Ik kan
de polio
krijgen.
Prijs struikelblok
in paspoort-debat
VVD-flirt
met PvdA
voorlopig
ten einde
CDA: GEEN CENT MEER
VVD: IETSJE DUURDER
PVDA: ONDERZOEK
Afslanken overheid
kost Den Haag
12.000 banen
Onderwijzers vinden
Engels en spelling
niet zo belangrijk
Basisonderwijs krijgt
zeker geen eindexamen
Giro 604020.
Groter aantal gegadigden Indisch verzetspensioen
BINNENLAND
EeidóeQowuvnt
WOENSDAG 1 APRIL 1987 PAGINA S
VOORHOEVE WIL GEEST
WEER IN DE FLES
Nieuwe richtlijnen
hulp slachtoffers
DEN HAAG Met ingang van vandaag
kunnen slachtoffers van misdrijven wet
telijk aanspraak maken op een aantal
vastomschreven rechten.
Voortaan behoort het tot de taak van de
politie om slachtoffers uitdrukkelijk te
vragen of zij een schadevergoeding wen
sen en op de hoogte willen worden ge
houden van het verloop van de strafver
volging. Dit volgt uit de richtlijnen van
het ministerie van justitie inzake slach
tofferhulp (de zogenoemde Vaillant-
richtlijnen). Ze worden uitvoerig be
schreven in de brochure „Slachtoffer
van een misdrijf en dan?", die het mi
nisterie van justitie in samenwerking
met het Landelijk Buro Slachtofferhulp
heeft opgesteld.
Financiële chaos op Aruba
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Op Aruba is sprake van een finan
ciële chaos. Een accountant van het ministerie van
financiën zegt dit in een rapport over de financiële
situatie op het eiland.
Juist vandaag is de Arubaanse premier Eman in ons
land aangekomen, mede om meer financiële hulp
van het kabinet en de Tweede Kamer los te weken.
Eman zal morgen in de Tweede Kamer over de be
vindingen van de accountant van Financiën kritisch
worden ondervraagd.
In het rapport komen de volgende zaken aan de
orde:
een achterstand bij het innen van belastingen;
dubieuze leningen aan derden;
een begrotingsoverschot in 1986, dat eigenlijk een
tekort was;
een adminsitratieve chaos in het hele overheidsap
paraat, waardoor een goed financieel beleid onmoge
lijk is.
Vervangings
maatregel zieke
leerkrachten
gaat verdwijnen
DEN HAAG De vervan
gingsmaatregel in het basison
derwijs - zieke leerkrachten
worden de eerst twee dagen
niet vervangen - gaat verdwij
nen. Er wordt op het ministe
rie gezocht naar alternatieven,
zo heeft minister Deetman gis
teravond in AVRO's Televi-
zier verklaard. De minister gaf
toe dat de maatregel in het ba
sisonderwijs „nadelige effec
ten" heeft. De vervangings
maatregel in het voortgezet
onderwijs werkt echter goed.
Bejaarde
vrouw
gewurgd
UTRECHT Sec-
tie heeft uitgewe
zen dat de 76-jarige
mevrouw Stok-
Van Maarsenveen
die maandagavond
dood in haar flat in
Utrecht werd aan
getroffen, door
wurging om het le
ven is gebracht. Ze
is vermoedelijk
maandagmiddag
overleden. Dader
en motief zijn nog
onbekend.
DEN HAAG VVD'ers
die openlijk speculeren
over een coalitie met de
PvdA „dienen het belang
van hun partij niet". Dit
heeft VVD-voorman Joris
Voorhoeve gisteren ge
zegd na een fractiediscus
sie, waar met nadruk
werd vastgesteld dat coa
litievorming met de PvdA
„voorshands" niet waar
schijnlijk is.
„In eerste instantie moeten
wij proberen van de huidige
coalitie met het CDA een
succes te maken", aldus
Voorhoeve. Desgevraagd
verklaarde hij dat zijn ver
maning ook gericht is tot li
beralen buiten politiek Den
Haag. Henk Vonhoff bijvoor
beeld, de Groningse commis
saris der Koningin, die de
laatste tijd een aantal keren
een socialistisch-liberale coa
litie heeft bepleit, zal de con
clusies van het fractieberaad
op zijn huisadres toegestuurd
krijgen.
Volgens sommige VVD'ers
probeert Voorhoeve daarmee
de geest terug te stoppen in
de fles waaruit hij hem zelf
ruim twee weken geleden
heeft bevrijd. Het was de
fractievoorzitter die twee da
gen voor de statenverkiezin
gen in het Brabantse Haaren
de uitspraak deed dat zijn
partij in het „midden" thuis
hoorde en dat zij zich dus
niet door het CDA naar
rechts moest laten drukken.
In een toelichting verklaarde
Voorhoeve toen dat samen
werking met de PvdA wat
hem betreft niet uitgesloten
was, zij het dat de kans daar
op volgens hem wel afhan
kelijk was van een verdere
koers verlegging van de
PvdA.
„Echte" liberalen als Von
hoff en Geertsema, oud-com
missaris van Gelderland,
vatten dit op als een sein om
weer eens hartstochtelijk te
gaan pleiten voor een coalitie
met de socialisten. Ook leden
van de Tweede-Kamerfrac
tie voelden zich toen vrij
openlijk over andere samen
werkingsverbanden te gaan
praten.
Geleidelijk aan zou daardoor
het beeld zijn ontstaan dat de
VVD zich drukker maakte
r een mogelijke toekom
stige coalitie dan over de
huidige samenwerking met
het CDA. Grote delen van de
achterban snapten er niet
veel meer van en hier en
daar begon al openlijk gemor
en gepraat over „dan maar
overstappen naar Lubbers".
Voor Voorhoeve was dit alles
reden in te grijpen. „Naden
ken over coalitievorming is
toegestaan; er mogen alleen
geen verklaringen namens
de fractie meer over worden
fgegeven," aldus Voorhoe-
Dit betekent overigens niet
dat een coalitie met de PvdA
voor de VVD van de baan is.
De liberalen zullen zich
daarop bezinnen als het ka
binet Lubbers-2 aan het eind
van de rit komt en er een
nieuw verkiezingsprogram
ma moet worden samenge
steld.
DEN HAAG De prijs
van het nieuwe paspoort
wordt een van de strui
kelblokken in het lang
verwachte paspoortdebat
volgende week. De
CDA'er Van Weezei zegt:
„De huidige prijs is de
uiterste grens". De
PvdA'er De Visser vindt
de prijs sowieso veel te
hoog en wil eerst nader
onderzoek. De VVD'er
Wiebenga zegt: „Ietsje
duurder mag in ruil voor
de fraudebestendigheid".
En wat zegt staatssecretaris
Van der Linden van buiten
landse zaken? „Als men be
reid is twee tientjes neer te
leggen voor wielreflectoren
op de fiets, dan mag ik toch
wel een paar gulden extra
vragen voor een veilig, frau
debestendig paspoort? Ik
hoop met de prijs die de bur
ger moet betalen goed onder
de honderd gulden te blijven,
dus iets meer dan wat nu be
taald moet worden". -
De Visser heeft geen enkel
vertrouwen in de moeilijk te
doorgronden aanpak waar
voor gekozen is, door drie ge-
renommeeerde bedrijven het
paspoort te laten maken op
basis van een grotendeels ge
heim contract. Het liefst zag
hij dat de Kamer eensgezind
een mini-onderzoek zou uit
voeren om erger te voorko
men. De geplande invoe
ringsdatum van 1 januari
1988 kan volgens hem toch
niet meer gehaald worden,
zodat niemand bang hoeft te
zijn voor enig tijdverlies.
Schei uit!
Van der Lindens partijgenoot
Gualthérie van Weezei
(CDA) maakt van zijn hart
geen moordkuil. „Een mini-
onderzoekje? Oh, asjeblieft
niet zeg! Schei uit! Als we dat
gaan doen, zitten we in het
jaar 2000 nóg met die pas
poorten te rommelen".
Maar helemaal ongelijk heeft
De Visser naar zijn mening
niet. „Er blijven natuurlijk
nog wel een paar vragen
over", voegt hij eraan toe,
„en daarop willen we volgen
de week in het debat met
Van der Linden een ant
woord hebben". Wiebenga
(VVD) valt hem daarin glo
baal bij. Welke vragen zijn
dat?
Om te beginnen is er kamer
breed twijfel aan de distribu
tie van het nieuwe paspoort.
Want hoe krijgt de burger
straks een nieuw paspoort?
Hij gaat naar het gemeente
huis en vraagt een paspoort
aan. De gemeente (eigenlijk
de burgemeester) brengt dat
verzoek over aan de nog te
bouwen paspoortfabriek die
onder controle staat van het
ministerie van buitenlandse
zaken. Als alles in orde is be
vonden, vertrekt 24 uur later
vanaf de fabriek een gepant
serde bestelautd die het pas
poort naar de betrokken ge
meente brengt. Die operatie
moet binnen 48 uur gereed
zijn, want uitgangspunt van
Van der Linden is dat de ser
vice door de bank genomen
minstens gelijk moet blijven.
Circa zeventig gemeenten
kennen weliswaar de nog
snellere klaar-terwijl-u-
wacht-service, maar bij alle
andere duurt de aanvraag
van een nieuw paspoort
meerdere dagen. „Hoe effi
ciënt is dat eigenlijk? Als er
straks zo'n gepantserd autoo
tje met één paspoort naar
Kloosterburen moet rijden, is
het toch logisch dat de distri
butie peperduur wordt?",
meent De Visser.
Dure grap
Gualthérie van Weezei: „Het
wordt wel een dure grap, ja.
Ook al maken we het voor
kinderen en jongeren wat
goedkoper, in een gezin met
een paar kinderen kan de
aanschaf van nieuwe pas
poorten toch behoorlijk oplo
pen. Daar moeten we voor
oppassen. Ik zeg dit: voor mij
is de prijs zoals die nu is, de
uiterste grens".
Die prijs schommelt rond de
tachtig gulden. Als dat zo zou
blijven, zou het rijk in het
begin dan maar met minder
leges genoegen moeten ne
men om de fabriek de gele
genheid te geven gemaakte
researchkosten terug te ver
dienen. Later, als de fabriek
door de zwaarste kostencij-
fers heen is, kunnen de leges
omhoog. De eindprijs voor de
burger blijft dan onveran
derd. Wiebenga voelt daar
wel wat voor.
Van der Linden wil zich niet
binden aan het bedrag van
circa tachtig gulden. „Dat zou
mooi zijn, maar ik denk dat
we in elk geval goed onder
de honderd gulden blijven,
dus iets boven de prijs die we
nu betalen moeten. Zeg ne
gentig gulden".
Behalve de distributie en de
'prijs, is er nog een derde
punt, dat volgende week in
het debat een rol zal gaan
spelen. Dat is de bouw van
de paspoortfabriek door KEP
BV. Voorheen stond die af
korting voor het consortium
van Kodak in Odijk, drukke
rij Elba in Schiedam en Phi
lips, die voor deze gelegen
heid een samenwerking zijn
aangegaan. Maar nu staat
KEP voor Kenmerk en Per
sonificatie. De naam alleen al
ligt De Visser zwaar op de
maag, temeer omdat Neder
land nog steeds geen behoor
lijke bescherming van de pri
vacy kent. Verder laat vol
gens De Visser Buitenlandse
Zaken geen gelegenheid on
benut de invoering van het
nieuwe paspoort erdoor te
drukken. „Buitenlandse Za
ken blijft de indruk wekken
dat er van alles met Kodak,
Elba en Philips onderhands
geregeld is. Dat is een kwalij
ke zaak".
Van der Linden: „Ik ben blij
dat De Visser zich ongerust
maakt. Voor een onderzoek,
zoals hij gevraagd heeft, voel
ik niets. Is ook niet nodig,
omdat we al heel ver zijn. De
invoeringsdatum van 1 janu
ari '88 halen we; we zitten
nog steeds op schema. De fi
nanciering van de fabriek is
wel degelijk rond, al beweert
De Visser van niet. Over de
vestigingsplaats hebben we
een onafhankelijk advies ge
vraagd van de Nederlandse
Middenstands Bank. Zolang
de fabriek er nog niet is, pro
duceren we bij Elba in Schie
dam. En wat de distributie
betreft, mag ie er gerust van
uitgaan dat de ritten van de
bestelwagens per computer
zo efficiënt mogelijk zullen
worden uitgekiend".
ED FIGEE
Pythoneieren
De vier meter lange python-moeder in het Noorder Dierenpark in
Emmen bewaakt nu nog zelf haar eieren. De afgelopen dagen
hebben twee rotspythons van deze dierentuin in totaal 32 eieren
gelegd. De broedtijd van de eieren is twee en een half tot drie
maanden. Medewerkers van het dierenpark stoppen deze eieren,
die een hele zachte schil hebben, zo snel mogelijk in een couveu
se omdat er grote kans is dat de andere slangen uit de kooi de
eieren kapot drukken.
SUSKE EN WISKE DE JOLIGE JOFFER
(c) Standaard Ultflovorlj/Wavary F
DEN HAAG De voor
genomen afslankingsope
ratie bij de overheid heeft
funeste gevolgen voor de
Haagse regio. Bij het giste
ren in de Tweede Kamer
gehouden debat over die
afslanking wees het
PvdA-kamerlid Alders op
„de vergaande effecten
van een gigantische ope
ratie, die zijn gelijke niet
kent".
Alders rekende voor dat de
vermindering van het aantal
ambtenaren bij de overheid
voor de Haagse regio een ver
lies van 12.000 arbeidsplaatsen
betekent. Daarmee, zo luidde
zijn conclusie, wordt fors inge
grepen in de arbeidsmarkt van
dit gebied. Alders vroeg minis
ter De Koning (Binnenlandse
Zaken) of het kabinet met Den
Haag overleg wil plegen over
de gevolgen van de afslanking
en over de wijze waarop daar
aan het hoofd kan worden ge
boden. Alders drong in dit ka
der aan op versterking van de
Haagse infrastructuur.
B en W van Den Haag hebben
in een brief aan kamervoorzit
ter Dolman al voorgesteld de
atv verder door te voeren om
zo een te groot verlies aan ba
nen te voorkomen. Den Haag
vindt ook dat het Rijk alle
kosten voor het verlies aan ar
beidsplaatsen in de regio op
zich moet nemen, onder meer
door de werkgelegenheid in
bedrijven te stimuleren.
De afslanking is gericht op
vermindering van net aantal
rijksambtenaren met ongeveer
drie procent per jaar. Deze
operatie, onder het motto
„minder maar beter", leidt tot
lagere uitgaven tot een bedrag
van 1 miljard gulden. Doel er
van is tweeerlei: bezuiniging
en kwaliteitsverbetering. De
regeringsfraties CDA en VVD
stemmen in grote lijnen met
de voorliggende plannen in.
Het CDA-kamerlid Paulis
vindt de afslanking volstrekt
nodig en noemt de operatie
niet alleen technisch, maar
ook sociaal aanvaardbaar.
ONTEVREDEN OVER BASISONDERWIJS
(Van onze
onderwijsredactie)
HILVERSUM Ouders
met kinderen op de basis
school zijn grotendeels te
vreden over het basison
derwijs; leraren van de
brugklassen zijn dat in
veel mindere mate.
Slechts 40 procent van de
coördinatoren van brug
klassen vindt dat de basis
school goed voorbereidt
op de middelbare school,
terwijl een kwart van de
leraren ronduit ontevre
den is. Er zijn bovendien
grote kwaliteitsverschil
len tussen de basisscholen.
Dit blijkt uit een onderzoek,
dat in opdracht van het CITO
(het Centraal instituut voor
toetsontwikkeling) is verricht
onder ouders van schoolgaan
de kinderen, leerkrachten van
de hoogste klassen basisonder
wijs en leraren van de brug
klassen in het voortgezet on
derwijs. De peiling, uitgevoerd
door het bureau InterView
van Maurice de Hond, werd
bekend gemaakt op het twee
daagse congres over basisvor
ming in het basisonderwijs, dat
gisteren en vandaag in Hilver
sum plaatsvond.
Wat de vakkenkeuze betreft
denken ouders en leraren zeer
verschillend. Slechts vijf pro
cent van de brugklasdocenten
en maar twee procent van de
ondervraagde onderwijzers
vindt Engels van belang voor
de basisschool; bij de ouders is
dat 33 procent.
De waardering voor spellen
loopt eveneens sterk uiteen:
maar 13 procent van de onder
vraagde leerkrachten in de
hoogste klassen van het basis
onderwijs hecht waarde aan
dat vak; bij de ouders is dat
maar liefst 45 procent. Aan
wereldoriëntatie, godsdienst
en expressievakken willen zo
wel leraren als ouders minder
tijd besteden. Voor taal en re
kenen moet daarentegen meer
lestijd worden vrijgemaakt.
Restgroep
Opvallend is dat lbo-leraren
het meest ontevreden zijn over
het basisonderwijs: maar 32
procent vindt de basisschool
een goede voorbereiding, bij
de vwo-brugklasdocenten is
dat 37 procent. Alleen mavo
docenten vinden in meerder
heid (55 procent) dat de basis
school voldoet. Uit enkele in
het rapport opgenomen citaten
blijkt dat veel lbo-leraren vin
den, dat de basisschool te wei
nig doet aan de opvang van
zwakke leerlingen: „Eigenlijk
worden de leerlingen niet
voorbereid op het lbo Het is
een restgroep van leerlingen
die nergens anders terecht
kunnen... Het komt voor dat
leerlingen bij ons komen met
een grote achterstand, eenvou
dig omdat ze niet meer gehol
pen werden en omdat toch
verwacht werd dat ze naar het
lbo zouden gaan"
HILVERSUM Het is
beslist niet de bedoeling,
dat de basisschool in de
toekomst wordt voorzien
van een soort eindexa
men. Wel moeten er eind-
niveau's (eindtermen) ko
men, die elke school in ie
der geval aan de leerling
moet kunnen aanbieden.
Ze zullen ook deel uitma
ken van de kwaliteitsei
sen die aan het basison
derwijs zullen worden ge
steld.
„In geen geval wordt beoogd
in het basisonderwijs een eind
examenregeling in te voeren",
zo betoogde directeur-generaal
De Haan, die onderwijsminis
ter Deetman gisteren verving
tijdens de eerste dag van het
congres in Hilversum over
„basisvorming in het basison
derwijs". Deetman verwacht
dat die eindtermen voor het
basisschool over tien jaar, bij
de invoering van de basisvor
ming in het voortgezet onder
wijs, in de wet kunnen worden
opgenomen.
Enkele onderwijsdeskundigen,
die op het congres aan het
woord voerden, vonden dat de
regeling voor de eindtermen
wel erg vrijblijvend is. Meer
dan een richtsnoer wil de mi
nister de scholen niet opleg
gen.
Prof.dr. K.B. Koster uit Gro
ningen zei überhaupt weinig
heil te verwachten van de
eindniveau's. Het zal naar zijn
mening niet leiden tot een
verhoging van de leerpresta
ties: „Daarvoor is in veel ge
vallen uitbreiding van de leer
tijd noodzakelijk". Zijn collega
De Klerk pleitte vanochtend
voor duidelijke eindniveaus,
waar elke school zich aan
moet houden: „Dat is met
name belangrijk voor de aan
sluiting tussen basis- en voort
gezet onderwijs".
Wat wij elkaar in Nederland wel 'ns toewensen, is realiteit voor Saïdon.
Hij woont in West-Afrika. Daar, waar kinderen nog écht de polio krijgen.
Of tyfus, kinkhoest en erger. Stichting Redt de Kinderen (Nederland) en
Unicef gaan daar samen iets aan doen met een groot vaccinatieproject
Dat lukt ons alleen met uw hulp. Geef, en laat Saïdon niet de polio krijgen.
Help het inentingsproject van Stichting
Redt de Kinderen (Nederland) en Unicef.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Het aantal
personen dat in aanmerking
komt voor een Indisch ver
zetspensioen wordt binnenkort
uitgebreid. Minister Brinkman
(WVC) zal een besluit daartoe
morgen officieel afkondigen in
de Staatscourant. De uitbrei
ding van de kring van gega
digden kost de staat naar
schatting 1,8 miljoen per jaar
extra.
Een pensioenuitkering op
grond van de Wet Buitenge
woon Pensioen Indisch Verzet
wordt voortaan ook verleend
van personen die behoorden
tot net Koninklijk Neder-
landsch-Indisch Leger (KNIL)
en die na de capitulatie van
het KNIL in groepsverband de
strijd tegen de Japanners heb
ben voortgezet
Personen of nabestaanden
van personen die, anders dan
in militair verband, tussen 8
december 1941 en 8 maart 1942
sabotage-acties hebben ge
pleegd tegen strategische ob
jecten (olie-installaties e.d.) en
in verband daarmee door de
Japanners zijn mishandeld of
gedood.
Personen of nabestaanden
van personen die zich vanuit
het bezette voormalige Neder-
landsch Indië naar geallieerd
gebied hebben begeven om
van daaruit de strijd tegen de
bezettende macht voort te zet
ten.
