hatcher neemt geen blad
oor de mond in Kremlin
Palestijnen in Beiroet
wacht de hongerdood
Emoties lopen hoog
op bij spijsolie-proces
Poolse kerk steunt verzet tegen prijsverhogingen
Proces Demjanjuk
spitst zich toe op
identiteitskaart
Relatie YS Israël
beter na vertrek
luchtmachtkolonel
7PA(ITENLAND
Ecidóc Qowva/nt
DINSDAG 31 MAART 1987 PAGINA 7
Mdag poging
yBittrekken veerboot
UGGE De verongelukte
Herald of Free Enterprise
waarschijnlijk vrijdag overeind
ken door de ^drijvende bokken
bergingsbedrijf Smit Tak. In het
88.80 liggen nog minstens 74 lichamen
lOWo^ssagiers die bij het ongeluk met
lla'ïprböót om het leven kwamen. De
m'jjèreidingen voor de berging van
65.80vrak moesten afgelopen vrijdag
82.7t>n gestaakt in verband met de
82-8 die over de Noordzee trok. Een
Invoerder van rederij Townsend
I340j!sen zei gisteren dat er nog vier
48i(i van voorbereidende werkzaam-
62.79i nodig zijn voor het wrak rechtop
216%orden gezet.
MEKKA VOORTAAN
BIJ DE TIJD
BIEL Een Zwitserse horlogefabri
kant heeft van de Saoedische autori
teiten toestemming gekregen een
monumentaal polshorloge neer te
zetten in de heilige stad Mekka. Het
zeven meter hoge „koninklijke hor
loge" zal worden gemonteerd op een
marmeren voetstuk met het portret
van koning Fahd, aldus fabrikant
Candino. In de wijzerplaat worden
koranspreuken verwerkt en centraal
komen de twee gekruiste krom
zwaarden uit het Saudische wapen
schild te staan. Het bedrijf zegt het
monumentale horloge te zien als een
teken van de goede betrekkingen
met de Arabische wereld.
VS vervangen bewakers
ambassade in Moskou
WASHINGTON De Verenigde Sta-
ten vervangen op korte termijn alle
28 mariniers die de ambassade in Mos
kou bewaken. Aanleiding hiertoe is
de aanhouding van twee van hen op
verdenking van spionage voor de
Sovjet-Unie. De mariniers worden
eind deze maand vervangen, om het
onderzoek naar de mazen in de veilig
heid te vergemakkelijken. Een van de
twee aangehouden mariniers zou zelfs
rondleidingen door de ambassade heb
ben gegeven aan Russische agenten.
Er wordt rekening meegehouden dat
de Sovjet-Unie nu in het bezit is van
geheime codes voor het verzenden
van berichten.
Zes jaar geëist
tegen nazi-artsen
FRANKFURT De officier
van justitie in de Westduitse
stad Frankfurt heeft straffen
van zes jaar geëist tegen twee
voormalige artsen, die in 1940
en 1941 betrokken waren bij het
„euthanasieprogramma" van de
nazi's. De nu 72-jarige artsen
Aquilin Ullrich en Heinrich
Bunke waren samen verant
woordelijk voor de dood van
14.000 geesteszieken. In totaal
kostte de „euthanasie" 70.000
geestelijk gestoorden het leven.
Volgende week zal de verdedi
ger van de beide artsen zijn
pleidooi houden. Eind april
wordt het vonnis verwacht.
Charta roept op
tot terugtrekken
Russische troepen
WENEN De Tsjechische mensenrech
tenorganisatie Charta 77 heeft de leiders
van het land in een brief opgeroepen er
bij de Sovjet-leider Gorbatsjov op aan te
dringen de Russische troepen terug te
trekken. Gorbatsjov brengt van 6 tot 8
april een bezoek aan Tsjechoslowakije. De
hartstochtelijke oproep is ondertekend
door Jan Litomisky, Libuse Silhanova,
Josef Vohryzek, Vaclav Havel en Jiri Ha-
jek. De schrijvers willen ook herwaarde
ring van het Protocol van Moskou dat
voorziet in de aanvaarding van beperkte
soevereiniteit alsmede beperking van een
aantal burgerlijke vrijheden.
JERUZALEM Het proces in Jeruzalem tegen John
Demjanjuk, de vermeende concentratiekampbewaker
„Iwan de Verschrikkelijke", is een kritieke fase inge
gaan. De openbare aanklager heeft een document geïn
troduceerd waaruit zou blijken dat de door de VS aan
Israël uitgeleverde Demjanjuk onmiskenbaar de be
ruchte kampbeul is. Het gaat om een identiteitskaart
van Demjanjuk, die dank zij bemiddeling van de Ame
rikaanse oliemagnaat Armand Hammer door de Sovjet-
Unie aan Israël is gegeven. Volgens de verdediging gaat
het om een vervalsing.
172.50-
123.00
51.2C1KOU De Britse
JsJiier Margaret That-
31540 heeft bij haar ge
kken van gisteren
Russische partijlei -
orbatsjov geen blad
de mond genomen,
^besprekingen in het
23i.oonlin duurden veel
24JJj5r dan voorzien.
774«chers rede tijdens het
<?Jële diner van gister-
101Md was een van de
i3o.6fcte verklaringen die
1J5;^kende westerse poli-
i84ole afgelopen jaren in
nJou hebben afgelegd.
6340.ar tafelrede legde That-
ö-M een rechtstreeks ver
band tussen de geloofwaar
digheid van de Sovjet-voor
stellen op het gebied van de
wapenbeheersing en de hou
ding van Moskou wat betreft
de mensenrechten en Afgha
nistan. Zij hield haar gast
heer voor dat de terugtrek
king van de Sovjet-troepen
uit Afghanistan een door
slaggevende rol zal spelen bij
de vraag „of de anderen u
vertrouwen of vrezen".
Het was gisteren de eerste
dag van officiële besprekin
gen tussen de Britse premier
en de Sovjet-leider. Vandaag
zijn de gesprekken voortge
zet, en morgen keert de Brit
se eerste-minister naar huis
terug. Vandaag zou Thatcher
mogelijk ook nog een onder
houd hebben met dissident
Andrei Sacharov.
De gesprekken van gisteren
waren volgens Britse func
tionarissen „levendig en te
interessant om af te breken".
De twee leiders zouden hef
tig hebben gediscussieerd,
overigens zonder te verval
len in vijandelijke verklarin
gen over en weer.
In haar rede tijdens het
staatsdiner in het Kremlin
beschuldigde de Britse pre
mier de Sovjet-Unie er on
omwonden van te werken
aan een eigen defensiesys
teem in de ruimte, zoals het
Amerikaanse SDI-systeem.
Thatcher waarschuwde de
Sovjet-leiding dat haar po
gingen het Amerikaanse
SDI-programma tegen te
houden nutteloos zijn. That
cher heeft Gorbatsjov daar
om voorgesteld met de VS
een verdrag te sluiten waar
in een tijdschema voor het
onderzoek voor een defensie
systeem in de ruimte is vast
gelegd.
In zijn antwoord verwierp
Gorbatsjov de koppeling die
Thatcher legde tussen de
kwestie van de mensenrech
ten en de wapenbeheersings-
problematiek. Hij maakte bo
vendien een aantal kritische
opmerkingen over onder
meer het Britse optreden in
Noord-Ierland.
Vriendelijke gezichten gisteren in het Kremlin, waar premier Thatcher en partijleider Gorbatsjov
hun eerste ronde van besprekingen besloten met een gezamenlijke (alcoholvrije?) dronk.
grondwet
seen
leermiddel'
230,'oyolg van de voorpagina)
541.00
'i^MARIBO De po-
ii4.oo.e arm van het Suri-
JJ-Jse leger, de „25 Fe-
i75!oori Beweging", is „niet
-g-jl tevreden" met de
385^pt-grondwet, die
22.Macht in Suriname is
^^bliceerd. De andere
1 nixies in de Assemblée,
2®™jroorlopige parlement,
370,00 positiever. Een
wwjdvoerder van de
"Sond PWO sprak de
wo.» uit dat met het goed
en van de concept-
idwet de acties van
groep-Brunswijk tot
erleden gaan beho-
.Maar een Grondwet
gpeen tovermiddel",
■be hij eraan toe.
ved
^•®4uk is op het laatste mo-
28 25 gewijzigd op een aantal
15.8W, waartegen de „oude"
i.5ten en het bedrijfsleven
J$ar maakten. Zo heeft het
opale leger minder be-
2$lheden gekregen dan ge
en wordt met geen
gerept over een volks-
Op een opvallend punt
^^n de politieke partijen
niet hun zin gekregen,
aakten bezwaar tegen de
0355iiging van functies van
esident, die zowel hoofd
le regering als voorzitter
==Üe Staatsraad wordt. In
gHJonstructie controleert de
IpHent zichzelf,
winoptpn oppassen dat we
ctatuur in Suriname niet
48 legaliseren", zo ver-
1iglde PvdA'er Knol van-
3$nd zijn sterke bedenkin-
52 tegen het ontwerp.
70'er Weisglas drukte zich
®!at mildere termen uit,
^look hij vindt dat op dit
492nt de situatie nog niet
64} voor een andere opstel-
5«'an Nederland. Het CDA-
srlid Aarts ziet als enige
lijkheden voor versoepe-
n: „Ik geloof dat de Ne-
ndse regering na zorgvul-
S bestudering een paar
m zou kunnen nemen,
jericht op volledige her-
g van de financiële hulp,
op het verbeteren van de
tussen beide landen".
pap:
»t straf voor
1
Miptige
z')iteins
,KOU De kapitein van
Sovjet-passagiersschip
;e® ïiraal Nachimov dat au-
agef vor^6 na een aan*
gtfi in de Zwarte Zee zonk,
jteren door een rechtbank
jjyessa veroordeeld tot vijf-
rerlP8* celstraf. De kapitein
veriet vrachtschip „Pjotr Va-
eenwaarmee het passagierss-
caliP b^ing kwam, kreeg
straf. Beide kapi-
schuldig bevon-
no(ian nalatigheid en over-
r jjïg van de veiligheids-
VoJchriften. Het ongeluk
•ht£* aan vierhonderd men-
et leven.
WARSCHAU De Pool
se katholieke kerk heeft
zich aangesloten bij het
protest van het verboden
vakverbond Solidariteit
tegen de aangekondigde
reeks prijsverhogingen.
De kerkelijke autoriteiten
waarschuwen dat de eco
nomische crisis niet kan
worden opgelost zonder
steun van de bevolking.
De secretaris van de bisschop
penconferentie, mgr. Bronis-
law Dabrowski, verklaarde dat
de prijsstijgingen hebben ge
leid tot een begrijpelijke be
zorgdheid. ,Jn talrijke gezin
nen vraagt men zich angstig af
hoe men rond moet komen".
De prijsstijgingen voor levens
middelen, alcohol, sigaretten,
kolen, elektriciteit, benzine en
het openbaar vervoer zijn zon
dag ingegaan en variëren van
tien tot vijftig procent.
De kerk verwijt het bewind
van generaal Jaruzelski dat
het de noodzakelijke steun van
de bevolking mist om van de
Polen zulke offers te eisen. De
woordvoerder van de kerk ge
bruikte bijna dezelfde bewoor
dingen als Lech Walesa, de
leider van Solidariteit. Hij ver
klaarde zondag dat hij „reso
luut gekant" is tegen de jong
ste prijsverhogingen en riep
zijn aanhangers op tot verzet.
Zelfs de officiële vakbonden
zitten in hun maag met de
prijsverhogingen. Jerzy Uzie
blo, plaatsvervangend voorzit
ter van het door de regering
goedgekeurde Verbond van
Nationale Vakbonden (OPZZ),
zei dat zijn organisatie achter
eventuele stakingen zal gaan
staan.
De Poolse autoriteiten stellen
zich op het standpunt dat de
prijsverhogingen en het ver
minderen van de prijssubsidies
(die ongeveer de helft van de
overheidsuitgaven uitmaken)
de sleutel vormen voor een
evenwichtige economie.
Palestijnse vrou
wen demonstre
ren tegen de be
legering van hun
kamp en de
voedseltekorten
die daardoor
ontstaan.
BEIROET In het klei
ne vluchtelingenkamp
Chatilla leven driedui
zend Palestijnen, waaron
der 834 kinderen jonger
dan 15 jaar. Sinds 26 no
vember vorig jaar wordt
de nederzetting belegerd
en het dodental is nu ge
stegen tot honderd. Eén
op de vijf vluchtelingen
van Chatilla raakte ge
wond, of werd gedood
gedurende de belegering.
Dat cijfer is drie keer zo
hoog als bij Bourj al Ba-
rajneh, het tweede Pale
stijnse vluchtelingen
kamp dat omsingeld
werd.
„Chatilla", zo zegt de Canade
se kamparts Chris Giannou,
„staat op z'n laatste benen".
Het kamp is overgeleverd aan
een gestage uitputtingsslag.
De tanks en het zware oor
logstuig van de sji'itische
Amalmilitie en de voorname
lijk sji'ietische Zesde Brigade
van het Libanese leger heb
ben het kamp meedogenloos
afgekalfd.
De inwoners van Chatilla
hebben twee weken kou ach
ter de rug, maar nu kunnen
ze zich weer warmen in de
zon. Sommigen trappen een
balletje in de smalle straatjes.
De algehele stemming is wel
iets verbeterd en dit heeft
voornamelijk te maken met
een zitting van de Palestijnse
Nationale Raad, het parle
ment van de Palestijnen, die
op 20 april aanstaande wordt
gehouden.
Bij het ingaan van de vijfde
maand van de belegering is
honger een essentieel pro
bleem geworden. In Bourj al
Barajneh is het de afgelopen
zes weken toegestaan dat kin
deren en vrouwen het kamp
verlaten, ook al riskeren ze
daarmee hun leven, om eten
te kopen. In Chatilla is nog
geen sprake van zo'n ontspan
ning. „Als er niet snel méér
voedsel komt", onderstreept
dr. Giannou, „zullen binnen
een maand mensen van de
honger sterven".
Voordat de blokkade van
Bourj al Barajneh werd opge
heven was de situatie zo ern
stig dat de inwoners hun huis
dieren opaten katten, hon
den en ezels en zelfs naar
een religieuze rechtvaardiging
zochten om mensenvlees te
eten zodra mensen zouden
sterven van de honger. In
Chatilla is het nog niet zo ver
gekomen.
„Ik snap niet waarom", zegt
Giannou. „Er lopen hier in
het kamp katten rond en nog
een aantal kippen en hele
grote ratten. Ik heb al in geen
twee maanden vlees gegeten,
hoewel ik nog zes blikken
vlees heb, die voor de gewon
den bestemd zijn".
Overigens is het nog veel
slechter gesteld met de voor
raad brandstof in Chatilla.
Het hele kleine beetje dat nog
over is wordt gebruikt om de
radio in bedrijf te houden, zo
dat nog enigszins contact met
de buitenwereld wordt gehou
den. Het kamp raakt nu ook
langzamerhand door de voor
raad hout heen. „In het zie
kenhuis stoken we het meubi
lair beetje bij beetje op om de
was nog te kunnen doen",
vertelt Giannou. „Deuren, ko
zijnen en vensterbanken
alles wordt verbrand. Het
hele kamp gaat in vlammen
op".
„De ménsen hier proberen
zelfs de vijandelijke linies te
overschrijden om hout te ver
zamelen. De enige houten
voorwerpen die het kamp nog
rijk is zijn de stutten voor de
ondergrondse tunnels. En
daar kunnen we niet aanko
men, want die zijn van te
groot militair belang".
Het ziekenhuis krijgt één uur
per dag elektriciteit geleverd,
maar dat zal ook wel snel af
gelopen zijn. Dr. Giannou
opereert meestal bij kaars
licht, hoewel kaarsen steeds
schaarser worden, 's Avonds
zitten de kampbewoners ge
woon in het donker. Omdat er
geen gaasjes en watten meer
zijn in het ziekenhuis, worden
de lakens in stukken geknipt.
Maar pijnstillers zijn er ook
niet meer, evenals bloedtrans
fusiezakjes en zeep.
Het is nu ruim vijf weken ge
leden dat het Syrische leger
West-Beiroet binnenviel in
het kader van een vredesmis
sie, maar de situatie is nog on
veranderd. Een Palestijnse
functionaris uit Beiroet meent
dat „Syrië wat het kamppro
bleem betreft een nogal dub
belzinnig beleid voert. Syrië
mag dan weliswaar terrein
winnen in Libanon, maar hier
in Palestina niet; zeker niet
nu een herenigende Pale
stijnse Nationale Raadsverga
dering voor de deur staat.
Daarom wil Syrië Chatilla
uitputten, bij wijze van troef
kaart".
JULIE FLINT
Copyright The Guardian
New York zet
Shell onder
druk over
beleid
Zuid-Afrika
NEW YORK De pensioen
fondsen van de stad New York
en een aantal Baptische ker
ken beginnen een publieke
campagne om Shell ertoe te
bewegen zijn investeringen uit
Zuid-Afrika terug te trekken.
De wethouder van financiën
van New York, Harrison Gol
den, zal waarschijnlijk van
daag nog oproepen tot een bui
tengewone ledenvergadering
van Shell-aandeelhouders.
Daar zou een voorstel bespro
ken moeten worden om de in
vesteringen van Shell uit
Zuid-Afrika terug te trekken.
De belangen van Shell in
Zuid-Afrika bedragen 400 mil
joen dollar, slechts een procent
van Shells totale bezit. Het
pensioenfonds voor de ambte
naren van de stad New York
bezit een aandelenpakket van
600.000 aandelen in Shell, ter
waarde van 54 miljoen dollar.
Statutair is voor het bijeenroe
pen van een buitengewone
vergadering de instemming
van tien procent van de aan
deelhoudersvergadering ver
eist, te weten 26 miljoen aan
delen. De pensioenfondsen
van New York en de Baptisti-
sche Kerken hebben evenals
anderen al jaren geprobeerd
de kwestie aan de orde te stel
len op gewone aandeelhou
dersvergaderingen. Maar de
Raad van Bestuur heeft de
zaak tot nu toe van de agenda
weten te houden.
VLIEGTUIG AFGHANISTAN NEERGEHAALD
ISLAMABAD Twee Pakistaanse F-16 ge
vechtsvliegtuigen hebben gisteren een Af-
ghaans vliegtuig neergeschoten dat zestien kilo
meter was doorgedrongen in het Pakistaanse
luchtruim. Patrouilles van het Pakistaanse le
ger zijn op zoek naar de wrakstukken van het
toestel, dat van Russische makelij was. Het is
niet duidelijk of het vliegtuig op Afghaans of
op Pakistaans grondgebied is neergekomen. Af-
ghaanse vliegtuigen hebben herhaaldelijk bom
bardementen uitgevoerd op vluchtelingenkam
pen in Pakistan.
Overleg
Turkije met
Griekenland
over
olierechten
ANKARA/ATHENE De
onderhandelingen tussen
Griekenland en Turkije heb
ben nog niet geleid tot af
spraken, maar het ziet er
naar uit dat het geschil over
de olierechten in de Egeïsche
Zee wordt voorgelegd aan
het Internationaal Hof van
Justitie in den Haag. Turkije
heeft voorheen vastgehou
den aan onderlinge bespre
kingen en de Turkse premier
Ozal heeft dan ook gezegd
dat het Hof „niet de enige
oplossing" voor het conflict
is. De beide Navo-landen
raakten vrijdag bijna in oor
log toen het Turkse onder-
zoeksschip Sismik-1 uitvoer
om metingen naar olie te
verrichten in een gebied dat
door Griekenland wordt ge
claimd.
JERUZALEM Het aftreden van de Israëlische kolo
nel-vlieger Aviem Sella zal de spanningen in de Ame
rikaans-Israëlische betrekkingen helpen verlichten, zo
meent een opgeluchte premier Yitzhak Shamir van Is
raël. Sella was de man die de Amerikaanse jood Jona
than Pollard recruteerde om spionage te verrichten in
de Verenigde Staten. Pollard werd onlangs tot levens
lang veroordeeld; zijn medeplichtige vrouw kreeg vijf
jaar.
De Israëlische spionage in de VS heeft de relatie tussen beide
landen zeer verstoord. Vandaar ook dat de Amerikaanse ambas
sade in Tel Aviv tevreden reageerde op het aftreden van Sella
die door de VS als medelichtig wordt beschouwd in het spiona-
geschandaal. Sella was enige dagen voordat hij door de VS in
staat van beschuldiging werd gesteld, benoemd tot commandant
van de Israëlische luchtmachtbasis Tel Nof. Het Witte Huis ver
bood daarop alle contacten met Sella en met Tel Nof.
Sella verklaarde te zijn afgetreden vanwege zijn bezorgdheid
over „de verslechtering van de Amerikaans-Israëlische betrek
kingen en de betrekkingen met het Amerikaanse jodendom." De
luchtmachtveteraan, die niet door Israël wordt uitgeleverd aan
de VS, zei geen spijt te hebben van zijn betrokkenheid bij de
spionage. „Amerika wilde dat er een kop rolde. Ik deed wat elke
jood zou doen. Maar het belang van het land komt op de eerste
plaats en ik stap op."
AANKLAGER EIST 10.000 JAAR GEVANGENISSTRAF
MADRID Een woeden
de menigte heeft gisteren
in Madrid drie beklaag
den gemolesteerd, toen zij
uit het geïmproviseerde
gerechtsgebouw kwamen
waar de eerste zittingsdag
was gehouden van het
spijsolie-proces. Slachtof
fers van de vergiftiging
bekogelden de drie be
klaagden met olieflessen
en stenen.
De enige vrouwelijke beklaag
de, Adela Jarauta directrice
van een oliedistributiebe
drijf werd uitgescholden
voor „moordenares" en „heks"
en vluchtte onder geroep van
„hang haar op, hang haar op"
naar haar auto.
In totaal staan 38 mensen te
recht. Zij worden ervan be
schuldigd dat zij machine-olie
als spijsolie in de handel heb
ben gebracht. Daardoor verlo
ren bijna 600 mensen het le
ven en raakten een kleine
25.000 gewond. Duizenden
overlevenden lijden nog steeds
aan kwalen, die variëren van
verlamde spieren tot wegkwij-
nen en geestelijke stoornissen.
Uren voor het begin van de
zitting stonden naar schatting
duizend slachtoffers in de rij
voor een plaatsje op de publie
ke tribune. Er speelden zich
emotionele taferelen af toen
bleek dat er voor het overgro
te deel van hen geen plaats
was in de volledig volgepakte
zaal. Huilend en schreeuwend
eisten de mensen de aanleg
van een gesloten tv-circuit, om
toch in ieder geval indirect ge
tuigen te kunnen zijn van alles
wat zich afspeelt in de zaal.
De openbare aanklager eiste
volgens Spaans gebruik aan
het begin van de zitting ge
vangenisstraffen van ruim
10.000 jaar voor elk van. de
acht hoofdbeklaagden (dertig
jaar is de maximumstraf die
men in Spanje uitzit). Het pro
ces zal naar verwachting een
kleine zes maanden duren. Er
worden 2.500 getuigen en 250
getuigen-deskundigen ge
hoord.
