SoiWtMlU
Geef leken eigen verantwoordelijkheid
Ceidóc
k
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
jü
kerk
wereld
DRINGEND PLEIDOOI PROF. WEILER:
CDA wil rol
levensbeschouwing in
hulpverlening
versterken
Lofprijzing is hoogste bestemming van de mens"
Onverantwoorde procedure pri
uueer
1m öit
terre des hommes
CetdócSomant
MAANDAG 23 MAART 1987 PAGIk
Remonstranten kregen geen antwoord van Samen op Weg
UTRECHT De Remonstrantse Broederschap in ons land
wordt moe van het wachten op een antwoord op het verzoek
als „waarnemer" betrokken te worden bij Samen op Weg, het
proces van hereniging van gereformeerden en hervormden.
Dat bleek zaterdag tijdens de algemene vergadering van het
Beraad van de Broederschap. Al in 1985 werd de status van
waarnemer aangevraagd, maar nog steeds is er geen antwoord
gekomen, aldus het bestuur. Overigens bleken niet alle remon
stranten gelukkig met de aanvraag. Sommigen pleitten voor
samenwerking met andere vrijzinnige organisaties in plaats
van met de grote kerken van de Reformatie. De Broederschap
telt ongeveer 10.000 leden en lijdt onder een toenemend verlies
van leden.
Godsdienstrel in Egypte
eist dode
CAIRO In Egypte is een vrouw omgekomen tijdens rellen
tussen moslim-fundamentalisten en christenen. Tientallen
mensen, onder wie politiemannen, liepen verwondingen op.
In het dorp Shabasy al-Shohada kwam een vrouw om het le
ven en werden twee mensen gewond toen militante islamieten
na het middaggebed zeven huizen in brand staken. Vier van de
woningen waren eigendom van christelijke kopten. Het dorp
ligt op 160 km noordwestelijk van Cairo, in een gebied waar
kleine groepen van de koptische minderheid wonen.
De echte realist is de
visionair
TILBURG Openheid
van de kant van kerkelij
ke leiders en het recht
van leken op een eigen
verantwoordelijkheid is
onmisbaar, willen leken
kunnen bijdragen aan de
vermenselijking van een
samenleving die door
snelle veranderingen
steeds weer nieuwe uitda
gingen stelt. Dit zei pro
fessor dr. A. Weiier, voor
zitter van de Katholieke
Raad voor Kerk en Sa
menleving, zaterdag in
een dringend pleidooi tot
de kerkelijke leiders tij
dens zijn slotrede op het
congres van rooms-katho-
lieke leken in Tilburg.
Hij herinnerde de Nederland
se bisschoppen aan de door
hen vorig jaar geuite wens dat
leken „zo veel en zo direct als
mogelijk is" worden betrok
ken bij de voorbereiding van
de komende synode in Rome
over de rol van de leken.
Voor het driedaagse congres
in Tilburg, dat de werkzaam
heid van leken op alle moge
lijke terreinen in relatie tot de
kerk wilde laten zien en een
Maria de Lourdes Pintasilo
aantal wensen formuleerde
met betrekking tot de komen
de synode, was mgr. J. Gijsen
van Roermond uitgenodigd.
Namens het Nederlandse epis
copaat gaat hij in het najaar
naar de synode in Rome. Hij
had de congresleiding echter
laten weten verhinderd te
zijn.
Prof. Weiier hoopte dat de sy
node zich in haar uitspraken
zou plaaten op het „gemeen
schappelijk fundament" van
het evangelisch geloof. Hij
verwees verder naar het
Tweede Vaticaanse concilie
dat uitdrukkelijk heeft ge
steld dat de waarheid van het
geloof niet op te hangen is
aan bepaalde formuleringen.
Hij beriep zich ook op het
concilie dat in loyaliteit de
vrijheid heeft gegeven zin en
betekenis van de leer te on
derzoeken en blinde gehoor
zaamheid aan letterlijke tek
sten heeft afgewezen.
Weiier herinnerde er verder
aan dat niemand in de kerk
zich kan onttrekken aan de
taak te werken aan eenheid
van geloof. Hij hoopte dat de
komende synode tot het be
grip komt dat deze eenheid
niet wordt bereikt door de eis
van gehoorzaamheid. „Ver
trouwen tussen de bisschop en
zijn kerk en tussen de pasto
res en hun parochie is het
fundament van een goed
functionerende gemeen
schap." In dat verband vroeg
hij de synode om herstel van
het oude kerkrechtelijke be
ginsel dat er geen bisschoppen
worden benoemd tegen de zin
van de gemeenschap in.
Sprekend over de noodzaak
dat leken hun verantwoorde
lijkheid nemen om tot mens
waardigheid in een verande
rende samenleving bij te dra
gen, vroeg hij zich af hoe dat
te realiseren valt, als vooraf
trouw wordt verlangd aan de
leer. „Wat is de ruimte voor
christen-politici om tot een
voor de hele samenleving hu
mane wetgeving bij te dragen,
als hun eigen verantwoorde
lijkheid wordt verontacht-
zaamd?"
Weiier bepleitte verder de in
stelling van een nationale le-
kenraad onder een eigen ge
kozen voorzitter die met het
bisschoppencollege overleg
pleegt over maatschappelijke
kwesties. Hij meende dat het
huidige LPO alleen al gezien
zijn statuten, daar niet aan
kan voldoen. Verder vroeg hij
nadrukkelijk dat nu eindelijk
de positie van pastorale wer
kers en werksters wordt gere
geld.
De decaan van de theologi
sche faculteit in Tilburg, prof.
Karl-Wilhelm Merks, be
treurde het dat de kerk zoveel
energie steekt in de afbake
ning van de werkzaamheden
tussen clerici en leken. „De
intensiteit waarmee en de ma
nier waarop zij zich hierop
richt toont aan hoezeer zij
buitenstaander geworden is
van het denken en voelen
van de cultuur van deze twin
tigste eeuw, ja hoezeer zij
haar eigen mensen in de situ
atie brengt met twee zielen in
een borst te moeten leven."
De theoloog meende dat we af
moeten van de optelsom-theo-
logie van clerici en leken,
waarbij de leek tot een voet
noot wordt bij een traditionele
tekst. Een juiste inschatting
van de positie van de leken in
de kerk moet leideri tot de
slotsom dat de kerk wezenlijk
in de wereld moet staan, „en
dat is niet alleen een taak
voor bepaalde christenen,
maar het is allereerst een as
pect van het kerk-zijn über
haupt."
Merks vroeg zich tenslotte af
„hoe veel tijd de kerk eigen
lijk nog geschonken is bij deze
tijd te komen en kerk van
deze cultuur en voor deze cul
tuur te zijn." Merks hoopte
dat zij goed zou beseffen dat
zij niet voor de zestiende of de
negentiende, maar voor de
twintigste en het begin van de
eenentwintigste eeuw verant-
woordekijk is.
De Groningse bisschop B.
Möller ging in op de spanning
in het bisschopsambt tussen
macht en dienst. Terwijl in de
burgerlijke maatschappij na
de Franse revolutie krachtens
de leer van de trias politica de
macht over een wetgevende,
rechterlijke en uitvoerende
instantie is verdeeld, is bij de
bisschoppen de macht in een
hand gebleven. Weliswaar
wijzen de concilieteksten ook
op het aspect van de dienst
baarheid van het bisschop
sambt, „maar hier ligt een
probleem waar vele bisschop
pen mee worstelen", aldus
mgr. Möller.
De Portugese oud-premier
Maria de Lourdes Pintasilo
wees er op dat in tegenstelling
tot wat bepaalde politici doen
christenen de complexiteit
van de wereld moeten aan
vaarden. Zij ontrekken zich
aan hun verantwoordelijk
heid in deze gecompliceerde
maatschappij als zij er te snel
op uit zijn voor wit of zwart te
kiezen.
Grootste wijding
vrouwelijke diakens in
Londen
LONDEN In de St.-Pau]ska-
thedraal in Londen heeft de om
vangrijkste wijding van vrouwe
lijke diakens in ae anglicaanse
kerk plaatsgehad. Er werden 71
diakens gewijd door de bisschop
van Londen, Graham Leonard.
De vrouwen kunnen alle taken
van een priester verrichten, uit
gezonderd het geven van de ze
gen, het uitreiken van de com
munie en het kwijtschelden van
zonden.
HULDE VOOR PRO-LIFE VERZEKERING
AMERSFOORT Het CDA
wil de rol van de levensbe
schouwing in de hulpverle
ning versterken. Er is sprake
van een sterke secularisatie
en van een modieuze menge
ling van normatieve overwe
gingen. Om verdere ontspo
ring van de hulpverlening te
gen te gaan wil het CDA de
professionele hulpverlener
weef afhankelijk maken van
een bestuur dat de levensbe
schouwelijke identiteit van
de hulpverlenende instantie
bewaakt.
Dat zei drs. C.J. Klop, ad
junct-directeur van het we
tenschappelijk instituut van
het CDA, zaterdag in Amers
foort op een congres over
grondslagen van de hulpver
lening, dat was georganiseerd
door het Centrum voor Re
formatorische Wijsbegeerte.
Het Centrum wilde met dit
congres de professionele
hulpverleners helpen bij het
zoeken naar een eigen, le
vensbeschouwelijke weg.
In de huidige situatie is de
professionele hulpverlener
oppermachtig geworden, ter
wijl hij de patiënt van zich
afhankelijk heeft gemaakt.
De verantwoording, die de
hulpverlener vroeger moest
afleggen aan het bestuur,
moet hij nu afleggen aan de
bureaucratie, omdat de staat
hem financiert. Hier wil het
CDA van af, aldus Klop. De
overheid moet slechts bo
demvoorzieningen aan de
burgers garanderen, terwijl
het particulier initiatief meer
ruimte moet krijgen om ei
gen, op levensbeschouwing
gebaseerde hulpverlenende
instanties op te zetten.
Klop prees in dit verband de
„pro-life"-ziektekostenverze-
kering, waarbij mensen
vooral uit behoudende chris
telijke kring met princi
piële bezwaren tegen abortus
provocatus hun ziektekosten
verzekeren.
Klop meldde dat vanuit soci
alistische hoek wordt ge
werkt aan de oprichting van
zogenaamde „witte genees
middelen-winkels", waar
slechts een bepaalde selectie
van de gebruikelijke genees
middelen verkrijgbaar zal
zijn.
Het CDA juicht deze initia
tieven toe, aldus Klop, omdat
deze partij wil dat de levens
beschouwing een sterke rol
gaat spelen bij de totstandko
ming en uitvoering van de
professionele hulpverlening.
TV-predikant
Bakker van
voetstuk
gevallen
CHARLOTTE De Ame-
rikaanse tv-predikant Jim
Bakker is afgetreden als
hoofd van zijn „electroni-
sche kerk" PTL (Praise the
Lord Looft de Heer), na
dat een plaatselijke krant
een buitenechtelijke ver
houding met een secretares
se had onthuld. PTL, dat
vorig jaar een omzet had
van ruim 250 miljoen gul
den, wordt overgenomen
door ds. Jerry Falwell, lei
der van de „Moral Majori
ty", de beweging van con
servatieve evangelische
christenen.
De 47-jarige Bakker, die be
kend staat om zijn dure
huizen en zijn prachtige li
mousines, gaf toe dat hij bij
na een kwart milioen gul
den zwijggeld had betaald
aan personen die hem met
wilden chanteren wegens
een affaire met een secreta
resse. Zijn boodschap was
een mengeling van funda
mentalistische geloofsopvat
tingen en uiterst conserva
tieve en nationalistische
ideeën. Met zijn religieuze
shows wist hij miljoenen
mensen te bereiken.
Grote belangstelling voor stille omgang Amsterdam
AMSTERDAM Duizenden
mensen hebben in de nacht
van zaterdag op zondag deel
genomen aan de jaarlijkse
stille omgang door de bin
nenstad van Amsterdam. On
der deelnemers bevonden
zich onder anderen de bi-
schoppen Baf van Rotter
dam. Bomers van Haarlem en
hulpbisschop Castermsmans
van Roermond. Dit jaar liepen
ook veel jongeren mee. Zij
vertegenwoordigden een tien
tal organisaties uit heel Ne
derland.
De voettocht vindt sinds 1821
elk jaar in de hoofstad plaats
ter herdenking van een mira
kel in de roomskatholieke
overlevering, dat zich zou
hebben voorgedaan op 16
maart 1345 in een woning
aan de Kalverstraat.
PLEIDOOI VOOR HERWAARDERING KERKELIJKE VIERING
VV
APELDOORN - „In de li
turgie als een spelen van
de mens voor het aange
zicht van God hebben
zang en muziek, dans en
beweging, fantasie en
verbeelding een vanzelf
sprekende plaats". Deze
stelling hield zaterdag
prof. dr. E.H. van Olst de
leden van de Gerefor
meerde Organisten Vere
niging (GOV) voor, die in
Apeldoorn hun jaarverga
dering hielden.
Prof. 'Van Olst, hoogleraar
wijsgerige antropologie aan de
Vrije Universiteit, Amster
dam, hield een betoog onder
de titel: „liturgie als levens
vernieuwing". Hij legde daar
in uit hoe in de bijbel wordt
verteld hoe God de mens ziet,
welke de bestemmingen van
de mens zijn. Zo is er de be
stemming om lief te hebben,
om de haat en het onrecht te
verdrijven. En de bestemming
om over de aarde te heersen,
verantwoordelijk te zijn voor
de schepping. De bestemming
van de mens vindt haar hoog
tepunt in de lofprijzing van
God om wat Hij met de schep
ping doet, daarin krijgt alles
z'n plaats.
Het vieren van Gods hande
len met de schepping wordt in
de bijbel aangeduid met „ge
denken". Daarmee wordt op
het naar het heden halen van
het verleden, en van daaruit
gericht zijn op de toekomst.
Gedenken is dus handelend.
Zo moet de viering een im
puls zijn tot handelen, tot het
onderscheiden van goed en
kwaad. De vierende mens
raakt zo ook betrokken bij het
geheim van de verlossing, na
melijk het scheiding maken
tussen goed en kwaad. God
verloste zijn volk door schei
ding aan te brengen tussen
het water (het kwaad) van de
zee en het droge (het goede),
zodat het volk kon ontkomen
aan de Egyptenaren.
In de loop van de geschiede
nis heeft het christendom
steeds meer van deze bijbelse
visie verloren, aldus prof.
Van Olst. De invloed van het
griekse denken is heel groot
(geweest). Dat blijkt uit bij
voorbeeld het geringachten
van de lichamelijkheid. In de
bijbel gaat het om de héle
mens, in het griekse denken
is de ziel of de geest het hoog
ste van de mens. Daarom ook
verdween de dans uit de
kerk, maar ook de zintuige-
lijkheid. En de protestanten
beseften in hun afkeer van
wierook (zintuig van de reuk)
niet dat het hier gaat om een
oeroud bijbels beeld voor het'
opstijgen van de gebeden tot
voor net aangezicht van God.
De lofprijzing kwam steeds
losser te staan van het concre
te leven. De joodse maaltijd,
die liturgisch zo belangrijk
was, vinden we als zodanig
niet terug in het christendom.
Het Avondmaal, de eucharis
tische maaltijd, was aanvan
kelijk een echte maaltijd.
Maar eucharistie en agapè, de
echte maaltijd, gingen uiteen
en de laatste verdween na een
paar honderd jaar. Door de
onderwaardering van het li
chamelijke kreeg het innerlij
ke, het geestelijke alle na
druk. En dat betekent in de
griekse denkwijze alle aan
dacht op het verstand, het
theoretisch denken. Het con
crete handelen en denken
groeiden zo uit elkaar. Chris
tenen die eerst nog werden
genoemd „zij, die van de weg
zijn" (Handelingen der Apos
telen), krijgen het beeld van
mensen die de waarheid kén
nen.
Een ander voorbeeld van het
weggroeien uit de bijbelse
sfeer is het verloren gaan van
de verhaaltraditie. De bijbel is
vooral een verhalend boek,
niet één van het analyserend
betoog. De Grieken hadden
de verhalenvertellers niet zo
hoog; alle eer ging naar de fi
losofen met hun betogen
waarin de dingen via het den
ken worden bewezen. De
kerk sloot zich hierbij aan; zo
ontstond bijvoorbeeld de dog
matiek. Tot op de dag van
vandaag is er de spanning tus
sen het verhaal, waarin in
beelden over de werkelijk
heid wordt gesproken en filo
sofie.
Liturgie-ethiek
Het zou onjuist zijn, vervolgde
Van Olst, om het jodendom
alleen te typeren met de ver
haaltraditie. Naast de agada,
de vertelling, is er de halacha,
de leefregel. Deze twee zijn
onlosmakelijk met elkaar ver
bonden. De spanning tussen
deze twee is als een echo te
rug te vinden in het christen
dom in de spanning tussen li
turgie en ethiek. Vaak is de
eenheid tussen deze beide ver
te zoeken. Ethiek, het hande
len, zonder de viering, loopt
dood in activisme; liturgie,
viering, zonder de ethiek,
leidt tot niets. De vroege kerk
beleefde wel die eenheid.
Daarom de diaken, die voor
het maatschappelijk welzijn
zorgt, maar die tevens een
centrale rol speelt bij de
avondmaalsviering.
De taal van de'bijbel, aldus
Van Olst, is vooral die van
beelden. De beeldende verha
len ordenen de wereld, leren
de samenhangen zien. Via
beelden komen mensen in re
latie met vorige geslachten,
met de traditie. Beelden wor
den voorbeelden. De verbeel
ding laat echter ook zien wat
we missen, dat waarnaar we
verlangen. Dat is het visioen,
het perspectief dat zin geeft
aan de toekomst.
Rituelen kunnen mensen hel
pen de verbeelding op gang te
brengen en daaraan vorm te
geven. Daarom ook de góng
naar de avondmaalstafel, al
dus prof. Van Olst en niet
blijven zitten om brood en
wijn te ontvangen.
In de bespreking beklemtoon
de prof. Van Olst de grote be
tekenis van het zich bewust
worden van de ontwikkelin
gen in het christendom. „We
moeten het „leerhuis" in om
ons te realiseren wat er is ge
beurd. Dat vraagt tijd. Pas
dan kunnen we proberen in
onze vieringen dingen te ver
anderen. We moeten niet op
hol slaan door allerlei nieu
wigheden te introduceren. De
kwestie van kinderen wel of
niet aan het avondmaal kun
je niet in een maand of drie
maanden bekijken. De hele
traditie van onze avondmaals
viering moet daarbij worden
betrokken. Pas als we daar
zicht op het hebben, komt de
concrete vraag van de kinde
ren aan de orde".
Voorzitter drs. K. de Jong had
in zijn openingstoespraak ge
zinspeeld op noodzakelijke
veranderingen in het liedre
pertoire van de kerk. Het le
vensgevoel van veel kerkgan
gers verstaat woorden en mu
ziek van veel huidige kerklie
deren niet meer. De Jong
meende dat de GOV wat plu
riformer zou moeten worden
in haar opvattingen over de
stijl van de kerkmuziek, zon
der overigens de traditie te
verloochenen. Eigenlijk zou
den mensen de kwestie tot
onderwerp van hun academi
sche studie moeten maken, al
dus De Jong.
LÜTSEN KOOISTRA
-pi]
Het plan voor de bouw van een nieuw stadhuis,
openbare bibliotheek, in de Haagse binnenstad komtjj
week in een nieuwe, naar het zich laat aanzien beslisj
fase. Morgen zal een door wethouder A. Duivesteijn i
steld concept-raadsvoorstel met betrekking tot de stadl
/bibliotheekplannen worden besproken in het colleger^
burgemeester en wethouders. Naar verwachting zal hepe 5
sluit van het college aan het eind van de middag tijdens da
persconferentie worden bekendgemaakt. n ei
tuig»
Kenmerkend voor de overhaaste manier waaroppt hi
college met de plannen omgaat, is dat het vandaag nogn, v
wist waar en om hoe laat morgen de presentatie zal pijn
hebben. Wel is het de bedoeling van het college dat d|e t€
meenteraad al op 1 april tijdens een informele raadsverg
ring over de plannen beraadslaagt om vervolgens op 9
een beslissing te nemen.
j BO
IN een brief aan burgemeester Havermans heeft de Haiwe
VVD-fractievoorzitter Hubert zich er terecht over beklan h
dat de raad nog niet eens een week de tijd krijgt zich orf,^ie
gecompliceerd en omstreden voorstel voor te bereidend
op de dag van vandaag kent de gemeenteraad immers f
enkel relevant feit over de komende voorstellen; de rran
weet zelfs niet wat er eigenlijk te besluiten zal zijn. Hiirojei
wijst er op dat het gaat om een risicovol project van hort hel
den miljoenen guldens, met betekenis voor vele gener(het
Daar mag een verstandig stadsbestuur niet in een vloej
zucht over beslissen, aldus Hubert. Hij dringt daarom aa'T 1
een nieuw tijdschema dat passend is voor een zo kostbai!
complexe zaak. Een schema dat er tevens in voorziet dal
voorstel op de normale wijze in de raadscommissies v|
besproken, zoals ook bijvoorbeeld is gebeurd met het jj
Ellerman, dat voorzag in uitbreiding van het huidige l
huis aan het Burgemeester de Monchyplein.
BURGEMEESTER Havermans doet er verstandig aan
verzoek van de heer Hubert in te willigen. Het nu dooi
college opgestelde tijdschema heeft er immers alle schijnj
dat het de stadhuisplannen in nauwelijks veertien d^^
door de raad wil jagen. Zo'n gang van zaken is niet vooiBj
rend, maar onverantwoord. L
Nu en dan zon
DE BILT (KNMI) Er is een
westelijke stroming ontstaan
waardoor storingsgebieden
van west naar oost over ons
land trekkken. De kou is ver
dreven en vervangen door
zachte vochtige lucht. In de
nacht en ochtend is er veel be
wolking en valt er af en toe
regen. De minimumtempera
tuur ligt rond 4 graden. Over
dag breekt de bewolking open
en komt de zon door. Het is
dan grotendeels droog. De
middagtemperatuur loopt op
tot ongeveer 12 graden. De
zuidwesten wind is overwe
gend matig, overdag is er wat
minder wind. Tegen de avond
nadert alweer een nieuwe sto
ring die in de avond en nacht
en in de daaropvolgende och
tend opnieuw regen zal bren
gen. De komende dagen zal
zich dit weertype handhaven.
Na het koude weer dat we ge
had hebben, volgt er nu een
periode met betrekkelijk zacht
weer met af en toe regen en
soms wat zon.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor dinsdag en woensdag:
Zuid-Scandinaviëvan het
westen uit toenemende bewol
king en tijdelijk sneeuw, langs
de zuidwestkust ook regen.
Middagtemperatuur rond 4
graden. 's Nachts landin
waarts lichte vorst.
Denemarken: zwaar bewolkt,
tijdelijk sneeuw en regen. Mid
dagtemperatuur rond 6 gra
den.
Britse eilanden en Ierland:
veel bewolking en af en toe
regen. Middagtemperatuur
van 7 graden in het noorden
tot 12 in het zuiden en zuid
westen.
Benelux en Duitsland: veel be
wolking en perioden 'met re
gen, in Duitsland ook sneeuw.
In zuid-Duitsland morgen nog
droog. Middagtemperatuur
omstreeks 11 graden.
Frankrijk: veel bewolkirj
van tijd tot tijd regen. It
zuiden en oosten dinsdag
perioden met zon en
al
Alpengebied: aan de noojeke
de woensdag regen, buni
1500 m sneeuw. Aan de pari
zijde overwegend zonnig.
graden-grens oplopend
2000 m. Middagtemperatuur
de dalen tussen 10 grad^isc
het noorden tot 14 in heVeze
den. en
n
Spanje en Portugal: zo^^
maar in het noordwesten i
toe bewolking en wat rrf
Middagtemperatuur varfkei
graden in het noordweste val
22 in het zuiden. ren
Italië en Joegoslavische )pze,
flinke perioden met zoiQiei
vrijwel overal droog. Micwen
temperatuur 14 tot 18 gr^g j
Amsterdam
De Bilt
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
voor
kinderen in nood
GIRO 100900
BEEKLAAN 414 - 2562 BJ - DEN HAAG
TELEFOON 070-637940*
