finale
Weekpuzzel door dr.Pluizer
Nr. 15 - Cryptogram
BRIDGEN
m m m
'AVA
AWb
U BO JI
jy m m IL
7
.ww
WA
WV.°
1 m m 1
«k m
r"
\mm
w
KV
SVER1GE
SVER1GE
IJVERIGE 1
'foicbc Qowuvnt'
ZATERDAG 11 APRIL 1987
Oplossing vorige puzzel
Puzzel nr. 14 is gewonnen door:
Mevr. H.M. v.d. Krogt-Deckers, Wiardi
Beckmanstraat 8, 2321 CR Leiden.
Mevr. M.H. Ringelberg, Eikenlaan 270,
2161 EJ Lisse.
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd.
Oplossingen onder vermelding van puz
zel nr. 15 moeten uiterlijk woensdag
middag in bezit zijn van:
HORIZONTAAL:
1. Moet de leiding van een omroepvereniging
plaats maken als gevolg van de sanering?
8. Dubbelganger in benevelde toestand?
10. Wordt er achter de gevangenis weer een wieler
wedstrijd gehouden?
11Hiervoor komt men om gevoelens te uiten.
12. Toneeltekst voor het gemak van een acteur?
13. Zo te horen wordt er binnen de kluis meegere
kend! v
15. De namen van gastronomen zijn geweldig!
18. Ambachtsman die steeds bleker wordt!
20. Van een stengel wordt een hokje gemaakt om de
eierproduktie te controleren.
22. De burgemeester van een stad in België bevindt
zich aan boord van een schip.
24. Hulpstelling als lijfspreuk?
26. Deel van een bloem dat door de politie niet
wordt aanbevolen.
27. Uitgestrooid op verschillende plaatsen?
28. Dank zij deze vis lopen schepen niet vast!
VERTICAAL:
1. 't Is een hele kluif om die weer elke keer op
nieuw te raken!
2. De laatste van de Grieken sommeert een fami
lielid op te stappen.
3. Niet neerslachtig omdat het nog niet zwart op
wit staat?
4. Ding aan het oor dat allesbehalve vochtig is!
5. Vrouw uit een serie.
6. Geslacht om een zekere bevalligheid te krijgen.
7. Is het slim weer in Essen dartel te zijn?
9. Uitspatting van een vroegere toon?
14. Vreselijk misdadig?
16. Gezwollen bij het omhoog gaan?
17. Blijf je steken bij de kust?
19. Revolutionair paard?
20. Last-gever?
21. Meer dan bij één van de ouders in het bloed.
23. Groet die reeds hol klinkt?
25. Gewoonlijk in de hoogste mate.
Russisch kampioenschap
Voor bijna alle Russische spelers is het
landskampioenschap de belangrijkste
wedstrijd in het jaar. Het is een uitste
kende gelegenheid om uit de anonimiteit
te komen, met in het gunstigste geval de
mogelijkheid naar het Westen te gaan
om daar aan lucratieve toernooien mee
te doen. De kracht van het Russische
schaak is al te zien in de voorwedstrij
den voor het kampioenschap. Hierbij
vergeleken is bijvoorbeeld het Neder
lands kampioenschap maar een tweede
rangs toernooi. Vele grootmeesters we
ten zich in Rusland niet te plaatsen voor
de finale.
De gelukkigen die de eindstrijd halen
moeten voorbereid zijn op een zeer
zwaar toernooi. Men vindt daar 18 spe
lers, die allen naar deze wedstrijd toege-
leefd hebben en bereid zijn om tot het
uiterste te gaan. Is de vorm niet hele
maal aanwezig dan is het ook voor een
topspeler onmogelijk een rol van beteke
nis te spelen. Dit jaar waren de in ons
land bekende Joesoepov en Tsesjkovsky
(kampioen van vorig jaar) aan de beurt
deze stelling te onderstrepen.
Vorig jaar was dat Alexander Beljavsky,
die dit jaar geweldig revanche nam door
samen met de jonge Valery Salov (be
kend van het Europees jeugdkampioen
schap te Groningen) de eerste plaats te
delen. De score van 11 uit 17 voor de
nummers één duidt al op een gering
krachtsverschil.
De mooiste partij van het toernooi
kwam op naam van Beljavsky. Een
nieuw idee van hem in een stokoude va
riant van het Hollands luidde een strijd
in op twee fronten, die tenslotte beslist
werd op de koningsvleugel.
A. BELJAVSKY-A. BAREJEV
Hollands, Stonewall.
I.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 eó 4.Lg2 d5. 5.PO
c6 6.0-0 Ld6.
Door deze zet is de Stonewall zijn du
bieuze naam de laatste tijd kwijtgeraakt.
Waarschijnlijk zal hij deze nu weer te
rugkrijgen. Naar mijn mening volkomen
verdiend, want het kan toch niet goed
zijn om je eerste vijf zetten te besteden
aan het verzwakken van je koningsvleu
gel, het creëren van een gat op e5 en het
insluiten van Lc8.
7.Lf4.
Al in oude theorieboeken aangegeven als
wit's beste zet. Nemen op f4 is nu niet
aan te bevelen, daar Lc8 dan definitief
tot reserveofficier is benoemd, boven
dien krijgt wit kansen langs de g-lijn.
7...0-0 8.Lxd6 Dxdó 9.Dc2 b6 10.Pa3!
Beter dan het gebruikelijke 10. Pc3, om
dat wit nu direct dreigt binnen te vallen
langs de c-lijn.
10... Pa6?!
Zoals vaker na nieuwe zetten reageert
zwart verkeerd. Beter is 10...La6 om het
Paard van b5 te houden en na ll.Tacl
direct met ll...Tc8 de c-lijn te verdedi
gen.
ll.Tacl Lb7 12.cxd5 cxd5 13.Pb5 De7
14.Da4.
Nu blijken de nadelen van zwart's 10de
zet, vanwege a7 kan zwart niet oppone
ren langs de c-lijn en Pa6 staat volledig
buiten spel. Zwart's volgende zet is het
enige om dat laatste nadeel weg te wer
ken.
14...Pe8 15.Tc3 Pec7 16.Pxc7 Pxc7
17.h3!
Bij het naspelen ging mijn hand al auto
matisch naar Tfl, omdat 17. Tfcl nu
wel erg voor de hand ligt. Beljavsky
heeft echter zeer goed gezien dat de
zwarte koning nu in gevaar is. Tc3
wordt gebruikt om langs de derde rij
naar de koningsvleugel omgespeeld te
worden!
l7...Tfc8 18.g4 g6 19.gxf5 gxf5 20.Pe5.
De zwarte stukken staan volledig ver
keerd om goed te verdedigen. Bij de ana
lyse heb ik geen manier gevonden om
deze stelling nog fatsoenlijk te verdedi-
20...Pe8 21.Tg3+ Kh8 22.Kh2 Pf6
23.Tgl Tc7.
Na 23...Tg8 24.Txg8+ Pxg8 25.Tcl! ver
plaatst wit de strijd weer naar de dame
vleugel waar het paard dan node gemist
wordt.
24. Lf3 Lc6 25.Db3 Tg8 26.Lh5!
Op fraaie wijze deelt Beljavsky nu de be
slissende klap uit: 26...Le8 faalt nu op
27.Txg8+ Pxg8 28.Dg3 Pf6 29.Lxe8
Dxe8 30.Pg6+! en Dxc7.
26...Df8 27.Txg8+ Pxg8 28.Dg3 Lb5
29.Dh4 Pf6.
Laat een elegante slotzet toe, maar ook
na 29...Le8 30. Lxe8 Pg6+ 31.Kg7 Pe7+
kan zwart opgeven.
30. LH!
Zwart geeft het op.
Correspondentie-adres: Leo Hofland, C.
Fockstraat 113, 2613 DE Delft.
door Jan Kelder
Driewerf Océ
Dat het woord sabotage van Franse ori
gine is, kan iedereen op z'n klompen
aanvoelen. Toeval of niet, binnen het
Europese bridgegebeuren hebben met
name de Fransen er een handje van,
waarbij eigenwaan, een „speciale" vorm
van nationalisme en de terecht omstre
den figuur van José Damiani doorslagge
vende factoren zijn. Na het schandalige
optreden bij de Europese Kampioen
schappen in Salsomaggiore 1985), inclu
sief ordinaire vechtpartijen, was via de
sabotage van het recente Hoechst-toer-
nooi nu de derde editie van het Interna
tionale Océ-toernooi aan de beurt. Op
de data die door Océ allang op de inter
nationale wedstrijdkalender waren vast
gesteld, organiseerden Damiani c.s. te
elfder ure de Europese parenkampioen
schappen in Parijs en dat roomde het
deelnemersveld in Nuland natuurlijk be
hoorlijk af.
Het toernooi was er niet minder ge
slaagd om en de top-drie evenmin: vlak
onder de Engelse topspelers Greenwood-
Fishpool (65%) nestelden zich de Bra-'
bantse paren Tuwanakotta-Dirks en Ber-
tens-Lucassen.
Het viertallenevenement op vrijdaga
vond werd ook door Engeland gewon
nen. WAC verspeelde z'n kansen in de
laatste ronde onder meer op dit spel:
N/-
B 10 8 5 2
A 9 8 6 3
0 7 3
A
A H
6
N *94
O H
W O °1054
O H V
B
6 4 Z OA 2
10 5
3
V B 8 7 4 2
V 7 3
v V B 7 2
0 10 9 5
*H 9 6
In de gesloten kamer zaten Bertens-Van
Besouw OW tegen België:
l Ru
3 Sch 2)
5 KI
NOORD OOST
pas pas
3 Ru 1) pas
West heeft al zoveel lawaai gemaakt dat
het geven van de vijfde op z'n minst
licht overdreven is: -50 voor Nederland.
In de open kamer, die via Vuegraph, tv-
schermen en teletekst te volgen was,
opereerden Lucassen-Kolen als NZ:
ZUID WEST NOORD OOST
pas pas
pas 1 Ru 2 Ha 1) pas
pas 3 Ru pas 3 Ha 2)
dbl. 3 SA a.p.
1). Romeins volgbod: de getoonde kleur en die
erboven.
2). Vraagt naar stoppers in de hoge kleuren.
De noordhand bevat negen downstarts
en vier maakstarts en uit die laatste
groep koos Ton Lucassen hartendrie....
waarmee Belgiè tien impen won.
Uit diezelfde wedstrijd een aardig bied-
probleem. U zit noord (O/NZ) met:
A 4
CA 10 8 5 2
O 7 3 2
xB52
en de bieding gaat:
ZUID WEST NOORD OOST
Wat zou u geboden hebben?
Ton Lucassen paste, terwijl de Belgische
noordspeler enthousiast naar 3SA jump-
A 4
A 10 8 5 2
0 7 3 2
*B 5 2
♦98652 M H 7 3
3 Wn H V 9 7 6 4
O A V 6 5 7 o 8
*943 V 10 7
V B 10
B
o H B 10 9 4
4,\H86
Na een uitkomst met hartenheer kwam
noord in Sans-atout niet verder dan acht
slagen. 2 SA zou ook een goed bod zijn
geweest met de noordhand, als dat ten
minste natuurlijk was geweest en geen
Lebensohl, wat veel paren in deze situa
tie spelen. Ook drie ruiten is natuurlijk
een prima eindcontract.
Na Lucassens pas startte Jan Kolen met
klaveraas en schoppenvrouw na voor
noords aas, die klaver vervolgde, voor
de heer en klaver na voor oosts klaver
vrouw. Oost nam nu natuurlijk de rui
tensnit om een schoppentje op te ruimen
en na ruiten getroefd en schoppenheer
geïncasseerd, was noord van al zijn exit-
kaarten gestript:
9 8 6 M
03 N
06 w°
- Z'
Noord-Zuid hebben pas drie slagen en
de nagespeelde hartenheer moet noord
duiken om twee harten nog net eentje
down te krijgen...
Bij zo'n pingpong-eindspelletje moet je
ervoor zorgen dat je de elfde slag niet
aan slag komt en daar had Ton Lucassen
natuurlijk geen moeite mee.
Correspondentie: p.a. Leharstraat 10,
2162 AC Lisse.
Ladderwedstrij d
De beurt is weer aan de probleemlief
hebbers. Alvorens u de nieuwe opgaven
aan te bieden, eerst de oplossingen van
de zesde ronde.
21. (Kasteel) 1. 44-39 35x44 2. 33-28
23x34 3. 50x19 14x23 4. 25x5 23-29
5. 5-28 (A) 4-10 (beste, na 29-34 6.
28-44 wint wit door met zijn twee
schijven door te breken) 6. 28x5 29-
33 en nu de heel mooie zet 7. 21-17!
met als varianten:
- 7... 33-38 8. 5-32! 38x27 9. 26-21
27x16 10. 17-11 enz.
- 7... 33-39 8. 17-11! (of ook eerst 5-28)
7x16 9. 5-28 39-43 10. 28-32 en de ko
mende dam wordt altijd direct afge
vangen met oppositiewinst.
- 7... 7-11 8. 17x6 33-39 9. 5-32 39-44
10. 32-49 44-50 11. 26-21 50-45 12.
21-17 45-23 13. 49-40 23x45 14. 6-1
en hét is uit.
- 7... 7-12 8. 17x8 33-39 9. 5-32 39-43
10. 8-2 43-49 11. 26-21 enz.
Een prachtig eindspel, dat ik zelf nog
niet eerder zo gezien had.
(A) Wit kan ook nu 21-17 doen, waarna
dezelfde varianten ontstaan. Niet
goed is echter 5. 21-16? een zet die
door diverse inzenders werd aange
geven, want dan volgt: 29-33 6. 5-32
4-10 7. 32x5 33-38! 8. 5-32 (op 5-28
ook 7-12!) en zwart ontsnapt door 7-
12! (niet 38-43? wegens 9. 37-32
enz.) en nu:
9.37-48 12-17 remise.
9.37-32 38x27 10. 16-11 27-32 11. 11-
6 32-38 (niet 32-37?).
9.37-32 38x27 10. 26-21 12-18 11.
21x32 18-23 remise.
22. (V.d. Molen) 1. 50-44 14x23 2. 42-
38 43x32 3. 47-42 36x38 4. 44-39
32x41 56. 39-33 28x30 6. 35x4
23x34 7. 4x16 34-40 8. 16-11 en
wint.
23. (Van Velzen) 1. 34-30 25x45 2. 43-
39 n.k. 3. 39-34 n.k. 4. 44-40 n.k. 5.
36-31 26x37 6. 48-42 37x48 7. 38-32
48x19 8. 32x3 45x34 9. 3x2 met Ca-
nalejas; de langste variant: 6-11 10.
2x16 25-30 11. 16-43 30-35 12. 43-
34 1-6 13. 34-7 met winst.
24. (Prins) 1. 11-17 1x12 2. 28-23 (A)
19x28 (B) 3. 49-44 40x49 4. 50-44
49x46 5. 44x22 18x27 6. 21x32
46x11 7. 16x9 14x3 8. 25x5 met een
gewonnen eindspel.
(A) Het volgende wint niet: 2. 49-44?
40x49 3. 28-22 49x46 4. 50-45 (a)
18x27 5. 21x32 46x11 6. 16x9 14x3
7. 25x5 39-44! 8. 5x50 8-12 9. 45-40
12-17 10. 50x11 6x17 en het is remi
se omdat zwart de oppositie kan
ontlopen.
(a) Ook 4. 47-42 wint niet: 18x27 5.
21x32 46x11 6. 16x9 14x3 7. 25x5
19-24 8. 5-14 24-29 9. 14-25 29-34
10. 42-38 8-12!
(B) Dit is wel gedwongen, want na 2...
18x29 3. 50-44 (a) 39x50 4. 41-37
50x11 5. 16x9 14x3 6. 25x45 komt
wit twee stukken voor en wint dus.
(a) Na 3. 49-44? 40x49 4. 50-44 49x46 5.
44x4 13-18 is het nog niet gewonnen.
Met de stand na deze zesde ronde wacht
ik nog even, omdat er nog enkele inzen
dingen binnen moeten komen. Wel kan
ik alvast de winnaar bekend maken: na
de zesde ronde heeft de heer Kasteel uit
Epe met 395,5 punten de top van de lad
der bereikt. Van harte gefeliciteerd, en
uw prijs krijgt u één dezer dagen toege
zonden.
Dan wil ik er u nogmaals op wijzen, dat
wanneer u een ronde niet hebt kunnen
inzenden omdat die betreffende ronde
niet in uw krant stond, u mij dat moet
laten weten. U krijgt dan toch acht pun
ten voor die ronde.
Nu de opgaven van de zevende ronde.
Cijferstanden:
25. Van de Brink
zwart: 7, 8, 9, 10, 13, 16, 17, 20, 24.
wit: 23, 28, 29, 32, 33, 35, 38, 40, 46, 48.
26. Burggraaff
zwart: 6, 7, 8, 9, 10, 16, 17, 18, 20, 23, 29.
wit: 19, 26, 28, 32, 36, 37, 42, 43, 44, 45,
46.
27. Van Velzen
zwart: 8, 9, 10, 13, 16, 19, 20, 24, 29, 30.
wit: 17, 22, 27, 28, 32, 33,-39, 40, 49, 50.
28. Hauschild
zwart: 4, 7, 9, 14, 16, 17, 20, 24, 26, 38, 45.
wit: 25, 27, 28, 29, 33, 36, 39, 42, 47, 48.
De oplossingen weer binnen vier weken
naar mijn adres: W. van der Kooij,
Waaloord 81, 3448 BH Woerden.
j mmwzM
Jt v «UB
IL*
g S I i
y 1N
r 'm ts m m
ss u a
1 I B C'
n ui
g%ü
v* ife- vt.
VAN DE BRINK
BURGGRAAFF
HAUSCHILD
Britse serie zegels eerst
geleerde Isaac Newton
Engeland herdenkt de onderzoeker Isaac
Newton met vier zegels. De serie wordt
uitgebracht naar aanleiding van het feit,
dat 300 jaar geleden Newtons beroemde
werk „The Principia" uitkwam, waarin
hij de wet van de zwaartekracht vaststel
de. Newton werd in 1642 geboren, twee
maanden na het overlijden van zijn va
der. Als te vroeg geboren, ziekelijk kind
was hij bij de geboorte zo klein, dat hij
in een literpot gepast zou hebben. Des
ondanks groeide hij op tot de gigant van
de Engelse wetenschap. Zijn jeugd be
steedde hij al aan het vervaardigen van
mechanieken en werkende modellen. Al
tijdens zijn studie aan de universiteit
van Cambridge begon hij belangrijke
ontdekkingen te doen die het aanzien
van de wetenschap drastisch wijzigden.
Als geleerde was Newton zich nauwelijks
bewust van zijn omgeving. Hij verliet
zelden zijn privé-vertrekken en wanneer
anderen het niet beletten liep hij rond
met afgetrapte schoenen, afgezakte kou
sen en ongekamd haar. Hij maakte ook
studie van alchemie (de kunst van het
maken van goud) en theologie. Newton
overleed op 84-jarige leeftijd, geridderd,
de eerste geleerde die aldus door de ko
ning geéerd werd. De wetenschap eert
hem nog dagelijks door het feit dat een
bepaalde krachtseenheid een Newton ge
noemd wordt.
Op de zegel van 18 p. staat de titel van
een van zijn werken: „Philosophiae Na-
turalis Principia Mathematica" (De wis
kundige principes der natuurlijke wijsbe
geerte). De erbij afgebeelde appel speelt
een rol in het overgeleverde, verhaal dat
Newton zich bewust werd van de zwaar
tekracht toen hij, slapend onder een ap
pelboom, een appel op zijn hoofd kreeg.
Het motief op de tweede zegel (22 p.),
hangt samen met de studies die Newton
maakte omtrent het heelal en de sterren
hemel. De zegel van 31 p. brengt zijn
studies van kleuren en licht in beeld: een
flacon met water waarin de stralen van
het licht uiteen vallen in vele kleuren.
Op de vierde zegel (34 p) een diagram
dat de aarde omvat en een kunstmatige
satelliet, bewijs dat een projectiel onder
hevig is aan de zwaartekracht en rond de
aarde zal gaan zweven indien de aan-
vangssnelheid groot genoeg is.
De zegels werden ontworpen door de 22-
jarige Sarah Godwin, die hiermee een
onderscheiding verwierf van de Royal
Society of Arts.
Met als motto weiden en grasvlaktes zijn
in Zweden op 10 maart vier postzegels
uitgebracht. Het gaat hierbij op de eerste
plaats om een postzegelboekje met tien
zegels met twee verschillende motieven:
de Apollovlinder en een blauwe genti
aan. Beide zegels hebben een waarde van
2,10 kr. De twee andere zegels zijn uitge
bracht op rollen en hebben een waarae
van 2,50 (een kever) en 4,20 kr (de Arni
ca). Beide dier- en plantesoorten gelden
in Zweden als bedreigd.
Het komt maar zelden voor dat in Zwe
den postzegels van hoge nominale waar
de worden uitgegeven. Maar op 10
maart verscheen een rolzegel van 25 kr
die de uit 1942 daterende 20-kronen-ze-
gel van het type „Zwaan" vervangt. De
zegel toont het in Zweden gebouwde
vliegtuig van het type Saab SF 340, dat
hoofdzakelijk wordt ingezet voor bin
nenlandse lijnvluchten.
Ook andére gebruikszegels zijn als rolze
gel uitgebracht. Zo is er een zegel ie
waarde met het portret van koning Carl
XVI Gustaf, uitgevoerd in de kleur
bruin (3,10 kr). Een zegel met het portret
van koningin Silvia heeft een waarde
van 3,60 kr.
Aan de serie met het Zweedse postem-
bleem zijn enkele hogere waarden toege
voegd: die van 1,80 (paars), 3,20 (don
kergeel) en 6 kr. (blauw).
Dode heroïnegebruiker
niet altijd heroinedode
„Niet iedere dode heroïnegebruiker is
per se een heroinedode". N. Brink
man, onderzoeker van het Nationaal
centrum Geestelijke volksgezondheid
(NcGv), stelt dit in een beschouwing
in het artsenblad Medisch Contact
over de factoren die een rol kunnen
spelen bij de dood van een heroïnegr-
buiker. Volgens de overdosistheorie
gebruiken de slachtoffers in één keer
zoveel heroïne dat het effect fataal is.
Brinkman zegt dat die theorie niet
voldoet, omdat als twee mensen de
zelfde hoeveelheid heroïne hebben ge
bruikt, er vaak maar één overlijdt.
Soms blijkt bij lijkschouwing dat het
om een zeer kleine hoeveelheid gaat,
die op zichzelf de dood niet zou kun
nen veroorzaken. Maar het is slechts
zelden dat grondig onderzoek wordt
gedaan naar de overlijdensoorzaak:
een spuit en heroineresten zijn meestal
voldoende bewijslast.
Toch is uit het schaarse onderzoek ge
bleken dat het veelal combinaties met
andere stoffen zijn die de dood tot ge
volg hebben. Van combinaties met
medicijnen is niet zoveel bekend,
maar wel is bijvoorbeeld duidelijk dat
heroïne en alcohol een dodelijk effect
kunnen hebben ook al zijn beide stof
fen in kleine hoeveelheden ingeno
men. Alcohol en heroïne versterken
niet alleen eikaars verdovende en
ademhalingsremmende werking, maar
ook het braakopwekkende effect,
waardoor een gebruiker stikt.
FOSSIELE RESTEN VLIEGEND
REPTIEL
In Sinuiji, in het westen van Noord-Ko-
rea, zijn de naar schatting 150 miljoen
jaar oude fossiele resten gevonden van
een Pterodactylus. Het is voor het eerst
dat een defgelijk fossiel in Aziè is aange
troffen. Het gevleugelde dier had een
kort lichaam en een lange staart.
De vondst zou aantonen dat de Ptero
dactylus in Korea veel eerder voorkwam
dan in andere gebieden. De Pterodacty
lus is een uitgestorven geslacht van vlie
gende reptielen uit de orde Pterosauria.
Deze groep wordt gevormd door de eni
ge reptielen die ooit gevlogen hebben.
Fossiele overblijfselen van de Pterodac
tylus zijn onder meer gevonden in afzet
tingen uit de Boven-Jura en Onder-Krijt
van Europa en Oost-Afrika.
ONDERZOEK NAAR KWEKEN VAN
HUID
Het Academisch Ziekenhuis in Leiden
en het Brandwondencentrum in Bever
wijk onderzoeken momenteel de moge
lijkheden van een Amerikaanse vinding
om buiten het lichaam om menselijke
huid te maken. Volgens brandwonden
specialist dr. R. Kreis van het ziekenhuis
in Beverwijk gaat het om een „potentieel
waardevolle ontwikkeling", die echter
nog niet verder is dan het experimentele
stadium. Met behulp van een klein stuk
je huid van een patiënt is het mogelijk
gebleken buiten het lichaam grote lap
pen huid te kweken. Of de huid, die op
die manier tot stand is gekomen, ook
werkelijk bruikbaar is voor transplanta
tie is nog niet helemaal duidelijk.
Proeven bij patiënten hebben volgens
Kreis uitgewezen dat de transplantatie
lang niet altijd succesvol is. Bij een pa
tiënt bleek de „kunstmatig" gekweekte
huid echter een belangrijke bijdrage aan
het herstel te leveren. Volgens Kreis is er
nog veel onderzoek nodig voordat de
nieuwe techniek op grote schaal toepas
baar is: De ziekenhuizen presenteren
hun onderzoeksresultaten over een
maand op een congres voor huidartsen
in Leiden.
