'runswijk
aan
Pravda bekritiseert
glasnost in de media
FISCAAL
kn zi
»*Boui
ILMANSEILAND -
;en!". Ronnie Bruns-
een twintigtal Jun-
Commando's en vier
huurlingen stuiven
kanten op. Volgt een
knal en veel
lamp. Daarna: diepe
telling. Binnen een
uur ziet Ronnie
ijk zijn hoop let-
jenijk in ro°k opgaan. De
igeè zelfgemaakte dub-
lops mortieren, waar
de Britse huurling
„Panzer" Finch ape-
was komen aanzet-
blijken volstrekt on-
baar. Ze zijn zelfs le-
;evaarlijk.
pogingen er een gra-
jmee af te vuren, zijn alle
«rbuizen uit elkaar ge-
Wat achterblijft is een
verwrongen staal. „Mis-
zijn ze nog te gebruiken
iuterse zich er dood om
ten lachen", zegt cynisch
i el van Rey, de militaire
irlav ®ur van Brunswijk.
vas een onwerkelijke scè-
eze week op de guerrilla-
Stoelmanseiland, diep in
Surinaamse binnenland.
Britse huurlingen, John
irds, John „Mad Dog"
en Joe Moslelhadden
incipepanning zitten wachten
echt Ie aankomst van Karl
1 wi die in St. Laurent was
icht( rgebleven om daar eigen-
erke ig op zijn kamer in hotel
I Toucan een bazooka en
mortieren in elkaar te
manfcelen.
/ise« azooka was echter al bij
i jroefneming in St. Lau-
?leg< uit elkaar gesprongen en
lemt as Finch op Stoelmansei-
ds o gearriveerd met de twee
sch rende mortieren. De in
loorl camouflagekleuren ge-
dagf derde installaties oogstten
i miJungle Commando's gro-
nimi êwondering. Daar waren
)ldo< eindelijk de zo lang ont-
wetfde zware wapens.
iroefneming begint in de
namiddag. De mortieren
len opgesteld op het verla-
diegveldje van Stoelman-
hd. De granaten worden
teillld niet los kruit. Een lan-
wordt aangestoken.
Rey staat op een afstandje
isch toe te kijken. Als
het militair en ex-minister
g b defensie heeft hij kenne-
roep weinig vertrouwen in het
i (Cl i van de huurlingen.
nds< ne lanceerbuis na de an-
enlj explodeert. De granaten
n er gewoon inzitten,
lts één keer verlaat een
ctiel op wonderbaarlijke
het wapen en valt drie-
?rd meter verderop weer
s Brunswijk is ontgoo-
I: „Ik zeg er liever niets
zegt hij. Wel poseert hij
lig voor een foto, „Krijg
in afdrukje?".
dag later vertrekken we
via Langetabbetje naar
•aurent. Karl, die ineens
ngevraagd naast me in
:orjaal komt zitten zegt:
kruit was niet goed. Maar
a nieuwe mortieren ma-
hoor. Nu gaan we eerst
Cessna ophalen die op
jetabbetje staat. Kunnen
Ubina uit de lucht born
eren". Hij zet alvast een
-prei
vliegeniersbril op.
Achter ons zit Jean, een zwijg
zame Fransman, die zich als
huurling-piloot bij Brunswijk
heeft aangemeld. Naast hem
nog een Fransman, een meca
nicien, maar die ziet het Jun
gle Commando niet meer zit
ten en vaart door naar St.
Laurent, vanwaar hij een
vliegtuig naar huis wil nemen.
Bevel
Dat de huurlingen bij ons in
de korjaal stapten gebeurde op
bevel van Brunswijk zelf,
maar zeer tegen de zin en
ontsteltenis van de afge
vaardigden van het Zeister
Zendingsgenootschap die met
het vaartuig naar Stoelmansei
land waren gekomen om daar
de hulporganisatie te inspecte
ren. Op dit eiland, gelegen in
de Marowijne-rivier, ver bui
ten het bereik van Bouterses
aanvalshelikopters, bevindt
zich behalve Brunswijks
hoofdkwartier ook de belang
rijkste post van dit zendings
genootschap, bemand door het
artsenpaar Lukas Paanakker
en Karin Scholten.
Het was een reis die de afge
vaardigden van het Zeister
Zendingsgenootschap nog lang
zal heugen. Jan Overduin, ad
junct-secretaris van het ZZG,
de arts Theo Hiemcke en zijn
vrouw Els, vielen van de ene
verbazing in de andere.
Dat begint al op de heenreis,
kort na het vertrek uit St.
Laurent als we stoppen bij St.
Jean. Daar wordt een Win-
chester-geweer aan boord ge
nomen. De afgevaardigden kij
ken wat ongemakkelijk. Maar
Eddy Dap, de Tilburgse leraar
die de hulp-operatie van het
ZZG hier coördineert en die
meereist, zegt: „Dat geweer
hebben we nodig tegen een
eventuele aanval van een heli
kopter". Een jachtgeweer te
gen een helikopter? Dap lacht:
„Die mannen van Bouterse
zijn lafaards. Als je een schot
op hen lost, smeren ze hem".
En verder gaat de lange reis
naar Stoelmanseiland. Onder
weg, bij Moppiekondre, varen
we vlak langs het wrak van
Ronnie Brunswijk, zijn vrouw en twee kinderen poseren gewillig.
3ÏTËNLAND EeidóeSouwmt ZATERDAG 14 MAART 1987 PAGINA 5
door Bert van Velzen
In het schemerlicht van het
cafe kreeg Dennis, een Brit
die zich belastingplichtig
voelde en naar globale troost
zochtfiscologische tips van
Jan, die naast hem aan de
toog hing. Dennis beheerst
het Nederlands vrij aardig,
maar Jan wilde hem met zijn
eigen verbluffende
talenkennis royaal tegemoet
komen.
Yes, I spiek zes spietsnes, zei
Jan. Six teels. Je parle
franzais. Mio hablo espanjol.
Man spricht deutsch. Ik
spiek Vlaams Italiano. En
Duts. Twee pivo's, Henk.
Wel Dennis, you loek
somber. Trubbel?
Ik wil belasting betalen.
No, no you not spiek duts.
We spiek englis. Okay?
-1 want to pay taxes.
Wat?
-1 want to pay taxes.
Why?
- I am an ex-patriate...
Wat?
Ik ben een buitenlander die
hier woont en werkt en dus
belasting moet betalen.
Momentje, plies. I loek in de
boek. You work?
- Jazeker.
Your wijf work?
- Ja, die werkt ook.
Dat is not so bjoetifoel. You
are tweeverdieners and also
fron tdeurdealers.
- Pardon?
Fron tdeurdealers.
- Maar ik handel niet in
voordeuren. Ik zit in de
kunstmest.
You deal de same frontdeur
with your wiif. Dat cost you
your big taxfree foei
Wattapitty.
- Is dat erg?
Not if you transplant a pies
of de taxfree foet of your
wijf on your own halve
taxfree foet. We call this
foet-transputation. It is very,
very difficult. Very. Wat is
de salaris of your wijf,
Dennis?
- Rond 94 duizend gulden.
Dan you get nozzing of de
foet of your wijf. She gets
half of your foet.
- Is het pijnlijk?
It goos wel. Do you have
- we noemen dat hier
buitengewone lasten
special loads?
- Wat bedoelt u?
Wel, catastrofal sickness,
mouth full of crowns, dure
kinderen? - Nee.
Wattapitty. You must have
many pull off posten in
Holland. We say:
aftrekposten. Ik think you
call them jerk off posts.
- Pardon?
Jerk off posts. Everybody
has them in Holland. The
car, a work corner at home,
maybe the train to work.
The longer the list, the more
money back. But it is for the
thunder not easy.
- Wat zijn de beste
aftrekposten?
Not elastic socks or your
hairpiece. Stickpennings are
very good or when you have
to be transformed into a
woman on orders of the
psychiater because you will
get crazy of they don't do it
You really have to suffer
great pains before you get
something back.
- Het is een uniek systeem.
Yes. You will need help. By
the fiscus they have a
problem for every solution.
But we have a sharp eye for
holes in the systeem. We are
all experts in paying too
little.
(Dennis ziet er moe uit Zijn
fiscologische leermeester
glimt van tevredenheid. Niet
iedereen is in staat het
fenomeen der
voordeurdelers, de mystiek
van de voetoverheveling, de
magie van de aftrekposten,
kortom de essentie van het
fiscale complex, in het
Engels over het voetlicht te
brengen. Hij bedenkt dat hij
nog kan uitleggen waarom
kloosterlingen geen
voordeurdelers zijn).
Wel Dennis, now we will
discuss the details.
- Nee, asjeblieft niet, ik heb
een barstende hoofdpijn.
Wattapitty.
SKE EN WISKE—DE HELLEGATHONDEN
P1 m tub je
h p
mjiimti doen 'Ue tuiden
zett n mnuhien no$ hunnen
MOSKOU Na een jaar van
energiek glasnost-beleid
(openheid) in de Sovjet-media
is het karakter van de Sovjet-
journalistiek en de openbare
discussie daadwerkelijk veran
derd. De Pravda suggereerde
begin deze week echter dat de
tijd is aangebroken deze kwes
tie opnieuw te bezien.
De Pravda, de officiële partij-
krant, drukte een groot redac
tioneel commentaar af op de
voorpagina, waarin de journa
listen werden gewaarschuwd
niet te ver te gaan in hun glas
nost. In het artikel werd on
derstreept dat „benaderingen
en overmoedig schrijven,
waardoor feiten verdraaid
worden en van de werkelijk
heid afgeweken wordt" ontoe
laatbaar zijn.
„Accuraatheid, precisie en het
weergeven van de realiteit zijn
onschendbare, Leninistische
principes van de journalis
tiek", legde de Pravda uit en
zodoende moet de Sovjet-pers
zich niet uitsluitend bezig hou
den met sensaties. De partij
krant beoogt geen opheffing
van de glasnost, maar wil de
journalisten slechts op de
hoogte stellen van de voor
waarden waaronder het glas
nost-proces zich voort kan zet
ten.
„De partij ziet de pers als een
actieve deelnemer aan de pe-
restroika (het Russische woord
voor herstructurering, waar
mee Gorbatsjov's hele pakket
van hervormingen aangeduid
wordt). We kunnen en mogen
niet toestaan dat er mensen of
aspecten in de samenleving
zijn die immuun zijn voor kri
tiek", aldus de Pravda. Open
heid in de media als zodanig is
niet het gewenste doel. Het is
meer een methode waardoor
de hervormingen van de partij
beter gecontroleerd en toege
past kunnen worden. Regiona
le partij-organisaties moeten
juist gebruik maken van de
kritische artikelen en zich op
die manier laten inlichten
door de pers.
Eén van de vragen omtrent
Gorbatsjovs hervormingspro
gramma betreft de grens van
het glasnost-beleid: Wat is pre
cies de bewegingsvrijheid van
de Sovjet-pers? De Leninisti
sche definitie van de pers luidt
als volgt: „Een uiterst machtig
wapen voor de Leninistische
partij, die dienst kan doen als
organisator en als volksmen
ner..." Het Westen hoopte dat
glasnost zou betekenen dat de
pers in de Sovjet-Unie de vrij
heid zou hebben om een onaf
hankelijke positie in te nemen
en partijbesluiten zou kunnen
bekritiseren of uitdagen. Die
hoop blijkt echter ongegrond.
Igor Jakovlev, de hoofdredac
teur van het weekblad Mos-
kovskie Novosti, dat momen
teel als vlaggeschip van de
glasnost'geldt, benadrukte dat
de meeste Sovjet-journalisten
nu wel van mening waren dat
er een einde was gekomen aan.
het simpelweg aanvallen van
het systeem en het belichten
van negatieve verschijnselen.
„We zijn deze periode van ne
gativisme allemaal zat", zei hij.
„Ik ben het in ieder geval beu
om voortdurend te lezen over
films die eindelijk na twintig
jaar vertoond worden".
MARTIN WALKER
Copyright The Guardian
Na de test bleef van deze dubbelloopsmortier slechts onbruikbaar staal over.
De Tilburger
Erwin Mac-
Donald (links)
met enkele
junglecom
mando's op
de veranda.
een helikopter, die inderdaad
door Brunswijk met een jacht
geweer is neergehaald. Weken
nadien dreven hier nog de lij
ken van de soldaten in de ri
vier. Stroomversnellingen en
ondiepten worden gepasseerd.
Bij Apatoe, een dorpje aan de
Franse kant, wordt een bezoek
gebracht aan de gevluchte
granman grootopper
hoofd Forster. De hoogbe
jaarde man zegt dat hij niet
wil dat Bouterse 'gedood wordt.
„Hij moet blijven leven om te
zien wat hij ons land heeft
aangedaan".
Bij de Armiia-watervallen is
een controlepost van het Jun
gle Commando. De korjaal van
het ZZG kan ongehinderd pas
seren. Na vele uren bereiken
we Langetabbetje, een van de
guerrillabases van het Jungle
Commando. Hoofdcomman
dant hier is de 34-jarige reus
achtige Tilburger Erwin Mac-
Donald, die zijn woonplaats
ruim drie maanden geleden
verliet om zich bij Brunswijk
te voegen.
Dap stelt de ZZG-afgevaardig-
den aan hem voor. Ze kijken
weer wat onwennig. Er is het
ZZG alles aan gelegen om de
hulpverlening gescheiden te
houden van de activiteiten
van het Jungle Commando.
Langetabbetje is een gevaar
lijk punt. „We verwachten elk
moment een aanval van Bou
terse", zegt Erwin. En vol ver
trouwen: „Het mag hoor, we
zijn er op voorbereid. We heb
ben dan wel niet de bewape
ning, maar wel de inzet".
Hij is er zeker van dat het
Jungle Commando de strijd
uiteindelijk zal winnen. „Elke
keer dat Bouterse een nieuw
offensief aankondigt, komen
wij dichter bij Paramaribo in
actie. Als Bouterse zegt dat hij
een gebied controleert, bewij
zen wij onmiddellijk het te
gendeel. De groeten aan Til
burg. Ik kom pas terug als dit
alles afgelopen is". Hij loopt
mee naar de aanlegsteiger en
trommelt wat manschappen op
voor een foto.
De tocht gaat verder. De rivier
wordt smaller en gevaarlijker,
de natuur woester. Sommige
stroomversnellingen kunnen
alleen te voet worden gepas
seerd. Dan ineens: Stoelman
seiland. Ronnie Brunswijk
loopt, in korte broek, met rode
baret op, te wandelen met zijn
dochtertje. Maar de ZZG-afge-
vaardigden zijn hier gekomen
om de puntjes op de i te zetten.
Er zijn berichten over zakken
rijst, bestemd voor de honge
rende bevolking, die door het
Jungle Commando zouden zijn
geconfisqueerd. En over vaten
benzine die zouden zijn „ge
leend". Dat kan absoluut niet,
vinden de afgevaardigden.
Een dag nadat ze getuige wa
ren geweest van de proefne
ming met de ondeugdelijke'
mortieren, hebben zij een ver
gadering met Ronnie. Hem
wordt aan het verstand ge
bracht dat de hulpverlening
wordt betaald met gegeven
geld van de Nederlandse over
heid en van de Evangelische
Broederschap. „Je blaast de
hulp op als je niet van onze
spullen afblijft", wordt Ronnie
gewaarschuwd. Er wordt een
afspraak gemaakt. Het Jungle
Commando zal voor zijn eigen
voedselvoorraden moeten zor
gen. En als het zou voorkomen
dat Brunswijks mannen een
vat benzine .Jenen", dan dient
dat vat zo snel mogelijk gevuld
te worden teruggegeven, of
anders te worden betaald.
Ronnie belooft dat hij zijn
mensen zo zal instrueren. Er
zullen geen banden zijn tussen
het Jungle Commando en het
Zeister Zendingsgenootschap.
De ZZG-afgevaardigden tonen
zich tevreden.
Bij het vertrek, een uur later,
ordonneert Ronnie dus ineens
de huurlingen in de ZZG-kor-
jaal. „Jullie komen toch langs
Langetabbetje. Daar moeten zij
ook heen", is zijn argument.
Protest lijkt aanvankelijk niets
uit te halen, maar na een poos
je varen komt toch Ronnies
persoonlijke korjaal langszij
om de huurlingen over te ne
men. Overduin en het echt
paar Hiemcke halen verlicht
adem. De rest van de reis va
ren de korjalen gelijk op. Er
wordt niet gezwaaid.
ROB RUGGENBERG
