Lionel Richie
overrompelend
tyatdmiteF}
opmndm
„Operadirigent
moet vooral
flexibel zijn"
STEUN
ONS
WERK
Uitstekende uitvoering van „Svaté Ludmila
Van Goghmuseum niet
blij met reeordprijs
Zonnebloemen"
voor
Vernieuwd Prazak-kwartet speelt adembenemend
Onbekende
Vermeer
ontdekt
gehandicapten
kunnen vaak
dan-velen
denken
KUNST
fieidieSommit
WOENSDAG 1 APRIL 1987 PAGINA 14
9?
Uitvoering van het oratorium „Svató
Ludmila" van Antonin Dvorak door
de C.O.V. „Scheveningen", de zang
koren „Deo Sacrum" Poeldijk, het
Residentie Orkest en de solisten
Hillary Reynolds, Margareth Boun
ders, Hein Meens en Hans Zomer,
het geheel o.l.v. Jos Vranken. Nieu
we Kerk, Den Haag.
Dirigent Jos Vranken had
groot gelijk met zijn bewering
dat het oratorium „Svata Lud
mila" van Antonin Dvorak
een meesterwerk is. Maar wat
een karwei voor het koor, ze
ker bij een vertolking in de
originele Tsjechnische taal zo
als gisteravond door de C.O.V.
„Scheveningen" en de zangko
ren „Deo Sacrum" Poeldijk.
Vocale oecumene, dat samen
gaan van beide koren. Jos
Vranken kent zijn vak en wie
hem gisteravond in de Nieuwe
Kerk bezig zag en het klin
kend resultaat beluisterde
kwam onder de indruk van
zoveel zeggingskracht, van zo
veel warmbloedige muzikali
teit.
„Ik ben er zeker van dat het
publiek blij en opgewekt naar
huis gaat" zei Jos Vranken en
voor die blijheid en opgewekt
heid was alle reden, want
Dvorak schreef een stuk ver
rukkelijke muziek. Het was
alsof Vranken vanaf de eerste
tonen geweldige poorten open
duwde waaruit éen lange golf
van wonderschone melodieën
naar buiten stroomde. Een
verkwikkende beek waar het
zonlicht in weerkaatste, een
verademing. Inderdaad mu
ziek om lyrisch van te worden.
De kunstwethouder Verduyn
Lunel spreekt in zijn nota
„Impulsen" van „stimulerend
en enthousiasmerend, met
prioriteit aan het gedurfde".
De uitvoering van „Svaté
Ludmila" mag gedurfd ge
noemd worden, meer nog, het
was een artistieke daad van
betekenis. Het publiek her
kende die daad, de Nieuwe
Kerk puilde uit en enkele mu
ziekliefhebbers met uithou
dingsvermogen moesten blij
ven staan. Zulk een amateuris
tische kunstbeoefening voor
ziet inderdaad in een behoefte.
De wethouder spreekt ook van
„verhoogde inzet en een ver
betering van de kwaliteit van
de uitvoeringen." Jammer dat
hij gisteravond niet in de
Nieuwe Kerk aanwezig was,
hij werd bij dit concert op zijn
wenken bediend. „Schevenin
gen" en „Poeldijk" hebben
voortreffelijk werk geleverd,
het Residentie Orkest wist
zich geïnspireerd door Dvorak
én door Vranken en de solis
ten sloten zich hierbij uitste
kend aan. Die sopraanpartij is
natuurlijk weggelegd voor zo'n
grote Slavische stem, maar Hi
lary Reynolds maakte zeer
veel indruk. Voor de overige
solisten is een kleinere rol
weggelegd maar ook Marga
reth Beinders, Hein Meens en
Hans Zomer wisten uitstekend
te voldoen. Met een dergelijk
concert valt het niet moeilijk
te blijven geloven in de taak
en de toekomst van de ama
teuristische muziekbeoefening.
ADRIAAN HAGER
Kunstschilder
André Marsaing
(62) overleden
PARIJS De Franse kunst
schilder André Marsaing is op
62-jarige leeftijd in Parijs aan
leukemie overleden. André
Marsaing, befaamd om zijn
grote doeken in zwart en wit,
was een van de belangrijkste
naoorlogse abstracte schilders.
Hij was geboren in Toulouse
en maakte ook etsen en colla
ges. Links geëngageerd liet
Marsaing de traditionele com
merciële circuits grotendeels
links liggen en werkte abstrac
ter naarmate zijn carrière zich
ontwikkelde. Marsaings werk
is opgenomen in een aantal
musea over de hele wereld.
Ischa Meijer
steelt show
inMacbeth
De Salon: „Macbeth" van William
Shakespeare. Regie: Edwin de Vries.
Met Titus Muizelaar, Lineke Rijx-
man, Jules Hamel en o.a. Ischa Meij
er. Koninklijke Schouwburg, Den
Haag, dinsdag 31 maart.
In „Macbeth" van De Salon
wordt toneelgespeeld, dat is
duidelijk. Regisseur Edwin de
Vries laat de uitstekende ac
teur Titus Muizelaar geen echt
wrede, brute Macbeth vertol
ken, maar maakt hem een zich
in die rol inlevend knulletje.
Een anti-Shakespeare wordt
onthuld. Ischa Meijer steelt de
show in een bijrol als poort
wachter.
Als een heel intelligente regis-
sèur als Edwin de Vries het
programmaboekje volplempt
met gegevens over voorgaande
Macbeth-voorstellingen en
Frans Strijards' „Hensbergen"
citeert, moet er wat aan de
hand zijn. Alle Shakespeares
gaan over het leven en over
toneelspelen. De Salon levert
commentaar op alle Macbeths.
Het drama van de moordende
krijgsman Macbeth, die het tot
koning brengt en dan uit angst
zijn beste vriend Banquo ver
moordt, bergt veel potentiële
regie-vondsten in zichzelf. De
Vries brengt die niet. Die
prachtige zin van de heksen in
„Macbeth", „tot het woud van
Birnham optrekt naar Dunsi-
nane" wordt bij de Salon vrij
wel genegeerd. De laatste
strijd van Macbeth tegen Mac
duff, die niet door een mens
werd gebaard, want door de
keizerssnede verlost, vindt
niet plaats. Het decor sugge
reert wat losse rotsblokken.
Doffe trommels worden ge-
lüidscomposities genoemd.
De Salon speelt „Macbeth" als
kinderstuk. Muizelaar krijgt
uiteindelijk een houten
zwaardje, zijn uitbarstingen
van wanhoop en slapéloosheid
zijn gelijk aan het tantrum van
een jochie van vier. Lineke
Rijxman zou zijn wrede zusje
van acht kunnen zijn. Samen
beramen ze de moorden. Als
een spelletje.
Het optreden van Ischa Meijer
is van een heel andere orde.
Theater is het, werken op ef
fect. Wat verder aan deze
„Macbeth" ontbreekt, zit sa
mengebald in de twee scènes,
waarin Meijer excelleert. Hij
geeft als poortwachter stu
wend zijn commentaar op de
decors, de kostuums, de be
spottelijke geluidscomposities
van Henk van der Meulen en
de voorstelling. Een paar grap
pen, pats boem, en weg is hij
weer.
De spelers die in plastic pak
ken met ingebouwd juk over
het toneel rommelen en Sha
kespeare spelen, konden me
gestolen worden. Zou Meijer
nog terugkomen Ja. Beter
dan de holle tromslagen van
Van der Meulen, de prima
Banquo van Jules Hamel, de
klasse die wij van Titus Muize
laar en Lineke Rijxman ken
nen, stond hij er weer. Met een
bijl in de hand en een strop
om de hals. Klaar om het bos
om te hakken dat de onder
gang betekent van Macbeth.
Hij is het symbool van de
moord op deze Shakespeare,
namens regisseur Edwin de
Vries.
PETER SNEL
Minister feliciteert
Fons Rademakers
DEN HAAG Minister
Brinkman van WVC heeft gis
teren Fons Rademakers per te
legram gelukgewenst met de
toekenning van een Oscar-on
derscheiding voor zijn film
„De Aanslag". De tekst van
het telegram luidde als volgt
„Proficiat met Oscar. Dank
voor geweldige stimulans voor
Nederlandse film. Brinkman
WVC".
Concert Lionel Richie ondersteund
door zeven man tellende groep.
Ahoy' Sportpaleis, Rotterdam. Her
halingen: vanavond, 12, 13 en 14
Als je, zoals Lionel Richie, in
staat bent om de hits uit je
mouw te schudden, komen er
weinig nummers óp je elpees
te staan, die niet in de top
veertig belanden. De eerste
van vijf shows gisteravond in
het Ahoy' Sportpaleis in Rot
terdam werd dan ook een gre
atest hits-feestje. Het sterke
materiaal en de overrompelen
de klasse van de Amerikaanse
superster Richie stonden borg
voor een wervelende show, die
weliswaar geroutineerd op de
planken werd gezet, maar
vooral uitblonk in vocaal en
muzikaal opzicht.
Al direct aan het begin van
het bijna een uur en drie
kwartier durende concert trok
Richie een truccendoos open,
die vooral de toch sobere vi
suele kant wat moest opfleu
ren. Een door onzichtbare
handen bespeelde piano liet
het intro van „Hello" horen en
toen de spanning tot het maxi-
muum was opgevoerd, zong
Richie buiten beeld „Hello, is
it me you're looking for" (ben
je naar mij op zoek) en weer
klonk gegil toen de zanger
zich liet zien.
In de minuten die volgden,
bracht Lionel Richie éen men
geling van up-tempo nummers
en ballads en vond hij een
massaal gehoor aan zijn zijde,
die elke (vaak swingende) be
weging van de zanger adem-
De ex-Commodore bracht een
mengeling van nummers die
op zijn drie solo-elpees is terug
te vinden, stak ze vaak in een
interessant muzikaal jasje,
maar greep ook terug naar zijn
Commodores-periode met een
funky-nummer als „Brickhou-
had hij een zevental stermuzi
kanten om zich heen verza
meld. Ze speelden een strakke
set, waarbij vooral de gitaarso-
li uitblonken. Hoewel de muzi
kanten regelmatig de schijn
werpers op zich gericht zagen,
bleef Lionel het ijzersterke
middelpunt, die zijn groep als
een dirigent door het afwisse
lende muzikale landschap loot-
ste. Met alle gemak van de we
reld verdeelde hij zijn tijd tus
sen het zingen van zijn hits en
het bespelen van de steeds be
wegende piano, die na iets
meer dan een half uur, feilloos
uit het zicht verdween om la
ter plotseling weer uit het po*
dium te worden getild.
Hoewel Richie zei aan zijn
hartconditie te moeten den
ken, trok hij alle registers
open en vond Rotterdam al
snel in vuur en vlam. „Sail
On" kreeg een snelle uitvoe
ring terwijl „Truly", „You
Are" en Three Times A Lady"
in medley-vorm over het in
middels uitzinnige publiek
Lionel Richie: mengeling van up-tempo nummers en ballads.
werden uitgestrooid. Een bloe
menregen was halverwege het
concert de dank van het pu
bliek en een stotterende Lio
nel liet weten, dat het de
mooiste dankbetuiging was,
die hij zich kon wensen om
vervolgens op humoristische
wijze te laten weten, dat hij na
het concert een bloemenwin
kel zou openen.
Applaus
Na een ovationeel applaus
bracht hij samen met de aan
trekkelijk ogende zangeres
Vicky, die over een gouden
stem bleek te beschikken,
twee duetten „Love Will Con
quer All" en „Endless Love".
De enige kritiek die je zou
kunnen hebben op de show
van de al wat kalende Richie,
die er duidelijk zelf heel veel
plezier in had, waren de pak
ken die hij droeg. Muzikaal en
vocaal stond zijn programma
echter als een onverwoestbaar
huis, die om een herhaling
vraagt. Misschien zei Lionel
Richie daarom wel: „Tot mor-
Voor een uitgebreide agen
da, ook voor de komende
dagen, raadplege men
„UIT", de gratis wekelijkse
bijlage van deze krant.
ff?
ALPHEN AAN DEN RIJN EURO
CINEMA I (Van Boetzelaerstraat 6,
tel. 01720-20800): Iris (12); 18.45,
21.30. wo. ook 13.45. EUROCI
NEMA II: Flodder (al); 18.30, 21.15.
wo. 13.30. EUROCINEMA III:
Dutch treat (al); wo. 13.45. Blonde
Dolly (16); 18.30, 21.15. EURO
CINEMA IV: No mercy (12); 18.30,
21.00. De speurneuzen (al); wo.
14.00.
LEIDEN LUXOR (Stationsweg 19.
tel. 071-121239); No mercy (12);
19.00, 21.15. De speurneuzen (al);
wo. 14.30. LIDO en STUDIO
(Steenstraat 39, tel. 124130): Iris
(12); Children of a lesser god (al);
A Room with a view (16); Crocodi
le Dundee (al); Flodder (al); 14.30,
19.00, 21.15. TRIANON (Bree-
straat 31, tel. 123875): Dutch treat
(al); wo. 14.30. Fields of honor
(12); 14.30, 19.00, 21.15. wo. niet
om 14.30. REX (Haarlemmer
straat 52, tel. 071-125414); Mati
nee Idol (18); 18.30, 21.15.
NOORDWIJK LIDO THEATER
(Pr. Bernhardstraat 56, tel. 01719-
12800): Blonde Dolly (12); ma. dl.
21.15. Ruthless people (al); ma. dl.
19.00.
KATWIJK CITY THEATER I
(Badstraat 30, tel. 01718-74075):
Blonde Dolly (12); wo. 14.45,
19.00, 21.15. ma. di. 19.00, 21.15.
CITY THEATER II: Flodder (al);
tijden zie City I. CITY THEATER
III: Attack Force Z (12); tijden zie
City I. CITY THEATER IV: Evil
dead (16); tijden zie City I wo. niet
om 14.45). Circus op stelten (al);
wo. 14.45.
VOORSCHOTEN GREËNWAY (tel.
01717-4354): De aanslag (al); ma.
t/m wo. 20.15.
zo. 15.45.
KINDERVOORSTELLING
Assepoester; wo. 14.00. Thomas
en senior op het pad van bruto
Berend; wo. 15.45.
WASSENAAR ASTRA (tel.
01751-13269): Fantasia (al); wo.
14.00. ma. di. wo. 20.00.
DEN HAAG* ASTA 1 (Spui 27. tel.
463500): The fourth protocol (16);
14.00, 19.00, 21.30. ASTA 2:
Crocodile Dundee (al); 14.00.
18.45, 21.15. ASTA 3: Peggy
Sue got married (al); 19.00, 21.30.
e BABYLON 1 (Winkelcentrum Ba- o
bylon, tel. 471656): Children of a
lessor God (al); 14.00, 18.45,
21.15. BABYLON 2: Blonde Dol
ly (16); 14.00. 19.00, 21.30. BA-
BYLON 3: The fly (al); 14.00, 18.45, 0
21.15. CINEAC 1 (Buitenhof 20,
tel. 630637): No mercy (12); 14.00,
18.45, 21.30. CINEAC 2: The co-
lor of money (al); 14.00, 18.45,
21.30. ma. dl. ook 14.00. CINE-
AC 3: Field of honor (12); 18.45,
21.30. ma. dl. ook 14.00. EURO-
CINEMA (Leyweg 910, tel. 667066):
Iris (12); wo. 19.00, 21.30. overige
dagen 16.00, 20.00. METROPO-
LE 1 (Carnegielaan, tel. 456756):
Iris (12); 14.00, 18.45, 21.30.,,
METROPOLE 2: Round mid
night (al); 14.00. 18.45, 21.30.
METROPOLE 3: A room with a
view (16); 14.00, 18.45, 21.30.
METROPOLE 4: The colour of
money (al); 14.00. 18.45, 21.30.
METROPOLE 5: De aanslag (al);
20.30. ma. dl. ook 14.00. ODE-
ON 1 (Herengracht 13, tel. 462400): L
Flodder (al); 13.45, 18.45, 21.30.
ODEON 2: Heartbreak ridge
(12); 18.45, 21.30. ma. di. ook
13.45. ODEON 3: Night of the
creeps (16); 13.45, 18.45, 21.30.
ODEON 4: Back to school (al);
13.45. 18.45, 21.30. LE PARIS
KKettingstraat 12b, tel. 656402):^
Night dreams (18); v.a. 12.00. LE i,
PARIS 2: Dixie Ray (18); v.a. 12.15.
PARIS 3: Girlfriends (18); v.a.
12.30. HAAGS FILMHUIS (Den-
neweg 56, tel. 459900): Zaal 1:
Down by law; 19.30, 21.45. Zaal 2:
Novecento I; 18.45. Novecento II;
21.45. Zaal 3: dl. wo. 19.30, 22.00.
ma. 19.30, 21.45. wo. 16.00. Cala
mity Jane; ma. They died with
their boots on; di. Fort Apache;
KINDERVOORSTELLINGEN:
e ASTA 3: Labyrinth; wo. 14.00.
CINEAC 2: De speurneuzen; wo.
14.00. EURO CINEMA: Pinkeltje;
wo. 14.00. METROPOLE 5: Re
pelsteeltje; wo. 14.00. ODEON
2: Dutch treat; wo. 13.45.
HAAGS FILMHUIS: Kuifje en het
haaienmeer; wo. 14.30.
ZOETERMEER PROMENADE
1,2,3 (Promenade 7, tel. 079-
511313): Flodder (al); ma. di. wo,
20.00. F/X, Murder by illusion (12);
ma. di. wo. 20.00. De speurneuzen
(al); wo. 14.00. Labyrinth (al); ma.
di. wo. 20.00.
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS,MUZIEK
THEATER, RECREATIE,EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
Een medewerkster van veilinghuis Christie's in Londen stoft Van
Goghs „Zonnebloemen" af. Het schilderij blijft bij Christie's tot
de anonieme koper de 81 miljoen gulden (aankoopprijs en vei-
lingkosten) heeft overgemaakt.
9V
AMSTERDAM Directeur Ronald de Leeuw van het
Rijksmuseum Vincent van Gogh in Amsterdam is niet
blij met de reeordprijs van 74 miljoen gulden die maan
dag is betaald voor het schilderij met de veertien zon
nebloemen van Van Gogh op een veiling in Londen.
Niet alleen brengen zulke prijzen de betreffende schil
derijen buiten bereik van een modaal museum maar ze
kunnen ook invloed hebben op de verzekeringspre-
„Wij zullen ons moeten beraden op de vraag of de prijs in Lon
den een éénmalige of rare uitschieter is, en of zulke prijzen de
waarde van schilderijen gaan bepalen. Als dat gebeurt zullen
ook de verzekeringspremies omhoogschieten, wat betekent dat
het bijna onmogeljk wordt nog exposities op te zetten, omdat de
premies niet te betalen zijn. Het betekent ook dat we bij uitle
ningen hogere bedragen moeten vragen. Vraag is: hoe moeten
wij met die prijs omgaan?", aldus De Leeuw.
Overigens stond het Van Goghmuseum zelf niet te springen om
het betreffende doek in handen te krijgen. Het museum heeft al
een vrijwel identiek doek van Van Gogh dat volgens kenners
nog mooier is dan het in Londen geveilde exemplaar.
Van Gogh heeft in augustus 1888 in Aries viq,r en in januari 1889
nog eens drie schilderijen met zonnebloemen geschilderd. Het in
Londen geveilde doek en het exemplaar dat in het bezit is van
het Van Goghmuseum behoren tot die laatste drie. Overigens is
er bij een bombardement op een museum in Japan in de Tweede
Wereldoorlog één van die zeven schilderijen met zonnebloemen
van de Nederlandse meester verloren gegaan.
ÜDat zoeken we even op g
i de 'Uit'bijlage natuurlijk! S
LUCAS VIS DIRIGEERT „DR. FAUSTUS"
AMSTERDAM „Een
goede opera moet geheel
uit de partituur worden
opgebouwd. Regisseur en
decorateur behoren on
dergeschikt te zijn aan de
dirigent, omdat handeling
en aankleding pas door de
muziek gestalte krijgen en
daarop moeten zijn afge
stemd". Aldus schrijft
opera-kenner bij uitne
mendheid John Kasander
in zijn boekje „De opera's
van Richard Strauss".
Behartenswaardige woorden
voor intendant Jan van Vlij
men van de Nederlandse Ope
ra, die zoals bekend juist de re
gisseur de meeste ruimte geeft.
Dat leidde tot nogal wat kri
tiek op bijvoorbeeld Harry
Kupfers interpretatie van
Moussorgski's „Boris Godoe-
nov", die volgens velen dwars
tegen de bedoelingen van de
componist inging.
Morgen gaat bij de Nederland
se Opera „Doktor Faustus"
van Feruccio Busoni in pre
mière, onder muzikale leiding
van Lucas Vis. Een opera die
gezien de ingewikkelde struc
tuur nog wel eens tot proble
men zou kunnen leiden tussen
dirigent en regisseur. Lucas
Vis heeft dat probleem echter
onderkend, zo blijkt. „Met re
gisseur Franz Marijnen zijn
stringente afspraken ge
maakt", zo vertelt hij. „Ieder
heeft zijn eigen afgebakende
terrein. Het zou denkbaar
kunnen zijn dat er onverwacht
wat problemen komen, bij
voorbeeld in verband met die
structurele beweeglijkheid in
deze opera, maar dat is een
kwestie van wederzijds over
leg. Overigens is het een ge
weldige uitdaging voor ons al
lemaal, want er zijn weinig
muziektheaters als het Am
sterdamse, met al zijn die tech
nische en electronische moge
lijkheden. Dat heeft zijn voor
delen, maar het kan ook pro
blemen opleveren".
Naam
Lucas Vis heeft ondanks zijn
relatief jonge leeftijd van 40
jaar reeds een gevestigde naam
als een dirigent van grote allu
re. Hij heeft zich veelzijdig ge
oriënteerd en trad in de inter
nationale openbaarheid toen
hij de opera „Satyricon" van
Bruno Maderna dirigeerde in
de Scala van Milaan en in
Amsterdam. Daarna stond de
muziekwereld voor hem open.
Grote orkesten in Engeland,
Duitsland, Frankrijk en Italië
volgden nadat hij de dirigeer
stok had gezwaaid over het
Concertgebouworkest, het Re
sidentie-Orkest en het Rotter
dams Philharmonisch Orkest.
Lucas Vis maakt vooral naam
als dirigent van hedendaagse
werken. Met Boehmer's
„Faust" en Loevendie's „Nai-
ma" maakte hij in 1985 zijn
debuut bij de Nederlandse
Operastichting. Bij de opening
van het Nederlands Muziek
theater dirigeerde hij „Ithaka"
van Otto Ketting.
En nu dus „Faust" van Fer-
ruccio Busoni. Lucas Vis vindt
de partituur moeilijk en inge
wikkeld. In welke tijdstijl
plaatst hij deze? Is Busoni een
expressionist?
„Misschien in zijn algemeen
heid wel, maar ik zou hem
Lucas Vis:...kleine wijzigingen...
daarop niet willen vastprik
ken. Er zijn in deze opera
fragmenten die aan Richard
Strauss doen denken - maar in
's hemelsnaam - laten we niet
spreken over waar het op lijkt
maar over wat het is: pakken
de muziek, soms heel subtiel,
maar vaak ook imponerend
door het benutten van een
groot orkest. Wel hebben we
ons mpeten beraden over te
excessieve elementen die we
wilden vermijden. Zo hebben
we op een bepaalde plaats het
aantal hoorns van zes naar
vier teruggebracht omdat ze
verder niet functioneel waren.
En na de Symphonia, waar
mee de opera begint, schrijft
de componist een lang gedicht
voor. We vonden dat deze tien
voor te dragen coupletten te
lang waren en de aandacht
zouden kunnen afleiden, en
die hebben we heel subtiel wat
ingekort".
Het zijn betrekkelijk kleine
wijzigingen, maar het is be
kend dat dirigenten vooral in
grijpende veranderingen kun
nen aanbrengen. Zo is aan de
„Boris Godoenov" van Mous-
sorgski in de loop der tijden zo
geknoeid dat nauwelijks nog is
vast te stellen wat wél en wat
niet authentiek is. Bij Busoni's
„Faust", die de componist on
voltooid heeft nagelaten, zijn
sommige delen toegevoegd
door diens leerling en vriend
Philipp Jarnach. Maar in de
uitvoering van de Nederlandse
Opera zijn de oorspronkelijk
ontbrekende fragmenten' her
schreven door Antony Beau
mont. Men beroept zich erop
dat kortgeleden „schetsen van
de componist" zijn gevonden
waaruit geput kon worden.
Zijn die schetsen werkelijk au
thentiek en kan dat bewezen
worden? Lucas Vis: „Ja, dat
geloof ik absoluut en ik vind
deze bewerking van de frag
menten ook een betere aan
sluiting geven bij Busoni's mu
ziek".
Flexibel
Wat onderscheidt de opera-di
rigent van zijn andere colle
ga's?
„Ik denk", zegt Lucas Vis be
dachtzaam, „dat een opera-di
rigent en ook zijn orkest flexi
bel moeten zijn. Dat moet hij
natuurlijk altijd wel, want dat
bepaalt ook de kleur van zijn
orkest. Maar bij een opera
heeft hij te maken met zijn so
listen, en hier met het koor,
met het toneelgebeuren en
met het orkest. Dit alles moet
een opera-dirigent opvangen
en „vertalen" naar zijn orkest
dat geen contact heeft met het
toneel. Daarom ook moeten zij
heel alert reageren, en dit is
een van de punten die de kwa
liteit van een orkest bepalen.
Wanneer flexibiliteit ont
breekt valt de gehele opera. Ik
zeg nogmaals: ik vind het een
prachtig werk en het is een
uitdaging".
Heeft hij er lang op moeten
studeren? „Ik begin meestal
een jaar van te voren met een
globale studie naar de inhoud,
en geleidelijk aan verdiep ik
me meer. Je moet nooit direct
beginnen met de zaak in je
hoofd te pompen. Zoiets moet
langzaam aan ontstaan. Je
kunt het vergelijken met een
vliegtuig. Hoog in de lucht
krijg je een totaalbeeld, en bij
het dalen zie je dë details".
BEP RIJNDERS
Het Prazak kwartet spoelt werk van
de Arriaga, Janacek en Smetana. Di-
ligontia, Den Haag, dinsdagavond.
Toen het Prazak kwartet in
december '85 in een week
tweemaal in Diligentia speel
de, waren er enthousiastelin
gen die beide malen gingen
luisteren. Daarbij was de cel
list Jozef Prazak een van de
belangrijkste trekpleisters.
Gisteravond ontbrak hij en
bleek vervangen door een op
vallend blonde jongeling, Mi
chael Kanka. Het verbaasde
publiek werd meegedeeld dat
Prazak aan het begin van het
seizoen had beslist met dit in
spannend bestaan te kappen
en dat hij was vervangen door
de voormalig cellist van het
Martinu kwartet, Michael
Kanka.
Een gouden greep, zoals al snel
in het eerste kwartet, het
kwartet no.2 in A van de jong
gestorven Spaanse componist
J.C.de Arriaga bleek. Deze in
Parijs opgegroeide componist,
die leefde van 1806 tot 1826
bleek meer beïnvloed door
Haydn dan door zijn nationale
achtergrond. Hij wist ondanks
zijn jeugd drie kwartetten te
schrijven en deed dat met on
miskenbaar talent en verfij
ning. Na deze mousserende in
leiding volgden twee puur
Tsjechische kwartetten vol be
kentenislyriek, volksmelo
dieën en gepassioneerde emo
ties. Het ging om beide kwar
tetten in e van Janacek en van
Smetana. Het is muziek die de
kwartetliefhebbers uit en te na
kennen en die, juist omdat de
gevoelsmatige lading de vorm
zo sterk overschaduwt, steeds
anders geladen kunnen wor
den.
Deze jonge Tsjechen benade
ren de gevoelswereld van bei
de componisten vanuit de stil
te in uiterst langzame tempi.
Bij Janacek staat bij alle vier
de delen „con moto" voorge
schreven, ofwel„bewogen".
Beide hoekdelen zijn langzaam
en verstilden in deze opvatting
totaal. Des te heftiger konden
de gepassioneerde delen daar
na daarmee contrasteren. Toch
worden ook die bij het Prazak
kwartet nooit hard of grof.
Hun devies is en blijft de ge
cultiveerde verstilling vanuit
een ongelooflijke vitaliteit.
Nergens treedt een verslap
ping van de spanning op. De
vier solisten, de primarius Va
clav Remes voorop, zijn qua
speelstijl en ook watbetreft
hun instrumenten, haarfijn op
elkaar afgesteld. Wat mij be
treft is dit misschien niet het
bekendste kwartet, maar een
van de besten dié wij dit jaar
weer in Diligentia mochten
beluisteren.
BESIER
WASHINGTON Een curafc
tor van de National Gallery pit
Art in Washington meent dat
een „Italiaans" schilderij il^
feite een jeugdwerk is van dè
Hollandse meester JohannéSl
Vermeer. Het werk lijkt in on
derwerp en stijl totaal niet op
het overige werk van Ver
meer, maar curator Arthur
Wheelock zegt op grond van
uitgebreid laboratorium- en
bronnenonderzoek ervaP
overtuigd te zijn dat het ofh
een werk gaat van de Delfste
schilder.
Het doek, getiteld „St. Praxe-
dis", toont een legendarische
Romeinse maagd die de onge
bruikelijke geestelijke roeping
had het bloed op te vegen van
onthoofde christenen. Het i£
ondertekend met „Meer 1655".
Vermeer een kopie heeft ge
maakt van een eerder ge
maakt werk van de nu vrijwel
vergeten Italiaanse schilder
Felice Ficherplli. Het döélc
werd ook altijd aan die schil
der toegeschreven, ondanks de
signatuur van Vermeer. Het
doek hing jarenlang in het
Metropolitan Museum in New
York, maar is eigendom van.
een kunsthandelaar. Deze
bood het onlangs te koop aan.
Hoewel Wheelock zijn werk
gever adviseerde tot aankoop
over te gaan, gebeurde dit niet.
De Nationale Gallery had hel,
voor een Vermeer relatief
lage, aankoopbedrag niet. Nu
wordt de waarde geschat óp
een bedrag dat in de zeven cij*
fers loopt.
antwoordnr. 201
3800 VB Amersfoort
Tel.:033-63 52 14
giro 625.000
Vraaginlichtingen
