
Birsel, voor de EG reden
moeten zijn Turkije met open
armen te ontvangen. „Ons
land heeft een enorm econo
misch potentieel. De economi
sche groei bedraagt ruim acht
procent per jaar met veel aan
dacht voor irrigatie en indus
trialisatie. Het is zoals premier
özal heeft gezegd: Geen land
heeft de toetreding tot de EG
beter voorbereid dan Tur
kije".
De ambassadeur heeft ook
een oplossing voor de angst
van veel Europese landen dat
zij, als Turkije ooit EG-lid
wordt, overspoeld zullen wor
den door Turken op zoek
naar werk. „Het vrije verkeer
van mensen is inderdaad een
groot obstakel. Dat is het nu
ook al. Volgens het associatie
verdrag zou er al vrij verkeer
moeten zijn, maar daar komt
in de praktijk niets van te
recht. Maar als de economi
sche groei doorzet, zal Turkije
de mensen in de toekomst zelf
hard nodig hebben. Overigens
kun je over dergelijke proble
men natuurlijk onderhande
len. Het laatste wat we willen
doen, is de overige EG-lidsta-
ten schade berokkenen".
Op termijn
In Europese kringen in Brus
sel wordt benadrukt dat het
indienen van de aanvraag
geenszins, betekent, dat Tur
kije nu ook binnenkort lid
van de EG wordt. Ambassa
deur Birsel, die in zijn loop
baan veel te maken heeft ge
had met de betrekkingen tus
sen zijn land en de EG, is ech
ter optimistisch. Ook al geeft
hij toe dat een volledig Turks
EG-lidmaatschap nog wel een
jaar of vijftien op zich kan la
ten wachten.
„Er zullen ongetwijfeld be
zwaren rijzen en de beslissing
is uiteindelijk aan de twaalf
lidstaten. Maar Turkije kan
op den duur niet meer buiten
de EG worden gehouden,
want ook op het terrein van
de democratiseringen, de
mensenrechten en de vak
bondsrechten wordt vooruit
gang geboekt, al is er nog een
weg te gaan".
Over de mogelijkheid dat de
twaalf lidstaten van de EG
toch besluiten de Turkse aan
vraag af te wijzen en met
het Griekse verzet is die kans
erg groot wil de ambassa
deur zich eigenlijk niet uitla
ten. „Het kan niet dat ons
verzoek wordt afgewezen".
Na enig aanhouden voegt hij
daar aan toe: „Wij willen de
EG niet onder druk zetten.
Maar een afwijzing van ons
verzoek zou niet te overziene
gevolgen kunnen hebben. Het
islamitische fundamentalisme
bijvoorbeeld en andere groe
pen die niets willen weten
van het EG-lidmaatschap zijn
in opmars. Die stromingen
zouden zich gesterkt kunnen
voelen als de EG ons verzoek
afwijst. Maar nogmaals, ik wil
niet dieper ingaan op de ge
volgen van een eventuele ne
gatieve beslissing. De Turkse
bevolking is voor aansluiting
bij de EG. Ons land heeft Eu
ropa veel te bieden. Inder
daad, zonder Turkije is de EG
niet compleet".
JOS TIMMERS
FOTO: CEES VERKERK
DISCUSSIE WEER OPGELAAID
(Van onze
correspondent Bob van Huët)
PARIJS De krachtige
Franse snelle kweekreac
tor „Superphenix", bij
Creys-Malville op vijftig
kilometer ten oosten van
Lyon, zal in werking blij
ven ondanks een nog
steeds niet gevonden na-
trium-lek. Dat heeft de
Franse minister van in
dustrie, Alain Madelin,
gisteren gezegd. Daarmee
werd volgens hem geen
risico genomen en liep de
bevolking ook geen enkel
gevaar.
Vijftig experts van Framato-
me, de bouwer van de centrale
en van het staatselectriciteits-
bedrijf EDF, de exploitant,
zoeken nu al drie weken naar
een mysterieus lek, waardoor
inmiddels zo'n twintig ton
vloeibare natrium terecht is
gekomen tussen een stalen op
slagtank en de betonnen om-
manteling daar omheen. Spe
ciale, door het buizencircuit
geleide miniatuurcamera's
hebben het gat niet kunnen lo
kaliseren.
Natrium wordt in snelle
kweekreactoren gebruikt als
koelmiddel. De stof heeft de
gevaarlijke eigenschap te ont
branden in contact met lucht,
wat de noodzakelijke reparatie
bij voorbaat tot een hachelijke
onderneming maakt. De reac
torkern bevindt zich op slechts
luttele afstand van het defecte
natriumreservoir. „Maar Su
perphenix heeft niets te ma
ken met Tsjernobyl", zo zei
gisteren een woordvoerder
van EDF.
Aan de vooravond van de eer
ste veijaardag van de ramp in
Tsjernobyl is niet iedereen in
Frankrijk gerust op wat de
techneuten afdoen als „een in
cident". De oppositie verwijt
de regering de Fransen niet
voldoende te informeren over
de mogelijke gevolgen van het
lek. Volgens de socialistische
vakbond CFDT dient de pro-
duktie in Superphenix onmid
dellijk te worden gestaakt om
een „serieuze diagnose" te
kunnen stellen. Maar waarne
mers achten dat niet waar
schijnlijk omdat Frankrijk
plannen heeft voor een hele
nieuwe generatie Superphe
nix.
Wel tijdelijk stopgezet is de
produktie in de uraniumver-
rijkingsfabriek in Pierrelatte,
nabij Grenoble. Daar raakten
dit weekeinde zeven werkne
mers licht gewond toen giftige
uranium-hexafluoride uit een
kraan ontsnapte. Een onder
zoek naar de precieze oorzaak
van het ongeluk is gisteren be
gonnen.
SUSKE EN WISKE DE JOLIGE JOFFER
rif votiuiDi noKin. Utrd eens wakker.
Visht... Hemel, lwr
bei is met beslapen1.
(c) Standaard UitgeverlJ/Wavery Productions
(Vervolg van de voorpagina)
SANTA BARBARA/MOS-
KOU De stafchef van het
Witte Huis, Howard Baker,
houdt er rekening mee dat de
gesprekken van minister
Shultz in Moskou overeen
stemming zullen opleveren
over een nieuwe topontmoe
ting van Reagan met Sovjet-
partijleider Michail Gorbats-
jov. Ook zei Baker dat er een
gerede kans is op een akkoord
inzake wapenbeheersing.
Uit Amerikaanse bron is ver
nomen dat de VS een verbod
willen van alle raketten voor
de middellange afstand. In
Reykjavik was nog overeen
gekomen dat beide partijen
honderd kernkoppen zouden
mogen behouden. Maar de VS
hebben liever dat alle INF-
wapens worden afgeschaft
„omdat dat de controle zal
vergemakkelijken".
Terwijl Shultz vandaag ge
sprekken voert met onder an
deren Gorbatsjov, houden ex
perts op het gebied van wa
penbeheersing van beide lan
den afzonderlijk ontmoetingen
over ruimtewapens, middel
lange afstandswapens en stra
tegische wapens.
5RATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT Mn
JFORMATIEOVER FILMS. MUZIEK
HEATER, RECREATIE.EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
Voor 6 spaarkaarten met
BP Premie-punten deze elek
tronische parkeer timer gratis.
Winkelwaarde f 22,20. Een
prima hulp om uw parkeer
tijd niet te vergeten Han
dig formaat: hij kan zó aan
uw sleutelbos. Als u hem
niet als parkeeralarm
gebruikt, kunt u er op zien
hoe laat het is. Natuurlijk
zit het batterijtje erbij.
Ga dus tanken bij
BP en pak de folder met
alle BP Premie-artikelen
BP Premie-pompen
herkent u aan het spandoek
Martinair-medewerkers
op Tenerife weer vrij
SCHIPHOL De twee medewerkers van Martinair, die vrijdaj
door de politie op het Spaanse eiland Tenerife werden gearres
teerd, zijn weer op vrije voeten. Zij zullen donderdag met een
vlucht van Martinair naar Nederland terugkeren. De twe«
moesten gisteren voor een rechter verschijnen omdat zij zondei
werkvergunning bij de afhandeling van een Martinair-vluchi
hadden geholpen. Zij waren met de Airbus van hun maatschap
pij meegevlogen omdat het Spaanse afhandelingspersoneel vrij
dag voor 24 uur het werk had neergelegd.
PARAMARIBO Na zeven
jaar militair bewind in Suri
name verschijnen dezelfde
politici op het toneel die in
1980 naar huis of naar de ge
vangenis werden gestuurd.
Zij maken zich op voor de
verkiezingen op 25 novem
ber, terwijl in het land nog
steeds een guerilla-oorlog
wordt gevoerd en de econo
mie al maar slechter wordt.
Bij de Nederlandse ambassa
de liggen stapels visumaan-
vragen. De vraag rijst wat de
verdiensten van de militai
ren zijn geweest.
Minister van buitenlandse za
ken Henk Heidweiller: „De
militairen hebben één grote
verdienste gehad en die staat
nog steeds overeind. Zij heb
ben voorkomen dat het in Su
riname tot een raciale explosie
is gekomen. Dat is een enorme
prestatie in een land met zo
veel verschillende rassen".
Daarentegen wordt in brede
kring getwijfeld aan de juist
heid van de officiële bericht
geving over (raciale) botsingen
tussen het leger en de rebelle
rende bosnegers.
Zo ziet de politie zich genood
zaakt in te gaan op de geruch
ten dat drie politiemannen op
20 maart in het plaatsje Ta-
manredjo niet door de groep-
Brunswijk, maar door militai
ren zijn vermoord. Die „leuge
nachtige en tendentieuze be
richten" willen dat de politie
mannen Blackgrove, Panday
en Olieberg door of in op
dracht van militairen zijn ver
moord. Zij zouden bezig zijn
geweest met een onderzoek
naar drugshandel, waarbij de
lijnen in de richting van het
leger liepen. Om de affaire af
te dekken zou het drietal door
een moordcommando om het
leven zijn gebracht.
Rouwplechtigheid
Paramaribo wordt veelvuldij
geconfronteerd met de gevol
gen van het geweld. Kranter
brengen alleen de overheids
berichten over de strijd tegei
Brunswijk. Militairen die „oj
wrede wijze door de terroris
ten zijn vermoord", wordei
met veel eerbetoon begraven
Uitgebreide televisieverslagei
brengen de rouwplechtighe
den in de huiskamer. In d«
kerken pleiten predikante!
voor het uitbannen van he
geweld uit de Surinaamse sa
menleving.
Onder de voorstanders vai
verkiezingen zal Brunswijk e
niet populairder op worden all
hij doorgaat met zijn strijd
„Indien Brunswijk blijft aan
vallen, dan kan hij niet mee
zeggen dat hij strijdt voor de
mocratie", zegt een jong
VHP-er. De Surinaamse auto
riteiten doen in ieder geva
hun best om het Jungle Cora
mando van Brunswijk zo on
gunstig mogelijk af te schilde
ren.
De verwachting in Paramai
bo is dat het grootste deel v;
de stemmen bij verkiezingei
van eind november gaat naai
de twee partiien die het polij
tiek leven vóór de revolutie a|
beheersten: VHP en NPS. Beij
de partijen hopen dat hun lei
ders nog steeds aanzien hel
ben, ook onder de jongere kit
zers. Verder wordt aan de vei
kiezingen deelgenomen di
de Javaanse partij KTPI vj
W. Soemita en de nog op
richten Arbeiderspartij vi
vakbondsleider Fred Derbj
De nieuwe partij van legerlei
der Bouterse gaat mikken o|
de grote groep Surinamers onj
der de 31 jaar die nog niet eei
der naar de stembus is ge
weest.
Minister Shultz in gesprek met refusenik Slepak.
MOSKOU Een veertigtal „refuseniks", Russische joden die
van de autoriteiten geen uitreisvisum krijgen, hebben gisteren
in Moskou geprotesteerd tegen het emigratie-beleid van de Sov
jet-regering. De betogers werden ongemoeid gelaten.
Optreden tegen hen zou vrijwel zeker gevolgen hebben gehai
voor het bezoek van de Amerikaanse minister van buitenlands!
zaken George Shultz aan Moskou, die gisteren de gelegenheid te
baat nam om de „refuseniks" een hart onder de riem te steken
Voor dat doel was in de residentie van de Amerikaanse ambas
sadeur Matlock een paasviering belegd, waarvoor enige tiental
len Russische joden waren uitgenodigd. Onder degenen die d<
bijeenkomst bijwoonden waren onder anderen de in februari ui'
een werkkamp vrijgelaten Josif Begoen en Boris Slepak.
Tijdens de joodse bijeenkomst zei Shultz dat de Verenigde Staten
hun actie voor Sovjet-joden die willen emigreren „nooit zullef
opgeven". „Jullie zijn aanwezig in onze geest en in ons hart, wi;
denken aan jullie en bidden voor jullie", aldus Shultz. De minis
ter gaf Boris Slepak, die al in 1970 een verzoek tot vertrek in
diende, foto's van zijn kleinkinderen die in de Verenigde Stater
wonen en die hij nog nooit heeft gezien.
