iVdA saan
;et in Staten
Zuid-Holland
Het Karwei
moeilijker
af te maken
DEREEN LIJKT TEVREDEN
iiLangifte geboorte niet mogelijk
Wiegel blijft tegen samenwerking met PvdA
HANENLAND
£ctdóc0otvumt
DONDERDAG 19 MAART 1987 PAGINA 5
lezersboycot
- De 741 kiesgerechtigde inwo-
van Jisp hebben de verkiezin-
aangegrepen om een vuist te
>n tegen mogelijke aansluiting
e naburige gemeente Wormer.
actiecomité tegen herindeling
liseerde met groot succes een
rsboycot om het verzet daarte-
brede bekendheid te geven:
23,1 procent ging naar de stem-
tegen rond de zeventig procent
aar geleden. Woordvoerster me
ur Scheffer toonde zich tevre-
„De provinciale en landelijke
ci hebben zich tot nu toe niets
etrokken van onze bezwaren,
en provinciale hoorzitting wan-
een aantal mensen weg en op
en aan Den Haag kregen wij
antwoord".
CP-raadslid maar
kort in bureau
AMSTERDAM - Het hoofdstede
lijke raadslid E. Bouman (Cen
trumpartij) heeft zich gisteren la
ten vervangen als hoofd van het
stembureau in Amsterdam Zuid-
Oost. Mevrouw Bouman ver
dween op verzoek van burge
meester Van Thijn, nadat op het
stadhuis bezwaren waren binnen
gekomen tegen haar positie. Hoe
wel het normaal is dat raadsleden
zitting hebben in een stembureau,
sprak de gemeentelijke woord
voerder in dit geval van een „ad
ministratieve vergissing". Het
vertrek van het CP-raadslid uit
het stembureau verliep volgens
hem zonder problemen.
Izeboud: CPN is terug
AMSTERDAM - De CPN is volledig
terug, aldus een tevreden voorzitter
Elli Izeboud. Zij noemde dit een opmer
kelijk herstel „nog geen jaar na de
dreun die we hebben gekregen bij de
Tweede-Kamerverkiezingen in 1986".
Izeboud vermoedt dat het herstel van
haar partij samenhangt met het groei
ende verzet tegen de politiek van rege
ring en ondernemers.
Renswoude weer de eerste
RENSWOUDE - Als eerste gemeente
was even na zeven uur Renswoude
klaar met het tellen van de uitgebrach
te stemmen. Het CDA kreeg 52,5 pro
cent van de stemmen, een winst van
2,3 procent vergeleken met de Kamer
verkiezingen van 1986.
Ook uitslag in stembus
ROTTERDAM De voorzitter van
een van de stembureaus in de deelge
meente IJsselmonde in Rotterdam
heeft voor grote problemen gezorgd
door de uitslagen in zijn district bij ver
gissing in de stembus te gooien. De ver
gissing werd aanvankelijk niet bemerkt
en de betreffende stembus ging teza
men met vele tientallen andere stem
bussen op een vrachtwagen naar het
gemeentelijk opslagdepöt. Nadat de
fout was bemerkt is het hoofd van het
stembureau achter de vrachtwagen
aangegaan om de stembus te zoeken.
Vooral de VVD in IJsselmonde ver
keert nu in grote spanning, want de
uitslagen die in de stembus zitten ma
ken duidelijk of de Liberalen in IJssel
monde twee of drie zetels in de deelge-
meenteraad krijgen.
„Verlies in Limburg
is goed voor CDA"
MAASTRICHT - CDA-gouverneur
Kremers meent dat het verlies van
de absolute meerderheid door zijn
partij in de Limburgse Staten (te
rug van 34 naar 28 van de 63 zetels)
„wel eens heel goed voor het CDA
zal kunnen zijn en de discussie in
de Staten zal verlevendigen". Hij
noemde gemakzuchtigheid het ge
vaar voor een partij die generaties
lang de absolute meerderheid heeft
gehad. Over de toekomstige samen
stelling van het college van Gede
puteerde Staten zei Kremers: „De
accenten zullen zeker wat ver
schuiven." Op dit moment heeft
het CDA vijf zetels en de PvdA en
VVD elk één.
N HAAG De PvdA-
jrekker in de provin-
I Zuid-Holland, Hans
i der Vlist, heeft zijn
limuminzet gehaald.
|k zij een winst van
in zetels voor zijn par-
ie daarmee 30 van de
iankjes in de Staten-
mag bezetten, en een
ies van zes zetels voor
fVD hebben deze par-
nu samen 45 zetels.
zou volgens de PvdA-
rekker, zoals hij tij
de campagne meer
malen heeft verkon-
voldoende moeten
om een college van
1982 'eputeerde Staten in
t-Holland te vormen
Ier het CDA.
it inderdaad zal gebeuren
ij onzeker. Veel, zo niet
zal afhangen van de on-
andelingen. En zowel
als VVD-lijsttrekker
en bleven gisteravond na
tekend worden van de de-
leve verkiezingsuitslag in
fprovincie Zuid-Holland
uchtig.
der Vlist: „Het idee om
college zonder CDA te
len leeft sterk bij de
t, maar heeft niet de eer-
irioriteit. Bovenaan staat
zo goed mogelijk beleid-
»ramma. De versterkte
ie van Partij van de Ar-
moet op de eerste plaats
to'n programma tot uit-
king komen. Zo moet het
we college er alles aan
i om de aanleg van de ver-
de A-4, Rijksweg 19 dwars
"Midden-Delfland, en de
st van de Blankenburg-
el, de nieuwe tunnel on-
de Nieuwe Waterweg ter
[te van Maassluis en Ro-
urg niet te laten door-
gewonnen en staan nu op 24.
Zij kunnen onmogelijk met
een gelijk aantal provinciebe
stuurders als de VVD in het
college van GS vertegenwoor
digd zijn.
Triest
„Die nederlaag van de VVD is
het trieste van de provinciale
politiek", zei Huub van der
Meer. „VVD-gedeputeerde
Jansen heeft zich de afgelopen
jaren rot gewerkt aan de reor
ganisatie. Dat deed hij werke
lijk fantastisch. Maar hij lijdt
nu een groot verlies door de
landelijke positie van zijn par
tij. Terwijl D66, dat zich in
Zuid-Holland heeft geken
merkt door veelal afwezig te
zijn, een goede uitslag be
haalt".
De Democraten zelf waren
meer ingenomen met de resul
taten. „Het is allesbehalve uit
gesloten dat wij nu een beslis
sende rol gaan spelen in de on
derhandeling", zei D66-lijst-
trekker Ed Schuyer. „Van der
Vlist heeft zijn minimuminzet
van 45 zetels en de VVD zal er
alles aan doen om zo sterk mo
gelijk in het college vertegen
woordigd te blijven. Daarom is
een combinatie PvdA-VVD-
D66 een reéle mogelijkheid"
Ajax
Terwijl de uitslagen via televi
sieschermen te volgen waren
en in de grote hal van het Pro
vinciehuis de iazz-band Frits
Katee probeerae enige gezel
ligheid te brengen bleef het
gespeculeer over de samenstel
ling van het nieuwe college de
boventoon voeren. Zelfs de
voetbalwedstrijd Ajax-Malmö
deed daar weinig aan af. Het
goede resultaat voor Ajax
maakte alleen de sfeer van te
vredenheid die in het Provin
ciehuis heerste groter.
Ted Jansen (VVD) vond dat
de uitslag voor zijn partij een
verbetering was ten opzichte
van de prognoses. Hij was
daarom niet ontevreden en fi
losofeerde zelfs al wat over de
Partijgenoten mr. S. Patijn, commissaris van de koningin in Zuid-Holland (midden) en de Haagse
wethouder A. Duivesteijn feliciteren elkaar in het Pronvinciehuis in Den Haag met het succes voor
de PvdA.
invulling van zijn nieuwe por
tefeuille in het college.
„Het lijkt me goed wanneer
een ander de personeelstaken
overneemt. Want na vijf jaar
en na het afronden van diver
se belangrijke taken wil ik
naast verkeer en vervoer lie
ver een wat meer politieke in
vulling. Zoals een streekplan.
Dat lijkt me wel wat".
SGP'er Rinus Houtman be
treurde het verlies van één
van de vier statenzetels voor
zijn partij nauwelijks. „Wij
hebben een goede uitslag ge
maakt en zijn erop vooruitge
gaan in vergelijking met de
verkiezingen voor de Tweede
Kamer. Toen hebben veel van
onze stemmers voor het CDA
en daarmee voor het kabinet-
Lubbers gekozen. Dat kabi
netsbeleid speelde ditmaal niet
zo'n grote rol en zij zijn weer
terug bij de SGP.
Tevreden
Zelfs de lijsttrekker van de So
cialistische Arbeiderspartij,
Koen Zonneveld, was tevre
den. „We hebben in alle ge
meenten waar onze afdelingen
actief zijn geweest meer stem
men gekregen. In Den Haag
gingen we bijvoorbeeld van 0,1
naar 0,2 procent. Zo hebben
we ons weer geprofileerd. En
op den duur levert dit echt
wel statenzetels op".
De grote winnaar ten opzichte
van de landelijke verkiezingen
van vorig jaar is Klein Links
geworden. Alleen in vergelij
king met de verkiezingen van
1982 verloren de PSP/CPN/
PPR drie zetels. Zij zullen nu
met drie mensen terugkeren.
Dat levert in elk geval tussen
de drie partijen onderling geen
„personele" problemen op.
Want er komt nu van elke
partij één vertegenwoordiger
in de Statenzaal te zitten.
Lijsttrekker John Steegh
(PPR): „Het is jammer dat we
die vierde zetel net niet heb
ben gehaald. Dat komt omdat
de PvdA geweigerd heeft een
lijstverbinding met ons aan te
gaan. Nu gaat een zetel naar
de rechtse partijen. En dat is
toch zonde. Maar we blijven in
de markt, hebben ons heel
goed hersteld ten opzichte van
vorig jaar en zijn nog altijd in
staat om deel te nemen aan
een links college". Ook John
Steegh was dus tevreden. Wie
niet?
FRANS BOTHOF
beide verkeersvoorzie-
i heeft een CDA-VVD-
rderheid in de Provinciale
en al goedkeuring gege-
Van der Vlist wil de dis-
e nu opnieuw aangaan,
ang er nog niet met de
eg begonnen is, blijven wij
sweg 19 bestrijden", zegt
der Vlist.
piegeling
ijsttrekker van de sociaal-
Dcraten wil minimaal met
PvdA'ers in het college
egenwoordigd zijn. En
mee lijkt een afspiege-
scollege van PvdA-CDA-
3 moeilijk samen te stel-
Een uitbreiding van het
(ge naar negen gedepu-
den, in plaats van de hui-
acht, zoals CDA-fractie-
rzitter Van der Meer gis-
ond voorstelde, wezen
en PvdA af. Daarmee is
„afspiegeling" naar
htsverhoudingen van 4
dA)-3 (CDA)-2 (VVD) on
af lelijk geworden. Toch wil
>9^6 VVD minimaal twee van
drie gedeputeerden be
den en lijkt het CDA geen
oegen te nemen met twee
eputeerden. Want de chris-
democraten hebben zetels
Het was niet de hele avond politiek in het Provinciehuis; via de televisie werd ook de voetbalwedstrijd Ajax-Malmö op de voet gevolgd.
GEVOELIG VERLIES VOOR COALITIE
DEN HAAG Kort voor de eerste resultaten bin
nenkwamen, stonden de gezichten bij het CDA
nog opgewekt. De reden daarvan was de opzienba
rende manoeuvre van coalitiepartner WD, die op
de valreep aankondigde een sociaal-liberale koers
te gaan varen. „Dat gaat ons stemmen opleveren;
tachtig procent van de WD-aanhang bestaat im
mers uit conservatieve mensen", verkondigde me
nigeen in het Scheveningse Kurhaus, waar de
christen-democraten hun verkiezingscentrum had
den ingericht.
Maar naarmate NOS-presentator Joop van Zijl meer uitsla
gen voorlas, veranderde die eerst zo aangename stemming.
Halverwege de avond keek premier Lubbers als een don
derwolk. Het was volstrekt duidelijk dat het CDA deze
keer uiteindelijk niet zou profiteren van de teruggewon
nen stemmen van de VVD, Integendeel, ook de christen
democraten gingen een veer laten. De coalitie als geheel
kreeg dus een gevoelige klap. Waren het Tweede-Kamer
verkiezingen geweest, CDA en VVD zouden zes zetels heb
ben verloren en daarmee hun meerderheid zijn kwijtge
raakt.
Dat besef deed des te meer pijn, omdat het bij deze verkie
zingen in feite niet om provinciale staten ging maar om de
Eerste Kamer. Onderzoeken hebben uitgewezen dat zeven
tig tachtig procent van de mensen geen flauw benul heb
ben van wat hun provinciaal bestuur uitvoert en zich daar
ook absoluut niet voor interesseren. Bij statenverkiezingen
blijven zij dus óf thuis, vooral als het zulk slecht weer is als
gisteren, of bepalen zij hun voorkeur door te kijken naar
wat de landelijke politici doen en zeggen. En deze keer was
dat nog meer dan anders, omdat voor het eerst de hele
Eerste Kamer vernieuwd zou worden.
Herkansing
Na de laatste grondwetswijziging kiezen provinciale staten
immers elke vier jaar een geheel nieuwe senaat, in plaats
van, zoals vroeger, om de drie jaar de helft. Het gevolg
daarvan is dat de statenverkiezingen in zekere zin een her
kansing voor de kiezers zijn geworden. Wie spijt had van
zijn keus vorig jaar mei, toen het om de Tweede Kamer
ging, kon er gisteren iets aan doen, in de hoop daarmee de
Eerste Kamer een andere meerderheid te bezorgen. Wat
het resultaat daarvan is, is nog niet helemaal zeker. Op 9
juni komen de 744 nieuwe statenleden, uiteraard provin-
ciegewijs, bijeen om een nieuwe senaat te kiezen.
Aangezien ook dan het systeem van restzetels en lijstver-
bindingen wordt gehanteerd, is nu nog niet precies te zeg
gen hoe de 75 senaatszetels over de diverse partijen zullen
worden verdeeld. Het enige wat nu gezegd kan worden, is
dat het erom zal spannen. CDA en VVD hebben samen
ruim 48 procent van de stemmen gekregen en zullen der
halve veel geluk en/of slimheid nodig hebben om hun
meerderheid te behouden.
Premier Lubbers leek daar op sommige momenten al niet
meer zo heel erg in te geloven. Uitgebreid ging hij in op de
mogelijkheid dat de coalitie elders steun zal moeten zoeken
om voldoende stemmen te krijgen voor controversiële
wetsontwerpen. „We zullen nog meer dan anders met goe
de argumenten moeten komen", aldus de minister-presi
dent. Tot welke partijen hij zich dan zal richten, zei Lub
bers er niet bij.
Klein rechts
Maar het was volstrekt duidelijk dat de kleine christelijke
partijen zich aangesproken voelden. SGP, RPF en GPV
steunen meestal het kabinet, ook al omdat zij zich niet als
oppositiepartijen beschouwen. „Wij zeggen ja als het kan
en nee als het moet", aldus SGP-fractieleider Barendregt.
Ook zijn collega's Van der Jagt (GPV) en Schuurman
(RPF) willen daar best mee doorgaan, mits de liefde niet
voortdurend van één kant behoeft te komen. Zij menen
dat het kabinet, als dat hun steun behoeft, meer dan tot nu
toe rekening zal moeten houden met hun opvattingen.
Daarbij denken zij uiteraard het eerst aan de zogeheten
grote immateriële zaken, zoals euthanasie en gelijke be
handeling (van homoseksuelen). „Het lijkt me voor net ka
binet niet zo aanlokkelijk van ons afhankelijk te worden",
aldus senator Barendregt. Hij wees erop dat Lubbers in dat
geval moet proberen de VVD „in de klem te houden". En
dat kan uiteraard gemakkelijk leiden tot het verslechteren
van het klimaat in de coalitie. Premier Lubbers houdt daar
trouwens sowieso rekening mee, omdat een verlies van bij
na vier procent van de stemmen voor de liberalen volgens
hem een „mentale opdoffer" is, die tijd nodig heeft om ver
werkt te worden.
„Onaanvaardbaar"
De oppositie is in zo'n situatie uiteraard de lachende derde.
PvdA-senator Anne Vermeer keek al verlekkerd vooruit
naar het moment dat de oppositie samen met „klein
rechts" straks wetsontwerpen zal gaan verwerpen. Im
mers, in theorie bestaat de kans dat een bepaald voorstel
links niet ver genoeg gaat en voor klein rechts juist het
omgekeerde het geval is.
Toch zou Vermeer weieens te vroeg gejuicht kunnen heb
ben. Want het kabinet heeft ook in de Eerste Kamer de
mogelijkheid het „onaanvaardbaar" uit te spreken, om
daarmee één of meer van de kleine rechtse fracties als het
ware te dwingen toch maar een voorstem uit te brengen.
Premier Lubbers maakte gisteravond de indruk dat hij
niet zal schromen van dat wapen gebruik te maken.
Maar misschien is dat, zoals eerder al aangeduid, allemaal
niet nodig, in het geval CDA en VVD hun meerderheid
nipt behouden. In dat geval zou de sfeer in de coalitie zelfs
nog kunnen verbeteren. Wanneer elke stem telt, wordt de
neiging vanzelf groter de rijen te sluiten en zich schouder
aan schouder tegen de oppositie te keren. Men denke terug
aan het kabinet-Van Agt/Wiegel dat slechts 77 zetels had
in de Tweede Kamer, waarvan er twaalf bezet werden
door loyalisten, en dat toch de volle vier jaar overeind
bleef.
Ook daarom was het inderdaad wat vreemd dat Wim Kok
en Hans van Mierlo nu reeds op tamelijk hoge toon een
koerswijziging van Lubbers eisten. Bovendien waren het
niet hün partijen die winst boekten. Vergeleken met de
uitslag van vorig jaar bleven zij samen precies gelijk (PvdA
min 1, D66 plus 1). Nee, wat dat betreft hadden de kleine
linkse partijen, die omgerekend vier Tweede-Kamerzetels
extra veroverden, meer recht van spreken. Dat gold vooral
voor de PPR die duidelijk profiteerde van een Bas-effect.
Maar als het om recht van spreken gaat, tellen de presta
ties van „klein rechts" natuurlijk net zo goed. SGP, RPF
en GPV zouden van zes naar acht Tweede-Kamerzetels
zijn gegaan en dat nog wel zonder charismatische stem-
mentrekker.
RIK IN T HOUT
SCHEDE - De familie Van Gils uit het
entse Overdinkel heeft er met de statenver-
tingen behoorlijk de smoor in gekregen. Met
ne door de wijze waarop de gemeente En-
ede ambtenaren recruteerde voor de beman-
g yan de stemlokalen. Maandagmiddag be-
1 mevrouw Van Gils in een ziekenhuis in
schede van een dochter. Toen Natasja
niddags bij de burgerlijke stand moest wor-
aangegeven, bleek uit bezuinigingsoverwe
gingen het gemeentehuis gesloten. Gisteren
toog de vader vanuit Overdinkel opnieuw naar
de stad, maar opnieuw kon hij bij gebrek aan
ambtenaren niet meer geholpen worden. „Ik
dacht, dan ga ik woensdag wel. Ik nam een ex
tra dag vrij en stond gisteren al vroeg op de
stoep bij het gemeentehuis. Tot mijn grote ver
bazing was de afdeling burgerlijke stand geslo
ten. Wegens het stemmen..."
LEEUWARDEN
Oud-VVD-leider en com
missaris der koningin
Hans Wiegel is van me
ning, dat de VVD lande
lijk niet moet afstevenen
op een samenwerking met
de PvdA. „Als de VVD
daarop aankoerst dan zie
ik de komende verkiezin
gen helemaal met enig af
grijzen tegemoet", zo zei
Wi egel gisteravond in
Leeuwarden.
De heer Wiegel reageerde
hiermee op de nieuwe sociaal-
-liberale koers, die VVD-voor-
man Voorhoeve kort voor de
verkiezingen heeft geëtaleerd.
Wiegel liet weten, dat de lei
ding van de VVD snel de stel
lingen van Voorhoeve moet
onderbouwen met een aantal
uitgangspunten. Op zich zei
Wiegel er voorstander van te
zijn, dat de VVD vasthoudt
aan de middenkoers die het
van oudsher heeft gevaren.
„Koers houden, daar gaat het
om".
Wiegel waarschuwde enkele
maanden terug op een spreek
beurt in Dokkum, dat verlies
of sterke winst van een coali
tiepartner in het kabinet in
het verleden vaak tot een ka
binetscrisis heeft geleid. Daar
voor hoeft men volgens hem
nu geen angst te hebben. „Ik
denk, dat door deze uitslag
beide regeringspartijen zich
realiseren, dat zij geen enkel
belang hebben bij verkiezin
gen".
