abinet moet
eter naar
ppositie
uisteren
DA zal beleid zeker niet wijzigen
TA(p
yf§p!i;
J
Ceid&eSowumt
EïfBBERS EN KOK EENSGEZIND:
De Korte: „In 1990
zulje nog wat beleven...
Stan Vrolijk hijken
asjeblieftBravo!
Peilingen
zaten
redelijk
goed
Zwanen
houden
stemmers
tegen
Senatoren willen directe verkiezingen
DONDERDAG 19 MAART 1987 PAGINA 7
CDA
H. A. van der Meer, Numansdorp
W. H. M. Aalbers, Delft
J. W. Hekkelman, Leiderdorp
M. M. Kokxhoorn-Papenhove, Lelden
P. A. Kruljk, Naaldwijk
S. Feenstra, Gouda
H. M. C. Voorn, Bodegraven
L. W. J. van Atten, Rotterdam
A. Kasius, Barendrecht
A. van den Beld-Pott, 's-Gravenhage
J. Heijkoop, Oud-Alblas
M. J. Dukok van Heel-Schokklng, Rotterdam
W. P. van Leeuwen, 's-Gravenhage
S. J. Veerman, Krimpen a/d Lek
L. T. M. Offringa-Knibbe. Voorschoten
W. G. van Yperen, Rotterdam
P. M. W. Elsenaar, Bergschenhoek
D. C. J. de Plangue-Kuipers, Dordrecht
P. Visser, Ridderkerk
W. M. van Herk, Nleuwland
P. G. Kroeger, 's-Gravenhage
W. van den Berg, Katwijk aan Zee
W. J. V. van Katwijk, Vlaardingen
E. F. Rip, Voorburg
PvdA
J. Hoek van Dijke, Rotterdam
E. P. van Heemst, Rotterdam
G. Brouwer, Rotterdam
E. L. Kuijper, Rotterdam
J. H. Boone, Leldschendam
A. Peters, 's-Gravenhage
A. Brunt, 's-Gravenhage
F. Poppe, 's-Gravenhage
J. van der Vlist, Schiedam
L. van Rijn-Vellekoop.
Krimpen a/d IJssel
M. A. Knol, 's-Gravendeel
L. E. Stolker-Nannlnga, Delft
R. Suurendonk, Vlaardingen
M. E. Coomans, Leiden
F. H. van de Wiel, Dordrecht
J. Borgman, Gouda
C. Boerman, Oostvoorne
D. P. van der Waals, Rijswijk
A. de Jong, Lelden
J. J. W. van Schijndel-Brosens, Monster
C. A. L. van der Zalm, Warmond
J. H. Erasmus, Voorburg
H. G. M. Hendrikx, Rotterdam
Th. H. Roes, Lelden
J. W. L. Wolf, Rotterdam
A. J. E. van de Weerd-van der Hulst,
Alblasserdam
C. G. van Wijk, Rotterdam
A. R. van den Broek-Westerink, Valkenburg
a/d Rijn
T. J. M. Sterringa, Gorinchem
H. Schippers, Ridderkerk
VVD
Th. F. J. Jansen. Noordwijk
J. W. Verbeek, Rotterdam
I. Günther. 's-Gravenhage
Sch. Overwater. Strijen
R. E. Waterman, Delft
Joh. D. van Dijk, Gouda
E. J. de Graaff-Wevers, Delft
M. van Rlel, Rotterdam
J. Nolten, Wassenaar
H. Br. van der Groot. Rozenburg
G. Slob-MInkema, Groot-Ammers
S. J. R. de Monchy, Albrandswaard
J. P. Hofman, Maasdijk
M. J. J. M. Boelen. Leimulden
R. A. E. de Haze Winkelman.
's-Gravenhage
D66
E. H.Schuyer, Wassenaar
L. C. Kist-Verstegen. 's-Gravenhage
A. J. Schimmel, Leiden
J. Pool, Leiderdorp
H. G. Fermina, Dordrecht
H. A. C. van Woerden. Alphen a/d Rijn
PSP, CPN en PPR
J. P. R. M. Steegh, Leiden
E. Th. M. Meijer, Rotterdam
S. J. van der Helm, Rotterdam
M. Houtman. Lelden
H. G. Barendregt, Barendrecht
J. A. Coster, Bergambacht
RPF en GPV
ïhanc
gaa
gecoi
het
Britse
Et zi<
:cin
;ine (Van onze
atie jlementaire redactie)
HAAG Voor zo-
regering als oppo-
mmufctaat sinds gisteren
ee v at het kabinet beter
lhk i)eten luisteren naar
het hjen die niet tot de
ruikt e
om p
n aid
Aan het slot van
de verkiezingsa
vond schaarden
vier „partijlei
ders" zich rond
de tafel in de
NOS-tv-studio
voor een nabe
schouwing. Lub
bers en Van
Mlerlo wisselen
argumenten uit,
Voorhoeve en
Kok luisteren
toe.
behoren. Dat geldt
het geluid van de'
tie in de Tweede als
Eerste Kamer. Pre
mier Lubbers erkende
gisteravond dat de rege
ring meer op argumenten
haar wetgevende arbeid
door het parlement zal
moeten loodsen.
„In samenhang met het resul
taat van de VVD hebben we
onze marges verbruikt", zei
een teleurgestelde Lubbers.
„De meerderheid in de Eerste
Kamer zal er heel anders uit
gaan zien, misschien wel ge
heel verdwenen ziin. In de
mate waarin de coalitie slech
ter uit deze verkiezingen komt
zal het regeren moeilijker
worden en moeten we meer
rekening houden met de op
vattingen van andere partijen.
Maar misschien dat dit ons ex
tra motiveert ons geweldig in
te zetten", verklaarde een te
leurgestelde minister-presi
dent.
Eerder op de avond had oppo
sitieleider in de Tweede Ka
mer, Wim Kok (PvdA) al be
nadrukt dat de stembusuitslag
het kabinet dwingt beter te
luisteren naar de mening van
de oppositie. „Dat is in de af
gelopen maanden nog niet ge
beurd, maar de kiezers hebben
de regeringscoalitie nu een
duidelijke gele kaart gegeven".
Met de fractieleiders van PSP
en PPR wees Kok er op dat de
forse winst van de kliene link
se partijen het verkiezingsre
sultaat van de PvdA vrijwel
ongemoeid heeft gelaten, zodat
per saldo sprake is van een
ruk naar links.
D66-leider Van Mierlo, die zijn
partij in verhouding met de
vorig jaar gehouden kamer
verkiezingen nog licht zag
groeien, vindt dat er in de
Tweede Kamer een grotere
meerderheid voor regerings
voorstellen nodig zal zijn om
die uiteindelijk ook door de
Eerste Kamer aanvaard te
krijgen. Ook voor hem komt
dat er op neer dat er meer
naar de oppositie geluisterd zal
moeten worden.
Ook de grote winnaars van
Klein Links en de eveneens
gegroeide kleine rechtse partij
en benadrukten dat hun in
vloed aanzienlijk is toegeno
men. „Het kabinet zal meer
naar onze richting moeten kij
ken", verklaarden de leiders
van GPV en RPF gisteren.
Ook bij de CPN toonde men
zich zeer tevreden. Op basis
van deze uitslag zouden er
misschien wel twee commu
nisten terugkeren in de Twee
de Kamer terugkeren. „De
kiezers hebben ingezien dat
hun stem op de PvdA vorig
jaar geen effect heeft gehad en
keren nu bij ons terug", was
de uitleg van ex-kamerlid
Ernsting.
4RWINNINGSR0ES IN KURHAUS EINDIGT IN MINEUR
;lo
lec
ng
ichjuist
nog
VENINGEN
kleine opdoffer kan
,npwaad. Dat moet het
stimuleren om
beter beleid te
i". Op een overvolle
van het Kurhaus in
lëjfeningen, waar een
nkelijk lichte over-
'lingsroes had plaats-
\kt voor een mineur-
:*jiing, zag tenslotte
minister Elco
ëjman nog een licht-
aan het verlies van
itste regeringspar-
rscoi
.held
sch;
.Hij
„dol
/rag(
as dffool
istere
gst
flf1'
de
lie z
jzelaaP
enaat
litaii
g/
iaat
RrStï:
ra's over verschuiving van be-
leidsacennten repte, toen dui
delijk werd dat het CDA in
haar vroegere machtige bol
werk een enorme dreun had
moeten incasseren.
,r oorzitter Wim van Vel-
fractieleider Bert de
/aren evenals de toege-
1e bewindslieden en
statenleden teleurge-
.ver de uitslag. Maar
Van Velzen noch De
vilden uit het verlies -
le-Kamerzetels ver-
ie zetels - de conclusie
dat het CDA zijn
zou moeten verleggen.
'^beleid vasthouden. We
de goede weg. Als blijkt
e bezuinigingen toch
pleveren komen de kie-
;1 weer terug", conclu
de partijvoorzitter
ook niet van dit
af toen de Limburg-
verneur Sjeng Kremers
icht voor de tv-came-
Terwijl premier Ruud Lubbers
en senator Christiaanse hun
opwachting maakten voor een
tv-debat in Hilversum, pareer
de Bert de Vries onder de
fraaie kroonluchters van het
paleisachtige hotel toen al de
latere oproep van PvdA-leider
Wim Kok om het kabinetsbe
leid te herzien. „Geen sprake
van. We zouden evenals de
PvdA 51 zetels hebben gekre
gen als het kamerverkiezingen
zouden zijn geweest. Dat
scheelt weliswaar 3 zetels met
vorig jaar, maar vergeet niet
dat het nog niet zo lang gele
den is dat het CDA de verkie
zingen inging onder het motto
„op naar de 50 zetels". Daarna
hebben we noodgedwongen
een strak bezuinigingsbeleid
moeten voeren. Ja, misschien
zit er wat in dat de uitslag ook
een antwoord bevat op het iet
wat matte debat over het soci
aal-economisch beleid van vo
rige week. Wie zal het zeggen?
Als premier Lubbers er zou
hebben gestaan in plaats van
De Korte zou dat zeker beter
bij de kiezers zijn overeenge
komen", aldus De Vries.
Enkele uren eerder heerste er
nog een opgewekte stemming
in de Kurzaal. Op basis van de
eerste prognoses leek het CDA
zich goed te handhaven en zou
het al ingecalculeerde verlies
van de VVD ook binnen de
perken blijven. Bert de Vries
(„het wordt een spannende
nek-aan-nekrace") bleef, voor
dat Ajax aftrapte tegen Mal-
mö, toch op zijn hoede.
Blijven lachen?
Kamerlid Joost van Iersel, de
eeuwig optimistische econoom,
wuifde de bedenkingen weg
en bleef lachen bij de verma
ning van zijn fractiegenoot
Piet van der Saftden dat je
nooit kan afgaan op prognoses.
De Rijswijkse mediaspecialist
die het later bij het juiste eind
bleek te hebben, kwam aan-
waar destijds ook niets van
bleek te ïdoppen. Voor het
handjevol christen-democra
ten dat zich op dat moment,
het was ongeveer kwart over
acht, op de galerij had verza
meld. stond evenwel vast dat
hun partij het toch weer zou
redden. „Toch gerechtigheid",
mompelde één van de zogehe
ten „serviceleden" zonder wie
de propagandamachine van de.
partij niet had kunnen draai
en. Maar tegen middernacht
moest hij die opmerking her-
rroepen.
„Hoè komt het nu dat we in
eens zo enorm teruglopen?".
vroegen minister Piet Buk
man, de staatssecretarisen
Dieuweke de Graaff-Nauta,
Yvonne van Rooy, Heerma en
vice-fractievoorzitter Huib
Eversdijk zich samen met de
partijtop verbijsterd af. Het
voetbal had iedereen parten
gespeeld. „Nee, zeker met irri
tant als je op de uitslag wacht,1
het zorg juist voor afleiding",
zei De Vries aanvankelijk.
Maar het geloei van de sup
porters dat de sfeervolle pia
nomuziek in de statige Kur-
hauszalen overstemde, leidde
de aandacht ook af van de
precieze cijfers.
Honden blaffen
Toen Lubbers de verschuiving
toegaf, was het ook voor de
Haagse burgemeester Haver-
mans en voor Eversdijk duide
lijk: „Dit is de werkelijke
trend". Voor Van Iersel reden
om op te roepen tot recapitule
ren. Anderen zagen daarna
hun kans schoon nog snel wat
zaken te regelen. Want zei
Piet Steenkamp niet dat de
honden blaffen, maar dat de
karavaan doortrekt?"
Een kennelijk in de proble
men geraakte buitenlander
van Indiase afkomst klampte
minister De Koning aan om
een langer verblijf in ons land
te regelen en burgemeester
Havermans vroeg mede na
mens zijn Amsterdamse colle
ga Van Thijn bij diverse ka
merleden nogmaals aandacht
voor de problemen van de gro
te steden. Zijn conclusie was
dat het CDA op dit punt best
het beleid kan wijzigen en niet
de schuld voor de financiële
problemen bij de grote steden
leggen.
ALEX SNELLEMAN
>KE EN WISKE DE HELLEGATHONDEN
Torn ik op dal noodlottig oden 1
L Jjltk ran het dak stortteJ
ben ih mtl mun mantel aan een
[uitstekende baln blaren handen
(c) Standaard Ultoeverl|/Wavary Productions
LELYSTAD - In het fonkelnieuwe provinciehuis in Lelystad
klinkt eerst kort voor de klok van tien gejuich op. De VVD-top
en -aanhang, die in de jongste provincie het verloop van de ver
kiezingsresultaten volgt, ontleent deze late uitbarsting van eufo
rie aan het derde doelpunt van Ajax. Het verlies voor de eigen
partij, dat eigenlijk al vooraf vaststond, laat de redelijk gevulde
zaal nogal gelaten over zich heen gaan. De sfeer van een nette
receptie wordt gecompleteerd door het meestal pauserende com
bo, dat flarden zoetige muziek door het beheerste geroezemoes
stuurt.
Voor de tweede maal gaan de handen massaal op elkaar, als de
commissaris van de koningin, PvdA'er Hans Lammers, meedeelt
dat de Centrumpartij haar enige zetel in de Staten in kwijtge
raakt. De „VVD-top in het provinciehuis is slechts in minimale
omvang aanwezig. Joris Voorhoeve, inmiddels algemeen erkend
als de nieuwe VVD-aanvoerder, moet het publiek alhier ontbe
ren. Partijvoorzitter Leen Ginjaar en vice-premier Rudolf de
Korte lopen, slechts geflankeerd door het Drontense kamerlid
Robin Linschoten, tussen het zeker niet uit louter VVD'ere be
staande publiek.
In een apart zaaltje geeft Ginjaar een eerste reactie: „Ronduit
teleurstellend, ik kan niet andere zeggen". En waar moet het
verlies voor de VVD aan geweten worden? „Ja, hoor eens. Als
ik dat had geweten, dan hadden we nu waarschijnlijk niet verlo
ren!".
De partijvoorzitter die zich, als het om landelijke politiek gaat,
uiterst omzichtig uitdrukt, vergelijkt de erbarmelijke positie van
zijn partij met „een machine, waar wat zand in is geraakt".
Rudolf de Korte, robottesk als altijd maar ditmaal voorzien van
een iets warriger haardos, laat en passant blijken niets te voelen
voor een koers verlegging van de VVD. Joris Voorhoeve en zijn
nieuwe middenkoers van de VVD? Larie, moet De Korte bij
zichzelf gedacht hebben, want tegen de pers zegt hii: „Ik heb er
niets van gemerkt, dat onze kiezers iets andere willen dan het
verkiezingsprogramma en regeerakkoord uitvoeren". Als we
hem blijven doorvragen, wat er naar zijn mening moet worden
ondernomen tegen de teruggang van de VVD, zegt de vice-pre-
mier lichtelijk geïrriteerd: „Wacht u de verkiezingen in 1990
maar af. Dan zult u nog eens wat beleven!".
Bij elven druppelt het provinciehuis alweer leeg. Het jeugdige
VVD-promotieteam mag nog even met de smalle VVD-top op de
gevoelig plaat.' De jacks met VVD-vignetten worden ingepakt.
Nee, de stemming is er bij de liberalen deze avond niet echt
goed ingekomen.
FRANS WEERTS
AMSTERDAM Een paar
tienden van procenten verlies
voor de PvdA ten opzicht van
de verkiezingen van vorig
jaar. Wat moet je daar nou
mee? Teleurgesteld kijken? Of
toch maar blij zijn? Als de
ruim honderd PvdA'ere, die
gisteravond bijeen waren ge
komen in de gezellige Flamin
go-serre van Artis in Amster
dam een graadmeter mogen
zijn voor de landelijke aan
hang, dan tekent zich het
beeld af van mensen die met
de uitslag van deze statenver
kiezingen nog niet goed raad
weten. Tijdelijk partijvoorzit
ter Stan Poppe zag het in het
begin van de avond, toen de tv
hem een kort interview af
nam, ook nog niet.
„Stan?", riep Pvd A-buiten-
landspecialist Maarten van
Traa, die evenals op vorige
verkiezingsavonden optrad als
een soort conferencier en de
sfeer op studentikoze wijze op
gang probeerde te brengen,
„vrolijk kijken asjeblieft!".
Poppe voldeed met zichtbare
moeite aan dat verzoek. „Bra
vo!", schalde Van Traa, „want
het zal best meevallen; let
maar eens op". Een uurtje la
ter, toen de verrassende uitsla
gen uit Zuid-Limburg binnen
kwamen en het CDA daar zijn
absolute meerderheid verloren
bleek te hebben, kreeg hij ge
lijk en kon zijn blijdschap niet
op.
Afbladderen
„In Maastricht. Daar gebeurt
't. Hou je vast, mensen! Als het
afbladderen bij die club zo
doorgaat, is .de PvdA in het
zuiden écht niet meer te stui
ten!", schetterde het door de
microfoon. Toen klonk pas
voor het eerst een harder,
maar niettemin toch nog aar
zelend applaus.
De stemming bleef aan de
matte kant, ondanks de op
merkelijk goede jazz-muziek
van de tien man (en vrouw)
sterke Amsterdams big band
van Herbie White. Misschien
kwam het door de voetbal
wedstrijd Ajax-Malmö in het
oer-Amsterdamse Water-
graafsmeer-stadion. Het ge
juich bij de doelpunten was
enthousiaster dan de uitslagen
die de onvermoeibare Van
Traa bekend maakte en die
steeds moest vragen het tv-ka-
naal met de voetbalwedstrijd
„even weg te draaien". Naar
mate de avond vorderde wer
den de groepjes bezoekers voor
de tv-sportbeelden groter.
Een NOS-cameraman las on
verstoorbaar door in het boek
dat hij had meegenomen en
legde het - met waarneembare
tegenzin - alleen opzij op mo
menten dat hij in actie moest
komen. De ook aanwezige
rode pater Van Kilsdonk slen
terde lusteloos tussen de men
sen door, hier en daar een
praatje makend met oude
vrienden. Zelfs kwam „emi
nence grise" van de PvdA
Joop den Uyl even kijken, die
zijn oude altijd ietwat verkreu
kelde, met as bemorste pak
kennelijk aan de wilgen heeft
gehangen en nu, wellicht door
zijn nieuwe goudgekleurde
bril, een voor zijn doen opmer
kelijk gesoigneerde indruk
maakte. Hij verdween schie
lijk, niet bereid tot commen
taar. „Hij was toch wel goed,
eigenlijk'mijmerde een
PvdA-aanhangster die hem in
het kielzog van echtgenote
Liesbeth peinzend voorbij zag
schuifelen.
Kort daarvoor was in een an
der interview met Stan Poppe
opgemerkt dat Den Uyls op
volger Wim Kok „er toch niet
in geslaagd was de PvdA de
winst te geven, waarop ieder
een toch gerekend had".
ED FIGEE
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG „Opiniepeilers
hebben het niet altijd mis",
verzuchtte premier Lubbers
toen gisteravond gaandeweg
bleek dat de meerderheid van
de coalitie in de Eerste Kamer
inderdaad op het spel zou ku-
nen te staan. En de premier
had gelijk. Na hun vernede
rende afgang bij de laatste
Tweede-Kamerverkiezingen
namen de meeste peilers dui
delijk revanche: ze blijken er
dit keer minder ver naast te
hebben gezeten.
Het NIPO komt dit keer dui
delijk als de meest betrouwba
re uit de bus. Dat voorspelde
voor het CDA 33,5 procent
(het werd 33,3), voor de PvdA
34,5 (werd 33,3) en voor de
VVD 15,0 (werd 15,5). Voor de
coalitie voorspelde het NIPO
48,5 en zat daarmee precies
goed. Maurice de Hond zat er
met zijn bureau Interview een
stukje naast. Hij kwam op 49,7
uit in zijn laatste voorspelling
en gaf CDA 0,5 procent en de
VVD 0,9 procent te veel. Bij de
PvdA zat De Hond er meer
naast: hij raamde 2,2 procent
te veel.
Ook in zijn voorspellingen
over de resultaten van de klei
nere partijen deed het NIPO
het beter dan De Hond. Voor
D66 bijvoorbeeld kwam het
NIPO uit op 6,5 procent en zat
daarmee slechts 0,2 van het re
sultaat af, waar De Hond gok
te op 6,3, dat wil zeggen 0,4
verschil met de uitslag. Voor
Klein Links samen voorspeel
de het NIPO 4,5 procent, tegen
De Hond 2,8. Het werd 4,8 pro
cent, heel dicht bij de voor
spelling van het NIPO. En
voor de kleine rechtse partijen
raamde het NIPO vier procent
tegenover De Hond 3,6. Het
werd uiteindelijk 4,8 procent.
Tegen de nauwkeurigheid van
de echte voorepellers stak gis
teren het werk van het bureau
Intomart maar pover af. In de
eerste prognose die dit bureau
in het begin van de avond
maakte op basis van de tellin
gen van schaduwstemmen bij
40 representatief geachte stem
bureaus, kwam men nog op
49,9 procent voor de regerings
coalitie uit. Naar mate de
avond vorderde moest die
prognose steeds verder naar
beneden worden bijgesteld.
In zetels voorspelde Intomart
er voor het CDA twee te veel
en voor de PvdA twee te wei
nig. Klein Links had het bu
reau een zetel te klein ge
raamd en klein rechts een te
veel. Met andere woorden: het
lijkt er op dat de schaduw-
stembureaus een beetje te
rechts zijn geworden.
UDEN - De opkomst voor de
verkiezingen is in het Noord
brabantse Uden door nog an
dere factoren beïnvloed dan
door het slechte weer. Vijf
koppels zwanen vlijdden zich
in de ochtend neer voor de in
gang van een stemlokaal in
een school. De dieren waren
moeilijk weg te lokken en
stemmers durfden niet naar
binnen. Via een andere ingang
bleef het stembureau toch
open. Rond het middaguur ko
zen de dieren weer het ruime
DEN HAAG - De fracties van
PvdA, D66 en VVD in de Eer
ste Kamer geven voorkeur aan
directe verkiezingen van dit
huis van afgevaardigden bo
ven de getrapte verkiezingen,
het systeem dat thans wordt
gevolgd. Die voorkeur werd
uitgesproken in een commen
taar op de resultaten van de
Statenverkiezingen van ach
tereenvolgens Vermeer, Vis en
Zoutendijk, respectievelijk
fractievoorzitter van PvdA,
D66 en VVD in de senaat.
Vermeer meent dat de Eerste
Kamer direct door de bevol
king moet worden gekozen.
Het nu geldend systeem noem
de hij volkomen uit de tijd.
Zijn collega Vis (D66) sloot
zich daarbij aan en noemde
het systeem van getrapte ver
kiezingen heel antiek. Volgens
Zoutendijk (VVD) heeft dat
systeem grote bezwaren en
moet daarover eens goed wor
den nagedacht. Persoonlijk is
hij voorstander van het hou
den van gelijktijdige verkie
zingen voor de Tweede Kamer
en voor de Eerste Kamer.
De fractievoorzitters waren
eensgezind in hun opvatting
dat een linkse meerderheid in
de Eerste Kamer op grond van
de verkiezingsuitslagen niet
wordt bereikt. Christiaanse
(CDA) daarover: een linkse
meerderheid wordt in ieder
geval niet bereikt. Zoutendijk
(VVD) noemde het praktisch
zeker dat de coalitie van CDA
en VVD een aantal van 38 ze
tels in de senaat zal behouden.
Ook Vermeer (PvdA) erkende
dat een linkse meerderheid er
niet in zit. Wel is hij van oor
deel dat de positie van de par
tijen aan de linker zijde in de
Eerste Kamer „aanmerkelijk
is versterkt". Die situatie zal
er toe leiden, dat het voor het
kabinet-Lubbere lastiger gaat
worden, ondermeer wat be
treft de wet gelijke behande
ling en de euthanasie-wet. Hij
sloot gelegenheidscombinaties
van linkse en rechtse opposi
tiepartijen daartegen niet uit.