iucces in de strijd
legen incontinentie
AVRO-plan kan helemaal niet"
Universiteiten en
softwarebedrijven
slaan handen ineen
lEUWi
Verpleegkundige
en arts moeten
samen overleggen
bij euthanasie
Behandeling klacht tegen
slagzin voor eerst openbaar
Hoop voor Poolse verslaafden
ligt op platteland
^NENLAND
CctdaeGotrtoni
woensdag 11 maart 1987 pagina 3
pierland laat
1 Cambodjaanse
chtelingen toe
HAAG Nederland heeft
en honderd Cambodjaanse
ielingen toe te laten. De
-jelingen zijn afkomstig uit
waïmp Khao I Dang, dat op last
|e Thaise autoriteiten wordt
|n. De mededeling van Bui-
Ise Zaken kwam enkele
/oordat de Thaise premier
n e)al Prem Tinsulanonda giste-
kajft na het middaguur zijn be-
Nederland begon. De
i Cambodjanen maken deel
het quotum van 500. Sinds
eft Nederland 165 Cambod-
enij vluchtelingen opgenomen.
Telefoonverbinding
met Amsterdam
urenlang gestoord
AMSTERDAM Door een kabelbreuk
in het landelijk telefoonnet is het tele
foonverkeer tussen Amsterdam en om
geving en een deel van het land gister
middag en -avond vele uren gestoord ge
weest. Circa 3.500 lijnen werden onder
broken. Negenhonderd verbindingen
konden worden „omgestoken", maar het
telefoonverkeer met Amsterdam en en
kele andere steden als Hilversum
bleef onmogelijk of slecht. Oorzaak van
de kabelbreuk waren graafwerkzaamhe
den in Amsterdam. Hierbij werden ook
twee kabels van het televisiekabelnet
doorgesneden, waardoor delen van de
Amsterdamse Bijlmermeer zonder tele
visiebeelden bleven.
School vergelijkbaar
met volledige werkweek
DEN HAAG De gemiddelde scho
lier van 12 tot 16 jaar heeft een full
time werkweek, vergelijkbaar met
die van een volwassene. In de prak
tijk blijkt echter rond tien procent
van de schooltijd verloren te gaan.
Dit is vanmorgen gebleken uit onder
zoek van het Sociaal en Cultureel
Planbureau (SCP) waarover mevr. S.
Boef-van der Meulen rapporteert in
„Rondom basisvorming; tijdsbeste
ding van scholieren, meningen van
ouders". De schoolorganisatie kan
volgens haar worden verbeterd door
de lesuitval (wegens vergaderingen)
terug te dringen en door zieke docen
ten te vervangen. Doelmatiger ge
bruik van zowel schooltijd als huis-
werktijd levert meer leertijd op.
Videopiraterij
wijd verbreid
AMSTERDAM Bij invallen in
videotheken zijn vorig jaar bijna
30.000 illegale videobanden met
een handelswaarde van ongeveer
3,5 miljoen gulden in beslag geno
men. De invallen gebeurden door
de politie in samenwerking met de
opsporingsdienst Buma/Stemra.
Volgens de stichting Video Veilig,
die het illegaal kopiëren en ver
handelen van videocassettes zoveel
mogelijk probeert tegen te gaan,
werden bij 70 procent van de ge
controleerde videotheken illegale
banden gevonden. Hoewel de vide-
opiraterii aan het afnemen is,
vormt deze toch nog steeds een
zeer ernstige bedreiging voor de vi
deobranche.
Korthals Altes
wil eind maken aan
schijnhuwelijken
DEN HAAG Minister Korthals
Altes van justitie gaat na of ambte
naren van de burgerlijke stand die
het gevoel hebben met een schijnhu
welijk van doen te hebben, daaraan
hun medewerking kunnen weige
ren. Het gaat bij deze huwelijken
vaak om buitenlandse vrouwen die
door te trouwen de Nederlandse na
tionaliteit verwerven om vervolgens
(veelal gedwongen) als prostituée te
werk te worden gesteld. Volgens een
recente tv-uitzending over vrouwen
handel in Nederland zou dertig pro
cent van alle huwelijken die in Am
sterdam worden gesloten vermoede
lijk „schijn" zijn.
(Van onze onderwijsredactie)
DEN HAAG Een aantal universiteiten gaat met het
bedrijfsleven samenwerken in het binnenkort op te
richten Software Engineering Reasearch Centrum
(SERC). Dit samenwerkingsverband gaat bedrijfsge
richt onderzoek verrichten naar nieuwe methoden op
het gebied van de ontwikkeling van grote computer
programma's.
Dit gebeurt onder auspiciën van het Stimuleringsprojectteam In*
formatica-onderzoek (SPIN). In SERC participeren de beide
EPROEFD MEDICIJN NU OOK IN NEDERLAND GOEDGEKEURD
ïnl
>i
en
VANDAAGi
IN HET
IIDEN Naar schat-
ig een half miljoen
tensen heeft last van in-
intinentie, wat zoveel
zeggen als dat ze hun
niet kunnen ophou-
:n. Niet meer dan
iO.OOO durven met hun
naar de huisarts
hefc gaan, waardoor ze uit-
bij de specialist
^rechtkomen. Al die an-
n opren schamen zich zo
dat ze zelfs
pl<e stap niet eens durven
emen. Met de „dappe-
erapn hebben ze overigens
[aa%meen, dat het leven
peior hen geen pretje is.
flensen die incontinent zijn
lebben zo goed als geen con-
moflcten met anderen. Ze blij-
ven het liefst thuis, deels uit
schaamte, deels uit prakti
sche overwegingen. Ze moe
ten immers de hele dag naar
het toilet, vaak wel meer dan
dertig keer. „Zo'n leven wens
je toch niemand toe", zegt
prof. dr. Jonas uit de grond
van zijn hart. De uroloog van
het Academisch Ziekenhuis
Leiden (AZL) heeft zich dan
ook meer dan vier jaar sterk
gemaakt voor de goedkeu
ring van een voor Nederland
tamelijk nieuw middel tegen
één vorm van incontinentie.
Het gaat om het medicijn
oxybutinin, beter bekend on
der de merknaam Dridase,
wat afgeleid is van dry days,
hetgeen droge dagen bete
kent. In de Verenigde Staten,
Canada, Japan, Italië, Frank
rijk en België is dit medicijn
overigens al lang gemeen
goed.
Prof. Jonas („Het is een
schande dat Volksgezondheid
zo lang met goedkeuring
heeft gewacht") is er enthou
siast over. Het helpt volgens
hem beter dan al die andere
middelen die de laatste twin
tig jaar zijn gebruikt. Jonas
wordt daarin gesterkt door
twee onderzoeken. Eén door
zijn collega-uroloog dr. Plas
man van het Franciscus-zie-
kenhuis in Roosendaal en
een ander, wetenschappelij
ker getint, door ir. Kramer,
fysioloog van het AZL. Zo
wel Plasman als Kramer
kwam tot de conclusie dat
twee op de drie patiënten
baat hebben bij Dridase.
Psychisch
Plasman gaf het middel aan
35 patiënten, van wie er
twaalf dezelfde klachten
hielden. Kramer deed het
grondiger. Hij gaf zestig pa
tiënten in drie perioden van
drie weken steeds een ander
middel, waaronder Dridase
en een placebo (nep-pil). Om
het zo eerlijk mogelijk te ma
ken, wisten patiënten noch
artsen van tevoren wie wat
slikte. Afgezien van het suc
ces van Dridase viel op dat
22 a 33 procent van de pa
tiënten die een placebo slikte
aanzienlijk minder ging plas
sen. Dat sterkte prof. Jonas
in zijn mening dat inconti
nentie in een aantal gevallen
heel goed een psychische oor
zaak kan hebben.
Uit die cijfers blijkt ook dat
lang niet alle mensen die in
continent zijn, baat zullen
hebben bij Dridase, alleen al
omdat er meerdere vormen
van incontinentie zijn.. Prof.
Jonas: „Ruwweg zijn er vier
soorten, waarvan er weer
twee veruit het meest voor
komen. Eén daarvan noemen
we stress-incontinentie; daar
bij zit de fout in de sluitspier,
die normaal voorkomt dat de
blaas leegloopt. In dit geval
kan die spier zijn taak niet
aan, waardoor bij druk op de
blaas door bijvoorbeeld hoes
ten of tillen de urine er zo
maar uitloopt. Deze vorm
van incontinentie is in meer
dan tachtig procent van de
gevallen op te lossen met een
operatie"
„De andere veel voorkomen
de vorm is urge-incontinen-
tie en daarvoor is Dridase
een oplossing. Hierbij man-
keeert er niets aan de sluit
spier, maar zit de fout bij de
blaas. Je moet je voorstellen
dat er tussen blaas en herse
nen zenuwen lopen die infor
matie doorgeven. Normaal
kan een mens zo'n 350 cc uri
ne in de blaas hebben zonder
het gevoel te hebben dat hij
een blaas heeft. Dat komt
omdat de prikkelinformatie
van blaas naar hersenen dat
er urine in zit, wordt gecorri
geerd. Iedereen weet dat als
je zenuwachtig bent, voor
een examen bijvoorbeeld, je
Wie zenuwachtig is, voor of tijdens een examen bijvoorbeeld, moet vaak plassen of heeft het
gevoel dat hij moet. Zo'n soort gevoel van aandrang, maar dan bijna constant, moet men zich
voorstellen bij urge-incontinentie. Juist tegen deze vorm van incontinentie is er nu het medicijn
Dridase.
vaak moet plassen, of het ge
voel hebt dat je moet. Zo'n
soort gevoel van aandrang,
maar dan bijna constant,
moet je je voorstellen bij
urge-incontinentie. Het voor
deel van Dridase bij deze
vorm is dat het werkt op die
zenuw en bovendien op de
spieren van de blaas niet
de sluitspier waar die ze
nuw aangehecht zit. In de
meeste gevallen krijgt de pa
tiënt die het middel gebruikt
de controle over zijn blaas
geheel of voor een belangrijk
deel terug".
Wazig zicht
Een nadeel is dat de zenuw
die de blaas prikkelt, in het
oog een functie heeft bij het
openen en sluiten van de pu
pil. Mensen die de nu vrij
verkrijgbare pillen slikken
voor kinderen is het er in
stroopvorm kunnen daar
door wel eens wat wazig
gaan kijken. Op de lange
duur zijn er echter geen (ern
stige) bijverschijnselen te
verwachten, zo blijkt uit be
vindingen in de Verenigde
Staten, waar het middel al
twintig jaar geleden voor
het eerst werd uitgeprobeerd.
Volgens prof. dr. Jonas wordt
het nu ook hoog tijd dat al
die Nederlanders die met
hun incontinentie niet naar
de dokter durven gaan, wel
gaan. Ze maken een goede
kans dat ze een aanzienlijk
prettiger leven tegemoet
gaan. In de hoop dat de pa
tiënten hun eigen taboe door
breken is er vanaf vandaag
ook een gratis telefoonnum
mer (06-4102) voor informa
tie. De patiënten komen mis
schien niet volledig van hun
klachten af, maar de kans is
groot dat ze niet meer de
hele dag binnen hoeven te
blijven, of, zoals Jonas het
uitdrukt, „op vakantie hele
koffers luiers moeten meene
men". Dit beeld, dat Jonas
nog immer een gruwel is,
brengt de uroloog ook tot de
uitspraak dat hij zijn strijd te
gen incontinentie pas zal sta
ken als al het andere niet
blijkt te helpen.
DICK HOFLAND
universiteiten in Amsterdam,
Leiden, Utrecht, Twente en
Eindhoven. Aan de samenwer
king nemen vooraanstaande
software-huizen deel en voorts
ook bedrijven als PTT, Philips
en Shell.
Prof. dr. J. C. van Vliet, hoog
leraar informatica, stelde gis
teren bij de perspresentatie in
Den Haag dat een dergelijk sa
menwerkingsverband bepaald
geen overbodige luxe is. be
huidige software-ontwikkeling
in Nederland verloopt minder
voorspoedig dan wenselijk:
„Er is een groeiend gat tussen
vraag en aanbod. Organisaties
hebben een achterstand in het
realiseren van nieuwe toepas
singen", aldus Van Vliet.
De gezamenlijke research zal
volgens Van Vliet ook de effi
ciëntie in het programmeren
kunnen bevorderen. De drie
miljoen programmeurs, die
wereldwijd aan het werk zijn,
kunnen onmogelijk allemaal
nieuwe en interessante pro
gramma's maken: „Met andere
woorden, er wordt vele malen
opnieuw het wiel uitgevon
den".
Het centrum gaat zowel voor
producenten als afnemers van
computerprogramma's onder
zoek doen. Er zullen steeds 15
tot 20 onderzoekers werken,
die jaarlijks vier tot vijf pro
jecten ter hand nemen. In be
ginsel kan elk bedrijf aan het
samenwerkingsverband deel
nemen De contributie be
draagt 75.000 gulden per jaar.
In de eerste periode van 5 jaar
dragen SPIN en het bedrijfs
leven in totaal 10 miljoen gul
den bij aan SERC.
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS, MUZIEK
THEATER. RECREATIE. EX POSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
TWEEDE KAMER EN OMROEPEN VERBAASD
rade
!m haag
De ka-
leden Niessen (PvdA)
iin peinema (CDA) heb-
minister Brinkman
-5 WVC gisteren ophel-
-3 ng gevraagd over het
dat de AVRO mede
-3 echten op hèt gebruik
"o het ECS-satellietka-
a j (voorheen Europa-tv)
-J jt verworven. Zij wil-
-3 weten of er voor de
bewindsman reden is om
in te grijpen.
Volgens de PvdA handelt de
AVRO in strijd met de wet, in
dien deze omroep (mogelijk in
samenwerking met het
bedrijfsleven) uitzendingen
per satelliet zou gaan verzor
gen. „Volgens mij kan dat he
lemaal niet", reageert PvdA-
mediaspecialiste Van Nieu-
wenhoven. Zij wijst er daarbij
op dat de AVRO op deze wijze
buiten het omroepbestel om
probeert een concessie voor
commerciële tv te krijgen, het
geen niet is toegestaan.
Bij het CDA is het vermoeden
gerezen dat de AVRO moge
lijk via een listige juridische
constructie probeert door de
mazen van de huidige en de
nieuwe omroepwetgeving (Me
diawet) te glippen.
Het kamerlid Beinema sluit
niet uit dat de AVRO met de
huurovereenkomst van de sa
telliet (samen met Europa-tv
en Meteocast) zich nu al schul
dig maakt aan de oneigenlijke
besteding van omroepgelden,
ervan uitgaande dat de om
roep meebetaalt aan de huur
van de satelliet.
Het ministerie van WVC heeft
nog geen duidelijk beeld van
de plannen van de AVRO,
maar voorlopig wordt het plan
als strijdig met de wet bestem
peld. Ook de andere omroepen
menen dat de AVRO met iets
„onmogelijks" bezig is. Com
mentaar van Veronica-direc-
teur Rob Out: „Ik hecht wei
nig geloof aan dit AVRO-plan.
Als de Mediawet, die nu in de
Eerste Kamer in behandeling
is, alsnog wordt veranderd zo
dat er mogelijkheden onstaan
om commerciële radio en tele
visie te gaan bedrijven, zal Ve
ronica daar ook zeker onmid
dellijk gebruik van maken. Je
zou dus kunnen zeggen dat we
het deze keer volledig met het
ministerie van WVC eens
zijn".
'j 6ede Kamer:
il brmatie over
:J lefdieren
HAAG Een meerder-
jvan de Tweede Kamer,k
lande uit CDA en VVD,
leer informatie over de
van het commercieel
Irijf voor proefdieren
de Amerikaanse firma
in Zuid-Limburg. Dit is
ssultaat van een kamer-
dat gisteren werd gehou-
|HSD sloot eind 1986 een
lenkomst met TNO voor
ername van het TNO-
lierenbedrijf in Zeist. In
r ïmer zei minister Deet-
[(Onderwijs) dat het TNO
'ond het bedrijf aan HSD
kopen. De overheid kon
Iniets aan doen. Deetman
ide dat HSD van plan is
lercieel te gaan werken
heel West-Europa. Vol
de minister is HSD er
van op de hoogte dat
iet en Kamer het gebruik
ov proefdieren in ons land
;r willen terugdringen.
'f KNOLLEN
ÏDCB Mij \!M VOS- HU» 'N OM^j£.
ADVERTENTIE
Compact-camera
Fuji DL 30 Auto focus.
Automatisch film laden, belichten, scherp stellen.
Ingebouwde flitser.
Inclusief Fuji *)QQf 7 7
kleuren-negatieffilm! ^v/.~ JmMmwr*
r
Geldig t/m zaterdag 21 maart
1DREESMANN
RICHTLIJNEN HET BETERSCHAP EN KNMG
UTRECHT Arts en
verpleegkundige moeten
samen overleg plegen als
een patiënt om euthanasie
vraagt. De uiteindelijke
beslissing blijft echter
voorbehouden aan arts en
patiënt. Dit zijn twee be
langrijke punten uit richt
lijnen die de belangenver
eniging voor verpleeg
kundigen en verzorgen
den Het Beterschap en de
artsenorganisatie KNMG
hebben opgesteld voor de
samenwerking en taakaf
bakening bij de procedure
rond euthanasie.
Uit een recent „Zwartboek"
van verpleegkundigen bleek
dat die vaak niet bij de besluit
vorming worden betrokken,
maar dat het toedienen van de
dodelijke middelen soms wel
aan hen wordt overgelaten.
Ook al weten ze zelf niet wat
ze de patiënt geven. De nu op
gestelde richtlijnen zijn be
doeld als een „praktisch hand
vat" voor de hulpverleners. Ze
geven aan wat wel en geen
euthanasie is en ze gaan er uit
drukkelijk van uit, dat eutha
nasie een uiterste middel is.
Ook omvatten ze de vijf zorg
vuldigheidseisen waaraan
moet zijn voldaan wil een ver
zoek om euthanasie kunnen
worden ingewilligd: vrijwillig
heid, een weloverwogen ver
zoek, duurzaam verlangen
naar de dood, onaanvaardbaar
lijden en collegiaal overleg.
Als een verpleegkundige of
verzorgende als eerste de
vraag om euthanasie krijgt,
moet zij of hij het verzoek
na toestemming van de pa
tiënt inbrengen in het
overleg met de arts. In het om
gekeerde geval geldt hetzelfde
voor de arts. De arts moet een
verzoek om geheimhouding
van de patiënt echter respek-
teren. In dat geval mag de
verpleegkundige of verzorgen
de verder niet bij de uitvoe
ring van euthanasie worden
betrokken.
AMSTERDAM Uitgere
kend een ruim 30 jaar
oude slagzin („Miele, er is
geen betere") stond deze
week in Amsterdam cen
traal tijdens de eerste
openbare behandeling
van een klacht door de
Reclame Code Commissie.
De Reclame Code Commissie,
het college van beroep en ook
de Reclameraad (etherrecla
me) zagen in eerdere uitspra
ken geen kwaad in de slagzin.
Het ging toen wel steeds om
een produkt. De klager van
deze week (hij was wegens
ziekte afwezig) heeft vooral
principiële bezwaren tegen de
slagzin van Miele, bleek uit
het betoog van zijn raadsman.
Onder meer vorig jaar in de
Consumentengids gepubliceer
de onderzoeken wezen uit, al
dus de klacht, dat lang niet
alle Miele-produkten de beste
zijn. De fabrikant mag dan zijn
slogan niet steeds gebruiken,
aldus de klacht.
Miele gaf woensdag toe dat
„niet alle produkten onder alle
omstandigheden" de beste zijn,
maar, zo werd meegedeeld, het
publiek begrijpt dat heus wel.
Het gaat om ons totale pro
dukt, aldus Miele.
Van de 353 klachten die in
1986 bij de Reclame Code
Commissie binnenkwamen,
werden er 34 niet in behande
ling genomen. Van de wel be
handelde klachten werden er
68 afgewezen.
BIALYSTOK Een contro
versieel ontwenningsprogram
ma heeft het leven van hon
derden heroineverslaafden in
Polen ten goede veranderd en
van de geestelijke vader een
beroemdheid gemaakt. De
grijzende Marek Kotanski,
breed glimlachend en losjes
gekleed in spijkerbroek, sport
schoenen en leren jasje, lijkt
nog het meest op een popster
op leeftijd.
Hij geniet van de belangstel
ling van de media en van de
toewijding van zijn volgelin
gen. „Sorry dat ik zo laat ben.
Ik moest nog een televisie-in
terview geven. Het wordt over
een kwartiertje uitgezonden",
zegt Kotanski bij aankomst op
zijn „Monar" afkickcentrum in
Zaczerlany in de buurt van Bi-
alystok. Hij wordt met applaus
en gejuich ontvangen door
tientallen patiënten en ex-pa
tiënten, die drie uur op hem
hebben gewacht.
Kotanski is een voormalig kli-
nisch-psycholoog die tot de
slotsom kwam dat de gebrui
kelijke behandeling van
drugsverslaagden in psychia
trische ziekenhuizen onvol
doende resultaat opleverde.
Polen, een belangrijke produ
cent van morfine, kent het
grootste drugsprobleem van
heel Oost-Europa. De verslaaf
den maken dankbaar gebruik
van de volop aanwezige papa-
vervelden. Van de papaverbol-
len wordt in Polen een onzui
vere vorm var heroïne ge
maakt: „kompot". Kotanski
ging op zoek naar een alterna
tief voor de bestrijding van het
enorme drugsprobleem onder
de Poolse jeugd. Hij richte
„Monar" op, een behande
lingscentrum dat volgens de
oprichter te vergelijken valt
met sommige afkickcentra in
het Westen. Monar biedt de
verslaafde een „therapeutische
gemeenschap in een boerderij
op het platteland", zo om
schrijft Kotanski zijn project.
Monar eist, net als in een reli
gieuze gemeenschap, offers
van het individu voor het wel
zijn van de groep. Er valt re
gelmatig kritiek te horen op
het harde regime op de boer
derijen en op de demoralise
ring waaraan een nieuwkomer
in het begin wordt blootge
steld. „Het is onze plicht een
nieuweling duidelijk te maken
dat hij niets is, een nul met
alleen maar plichten en vrij
wel geen rechten", zo staat in
een brochure. De binnenko
mers krijgen allemaal dezelfde
overall en moeten zwaar werk
verrichten. Vaak worden zij
kaal geschoren. „Om het weg
lopen wat minder gemakkelijk
te maken, mochten iemand
plotseling heel veel zin in
drugs krijgen".
Ongeveer 40 procent van die-
fenen die aan het programma
eginnen, verlaten de Doerde-
rij „genezen". Een goed resul
taat, meent Kotanski. Ande
ren, die niet tegen het strenge
regime kunnen, haken af of
kiezen voor andere methoden.
Kotanski zegt niet te weten
wat er met alle afvallers is ge
beurd, maar het lot van enke
len is duidelijk, getuige een
reeks met zwarte linten ge
tooide foto's in een van de
centra.
Als iemand het programma in
Monar achter de rug heeft,
wordt hem hulp geboden bij
het vinden van een baan.
Sommigen gaan aan de slag in
een van de centra. Een paar
ex-junkies zijn met elkaar ge
trouwd en blijven op het plat
teland om een gezond en te
ruggetrokken leven te leiden.
De doeltreffendste „geneeswij
ze" die Monar wellicht biedt is
geborgenheid, steun, regel
maat en een warme huiselijke
sfeer. Het zijn zaken waarvan
veel van verslaafden, vaak af
komstig uit gebroken gezin
nen, zeggen dat zij die in hun
hele leven hebben gemist
