PRINCIPES
lime Pike, de al veertien jaar bij thuiswedstrijden van Luton
Town dienstdoende politie-agent: „Het systeem heeft gewerkt
maf de eerste minuut".
Een supporter van Luton Town stopt zijn pasje in de gleuf van de scanner.
Luton Town tonen hun pasjes die het hen mogelijk maakt een toegangskaartje te kopen voor de thuiswedstrijd van hun club.
LUTON - Vol afgrijzen denkt Jim
Pike terug aan de dertiende maart
van 1985. Toen maakte hij het ab
solute dieptepunt mee in zijn loop
baan. De politieagent uit Luton
met zijn grijze ringbaard en rustige
vaderlijke uitstraling deed toen zo
als al twaalf jaar het geval was
dienst bij een thuiswedstrijd van
The Hatters (de hoedendragers) zo
als de plaatselijke voetbalcub lief
kozend wordt genoemd. Luton
speelde een bekerwedstrijd tegen
Millwall, die berucht is om zijn
aanhang zoals in Nederland FC
Den Haag dat is. Die dag straalde
de politie werkelijk geen greintje
gezag meer uit en zij sloeg zelfs op
de vlucht voor de volledig losgesla
gen aanhang van Millwall.
De Londense club wist zich die avond
vergezeld van liefst achtduizend sympa
thisanten, drieduizend meer dan het ge
middeld per thuiswedstrijd door de tour
niquetten ziet gaan. Millwall had uitein
delijk echter alleen maar ellende van die
omvangrijke aanhang. Dat gold trou
wens ook voor Luton Town. Bijna vijf
tig mensen raakten gewond, onder wie
33 politieagenten. Zevenhonderd kuip
stoeltjes waren losgerukt en als projectiel
gebruikt tegen voornamelijk de politie
die met 360 man op de been was. In het
stadion aan de Kenilworth Road be
droeg de schade zo'n 15.000 pond, daar
buiten vierden de aanhangers van Mill
wall hun anarchistische neigingen bot op
argeloze voorbijgangers, geparkeerde au
to's, huizen en winkels: nog eens een
schade van zo'n 10.000 pond. De Britse
Spoorwegen meldden die avond een
schadepost van 45.000 pond.
Overtroffen
„Erger dan dit kan niet, dacht ik steeds",
meldt Jim Pike. „Toch werd dit korte
tijd later overtroffen, veruit overtroffen
door de tribunebrand bij Bradford, onge
regeldheden in Birmingham en het dra
ma in het Heizelstadion, waar zelfs do
den vielen. Vaak had ik toen het gevoel
dat het einde van het voetbal nabij was.
Echt, op die avond van Luton Town -
Millwall voelde je gewoon vooraf al dat
het wel eens faliekant mis zou gaan. We
stelden ons er op in alle trammelant te
voorkomen, maar wat gebeurde overtrof
veruit mijn bange vermoedens".
Hoewel er sinds 1977 in Engeland een
wet op de veiligheid in sportstadions is
kreeg het voetbalvandalisme opnieuw
veel aandacht van de overheid. Op 12
juni 1985 ontmoette premier Margaret
Thatcher de Engelse voetballeiders en
verklaarde dat een nationaal pasjessys
teem maar eens serieus moest worden
overwogen. Secretaris Graham Kelly
van de Football League had al becijferd
dat een dergelijk project zonder over
heidssteun wel 22 miljoen pond zou kos
ten, hetgeen de doodsteek zou betekenen
voor vele clubs uit de derde en vierde
divisie. Hierop stelde Thatcher, dat wan
neer Everton 800.000 pond kon neertel
len voor de aankoop van Gary Lineker
van Leicester City, er toch sprake moest
zijn van rijkdom in de voetballerij. In
opdracht van het Britse ministerie van
binnenlandse zaken toog vervolgens een
commissie onder leiding van rechter
Popplewell aan het werk om maatrege
len tegen het voetbalvandalisme te be
denken. De commissie kreeg als uit
gangspunt mee dat de veiligheid van het
publiek nu maar eens boven de belangen
van de clubs moesten worden gesteld.
Zij kwam overigens niet met verrassen
de aanbevelingen: gesloten tv-circuits in
de stadions, strengere straffen voor van
dalen en een algeheel pasjessysteem.
Luton Town wachtte de debatten over
het rapport-Popplewell - die overigens
nog steeds geen definitieve maatregelen
hebben opgeleverd - niet af, maar werk
te zelf zeer voortvarend aan een systeem
waarmee aanhangers van de bezoekende
clubs buiten het stadion konden worden
gehouden. Het investeerde 250.000 pond
(ongeveer 800.000 gulden) in een bevei
ligingssysteem. Een pasje van één pond,
dat alleen mensen uit Luton en omge
ving kunnen aanschaffen, is hét attri
buut waar het hele omstreden systeem
om draait. Het plastic pasje met een
magnetische code moet bij het betreden
van het stadion worden gestopt in een
gleuf van een busje, dat is aangesloten
op een computer. Alleen als de code
overeenstemt met de gegevens in de
computer, kan de bezoeker het draaihek
passeren. Anders blijft het geblokkeerd.
De bezoeker kan vervolgens het stadion
complex betreden en pas dan komt het
tribunekaartje aan de orde. Bijna 29.000
mensen hebben inmiddels een pasje aan
geschaft, hoewel het stadion slechts
16.500 toeschouwers kan bergen.
Luton Town heeft een ware vloedgolf
van kritiek over zich heen moeten laten
komen. De teneur ervan vormde de aan
tasting van de persoonlijke vrijheid.
„Maar", verdedigt Bill Tomlins, alge
meen secretaris van Luton Town, zijn
club, „dacht men nu dat wij het zo grap
pig vonden? Wij hebben in eigen vlees
gesneden, zeer veel geld geïnvesteerd en
krijgen nu minder uit recettes binnen".
Die verminderde inkomsten worden ge
schat op 30.000 gulden per wedstrijd.
Toch bezoekers
Afgelopen zaterdag kwam Manchester
United, Engelands populairste club, op
bezoek. Een goede krachtproef ten aan
zien van de doelmatigheid van het pas
jessysteem dus. De 12.509 toeschouwers
zorgden voor de op één na hoogste op
komst dit seizoen. Toch zaten er een
kleine honderd supporters uit Manches
ter op de tribune. Lutons pr-man Colin
Moore: „De supportersclub van Man
chester United had ons verzocht hun en
treebewijzen te sturen. Die club had ge
gevens over goed bekend staande aan
hangers verschaft, waarna wij er geen
enkel probleem mee hadden een beperk
te groep toe te laten op speciaal geco
deerde kaarten".
Moore bekent dat er bij de thuiswed
strijd tegen Chelsea supporters van de
Londense club op de eretribune zaten.
„Voorzitter Ken Bates van Chelsea, een
van de felste tegenstanders van ons pas
jessysteem, had zijn kaarten aan suppor
ters van zijn club gegeven. Dat voor
beeld hadden meer bestuursleden van
Chelsea gevolgd, vandaar. Voor de goe
de orde wil ik nogmaals stellen: ons sy
steem kan nooit garanderen dat suppor
ters van de gastclub ons stadion niet
binnenkomen. Het systeem bemoeilijkt
dit alleen maar. Denk je dat je met een
creditcard altijd honderd procent goed
zit? Daarmee kan toch ook worden ge
fraudeerd? Niet gemakkelijk, maar het
gebeurt soms wel. Zo'n pasje kan door
de bezitter wel worden doorgegeven aan
een vandaal. Wij hebben overigens zo
veel vertrouwen in het systeem dat we
denken dat dat maar een enkele keer zal
voorkomen. Zodra zij rotzoc* trappen
en worden gesnapt zijn zij immers hun
kaart kwijt en dan komen zij het stadion
niet meer binnen".
Davie Coxon, een van de in Luton aan
wezige supporters van Manchester Uni
ted, vindt het eigenlijk maar niets, zo
veel poespas voor het verkrijgen van een
kaartje. „Je moet toch overal ter wereld
naar een voetbalwedstrijd kunnen. Ik
vind het ook niet eerlijk. Luton wordt
nu massaal aangemoedigd, United niet.
Daarom is het ook niet vooruit te bran
den. United was niet zo dood als een
pier geweest als wij met meer supporters
hier waren geweest. Een voetballer moet
horen dat er mensen zijn die om hem
geven, hij moet horen voor wie hij voet
balt. Dat pasjessysteem bevoordeelt Lu
ton. Dat systeem is rotzooi. De sfeer
vredig? Kom nou, het lijkt hier wel een
kerkhof'.
Lyrisch
Jim Pike, de al twaalf jaar dienstdoende
politieagent bij thuisduels van Luton
Town, is daarentegen lyrisch over het
systeem. „Het heeft gewerkt vanaf de
eerste minuut". Daarover zijn de leve
ranciers van het systeem iets bescheide
ner. „Wij hebben aanloopproblemen ge
had. Het kan ook niet bij de eerste keer
honderd procent goed gaan. Daar is het
systeem iets te ingrijpend voor. De men
sen moeten ermee leren omgaan. Boven
dien bleken de scanners, de busjes met
de gleuf waarin het pasje moet worden
gestopt, niet weersbestendig. Ze raakten
aanvankelijk defect en dat gaf dus nogal
wat tumult. Nu loopt alles al een tijdje
voortreffelijk".
Een klein half uur voor de aftrap, wan
neer de grootste drukte zich meldt voor
de toegangspoorten, wijst hij op de ont
spannen sfeer. „Dat was tot dit seizoen
anders. Dan was het: mensen, maakt dat
u wegkomt want de supporters van de
tegenpartij zijn in aantocht. Die moesten
met een politie-escorte vanaf het station
worden begeleid. En dan nog zagen zij
kans het winkelcentrum te terroriseren,
winkels langs de route te plunderen en
op de tribunes te vechten. Trouwens,
ook de aanhangers van Luton Town wa
ren bepaald geen lieverdjes. Die hadden
zich verenigd in buurtgroepen als Bury
Park Youth Posse, The Men in Gear en
the Boys of Luton Town. Meest jongens
tot midden in de twintig. Achtergron
den? Jongens met sociale problemen?
Geloof ik niet zo, er waren jongens met
goede banen bij. Ik denk dat het meer
een kwestie was van zich op een of an
dere wijze willen manifesteren".
„Gemiddeld moesten wij 169 man (één
agent op elke 65 toeschouwers) inzetten.
Sinds de invoering van het pasjessys
teem is dat teruggebracht naar zeventig,
tachtig (één agent op 130 toeschouwers).
Dat was hard nodig, want de politie in
Luton heeft ook nog andere taken dan
de orde handhaven bij een voetbalwed
strijd. Luton is een stad met een hoog
criminaliteitscijfer, na Londen het hoog
ste van Engeland. Ikzelf heb er dit sei
zoen weer meer plezier in gekregen om
hier dienst te doen. Ik geloof weer in de
toekomst van het voetbal. Het pasjessys
teem is niet zo zeer een „ban de bezoe
kers-", maar een „redt het voetbal-ac
tie".
Het pasjessysteem van Luton Town ge
niet inmiddels Europese faam. In de
cember bracht een Nederlandse delegatie
een orièntatiebezoek aan de ruim vijftig
kilometer ten noorden van Londen gele
gen plaats. Het betrof een afvaardiging
van het Landelijk Overleg Voetbalvan
dalisme (LOV), die bestond uit De Bak
ker (veiligheidscoördinator van de
KNVB), De Graaf (vertegenwoordiger
van het ministerie van binnenlandse za
ken), De Vries (vertegenwoordiger van
het ministerie van WVC) en Molenaar,
korpschef van de gemeentepolitie in
Alkmaar). De delegatie oordeelde posi
tief over het systeem, maar vond het in
geld vertaald te kostbaar (geschat wordt
95 miljoen gulden) voor Nederland.
Vandaar, dat momenteel wordt gewerkt
aan een minder kostbare variant. Met
andere woorden: wel een pasjessysteem,
maar zonder elektronische apparatuur.
Verder moet men zich ten aanzien van
de toepasbaarheid van het systeem in
Nederland afvragen of de stadions wel
voldoende kunnen worden afgesloten.
Het stadion van Luton Town wordt aan
twee zijden begrensd door huizen. Eén
tribune is zelfs alleen toegankelijk via
een poort onder de huizen. Verder be
schikken alle Engelse clubs in tegenstel
ling tot de meeste Nederlandse over een
professionele staf die de administratieve
verwerking eenvoudig aankan.
Secretaris Tomlins van Luton Town: „Ik
ben gelukkig met de resultaten van het
systeem, ook al kostte het veel geld. Die
kritiek? Daarvoor heb ik wel begrip. Die
richt zich tegen de beperking van per
soonlijke vrijheid. Nog terecht ook,
maar heeft elk radicaal systeem niet iets
onrechtvaardigs in zich? Die kritische
mensen begrijpen onze filosofie niet. Het
systeem is ingevoerd om de ellende weg
te krijgen, de vredige familiesfeer terug
te halen. Die tendens is al duidelijk
zichtbaar. Wij hebben het gevoel dat het
pasje de betrokkenheid van onze sup
porters met de club nog groter heeft ge
maakt. Verder hebben wij nu aanmerke
lijk minder politiekosten (in tegenstel
ling tot Nederland betalen de Engelse
voetbalclubs de kosten van de aanwezig
heid van de politie in het stadion, red.).
Door de prettige sfeer zie ik de recette
wel weer omhoog gaan. Bedenk wel: het
pasjessysteem is voor ons een experi
ment. Ooit hopen wij een situatie te be
reiken, waarin het pasjessysteem overbo
dig is. Het zal ongetwijfeld nog wel enige
tijd duren. Misschien hebben wij het sy
steem in de toekomst alleen nodig bij
topwedstrijden of wedstrijden met ver
hoogd risico. Beschouw het systeem dat
wij nu hebben maar als een gele of nog
beter rode kaart tegen het vandalisme".
FRANS LEERMAKERS
apfc/i suppoost controleert de op elk toegangspoortje aangesloten computers of de controle
ikwiioos verloopt.
Deze twee supporters van
ZATERDAG 21 MAART 1987
door Frank Werkman
Ik hecht aan principes. Persoonlijk heb
ik er niet zo veel en ik vraag me op dit
moment van schrijven af hoe dat komt.
Is het een gevolg van een moreel, dat
geen grenzen kent? Of vloeit het voort uit
de wetenschap dat het hebben van
principes mooi is, maar het consequent
hanteren er van oneindig moeilijker?
Hoe het ook zij, ik heb er mee leren
leven.
Het volgen van bepaalde grondslagen is
prijzenswaardig. Je komt het niet veel
meer tegen. Vandaar dat het een aparte
ervaring is weer eens te worden
geconfronteerd met een uilzonderling.
Die echter meteen zowel
nieuwsgierigheid als achterdocht oproept.
Want net meest recente voorbeeld van
een principieel mens komt nota bene uit
de voetballerij. En daar zijn principes net
zo zeldzaam als een drievoudige een
twee besloten met een achterwaartse
omhaal in de kruising.
Toch is er iemand die pretendeert zo'n
unicum te zijn, Hans Kraay. Zijn naam
is inmiddels synoniem voor alle
mogelijke kwalifikaties, waarbij
mislukking evenwel de boventoon voert.
Kraay, die eens door een generatiegenoot
werd afgeschilderd als een voetballer van
het angsthazentype, laat een bijna
onafzienbare rij van gebroken relaties
achter. Een reeks die buiten de
voetballerij aanleiding zou zijn om elke
stap direct met de allergrootste argwaan
te bejegenen.
Kraay is in een bepaald opzicht
inderdaad een uniek mens. Hii is de
enige voetbaltrainer, die bij alle drie
topclubs in ons land heeft gewerkt. Of
eigenlijk bij vier, want hij leidde ook nog
korte tijd AZ'67, toen een aankomende
topclub. Waarbij het overigens opvallend
(of veelbetekenend?) was dat de
Noordhollanders pas echt gingen
presteren, nadat Kraay zijn hielen had
gelicht.
Zoals hij bij Ajax te laat aantrad om nog
te kunnen meedrijven op de golven van
roem die de Amsterdammers begin jaren
zeventig overspoelden. Of zoals hii bij
Feyenoord voornamelijk volop lof kreeg
voor de manier waarop hij het
Rotterdamse zakenleven warm kreeg
voor zijn toenmalige werkgever. PSV is
de enige topploeg waarmee Kraay succes
had. Hoewel ook dat weer zeer
betrekkelijk was, want na het veroveren
van de Nederlandse titel was het na één
ronde Europa Cup al afgelopen. Laat nu
uitgerekend PSV, zo ongeveer de netste
club van het westelijk halfrond, Kraay de
deur wijzen. Vanwege zijn principes
Kom nou toch!
De in elk geval verbaal door Kraay
beleden grondbeginselen bleken niet
zonder gevolg. Want zelfs bij het zo
keurige PSV vindt men het best dat
iemand principes heeft. Maar het moet
geen gela gaan kosten. En als Kraay zijn
zin had gekregen was Gullit tot het eind
van het seizoen geschorst en PSV zeker
geen kampioen geworden. Nu is dat ook
nog allerminst zeker, maar de kans op
prolongatie van de begeerde en
commercieel o zo belangrijke
onderscheiding is in elk geval nog zeer
ruim aanwezig. De sponsor van PSV wil
rendement zien voor de vele miljoenen
die in het voetbalfiliaal zijn gestopt.
Daar wegen de mooiste principes van de
hele wereld niet tegenop.
Is het bestuur van PSV nu toch een
stelletje gewetenloze, principeloze
schurken? Ik vind van niet. Men heeft
gewoon eieren voor zijn geld gekozen.
Zonder Kraay kan PSV kampioen
worden, zonder Gullit niet. Zo simpel
ligt dat. En dat er en passant nog een
paar ton in de salarissfeer kan worden
bespaard is mooi meegenomen. Die zou
PSV eventueel kunnen gebruiken om
Gullit alsnog een verbeterd contract voor
te leggen. Als PSV het moment een beetje
zorgvuldig kiest en Gullit in de juiste
sfeer tegemoet treedt, waarom zou de
meest besproken voetballer van dit
decennium dan niet tussentijds nog een
keer voor pakweg vijf jaar bijtekenen? Bij
Gullit hoef je nergens meer van op te
kijken.
De vrouw of vriendin van een voetballer
is overigens diens achilleshiel. Waar een
vedette zonder blikken of blozen de meest
misdadige aanslagen op zijn enkels
doorstaat is toch de levensgezellin degene
die het succes bepaalt. Want heeft ae
gade van een profvoetballer het ergens
niet naar de zin, dan is de kans groot dat
de speler in kwestie er op het veld niet
helemaal met zijn gedachten meer bij is.
Vraag het Michel van de Korput. Die
vond het in Turijn perfect, maar zijn
vrouw had heimwee naar het Brabantse
land. Dat betekende arrivederci voor
Michel.
Voetballers en dus ook voetbaltrainers
(ex-voetballers doorgaans tenslotte)
hebben één principe. Zodra ze het
stapperslegioen hebben verlaten moet het
thuis pais en vree zijn. Zo niet dan is het
wegwezen geblazen.
Zou de vrouw van Kraay het in
Eindhoven niet meer zo naar de zin
hebben gehad? Ook zij weet tenslotte dat
haar man zó weer ergens aan de slag
komt. Desnoods als columnist bij Nieuwe
Revue.
Binnenkort zal blijken of Kraay
inderdaad zo principieel was of snel een
nieuwe baan heeft en dus gewoon een
zeer gewiekste opportunist is.
CeidócSouAatit'
