alsnog onderzoeken
Kohl verliest steun
uit eigen gelederen
Geen „vergeten" namen meer in Sovjet-geschiedenis
Israël zal spionage
affaire Pollard
Honderden
doden bij
Iraakse aanval
Juwelen Marcos
veilig in kluis
Niet met Nederland over
mensenrechten praten
Afgevaardigden
blokkeren hulp Contra's
BUITENLAND
GaickcQomant
DONDERDAG 12 MAART 1987 PAGINA
Echtpaar mag kind
draagmoeder houden
LONDEN Een Brits echtpaar dat aan
een vrouw 5.000 pond sterling (circa
16.750 gulden) betaalde om voor hen een
baby ter wereld te brengen heeft gisteren
van het Hooggerechtshof toestemming
gekregen het kind te behouden. Het hof
motiveerde het besluit met het argument
dat het meisje, dat intussen twee jaar oud
is „in een liefderijke en normale ouders-
kindrelatie" was verzofgd.
Het was twee dagen na de geboorte door
de draagmoeder afgestaan en zij heeft
zich hier nimmer tegen verzet. De beta
ling vormde naar de mening van het hof
voor de ouders geen wettelijk obstakel
om het kind te adopteren.
Brandje gedoofd
op dynamietschip
IJMUIDEN Deskundigen van het
IJmuidense bergingsbedrijf Wijsmul
ler hebben gistermiddag vastgesteld
dat het smeulbrandje in de lading van
het met 400 ton dynamiet geladen
Deense vrachtschip „Hornestrand"
vrijwel uit is. Op het schip werd vrij
wel geen rook meer gezien en de tem
peratuur van de dekbeplating bleek
gedaald tot onder de 20 graden Celsi
us. Zodra het weer mee zit, wordt een
begin gemaakt met het volspuiten van
het scheepsruim met stikstof. Dit gas
„drukt" de zuurstof uit het ruim,
waardoor alle smeul- en brandhaar
den definitief doven.
Gevangenen Spanje
met aidsvirus besmet
(Van onze correspondent
Paul van der Voort)
BARCELONA Naar schatting veertig
procent van alle Spaanse gevangenen
zijn drager van anti-lichaampjes tegen
het gevreesde aidsvirus. Dit heeft de al
gemeen directeur van het Spaanse ge
vangeniswezen gisteren in het Spaanse
parlement bekend gemaakt. De schatting
is gebaseerd op een onderzoek in de ge
vangenissen van Madrid. Volgens de al
gemeen directeur van het gevangeniswe
zen ligt het percentage zo hoog omdat
maar" liefst zestig procent van de opge-
slotenen aan heroïne is verslaafd. In
Spanje zijn tot dusver tweehonderd aids-
gevallen ontdekt.
Tweede kernproef
in Sovjet-Unie
LONDEN Voor de tweede keer
sinds het einde aan het eenzijdige mo
ratorium heeft de Sovjet-Unie van
daag een kernbomproef uitgevoerd.
Het persbureau TASS meldde de ex
plosie een kracht had van twintig ki-
loton en om 5.00 uur plaatselijke tijd
werd uitgevoerd in het proefgebied
van Semipalatinsk. Bij de kernproef
die de Sovjet-Unie eind februari nam,
is radio-actieve neerslag in de atmos
feer terechtgekomen. De VS hebben
hun bezorgdheid hierover aan Mos
kou meegedeeld. Wat de hoeveelheid
radioactiviteit was, is niet bekendge
maakt.
Politieke partijen
Chili „toegestaan"
SANTIAGO De Chileense
president Pinochet heeft giste
ren een wet ondertekend waar
door politieke partijen, behalve
marxistische, weer worden toe
gestaan. Om geregistreerd te
worden moet een partij echter
wel de handtekeningen van
35.000 kiesgerechtigden tonen.
De lijsten met die namen wor
den openbaar gemaakt en juist
dit zal het moeilijk maken om
de handtekeningen bij elkaar te
krijgen. De oppositie vreest dat
mensen niet durven te tekenen
uit vrees voor represailles door
de militairen.
MANILA De woordvoerder van de
pijnse regering heeft vandaag meegedet
dat de juwelen die Imelda Marcos, echtgenf
te van de verdreven president Ferdinari
Marcos, in Manila heeft achtergelaten tol
zij met haar man naar het buitenland vluctè
te, zijn ondergebracht in een kluis van t'
centrale bank. De suggestieve vragen die
oppositie gisteren over de juwelen stelde
ren „goedkope steken onder water aan I
adres van president Aquino.", aldus de wot a
voerder. Imelda Marcos liet, behalve duizeu,
den paren schoenen, japonnen en handtl
sen, een particuliere kluis vol juwelen achtf,
toen zij vluchtte.
Henk Heidweiler verlaat de Surinaamse ambassade voor een ge
sprek met minster Van den Broek.
SURINAAMSE KABINETSCHEF HEIDWEILER:
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Volgens de kabinetschef van de Suri
naamse leider Bouterse, Henk Heidweiller, is Neder
land „niet de meest aangewezen partij om mensenrech
ten in Suriname ter sprake te brengen. Het verleden
van Nederland op dit gebied ten aanzien van Suriname
is wel erg dubieus is geweest. Maar wij staan open voor
elk objectief onderzoek van internationale lichamen,
die een goede reputatie helden, in belang van de Suri-
namers zelf. Een natie die de mensenrechten niet res
pecteert is gedoemd uitermate eenzaam te worden in
de internationale gemeenschap. Die natie zal ook wor
den veracht door haar eigen volk".
Tijdens zijn gesprek met minster Van den Broek werd Heid
weiller nog gebeld vanuit Paramaribo. Hij kreeg te horen dat
een commissie van juristen en staatsrechtgeleerden onder
leiding van de advocaat mr. Eddy Bruma, van de Surinaam
se regering de opdracht had gekregen om uiterlijk 31 maart
aanstaande een conceptgrondwet gereed te hebben.
Over het groepje Surinaamse demonstranten bij het ministe
rie van buitenlandse zaken, waar het gesprek met Van den
Broek werd gevoerd, zei Heidweiller: „Ik hoop dat de men
sen die vandaag hebben gedemonstreerd het over enige tijd
vrijelijk kunnen doen in hun eigen land, waar zij thuishoren.
Veel van die mensen die ik daar heb gezien houden echt van
Suriname".
NICOSIA Irak heeft gisteren bekend gemaakt dat zijn troe
pen in de nacht van dinsdag op woensdag een Iraanse aanval in
de centrale sector van het front hebben afgeslagen. Voorts zou
den in het noorden van het land honderden Iraanse soldaten
zijn gedood bij een gevecht om een berg in Iraaks Koerdistan.
Het was de eerste maal dat Irak melding maakte van strijd in
het gebied bij Haj Omran, waar de Iraniërs naar eigen zeggen
een week geleden een nieuw offensief zijn begonnen. Iran heeft
gezegd drieduizend Iraakse soldaten te hebben gedood of ver
wond tijdens het noordelijke offensief, dat kennelijk bedoeld is
om Irak te dwingen zijn strijdkrachten te verspreiden terwijl de
druk op de 1.000 km zuidelijker gelegen stad Basra onvermin
derd voortduurt. Eeder deze week maakte het Iraanse persbu
reau IRNA bekend dat Iraanse troepen aan het front bij Haj
Omran dé overblijfselen van een Iraakse brigade hadden ver
nietigd, een Iraakse militaire basis in brand gestoken en een
aantal tanks onklaar gemaakt.
JERUZALEM Onder
zware druk en zeer tegen
haar zin heeft de Israëli
sche regering gisteren be
sloten alsnog een commis
sie van onderzoek in te
stellen naar de spionage-
af faire Pollard. Ameri
kaanse regeringsfunctio
narissen, Joodse leiders in
de Verenigde Staten en
parlementsleden in eigen
land hebben immers de
afgelopen dagen duidelijk
gemaakt geen genoegen te
nemen met de verklaring
van Israëls premier Jit-
schak Sjamir, dat voor
hem de zaak is afgedaan.
De affaire, zeggen deze groe
pen, heeft de vertrouwensrela
tie tussen Washington en Je
ruzalem ernstig aangetast. Een
grondig onderzoek is daarom
wel het minste, dat het trio
Sjamir/vice-premier Peres/
minister van defensie Rabin
het Amerikaanse en het Israë
lische volk verschuldigd is.
Oud-minister van buitenland
se zaken Abba Eban, thans
voorzitter van de parlements
commissie voor buiten'andse
zaken en defensie, heeft eer
der laten weten dat hij koste
wat kost een onderzoek wil in
stellen. Met dat vooruitzicht
heeft het Israëlische kabinet
gisteren kennelijk besloten de
eer aan zichzelf te houden.
De feiten zijn ernstig genoeg.
Een Amerikaanse rechtbank
veroordeelde vorige week de
35-jarige Jonathan Pollard tot
levenslange gevangenisstraf.
Zijn vrouw Anne kreeg vijf
jaar wegens medeplichtigheid.
Pollard heeft bekend in de
loop van anderhalf jaar hon
derden uiterst geheime Ameri
kaanse documenten in handen
te hebben gespeeld van Israel.
Hij werkte op een decode-
ringsafdeling van de Ameri
kaanse marine-inlichtingen
dienst in het Pentagon. De Is
raëlische en Amerikaanse
diensten wisselen regelmatig
gegevens uit, maar in dit geval
ging het om materiaal dat
Washington, om wat voor re
den dan ook, liever niet in Is
raëlische handen zag.
Oude rot
De belangrijkste Israëlische
contactpersonen van Pollard
in de Amerikaanse hoofdstad
waren Rafi Eitan, een oude rot
in het inlichtingenwerk, en
luchtmachtkolonel Avi Sella.
Beiden namen de wijk naar Is
raël, nadat Pollard in novem
ber 1985 door de FBI was aan
gehouden, even buiten de Is
raëlische ambassade in Was
hington, waar hij met zijn
vrouw vergeefs had aange
klopt voor asiel.
De Pollards hebben steeds ge
zegd dat ze niet in de eerste
plaats voor geld spioneerden,
maar dat ze voornamelijk uit
zionistische motieven handel
den. Dat Israël hen uiteinde
lijk in de kou heeft laten
staan, heeft ze dan ook diep
gekwetst. De regering in Jeru
zalem heeft sinds november
1985 verschillende keren haar
spijt betuigd over de genante
affaire, maar ook laten weten
dat ze zich niet verantwoorde
lijk acht.
De operatie zou zijn uitge
voerd door het Verbindingsbu
reau voor Wetenschappen, de
naam voor een kleine inlich
tingenafdeling, ressorterend
onder het ministerie van De
fensie, die na de arrestatie van
Pollard is opgeheven. Sella en
Eitan, de belangrijkste figuren
in dat merkwaardige bureau,
handelden op eigen initiatief.
zo werd gezegd, en zonder toe
stemming of medeweten van
hun superieuren.
Beste bondgenoot
In Washington rekende men
er op dat functionarissen die
de blunder hadden begaan
spionage te bedrijven tegen Is
raels beste bondgenoot, en bo
vendien hadden nagelaten
hun superieuren van hun ris
kante onderneming op de
hoogte te stellen, zwaar zou
den worden gestraft. Ontslag
uit overheidsdienst was wel
het minste dat de Amerikanen
voor Sella en Eitan in gedach
ten hadden.
Maar het tegengestelde ge
beurde. De Israëli's benoem
den Eitan tot directeur van de
Chemische Industrie, het
grootste staatsbedrijf in het
land. En Sella werd twee we
ken geleden, vlak voor de uit
spraak tegen de Pollards, com
mandant van Tel Nof, één van
Israëls grootste luchtmachtba
ses. En om de' kroon op hun
werk te zetten nodigden de Is
raëlische defensie-autoriteiten
de Amerikaanse militaire atta
ché in Tel Aviv uit voor Sel-
la's promotieplechtigheid.
Het valt te begrijpen dat de
Amerikaanse regering uit het
een en ander haar eigen con
clusies heeft getrokken. Zo
heeft minister van buitenland
se zaken George Shulz, toch
uitgesproken pro-Israël, ge
zegd dat de Amerikaanse am
bassade in Tel Aviv ieder con
tact met kolonel Sella en met
de luchtmachtbasis waar hij
het commando voert, dient te
vermijden. Zijn collega van
defensie, Kasper Weinberger,
liet weten dat Tel Nof ook
voor de Amerikaanse lucht
macht taboe is. En volgens het
jongste nummer van Time Ma
gazine heeft het Pentagon een
op handen zijnde gezamenlijke
oefening met de Israëlische
luchtmacht afgelast.
CDU-LEIDER VOOR DERDE MAAL BONDSKANSELIER
BONN Met een uiterst
bescheiden meerderheid
van stemmen (253 tegen
225) is Helmut Kohl giste
ren voor de derde keer tot
bondskanselier gekozen.
Zeker vijftien afgevaar
digden uit de CDU en/of
de coalitiepartijen CSU en
FDP hebben tegen Kohl
gestemd dan wel zich van
stemming onthouden.
Het nieuwe kabinet-Kohl ver
schilt maar op enkele posten
van de oude regering. Twee
ministers die in de afgelopen
regeerperiode weinig wapen
feiten hebben kunnen laten
noteren zijn verdwenen. Het
ging om een minister van
Kohls CDU en een van de Bei
erse CSU. In hun plaats zijn
ministers gekomen van de
CSU en de liberale FDP, die
de stemmenwinst dus omgezet
ziet in een kabinetszetel.
De Beierse minister-president
en CSU-voorzitter Franz-Josei
Strauss heeft géén minister
spost aangenomen. Kohl had
hem de keus gelaten uit bin
nenlandse zaken (nu Zimmer-
mann, CSU), financiën (nu
Stoltenberg, CDU) en defensie
(nu Wörner, CDU). Ook was
hem het vice-kanselierschap
aangeboden. Strauss liet pas
gistermiddag, vlak voordat
Kohl de samenstelling van zijn
ministersploeg wereldkundig
maakte, weten dat hij liever
minister-president
chen blijft. Strauss had in
verkiezingstijd zijn zinnen
zet op de positie van FDP-je S
nister van buitenlandse zaliaai
Genscher. Volgens Straijn.
voert de liberale minister
te zachte koers jegens de D
en de Oostblokstaten.
Aan de vorming van de co wo
tieregering is een periode wen
uiterst moeizaam onderhanfedri
len voorafgegaan. De tijdnijndï
werd uiteindelijk zo groot, A
over enkele punten die in
regeringsprogramma hadéi
moeten staan nog geen ovij z
eenstemming is bereikt. L
betreffen vooral de binn T
landse veiligheid (terrorist I
bestrijding, kroongetuigen»
geling) en het demonstrafl
recht (onder meer het vj
mommingsverbod).
M ppo
pli(
Op zeer Ja
panse wijze
demonstreer
den vak
bondsleden
gisteren in
Tokio tegen
het voorstel
van de libe
rale rege
ringspartij
om BTW in
te voeren.
Aan de beto
ging namen
ongeveer vijf
duizend be
dienden en
winkeliers
deel.
WASHINGTON Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigde
heeft gisteren de toestemming onthouden voor het verstrekL
van veertig miljoen dollar hulp aan de Nicaraguaanse rebellj.
Het bedrag is deel van de honderd miljoen dollar die het C
gres vorig jaar toezegde, mnaar nog niet is verstrekt.
Het Huis wil dat president Reagan eerst verantwoording aff
wat er met de eerder aan de Contra's verstrekte hulp is gebeii
waaronder gelden afkomstig van de geheime Amerikaanse i
penverkopen aan Iran. De Democratische oppositie verklaal
dat het besluit van gisteren bovendien gerechtvaardigd wet
door vermeende corruptie in de gelederen van de Nicaragua;
rebellen.
De stemming in het Huis van Afgevaardigden wordt gezien^
een nieuwe nederlaag voor president Regean: de hulp aan!
Contra's is een van de belangrijkste onderdelen van zijn buitj
landse politiek. De tegenstanders van de hulp in het Con^
verzetten zich ook tegen het plan van de regering om nog et,
105 miljoen dollar aan de Contra's uit te keren. Daarover wol
dit najaar beslist. Overigens is ook bij voorstanders van de hh
twijfel gerezen over de effetiviteit van de hulp, gezien het
terst geringe succes van de Contra's tegenover de goedopgelefo
Nicaraguaanse strijdkrachten. Vandaar dat enkele uren voor(a
stemming de nationale veiligheidsadviseur Frank Carlifo
waarschuwde dat stopzetting van de hulp de Contra's zou ovk
leveren aan „dfe genade van de Sandinistische strijdkrachte
Het aftreden van Contra-leider Arturo Cruz draagt bovendl
ook niet bij tot de eenheid en motivatie van de conservatie,
Contra's.
MOSKOU Eind dit jaar
zujlen de Sovjet-burgers
eindelijk iets kunnen le
zen over de belangrijke
rol die Trotzky speelde in
de revolutie van 1917.
Eind oktober zal er een
nieuwe editie van de en
cyclopedie genaamd de
Grote Socialistische Okto
ber Revolutie verschij
nen, ter gélegenheid van
de 70e verjaardag van de
revolutie die de Bolsje
wieken aan de macht
bracht. Voor het eerst zal
de encyclopedie ook com
mentaren van Westerse
en „burger" historici op
nemen.
„De namen die om uiteenlo
pende redenen in het verle
den geen vermelding kregen
in de encyclopedie zullen in
de nieuwe uitgave wel opge
nomen worden", bevestigde
Michail Koeznetsov van de
redactieraad van de Encyclo
pedie. De oude Bolsjewieken
die de dood hadden gevonden
als gevolg van Stalins zuive
ringsacties of de schijnproces
sen van de jaren dertig zullen
allemaal in ere hersteld wor
den. Zij zullen hun plaatsje in
de geschiedenis weer mogen
innemen, ook al zijn ze nooit
formeel gerehabiliteerd.
Veel bekende figuren zoals
Trotzky, Zinovlev, Kamenev
en Karl Radek (een huisge
noot van de toenmalige Guar
dian-correspondent Arthur
Ransome) en ook minder be
kende figuren zullen weer
deel uit gaan maken van de
officiële Sovjet-geschiedenis.
Anton Ovsejenko bijvoorbeeld
was één van de leiders van de
Rode Garde die het Winter
Paleis bestormde. Bij het uit
breken van de Spaanse bur
geroorlog werd hij terugge
roepen van zijn post in Ma
drid, waar hij ambassadeur
was. Hij kwam in een Rus
sisch kamp terecht, waarna
niemand meer iets van hem
hoorde. Zijn familie onder
nam actie om zijn rehabilita
tie te bewerkstelligen tijdens
Kroetsjovs ontspanning, maar
zij hadden geen succes.
Met het besluit om de nieuwe
encyclopedie te publiceren
wordt gevolg gegeven aan
wat Michail Gorbatsjov afge
lopen maand in een toespraak
zei: „In onze geschiedenis mo
gen geen gaten of vergeten
namen meer voorkomen".
Moskovkye Novosti leverde
in de laatste aflevering weer
een bijdrage aan het proces
van glasnost, openheid, met
een transcriptie van een bin
nen de Schrijvers Bond ge
voerd debat, waarin Boris
Pasternak posthuum het
bondslidmaatschap werd toe
gekend.
De vergadering werd bijeen
geroepen door de dichter An
drei Voznesensky die de be
noeming baseerde op het na
latenschap van Pasternak. Hij
bevond zich in de frontlinie
van de succesvolle campagne
om Pasternak's roman Dr.
Zhivago eindelijk te laten
drukken in het land waar die
ook geschreven werd.
De zaak Pasternak is opgelost,
maar er rijst alweer een nieu
we controverse. Een groep
schrijvers in Leningrad heeft
zich verenigd onder de naam
Klub '81. Onlangs publiceer
den zij in beperkte oplage
(10.000 exemplaren) een ver
zamelband met de titel Kruy
cirkel), waarin experimen
tele en avant-gardistische
pennevruchten zijn opgeno
men. Het literaire magazine
Nash Sovremenosk lanceerde
een scherpe aanval op dit
werk en beschuldigde Klub
'81 ervan „het vertrouwen
van de samenleving te heb
ben beschaamd alleen maar
ten behoeve van de kleingees
tige interesses en oogmerken
van een groepje schrijvers".
Nog niet zo lang geleden zou
zo'n uitspraak het doodvonnis
hebben betekend voor eer
dergelijke groepering. Vooral
omdat enkele leden van Kluif
'81 actief waren geweest
een literaire actiegroep die in®
1980 door de KGB uiteen waf
gejaagd, toen zij bezig wareif
de eerste uitgave van een ex^
perimentele Krant te verzorj,
gen. Klub '81 wordt nu echter'
openlijk verdedigd in de Mosjl
kovskye Novosti, het week]
blad dat momenteel geldt air
de vaandeldrager van dr
nieuwe openheid.
MARTIN WALKEBJ
Copyright The, Guardian
