r 'nlAphe
Kardinaal Ratzinger:
„Ik weet niet wanneer
mens een ziel krijgt"
Val van Jim Bakker betekent forse
schade voor „electronic church"
£eidóc<3outti/nk
At mvhkM?
Li
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CckbcSomant
Mgr. Bar: 8 mei-beweging is zorg voor alle bisschoppen
kerk
wereld
Romero herdacht in San Salvador
Komend nummer Communio geeft opheldering over citaten Daly
Rekentoeren rond stadhuisER
weer
brieven
lezers
WOENSDAG 25 MAART 1987 PAGUjN]
HILVERSUM De 8 mei
beweging is voor alle bis
schoppen een grote zorg. Het
is een beweging waarin wij
vele dingen niet herkennen.
Dat beklemtoonde bisschop
R.Ph. Bar van Rotterdam in
het KRO-radioprogramma
Echo. Mgr. Bar reageerde op
de uitlatingen van de bis
schop van Roermond, dr.
J.M. Gijsen, in diens bisdom
blad. Volgens mgr. Gijsen is
steun geven aan de 8 mei-be
weging het verlaten van de
weg die Christus wijst en
daarom levensgevaarlijk.
Mgr. Bar, die erop wees dat
het gesprek met de 8 mei-be
weging nog niet is afgerond,
legde er de nadruk op dat de
uitlatingen van mgr. Gijsen
geheel voor diens rekening
komen. Hij bestreed dat mgr.
Gijsen voorbij is gegaan aan
een afspraak in de bisschop
penconferentie dat de bis
schoppen eerst met elkaar
over gevoelige onderwerpen
spreken alvorens zij tot pu-
blikatie van hun mening
overgaan. „Mgr. Gijsen richt
zich tot zijn gelovigen in zijn
bisdomblad. Als hij deze me
ning heeft moet hij die kun
nen zeggen", aldus de bis
schop van Rotterdam. Of de
uitsprakei^ van de bisschop
van Roermond in de bis
schoppenconferentie aan de
orde komen, is afhankelijk
van een voorstel daartoe van
ijsen of e
hoppen.
De mens moet niet zorgen
dat hij in de hemel komt,
maar dat de hemel in hem
komt
VATICAANSTAD „Als
de Rooms-Katholieke Kerk
zegt dat het menselijk em
bryo moet worden gezien als
een menselijk wezen, spreekt
zij daarmee niet uitdrukke
lijk uit dat de foetus vanaf de
ontvangenis een ziel heeft".
Dat heeft de prefect van de
Congregatie voor de Geloofs
leer, kardinaal Joseph Rat
zinger verklaard. Hij zei dit
naar aanleiding van het op 10
maart gepubliceerde docu
ment over bio-genetica.
Daarin veroordeelt het Vati-
caan elk kunstmatig ouder
schap en het experimenteren
met de menselijke vrucht. De
kardinaal zei dat „anderen
maar moeten aantonen dat
een menselijke vrucht geen
menselijk wezen is".
De inplanting van de ziel in
een mens is in toenemende
mate een vraagstuk voor
theologen omdat de morele
status van het embryo daar
mee rechtstreeks te maken
heeft. Deze „morele status"
vormt de grondslag van de
onvoorwaardelijke afwijzing
van abortus en van experi
menten met menselijke
vruchten. Maar in tegenstel
ling tot wat algemeen wordt
gedacht, heeft de Rooms-Ka
tholieke Kerk nooit definitief
uitgesproken, dat de mense
lijke vrucht is bezield vanaf
het ogenblik van de concep
tie.
Mgr. Ratzinger meende dat
het de taak van filosofen is
om uit te maken of een em
bryo een bezield wezen is of
niet.
Orthodoxe Amerikaanse joden toch naar pausgesprek
LOS ANGELES Het gevaar Verenigde Staten in september caan eerst de staat Israel moet
is afgewend dat orthodoxe jo- van dit jaar. De Unie van Or- erkennen en schuld belijden
den uit de Verenigde Staten thodoxe Joodse Gemeenten aan het onvoldoende weer
de grote afwezigen zouden zijn heeft haar aanvankelijke aar- stand bieden aan de holocaust
bij een oecumenische ontmoe- zeling uiteindelijk overwon- tijdens de Tweede Wereldoor-
ting met paus Johannes Paulus nen en zal ook niet de .voor- log.
II tijdens diens reis door de waarde stellen, dat het Vati-
Griekse politie
slaags met
aanhangers kerk
ATHENE Aanhangers van
de Grieks-Orthodoxe Kerk
zijn vanmorgen slaags ge
raakt met de politie voor in
kerk in Athene waar 80 bis
schoppen een speciale dienst
hielden om te protesteren te
gen plannen van de regering
landerijen van de kerk te
naasten.
De schermutselingen begon
nen toen politie-agenten pro
beerden de stroomtoevoer uit
te schakelen van de luidspre
kers via welke duizenden ge
lovigen de dienst in de St.
Panteneimon-kerk "konden
volgen. De woedende menig
te schreeuwde: „Handen af
van-de kerk" en „Het is hier
niet Albanië" naar de politie.
De socialistische regering
van premier Andreas Papan-
dreou wil stukken bos, wei
deland en akkerland van de
kerk overnemen voor boeren
zonder land. Maar dit wordt
door de kerk als inbreuk op
haar rechten gezien.
Uit protest tegen het plan lie
ten de bisschoppen het
woensdag afweten op een
viering van de onafhanke
lijkheidsdag.
Nederlandse Hervormde Kerk
Bedankt voor Leeuwarden. H. Mast
te De Lier. Bedankt voor Staphorst:
J.M.de Melj te Houten. Beroepen: te
Apeldoorn, W.van de Kamp te Rijn-
saterwoude; te Den Haag, B.PIaisier
eervol ontheven predikant te Scher-
penzeel (Gld); te Rijswijk (NB). A.B-
..den Hartog kandidaat te Nes: te
Leiden A. Alblas te Amsterdam-Wa-
tergraafsmeer; te Kruiningen mw.
S.H.H. Bloemert, kandidaat te Dor
drecht: te Woerden (toezegging)
G.H. Frederikze te Bennebroek.
Aangenomen: naar Emmeloord
(Noordoostpolder) B. Koole te
Steenwijk; naar Ede (toezegging)
(deelgemeente Tabor-gemeente)
H.O. Oortgiesen te Nieuw-Stadska-
naal, die bedankte voor Apeldoorn
en Het Loo; naar Veenwouden, K.
van Marrum kandidaat te Kollum.
Gereformeerds Kerken
Beroepen te Nijverdal, drs. S. Poel
man te Damwoude; te Oud-Beijer-
land drs. K.F. Visser te Andel (N.B.)
die dit beroep heeft aangenomen;
te Drachten, Z. Ramaker te Sneek;
te Puttershoek-Maasdam drs. P.
Kuiper te Westerhaar. die dit be
roep heeft aangenomen.
Gereformeerde Kerken vrijge-
Beroepen te Langerak, In combina
tie met Gorinchem drs. J. Wesse-
ling, kandidaat te Arnhem.
Christelijks Gereformserde Ker-
Beroepen: te Bunschoten, J.Weste-
rink te Urk; te Zaanslag D. Slag
boom te Katwijk aan Zee; te Am
sterdam Nleuw-West (tweede be
roep) H.P. Brandsma te Middelburg,
die dit beroep heeft aangenomen.
-amWé M
SAN SALVADOR-AM
STERDAM In San Salva
dor zijn gisteren duizenden
mensen de straat opgegaan
om te herdenken dat zeven
jaar geleden aartsbisschop
Romero werd vermoord.
Op
meegedragen spandoeken
stonden leuzen als „Berecht
In Nederland is in Amster
dam de gebeurtenis herdacht
in de Keizersgrachtkerk. Dr.
D.C. Mulder, voorzitter van
de Raad van Kerken in Ne
derland, zei dat terwijl in El
Salvador en in Guatamala de
mensenrechten bij voortdu
ring en op systematische wij
ze worden geschonden, de si
tuatie in Nicaragua structu
reel beter is. In de berichtge
ving over schending van
mensenrechten in Nicaragua
worden deze uitzonderingen,
hoe verwerpelijk ook, sterk
opgeblazen, aldus dr. Mulder.
(van onze
correspondent Jo Wijnen)
WASHINGTON De val
van de populaire televisie-
predikant Jim Bakker die
zich heeft teruggetrokken uil
zijn imperium toen bekend
werd dat hij een verhouding
had gehad met een secreta
resse heeft de Amerikaan
se beweging van de „electro
nic church" een gevoelige
klap toegebracht. De geloof
waardigheid van de in het al
gemeen steenrijke televisie
evangelisten heeft behoorlijk
geleden onder de bekentenis
van Bakker dat hij zeven jaar
geleden een affaire heeft ge
had met een vrouw van 21
jaar.
Tammy Baker, die samen
met haar man de religieuze
televisieshows presenteerde,
bleek tot overmaat van ramp
al enkele jaren aan de drugs
te zijn. Na een laatste, drama
tische toespraak heeft het
echtpaar zich teruggetrokken
in een riant buitenverblijf in
Californië.
De Bakkers hebben in nog
geen 15 jaar tijd een machtig
religieus imperium opge
bouwd. Ze voeren de Herita
ge Village Church aan die
haar 2,3 miljoen leden dage
lijks via hun televisiestation
PTL (Praise the Lord) be
reikt. Jaarlijks preken de
Bakkers vanuit Fort Mill in
South Carolina 129 miljoen
dollar bij elkaar. Ze bezitten
een religieus pretpark van
meer dan 1000 ha. en een
reeks luxe hotels.
Hun show sloeg alles wat er
op dit gebied op de Ameri
kaanse televisie verscheen.
Bakker (spreek uit: Beeker)
is een jongensachtige ogende
veertiger die het uiterlijk
heeft van de heuse showman.
Tammy fungeerde als Jims
aangeefster. Zij ging vrijwel
altijd schuil achter een dikke
laag make-up die vaak in het
ongerede raakte als ze, door
religieuze vervoering over
mand, in snikken uitbarstte.
Ze droeg lange, aangeplakte
oogwimpers en vingernagels
en was altijd exotisch gekapt.
Ooit heeft Tammy, op vragen
van kijkers, verklaard dat ze
zich in opdracht van God zo
extravagant uitmonsterde.
Jims preken waren geba
seerd op het beproefde re
cept: de eenvoudige, zondige
sterveling wacht hel en ver
doemenis, tenzij hij Jim Bak
kers religieuze raadgevingen
volgt en het nodige geld
overmaakt aan de Heritage
Village Church. Dat laatste
gebeurde in ieder geval in
onbekommerde mate.
Twee weken geleden ver
schenen de Bakkers plotse
ling op de buis om mede te
delen dat Tammy een behan
deling voor drugsverslaving
moest ondergaan.
Vorige week werd Jim Bak
ker gedwongen zich uit zijn
religieus imperium terug te
trekken. In een korte verkla
ring zei hij dat hii enkele ja
ren geleden zijn hotelkamer
had gedeeld met een 21-jari-
ge medewerkster van zijn
kerk. Hij had de betreffende
dame vervolgens 115.000 dol
lar zwijggeld betaald.
Nu waren de gelovigen min
der vergevingsgezind, of
schoon in de studio's van
Fort Hill de tranen van ont
roering en medelijden rijke
lijk vloeiden. De PTL-orga-
nisatie werd hals over kop in
handen gegeven van Jerry
Falwell, eveneens een gere
nommeerd predikant en bo
vendien aanvoerder van de
ultra conservatieve politiek-
-religieuze pressiegroep Mo
ral Majority.
Begin deze week verschenen
de Bakkers andermaal op de
buis. Enigszins van hun
schrik bekomen, maakten ze
nu gewag van het feit dat ze
slachtoffers waren geworden
van de duivelse machinaties
van een concurrerend tv-pre-
dikant die er op uit was het
PTL-imperium naar zich toe
te trekken. Toen dat niet
lukte, strooide die belager de
verhalen rond die Jim Bak
ker overigens niet kon ont
kennen. De naam van de
concurrent werd niet ge
noemd
Jim en Tammy Bakkers te
rugkeer op de buis is vrijwel
onmogelijk. In hun buiten
verblijf broeden ze nu over
de vraag wat hen te doen
staat. Ze hebben niet alleen
zichzelf, maar ook de zeer
succesvol operende tv-ker-
ken in Amerika een enorme
slag toegebracht. Ze hebben
de verkiezingcampagne van
hun strijdbare collega Pal
Robertson de meest beke
ken tv-dominee in de VS, die
ook nog dingt naar het presi
dentschap van Amerika
voor een flink stuk onder
mijnd. Bakker is namelijk
een beschermeling en leer
ling van Robertson.
De Bakkers hebben wellichl
ettelijke miljoenen Amerika
nen ongewild overtuigd wal
veel andere Amerikanen al
langer weten: dat tenminste
een deel van de tv-kerken
een hoogst kwalijke manier
van, religieuze verkondiging
bezigen, met geen ander doel
dan miljoenen bange en on
der schuldcomplexen gebukt
gaande Amerikanen miljoe
nen dollars uit de zakken te
kloppen.
In een vorige week in Kan
sas City gehouden symposi
um over de manier waarop
deze kerken hun geld bij el
kaar krijgen, is ernstige kri
tiek geuit op de tv-dominees
en hun soms gewetenloze
Eraktiiken. De financiële
andel en wandel van veel
van deze kerken roepen tal
van vragen op. Zelfs bij pre
sidentskandidaat Pat Robert
son hebben de ambtenaren
van de belastingdienst al
aangeklopt. Maar zelfs de
beste experts lukt het vaak
niet te achterhalen wat met
de miljoenen gebeurt.
UTRECHT In het komen
de nummer van het interna
tionale theologische tijd
schrift Communio geeft kar
dinaal dr. A.J. Simonis op
heldering over de citaten uit
het werk van de feministi
sche theologe Mary Daly in
zijn artikel: Enige beschou
wingen rond de feministische
theologie, dat in december
1986 verscheen.
Kardinaal Simonis zal op de
laatste pagina van het ko
mende nummer, dat om
streeks Pasen verschijnt,
meedelen dat hij in zijn arti
kel geen bronnen heeft ge
noemd om de indruk te ver
mijden dat het artikel tegen
bepaalde auteurs persoonlijk
zou zijn gericht. Daarop volgt
een lijst met citaten uit het
werk van Daly.
Het Landelijk Interdiscipli
nair Overleg feminisme en
christendom (LIO) en Mary
Daly eisten vorige maand in
kort geding onder meer dat
mgr. Simonis zijn bronnen
zou vermelden. Om aan deze
eis tegemoet te komen stelde
advocaat Wijn namens mgr.
Simonis vóór het kort geding
voor dat in een volgend
nummer van Communio een
overzicht zou worden gege
ven van de citaten uit het
werk van Daly. Het LIO en
Daly wezen dit compromis
van de hand. Zij werden in
het kort geding door recht
bankpresident mr. C.L. Ba
ron Van Harinxma thoe
Slooten niet ontvankelijk
verklaard.
De bouw van een prestigieuze stadhuis/bibliotheek-cof^3'
natie in het Spuikwartier kan worden gerealiseerd zoLth(
dat het de gemeente Den Haag iets kost. Althans niets rtaie
dan het bedrag dat de gemeente in de huidige situatie jsteli
lijks aan huisvestingslasten voor het gemeentelijke appavan
moet betalen: circa 22,5 miljoen gulden. Het klinkt velem u
genaars waarschijnlijk ongeloofwaardig in de oren. Een
is echter dat de wethouders Duivesteijn (stadsvernieuvL,ste
en Van Otterloo (financien) er bij wijze van spreken 'e iu<
handen voor in het vuur willen steken. Tijdens een persj-dar
ferentie gisteravond waarop het college van burgemeestePodr
wethouders een raadsvoorstel voor de bouw van een nir
stadhuis annex bibliotheek toelichtte, rekenden beide i
houders de pers globaal sommen voor, waartegen weini^l
te brengen viel. Dat kon ook moeilijk want de gedetaille
de financiële gegevens maakte het college nog niet opent
Voorlopig krijgt alleen de gemeenteraad die vertrouweliji
handen. |L
Het dringt daarom des te meer dat de gemeenteraad ui
breid de kans krijgt zich over de plannen te buigen en firw-|
ciële deskundigen te raadplegen ten einde eventuele gate*
het voorstel op te sporen. Het college heeft gelukkig ine
dels zijn plan laten varen de nieuwbouwplannen in eni
weken door de raad te jagen. Dat moest wel, want tot vpk|n
verrassing heeft het college zelf nog geen keuze gemaakt
de plannen die financieel haalbaar zijn. Aan een inhoud
ke discussie zijn we binnen het college nog niet toegekon
verontschuldigde burgemeester Havermans zich. Hij onJ*(
bouwde daarmee in feite de verwijten, dat het college
beetje al te voortvarend, te overhaast, aan het werk is.
In feite komen nog twee van de oorspronkelijk vijf plaru^
voor realisering in aanmerking: dat van de Amerikaan M|inis
en dat van de Nederlander Koolhaas. Met alles erop en erin 1
komt elk plan op circa 315 miljoen gulden. Dat is welis\#25
zo'n 100 miljoen gulden meer dan het bedrag waarvan1!1^
buitenwacht steeds veronderstelde dat de nieuwbouw ei^t
lijk zou mogen kosten, maar dat schijnt nu dank zij de relaug
toeren van het duo Duivesteijn/Van Otterloo geen punt n gec
te zijn. Mc
i we
De vraag is nu welk plan uiteindelijk wordt uitverkojtvaj
Nu het financieel weinig of niets uitmaakt ligt het vooin g
hand dat het college en de gemeenteraad de aanbeveling ngsp
gen van de commissie-Herweijer, die uit tal van deskundi3" 8
van diverse disciplines bestond. Die commissie wil dat£
plan-Koolhaas wordt uitgevoerd. Bedacht moet echter ^erh
den dat dit plan inmiddels op enkele punten vrij ingrijpjk n
is veranderd. Dat geldt evenzeer voor het plan-Meier, 'ijne
een en ander onder financiële druk zou gaan gebeuren *last
tevoren te voorzien. Dat was ook de reden waarom we Pn-c
der in deze kolom de inspraakprocedures van de bevoll^]^
„verlakkerij" noemden. Zij werd geacht te kiezen uit p^n p
nen waarvan tevoren vaststond dat zij in de gepresentecovei
vorm nooit uitgevoerd zouden kunnen worden. Draa
n (n
Lees de voorbeschouwingen.
In de 'Uit'bijlage natuurlijk!
kei
ta;
h;
tals
gist
ir t
Later weer regen
DE BILT (KNMI) In groter
verband bezien wordt het
weer boven west-Europa mo
menteel bepaald door een
zuidwestelijke stroming, waar
mee oceaanlucht wordt aange
voerd. In deze stroming trek
ken regenstoringen mee. Deze
worden van tijd tot tijd afge
wisseld door zwakke ruggen
van hoge druk waarin enkele
opklaringen voorkomen. Een
dergelijke rug bepaalt de ko
mende nacht en morgenoch
tend ons weer. Tijdens enkele
opklaringen daalt de tempera
tuur in de vroege ochtend tot
rond 4 graden. In de loop van
de ochtend loopt de tempera
tuur bij wat zón op tot rond 10
graden. Aan zee en daar waar
de lucht over grote waterop
pervlakken wordt aangevoerd
blijft het kwik bij 6 graden ste
ken. Bij een toenemende zuid
wester neemt de bewolking op
donderdagmiddag toe waarna
het weer van tijd tot tijd gaat
regenen.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor donderdag en vrijdag:
Zuid-Scandinavië: Veel bewol
king en tijdelijk sneeuw, langs
de kust regen. Middagtempe-
ratuur rond 4 graden.
Denemarken: Half tot zwaar
bewolkt en perioden met re
gen. Middagtemperatuur rond
8 graden.
Britse eilanden, Ierland. Half
tot zwaar bewolkt en af en toe
regen. Middagtemperatuur
van 7 graden in het noorden
tot 11 in het zuiden en zuid
westen.
fleel
ten.
el c
h
tian<
n e
Benelux, Duitsland: Veelp is
wolking en vooral vrijdag Ko
rioden met regen. Middagte va
peratuur omstreeks 11 graglast
ver<
Frankrijk. Half tot zwaarst.
wolkt en vooral vrijdag a^inj
toe regen, in het zuidooyat
perioden met zon. Middag!) ver
peratuur van 10 graden in_ j
noorden tot 17 in het zuid£s v
Alpengebied: Aan de noi*er
en westzijde vooral vrijdag
gen, boven 1500 meter snee
Aan de zuidzijde perioden
zon. Nul-graden-grens o éO.
pend tot 1800 meter. Mid^^
temperatuur in de dalen
12 graden in het noorden
14 in het zuiden.
Spanje, Portugal: Dondeil^
droog en zonnig, vrijdag in
noorden veel bewolking ei
en toe regen. Middagtempu-,-,
tuur van 15 graden in
noordwesten tot 22 in het itie
den. TOIT
:t dc
Italië, Joegoslavische
rioden met zon en in nou
Italië een enkele bui. Midr
temperatuur 14 tot 18 gracFe e
edei
;N] V£
1-ka
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
den stukken te bekorten.
Multatuli
Met belangstelling las ik het
artikel over Douwes Dekker
(Multatuli). Daarin staat dat hij
de naam Multatuli in 1859
aannam. Dus na zijn verblijf in
ons toenmalige Nederlandsch
Indië. Denkend over die
naam, realiseerde ik mij dat in
het Maleis tulis betekent
schrijven en of hij, die s er af
latend, zo tot die naam is geko
men, omdat hij een veelschrij
ver was! Ik heb er in mijn
eentje om gelachen. Zou die
mogelijkheid ook bestaan? De
andere uitleg is natuurlijk wel
romantischer. Of hield hij wel
van een grapje?
A. van Berckel,
DEN HAAG.
NKVenFNV
De NKV-vrouwen zullen geen
federatie aangaan met de
vrouwen van de FNV. Negen
en negentig procent van de
7.000 leden kozen voor een
zelfstandige vereniging zonder
vakbondsbemoeienis. Een be
langrijk besluit, waarmee be
stuur en leden van de vereni
ging zeker alle lof verdienen.
Naar aanleiding daarvan
vraag ik mij af hoe lang het
nog zal duren, eer de manne
lijke leden van de voormalige
NKV, het besluit van de vrou
wen zullen volgen en de fede
ratie zullen verlaten. Zo lang
zamerhand zullen ook zij tot
de conclusie moeten komen,
dat de federatie met het toen
malige NVV (een louter op
macht van het aantal geba
seerde toetreding) volkomen
fout was. Uit het kort geleden
loers van de FNV blijkt, dat
er heel wat binnen de organi
satie moet veranderen en bij
gestuurd.
Ook binnen de aan de FNV
geparenteerde politieke partij
de PvdA zullen leden met een
confessionele levensbeschou
wing zich nader moeten bera
den. Immers de doorbraak,
tengevolge waarvan christe
nen lid werden van de z.g.
protestantse en katholieke
werkgemeenschappen is even
eens op een grote teleurstel
ling uitgelopen. Door de prote
stantse werkgemeenschap, een
voortzetting van de vroegere
confessionele werkgemeen
schap in de PvdA, is onlangs
vastgesteld dat er weinig aan
dacht voor inbreng vanuit
christelijk geloof in de PvdA is
te bespeuren. Hoe kan het an
ders, als de vroegere leider
zich ergerde aan de bede in de
troonrede en het ambtsgebed
waarmee bijvoorbeeld raads
vergaderingen werden geo
pend? En als deze voorbeelden
nog niet genoeg duidelijk ma
ken waar het in die partij om
gaat, verkondigde oud-staats
secretaris voor emancipatieza
ken, mevr. Hedy d'Ancona
(PvdA), enige tijd geleden dat
de verantwoordelijkheid voor
de opvoeding van kinderen
niet moet liggen bij de ouders,
maar bij de overheid (m.a.w.
de staat)!
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Dublin
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Locarno
Malta
Moskou
Munchen
maa,
ns C
xicofc
tterdi
fi.
Dew. 10 -2
KN
ftJS
