Krantelezers discussiëren
vrijelijk over godsdienst
„Christenen moeten
Jom Hasjoah niet
zich toeëigenen"
Maria is meest gelief de naam voor r.k. kerken
Goerees
met dood
bedreigd
kerk
wereld
Paus wijst terloops
op verdwijningen
Voorlichting en
moraliteit
weer
GEESTELITK LEVEN/OPINIE
Ccidóe Soutant
MAANDAG 13 APRIL 1987 PAGI1
Katholieke school schorst Jehova-docent
ENSCHEDE Een gymnastiekleraar van de rooms-kaftholie-
ke MTS in Enschede wordt met ingang van 13 april geschorst
omdat hij is overgestapt naar de Jehova's Getuigen. Bij zijn in
diensttreding was hij rooms-katholiek en tekende toen een
contract waarin hij de beginselen van de school onderschreef.
Het bestuur van de MTS heeft de leraar lichamelijke opvoe
ding ontslag aangezegd, omdat hij niet wil deelnemen aan
schoolbijeenkomsten met een kerkelijke achtergrond. De uit'
Groenlo afkomstige leerkracht zal het aangezegde ontslag aan
vechten bij de beroepscommissie voor het rk onderwijs.
Dekens willen hulp bij omgaan met documenten
GRONINGEN De dekens van het bisdom Groningen heb
ben de Katholieke Raad voor Kerk en Samenleving gevraagd
in een handreiking aan te geven hoe pastores in hun directe
pastorale werk om moeten gaan met de jongste Vaticaanse do
cumenten inzake homoseksualiteit en genetische manipulatie.
Mede wegens de nogal uiteenlopende commentaren daarop van
(moraal)theologen, stuiten pastores bij de toepassing van deze
documenten in de gewetensvorming van de gelovigen op pro
blemen. Volgens secretaris dr. P.A. van Gennip van de Katho
lieke Raad voor Kerk en Samenleving zal de raad zeker posi
tief op het verzoek van de dekens reageren.
ZWOLLE Het evan
gelistenechtpaar Lucas
en Jenny Goeree is het
afgelopen weekeinde
met de dood bedreigd.
Er werden stenen door
de ramen van hun huis
gegooid in Zwolle. Uit
voorzorg hebben de Goe
rees nu hun ramen ge
barricadeerd.
De woedende reacties kwa
men bij de Goerees binnen
nadat de cabaretier Jos Brink
vorige week in de tv-show
van Ivo Niehe het blad van
de Goerees had verscheurd,
waarin aids een straf van
God werd genoemd voor ho
moseksuelen. Jos Brink stond
samen met Sandra Reemer
op de omslag van het blad af
gebeeld, waarin fel werd uit
gehaald naar de „Sodom en
Gomorra"-praktijken in Ne
derland.
Al eerder hekelde oud-com
missaris voor de kóningin in
Gelderland, mr, W. Geertse-
ma de Goerees en wenste
hen zelf aids toe, nadat hij
hun blad in de bus had ge
kregen.
Mensen die in Zwolle de
naam Goeree dragen, maar
geen familie zijn van de Goe
rees worden geregeld lastig
gevallen en uitgescholden.
Bij het conciërge-echtpaar
Bert en Eefke Goeree in
Zwolle regent het telefoontjes
van mensen die hard tegen
hen willen optreden. Uitleg
gen dat zij niets met het
evangelistenechtpaar te ma
ken willen hebben helpt niet.
Meestal krijgen zij niet eens
de kans te zeggen wie ze dan
wel zijn of wordt er gedacht
dat ze wel familie zijn van
het evangelistenechtpaar.
Ook contacten met officiële
instanties verlopen niet altijd
gladjes. Het echtpaar zegt
geen gehem telefoonnummer
te kunnen nemen omdat ze
als conciërges van het plaat
selijk conservatorium altijd
bereikbaar moeten zijn. De
„echte" Goerees hebben ove
rigens wel een geheim tele
foonnummer.
Citaten Daly in
nieuwe Communio
GENT Kardinaal A.J. Si-
monis heeft in het jongste
nummer van het internatio
naal katholiek tijdschrift
Communio de vijf citaten
van de Amerikaanse feminis
tische theologe Mary Daly
gepubliceerd die door hem in
zijn artikel „Enige beschou
wingen rond de feministische
theologie" in Communio wa
ren gebezigd. Daly had laten
weten zich gegriefd te voelen
door het citeren uit haar
werk zonder vermelding van
de bronnen en haar naam.
De advocaat van de kardi
naal had voorafgaande aan
het kort geding dat een aan
tal feministen in februari te
gen hem had aangespannen,
onder meer wegens het ano
niem citeren uit andermans
werk, aangeboden alsnog de
bronnen te vermelden.
Paus mogelijk
naar Israël
TEL AVIV Het gezagheb
bende Israëlische dagblad
Haaretz meldde gisteren dat
paus Johannes Paulus II van
plan is een bezoek te brengen
aan Israël. De krant schreef
dat het bezoek is gearran
geerd door de Newyorkse
kardinaal John O'Connor die
daarover overleg heeft ge
voerd met een invloedrijke
joodse leider in New York.
O'Connor was zelf in januari
in Israël waarbij hij weigerde
met Israëlische leiders te pra
ten in hun bureau's te Jeru
zalem.
Het volk houdt van hen
die het vermaken, en
vergeeft hun die het
laten lachen.
Guy de Maupassant
IN RUSLAND
MOSKOU De Russisch
orthodoxe kerk maakt
zich op voor het aller
grootste religieuze feest
sinds het bestaan van de
Sovjet-staat: volgend jaar
wordt de duizendste ver
jaardag van het christen
dom in de Sovjet-Unie
gevierd. In het kader
daarvan worden Sovjet
burgers uitgenodigd deel
te nemen aan een open
bare discussie in de me
dia over de invloed van
de godsdienst op jonge
ren en over de vraag of
oude kerken bewaard
moeten blijven.
Als onderdeel van de ver
jaardagsfestiviteiten mag de
kerk een klooster in Moskou
heropenen en dat wordt het
eerste klooster dat weer
opengesteld wordt na de re
volutie. Het millenium wordt
bovendien vergezeld door di
verse boeken en opstellen
van gevestigde Sovjet-schrij
vers, die daarmee de spiritue
le behoefte van het land wil
len benadrukken.
Komsomolskaja Pravda, het
orgaan van de communisti
sche Jeugd Liga, publiceerde
onlangs een serie ingezonden
brieven die felle kritiek uit
ten op de dichter Jevgeni
Jevtoesjenko voor zijn aan
deel in de campagne om de
oude nog overgebleven ker
ken te behouden. Hij onder
streepte dat het Paasfestival
van de Russisch Orthodoxe
kerk en andere rituelen een
belangrijk deel uitmaakten
van het culturele erfgoed.
Jevtoesjenko's bewondering
voor religieuze tradities
wordt hem niet door ieder
een in dank afgenomen. Een
brievenschrijver vindt de
grote Meiparade of de vie
ring van de Oktober Revolu
tie veel belangrijker dan de
Rusosch-orthodoxe viering
van de Goede Week. Een an
dere briefschrijver schrijft i
dat Jevtoesjenko vergeet wat
voor stemming er heerste in
de jaren twintig en dertig en
wat voor dreiging volgens
hem de kerk toen betekende
voor het proletariaat.
Een paar jaar geleden zou de
verschijning van dit soort
brieven in de Sovjet-pers
nogal wat pijnlijke gevolgen
hebben gehad voor een be
kende figuur als Jevtoesjen
ko. Maar nu, dank zij het be
leid van openheid in de me
dia lijkt een openbare discus
sie juist aangemoedigd te
worden. Brieven die pleitten
voor Jevtoesjenko werden
trouwens ook afgedrukt.
In de inleiding maakte de re
dactie van de fel atheïstische
Komsomolskaja Pravda dui
delijk dat ze probeerde te on
derzoeken waar die her
nieuwde belangstelling voor
het geloof vandaan komt.
Vervolgens spraken ze hun
waardering uit voor die le
zers die zich kritisch hadden
uitgelaten over het feit dat
„veel auteurs de marxistische
definitie van de reactionaire
rol die het geloof speelt ver
gaten".
Afgelopen herfst bekritiseer
de Jegor Ligatsjev, die mis
schien wel de op één na be
langrijkste man van het Po
litburo is, de manier waarop
een aantal vooraanstaande
Sovjet-schrijvers religieuze
en spirituele thema's in hun
boeken uitdiepten. Het Beuls-
blok van Ginghiz Aitmatov
bijvoorbeeld was de sensatie
van vorig jaar door de onver
bloemde beschrijvingen van
de drug-cultuur in de Sovjet-
Unie en de daarmee gepaard
gaande corruptie, maar daar
naast is het boek een krach
tig relaas van een jongeman
die op zoek is naar het ware
geloof.
Wat in de brieven-discussie
ook naar voren komt is een
vrij gevoelig liggende kwes
tie, namelijk dat van staats
wege geprobeerd wordt jonge
mensen op Paasnacht van de
kerk weg te houden door op
die tijd een spectaculair pop
concert uit te zenden over de
radio of op de televisie.
De aard van de huidige poli
tiek in de Sovjet-Unie sluit in
ieder geval uit dat deze dis
cussie uitgelegd wordt als een
teken dat de partij nog niet
voor zichzelf heeft uitge
maakt of religie of popmu
ziek de voorkeur heeft. Het
beleid lijkt er nu op gericht
te zijn openbare discussies
vrijelijk toe te staan.
MARTIN WALKER
Copyright The Guardian
BUENOS AIRES Paus
Johannes Paulus II heeft
gisteren zijn achtste reis
naar "Latijns-Amerika be
ëindigd. Zondag vloog hij
vanuit de Argentijnse
hoofdstad Buenos Aires
terug naar Rome. Bij het
afscheid op de luchtha
ven van Buenos Aires zei
de paus dat hij had kun
nen constateren dat alle
Argentijnen streven naar
nationale verzoening. Hij
zei dat te beschouwen als
het meest positieve punt
van zijn bezoek aan Ar
gentinië.
Op de laatste dag van het be
zoek oefende de leiding van
de Argentijnse kerk in een
ontmoeting met de paus
voorzichtig enige zelfkritiek
uit wat haar houding tijdeps
het gewezen militaire bewind
betreft. Kardinaal Raul
Francisco Primatesta, voor
zitter van de bisschoppencon
ferentie, bekende dat de kerk
fouten heeft gemaakt en zich
soms zwak heeft getoond. De
paus week vervolgens van de
voorbereide tekst van zijn re
devoering af en maakte voor
het eerst terloops melding
van de verdwijningen en
grootscheepse schendingen
van de mensenrechten. Hij
verklaarde op de hoogte te
zijn van alle inspanningen en
zorgen in die moeilijke tij
den, waarin geweld, pijn en
dood de boventoon voerden.
Hij wees er tijdens een ont
moeting met de Argentijnse
bisschoppen op dat de katho
lieke kerk tijdens de militai
re dictatuur levens heeft ge
red. De paus zei dat de kerk
vele documenten en verkla
ringen heeft uit doen geven
waarin dit geweld werd ver
oordeeld en oproepen tot ver
zoening werden gedaan.
Mensenrechtengroeperingen,
onder wie de Dwaze Moeders
van het Plaza de Mayo, toon
den zich uiterst teleurgesteld
over het tweede bezoek van
de paus aan Argentinië. On
danks herhaalde verzoeken
kregen ze niet de gelegen
heid de paus te ontmoeten.
„Hoe eerder de paus weggaat.
hoe beter," zei Hebe de Bona-
fini, voorzitster vah de Ma-
dres, die al tijdens de dicta
tuur op het plein voor het
presidentiële paleis demon
streerden voor terugkeer van
hun zonen en mannen en
voor berechting van de ver
antwoordelijke militairen.
Volgens Aldolfo Perez Esqui-
vel, winnaar van de Nobel
prijs voor de vrede, hadden
de Argentijnse bisschoppen
„slechts een mooi toeristisch
uitstapje" voor de paus geor
ganiseerd.
Vooral president Raül Alfon-
sin heeft volgens waarne
mers in Buenos Aires baat bij
de oproepen tot verzoening
van de paus. Eind vorig jaar
deed Alfonsin het voorstel
een punt achter de processen
tegen de generaals te zetten.
Ondanks heftig verzet van
de organisaties voor mensen
rechten ging het parlement
hiermee akkoord.
Nadat de ontvangst de eerste
dagen bijzonder koel was
vergelijkbaar met de ont
vangst in Nederland zoals
een prelaat in het gevolg van
de paus opmerkte was er
in het afgelopen weekeinde
weer sprake van groot en
thousiasme. Een ontmoeting
met ruim een half miljoen
jongeren liep zaterdag uit op
een grootscheeps feest, giste
ren waren ongeveer even
veel Argentijnen aanwezig
op de Avenido 9 de Julio, om
er met de paus Palmpasen te
vieren.
Het was voor het eerst sinds
de pauselijke ballingschap
van Avignon dat een paus
Palmpasen buiten Rome
vierde.
Onderscheiden
De Academie Fran^aise heeft
paus Johannes Paulus II on
derscheiden met haar „grote
medaille in goud" wegens het
feit dat de paus zeer vaak ge
bruik maakt van de Franse
taal en daardoor het Frans
als kerkelijke taal in ere
houdt". Een delegatie van de
„onsterfelijke" leden van de
Academie zal de medaille
binnenkort aan de paus in
het Vaticaan overhandigen.
Ook Pius XII en Paulus VI
hebben de medaille ontvan
gen.
Palmzondag in Jeruzalem
Een Palmpasentocht trok gisteravond tegen de achtergrond van de Olijfberg vele honderden
gelovigen en toeristen naar een buitenwijk van Jeruzalem. Een priester en koorjongens leidden
de stoet.
HARDENBERG
Christenen kunnen de
Dag der Verdelging
(Jom Hasjoah, de her
denking door de joden
van de slachtoffers van
de holocaust) niet naas
ten. „Als christenen heb
ben wij die niet doorge
maakt. Eerder hebben
wij er de vruchtbare voe
dingsbodem voor toebe
reid." De joden hebben
êr recht op daarover niet
te worden lastiggevallen
zeker niet door goed
willende priesters en
predikanten. Daarom zal
stilstaan in christelijke
kring bij de Jom hasjoah
nauwelijks een gezamen
lijk gedenken kunnen
zijn. „Wij hebben dan
ook de neiging om een,
op het eerste gezicht aan
trekkelijke of zelfs .ver
plichte', gezamenlijkheid
te ontraden."
Dit schrijven een aantal ver
tegenwoordigers van de Her
vormde Kerk en de Gerefor
meerde Kerken in een nota
die is opgenomen in het biad
Eredienstvaardig. De nota is
een reactie op een suggestie
van dr. Hans Jansen in zijn
boek „Christelijke theologie
na Auschwitz", waarin wordt
voorgesteld dat de kerken
een liturgische herdenking
van de „Verdelging" moeten
instellen. Jom naSjoah staat
op de joodse kalender inge
brand bij 27 niesan, dat is dit
jaar op 26 april.
weg van Jezus onafscheide
lijk verbonden met de doods
nood van het volk waaruit
Hij is voortgekomen. „Daar
om is het volstrekt ongeoor
loofd om het lijden van Jezus
te plaatsen tegenover de ver
drukkingen van Israël of
zelfs te suggereren dat de
.vernietiging' der ioden het
gevolg is van het feit dat zij
A
DEN HAAG Hoe kan
het ook anders. Maria
blijkt het geliefdst te zijn
bij het geven van een
naam aan een rooms-ka-
tholieke kerk in Neder
land. Van de 1716 ker
ken hebben er 286 te
maken met de moeder
van Christus. Mogelijk
heden genoeg zo blijkt,
want in ons land alleen
al zijn 34 verschillende
'Maria-namen' voor
kerkgebouwen. Maria
Hemelvaart of Tenheme
lopneming blijkt met 69
kerken het meest in trek
te zijn. Daarna volgen
Maria Onbevlekt Ont
vangen en Maria van Al
tijddurende Bijstand.
Niet altijd spelen theolo
gische motieven een rol
bij de naamgeving. Zo
heet de rooms-katholie-
ke kerk in de Zuidhol
landse badplaats Noord-
wijk aan Zee Maria ter
Zee.
Een en ander is terug te vin
den in het onderzoek naar ti
tels van kerken in Nederland
dat C.P. van Dam heeft pu-
bliceerd. Niet dat hij niets te
doen heeft als pastoor van
het Zuidhollandse dorpje
Nieuwveen, maar Van Dam
is gewoon geïnteresseerd in
de rooms-katholieke gebrui
ken en historie. Tussen alle
parochiewerkzaamheden
door heeft hij daarom onder
zocht welke kerknamen het
meest voorkomen in Neder
land. Eerder boog de pastoor
zich al eens over de vraag
hoeveel Latijnse woorden
rooms-katholieke gelovigen
nog kennen.
Honderdvijfenveertig kerken
verwijzen in hun naam naar
Christus. Daarvan zijn er 46
aan het H. Hart en 21 aan de
Goede Herder toegewijd. Van
de heiligen blijkt Jozef het
meest in trek. In de „top
tien" van Nederland staat hij
bovenaan met yi kerkgebou:
wen. Willibrord, de apostel
van de Friezen en patroon
van de Nederlandse r.k.
kerk, volgt op de tweede
plaats. Zijn naam siert 75
kerken. Twee kerken minder
dragen de naam van de heili
ge Martinus. De bekende
volksheilige Nicolaas staat op
de tiende plaats met 36 ker
ken.
Een wat vreemde plaats
neemt de heilige Johannes de
Doper in onder de kerkna
men, ontdekte Van Dam.
Van de 77 kerken die zijn
naam dragen, hebben er ne
gen betrekking op zijn ge
boorte en tien op zijn overlij
den: Johannes' Onthoofding.
„Merkwaardig", schrijft Van
Dam, „want dat laatste is niet
zo'n aantrekkelijk onderwerp
van viering".
Er zijn tientallen heiligen
aan wie slechts een kerk is
toegewijd. Onder hen zijn
heiligen als Aloysius, Bene-
dictus, Cunera, Felicitas, Ma
ria Goretti, Petrus Canisius
en Ursula.
•edtw
zij/
DEZE week begint het ministerie van volksgezondheid 32
ons land een grootscheepse voorlichtingscampagne over ai
en over de manieren en mogelijkheden om besmetting ij e|
het virus te voorkomen. Ongetwijfeld een goede zaak, nu o a(
land op dit moment ruim tweehonderd aidspatiënten ttu
een aantal dat zich binnen het jaar kan verdubbelen
terwijl tot nu toe al 126 mensen aan de ziekte zijn overlei
Het aantal landgenoten dat het virus inmiddels met
draagt zonder nog door de ziekte zelf te zijn getroffen
seropositieven is vele malen groter.
AFSCHUWELIJKE feiten, te meer daar er vooralsnog g<
hoop op genezing bestaat, omdat de wetenschap tot
vergeefs heeft gespeurd naar medicijnen waarmee patiënt
afdoende kunnen worden behandeld. Een aidspatiënt 1
doorgaans niet veel langer dan een jaar te leven en los
de zware psychische belasting waaronder de zieke gebi |j
gaat, is het lichamelijk lijden ook bijzonder groot.
HOEWEL onderzoek heeft uitgewezen dat vrijwel ied< e
Nederlander het bestaan van de ziekte kent valt er nog hi a
wat voor te lichten. Over de manier waarop je de ziekte kt e
oplopen bestaat nog veel onduidelijkheid. Een wijd verbri j(
misverstand is bijvoorbeeld dat aids uitsluitend via homose fc
suele contacten verspreid zou kunnen worden. Hoewel
kringen het aantal aidsgevallen verreweg het grootst tc
wordt de ziekte ook bij bepaalde heteroseksuele contact a
overgedragen. Daarnaast is er nog de risicogroep van dry j
verslaafden die niet-steriele injectienaalden en spuiten
bruiken. Voor het ministerie van WVC is er dus alle aanliu
ding ook in ons land een voorlichtingscampagne te beginm [fl
ZOALS in andere landen al is gebleken kunnen zulke ca e"
pagnes op zeer uiteenlopende manieren worden gevoerd. I ti
kend is de aanpak van een Amerikaanse dominee, die na
loop van de zondagsdienst de gelovigen gratis condooms at
bood om verspreiding van aids onder de gemeenteleden
voorkomen. Zo ver gaan de officiële landelijke campagi le
niet, hoewel wederom vooral in de VS, menige condoom ji
brikant er grof zakelijk op inhaakt.
Al die voorlichtingscampagnes maken zich echter vrijv g
zonder uitzondering schuldig aan een betreurenswaard
eenzijdigheid. Organisaties van ouders in het onderwijs h(u
ben er al bezwaar tegen gemaakt dat zij nauwelijks bij de u
menstelling van de campagne zijn betrokken, hoewel zij t<
op de eerste plaats verantwoordelijk zijn voor het wel;
van hun kinderen.
Terwijl vaststaat dat wisselende seksuele relaties
voornaamste oorzaak zijn van de verspreiding van de ai
besmetting wordt bij de voorlichting slechts aangedrongen
„veilig" seksueel verkeer door middel van condoomgebn ei
Het aanmoedigen daarvan zal voor mensen, bij wie een n
male seksuele moraliteit ontbreekt, ongetwijfeld de mt J
doeltreffende, zo niet de enige aanpak kunnen zijn.
Dat neemt echter niet weg dat in een algemene voorlif
tingscampagne niet zou mogen ontbreken, dat op die man
de grondoorzaak van aids niet wordt aangepakt. Dat kan
leen gebeuren door een seksuele moraal aan te moedigen
toe të passen, die de partner respecteert en waarbij derhaljr;
de contacten zich tot die ene partner beperken.
Wolkenvelden
DE BILT (KNMI) Een ho-
gedrukgebied bij de Azoren
heeft zich in de richting van
ons land uitgebreid. Tussen
een lagedrukgebied bij IJsland
en het genoemde hogedrukge-
bied wordt met een westelijke
stroming warmere lucht naar
Europa gevoerd. De begren
zing van deze warmere lucht
bereikt morgen ons land. Dit
gaat gepaard met wolkenvel
den en mogelijk wat lichte
neerslag. Van veel betekenis
zal deze echter niet zijn. Mor
gen loopt de temperatuur iets
hoger op dan vandaag, tot om
streeks 13 graden. In de ko
mende dagen wordt het aange
namer weer en de temperatu
ren lopen geleidelijk op tot on
geveer 18 graden.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor morgen en woensdag:
Zuid-Scandinvië: Op woens
dag voornamelijk in west-
Noor wegen ragen. Elders op
klaringen en droog. Middag-
temperatuur morgen rond 8,
woensdag ongeveer 10 graden.
Denemarken: Af en toe zon en
vrijwel overal droog. Middag-
temperatuur omstreeks 11 gra
den.
Britse eilandenAf en toe zon,
vooral in het zuiden, woensdag
in het noordwesten regen.
Middagtemperatuur van 11
graden in het noorden tot 15
in het zuiden.
Benelux, Duitsland en noord-
Frankrijk: Perioden met zon
en droog. Middagtemperatuur
11 tot 15 graden.
Midden- en zuid-Frankrijk:
Zonnig en droog. Middagtem
peratuur tussen 15 en 19 gra
den.
Alpengebied: Aan de noordzij
de van de Alpen bewolking en
mogelijk wat regen of sneeuw
boven 1200 meter. Aan de
zuidzijde vrij zonnig en droog.
Middagtemperatuur in de da
len aan de noordzijde om
streeks 14, aan de zuidzijde
rond 18 graden. Nul-graden-
grens eerst ongeveer 1500
ter, later stijgend.
Spanje en Portugal: Zonnig
droog. Middagtemperat a
van 17 graden in het noon i
tot 24 in het zuiden.
Italië en Joegoslavische k
In midden- en zuid-Italië
langs het zuidelijkste deel
de Joegoslavische kust rag
of onweersbuien, vooral in
middag en avond. In het no
den perioden met zon
droog. Middagtemperat
rond 17 graden.
WEERRAPPORT HEDENMORGEN
Casablanc
Cyprus
Istanbul
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS,MUZIEK
THEATER. RECREATIE, EXPOSITIE
EN EEN COMPLETE AGENDA
