Laat ik haar ten huwelijk
vragen voordat ik sterf'
Week vakantie voor Arie van der Kooij
ïvasie van
igjesmensen
[ederland maakt
ach geen zorgen
|»ver giflading
Bootramp
in voordeel
Eurotunnel
GwffiNENLAND/BUITENLAND
g&idacSotvitwt
MAANDAG 9 MAART 1987 PAGINA 3
j;BRUGGE De scheepsramp bij Zee-
3 oUge heeft gisteren geleid tot een ware
Tasie van bezoekers. Vele duizenden
Cwsgierigen trokken naar de Belgische
vanltplaats in de hoop een glimp op te van-
iteinsl van het gekapseisde schip, dat onge
in dar twee kilometer uit de kust ligt en
i hetVnc*ee's ont^er het wateroppervlak
i o J"'' &aat' Door de stroom dagjesmensen
Stonden op enkele plaatsen enorme fi-
rschl* De politie had handenvol werk om
amP 1 autoverkeer in goede banen te leiden,
den limensen hadden overigens nauwelijks
ran ufes het schip van dichtbij te zien. Beide
^enpieren waren voor het publiek afge
ven. Het rampschip ligt dicht bij het uit-
de van de noorderpier.
Papieren lagen in
verkeerde haven
ZEEBRUGGE De reddingsacties
bij de Herald of Free Enterprise zijn
wellicht in het begin ernstig bemoei
lijkt doordat de scheepspapieren in
een verkeerde haven lagen. Volgens
hulpverleners waren die papieren
met gegevens over de bouw en inde
ling van het schip van belang voor de
duikers om de weg te kunnen vinden
door het inwendige van de carferry
en om na te gaan waar zich mogelijk
luchtbellen hadden kunnen vormen.
De papieren zouden in Calais en Do
ver hebben gelegen, de normale ver
trek- en thuishaven van de Herald.
Een woordvoerder van de reder,
Townsend Thoresen, wilde overigens
een en ander niet bevestigen.
Meisje (14) gered
na onderkoeling
ZEEBRUGGE Belgische artsen zijn
er voorlopig in geslaagd een 14-jarig
Engels meisje te redden van zware
onderkoeling als gevolg van de ramp
met de veerboot. In een bijna vier uur
durende operatie hielden zij het meis
je in leven, hoewel haar lichaamstem
peratuur was gedaald tot 24 graden,
hetgeen doorgaans fataal is. Na een
hartaanval had haar hart zelfs even
stilgestaan. De Engelse kon na de ope
ratie nog niet praten, maar wel haar
naam schrijven: Simpson. In het zie
kenhuis waakt vader Simpson bij zijn
dochter. Hijzelf kwam gezond van
boord van de Herald of Free Enter
prise, maar zijn vrouw en zijn zuster
kwamen om het leven.
Geen massale
annuleringen
HAARLEM Bij de Nederlandse rei
sorganisatoren en reisbureaus zijn geen
massale annuleringen binnengekomen
voor oversteken met veerboten naar
Groot-Brittannië. In de reiswereld
wordt er van uitgegaan dat de ramp
weinig blijvende schade oplevert aan
de veerdiensten. Directeur G. Cou-
vreur van de ANVR, de Algemene Ne
derlandse Vereniging van Reisbureaus,
zei dat de Nederlandse reiziger niet
heeft gereageerd op de ramp, noch met
verontruste telefoontjes, noch in de
vorm van annuleringen. Ook bij het
NBT, het Nederlands Bureau voor Toe
risme, zijn gegevens binnengekomen
die wijzen op annuleringen of angst bij
het reizend publiek.
Identificatie
komt op gang
ZEEBRUGGE In een sporthal in
Zeebrugge is een mortuarium ingericht
waar de nabestaanden van slachtoffers
van de veerbootramp de doden kunnen
identificeren. Een aantal van hen
slaagde in de identificatie. Anderen
zullen later de moeilijke tocht naar
Zeebrugge opnieuw moeten maken als
de lichamen geborgen zijn van hen die
zich nu nog aan boord van de Herald of
Free Enterprise bevinden.
Hoewel er geen passagierslijsten zijn, is
bekend dat er aan boord van de gekap
seisde veerboot ook twee Italianen wa
ren, vier Polen, tien Belgen, vier De
nen en drie a vier Oostenrijkers. Zij
worden allen vermist en zijn waar
schijnlijk omgekomen.
z,Jnk»r Paul en Barbara Fisher en hun dochtertje Lisa uit het Britse
frthhampton zijn de schaaf- en andere wonden die zij opliepen
bijna vergeten: zij hebben elkaar nog, waar andere families
lijklf meer 'et*en verloren.
ne I
heU
I (Vervolg van de voorpagina)
lp ^ËEBRUGGE Bij de berging van de Herald of Free
nterprise zijn in totaal vier bedrijven betrokken: Smit
kk uit Rotterdam, haar dochtermaatschappij Van den
kker uit Vlissingen, de Unie van Reddings- en Sleep-
|ensten uit Antwerpen en de Tijdelijke Vereniging
jor Bergingswerken uit Brussel. De veerboot zal wor-
fen rechtgetrokken door twee pontons met elk drie-
uizend ton trekkracht, één of meer drijvende bokken
i de sleepboten „Fighter", „Seahorse" en „Burge-
leester van Damme".
pn probleem bij de kanteling vormt het verwachte wegglijden
de romp van de Britse veerboot zodra er met grote kracht
^Hn getrokken wordt. Daarom zullen er aan één kant palen
^Hast de romp worden geheid. In het contract wordt afgezien
een berging op basis van „no cure, no pay". Het consortium
n de Nederlandse en Belgische bergingsmaatschappijen heeft
t karwei aangenomen voor een afgesproken vast bedrag. Het
lip moet drijvend worden afgeleverd in een nader te bepalen
n ven. Het scheepvaartverkeer naar en van Zeebrugge zal naar
rwachting nauwelijks hinder van de berging ondervinden.
lalf
an feen angst
tag*'het Nederlandse ministerie van verkeer en waterstaat maakt
1 iifen zich niet al te veel zorgen over de 111 vaten met chemica-
aderjn en de 1900 kilo loodpoeder aan boord van de gekapseisde
erboot. Volgens woordvoerder R.C. Schriel van de directie
lordzee van Rijkswaterstaat zijn de giftige stoffen verpakt in
voorgeschreven drukbestendige en waterdichte drums. Om-
II het schip kennelijk zonder enige aanvaring of ander geweld
gekapseisd, gaat Rijkswaterstaat ervan uit dat vrijwel alle va-
11 in gave staat zullen worden geborgen. Wel is het van belang
hoc t die berging „geen maanden duurt", aldus Schriel. Bij grote
mp< tkages, bijvoorbeeld door het verteren van vaten op langere
rmijn, zouden wel grote problemen kunnen ontstaan,
vergelijking met de gifomvang van de coaster „Olaf" die vo-
jaar zonk in de buurt van Den Helder noemt Schriel de toe-
ind bij Zeebrugge „een fractie van een druppel op een gloeien-
zom plaat. Niettemift gaat het ook hier om stoffen die zo snel mo-
en lijk uit het milieu moeten verdwijnen en wij zullen de situatie
tans arom nauwlettend volgen". Burgemeesters van Belgische
lagti istplaatsen hebben voor alle zekerheid echter ertegen gewaar-
huwd op de stranden iets aan te raken wat afkómstig zou kun-
n zijn van de veerboot.
ritten terug
e meeste Britse overlevenden zijn zaterdag al per vliegtuig
'l lar Groot-Brittannië teruggekeerd. Eerder had Townsend Tho-
tsen 192 overlevenden per boot naar Engeland willen sturen,
aar de Britten weigerden pertinent nog ooit met de rederij te
iren. De meeste overlevenden wilden bij aankomst geen jour-
ilisten te woord staan. Enkele honderden mensen waren naar
iegveld Gatwick gekomen in de hoop hun familieleden weer
zien. Maar die hoop werd niet voor iedereen bewaarheid. Bij
kantoren van de rederij wachtten eveneens talrijke mensen
■enlang op nieuws over hun verwanten.
e Britse premier Thatcher en prins Andrew en zijn vrouw Sa
il brachten zaterdag een bezoek aan Zeebrugge. Premier Lub-
ers stuurde zijn Belgische en Britse ambtgenoot telegrammen,
■esident Reagan betuigde premier Thatcher telefonisch zijn
edeleven. Van veel kanten waren er complimenten voor de
ïjze waarop de Belgen de redding hebben geleid.
ie k
ZEEBRUGGE De ijs
koude nacht is bijna
voorbij, als ook het laat
ste restje hoop vervliegt.
De laatste drie overle
venden zijn al weer drie
uur geleden aan land ge
bracht nu de sleepboot
„Fighter" van Smit-Tak
met de eerste doden in
de zeemachtbasis van
Zeebrugge aankomt. Het
is het keerpunt in een
verwarrende reeks ang
stige gebeurtenissen. Er
zijn taferelen aan vooraf
gegaan die zich met geen
pen laten beschrijven;
erna volgt een weekein
de waarin de volle om
vang van de ramp bij
stukjes en beetjes aan het
licht komt. De rampen
film Poseidon Adventure
lijkt werkelijkheid te zijn
geworden.
Lijken liggen opgestapeld op
het dek van de „Fighter", ge
wikkeld in dekens en lappen,
onherkenbaar, onpersoonlijk.
Het moeten er tientallen zijn.
Busjes van het Belgische
Rode Kruis en andere hulp
diensten stellen zich op om
de slachtoffers naar het mor
tuarium te rijden. Eén voor
een worden de lichamen van
boord gehaald, onder grote
stilte. De lichten van de tele
visieploegen schijnen genade
loos, fotografen schieten de
ene plaat na de andere, maar
iedereen zwijgt. Deze
scheepslading kan niets an
ders zijn dan de voorbode
van nog meer ellende, nog
meer doden. Hoeveel mensen
opgesloten in de Herald of
Free Enterprise zijn achter
gelaten is niet bekend, maar
het moeten er veel zijn.
Dat het niet zal blijven bij de
twee doden die om twaalf
uur 's nachts werden ge
meld, is iedereen wel duide
lijk. De rederij Townsend
Thoresen draaide via de tele
foon al direct nadat de ramp
bekend werd een bandje met
ernstige muziek. Maar toen
durfde een enkeling mis
schien nog te hopen dat het
zou meevallen. Dat is nu de
finitief voorbij. Hoe blij ie
dereen ook is om de geredde
passagiers, de dood beheerst
de gedachten.
Dat er overlevenden zijn is te
danken aan het zeer snel rea
geren van de Belgische auto
riteiten. Na het eerste alarm
kwam onmiddellijk een uit
gebreide reddingsoperatie op
gang, naar het scenario van
het regionale rampenplan.
„Dit is een complete revan
che op Heizel. Als wij als Bel
gen toen de naam hebben ge
kregen van sukkelaars in de
rampenbestrijding, dan ma
ken we dat nu weer goed".
Trots klinkt door in de stem
van het Zeebrugse raadslid,
als hij ziet hoe politie en or
dediensten in de tijd van een
paar uur heel West-Vlaande-
ren in hun greep hebben en
erin slagen de hulpverleners,
ondanks een grote massa kij-
klustigen, vrij baan te bieden.
Klopgeluiden
Terwijl de Belgische radio
liederen van Edith Piaf ten
gehore brengt, staat een dui
ker zich onder een marinede
ken te warmen. Met de heli
kopters die nu nog op de zee
machtbasis (de enige plaats
waar mensen aan wal kun
nen worden gebracht) bin
nenkomen, worden alleen
maar duikersploegen afge
lost. Het wachtende ambu
lancepersoneel verwacht ei
genlijk niet meer nog aan het
werk te moeten. „Wie nu nog
in het schip zit, is dood", zegt
een verpleegster. Dat er om
kwart over één nog drie
mannen werden gered is al
een groot wonder.
„We hoorden klopgeluiden in
de verte en zijn op zoek ge
gaan", vertelt een duiker.
„Eén van de mannen zat op
gesloten op een toilet, tot zijn
middel in het koude water.
Hij klopte al uren met zijn
horloge tegen de wand. We
vonden hem en zijn twee
vrienden in het voorschip,
waar een luchtbel hing. Eën
vierde man, die bij hen hoor
de, leefde al niet meer". De
duiker vertelt het met vlak
ke stem, uit niets blijkt trots
of opluchting. Daar heeft hij
te veel doden voor gezien.
Ook de vlieger van de Belgi
sche heli kan het zelfs niet
tot een glimlach brengen.
„Toen ze eenmaal hoog en
droog bij ons zaten hebben ze
de hele bemanning omhelsd
en gezoend, zo blij waren ze
dat ze het hadden overleefd",
zegt hij en kijkt wezenloos
voor zich uit. Van de duikers
heeft hij gehoord dat het aan
boord een enorme ravage is,
waarin eventuele overleven
den vrijwel onbereikbaar op
gesloten zitten.
Hier en daar is gevochten om
uit het schip te komen, zo
blijkt even later uit verkla
ringen van passagiers. Rai-
mond Cook, die er zelf met
een gebroken been afkwam,
verklaart: „Het was vreselijk,
ze vochten om eruit te ko
men". Een andere passagier:
„Vrouwen en kinderen eerst?
U maakt een grapje". De 22-
jarige Clifford Byrne zegt dat
hij een meisje heeft aange
pakt uit handen van een man
die door de kou bevangen
was en zich niet kon bewe
gen. Toen de reddingswer
kers een raam hadden open
gebroken kon hij het meisje
naar buiten tillen. Wat er
met de man is gebeurd weet
hij niet meer.
De 18-jarige studente Rebec
ca Carbley vertelt in de lob
by van een hotel in Brugge
dat een invalidewagen met
iemand erin langs kwam rol
len toen de boot begon te hel
len. „Mijn grootmoeder stak
instinctief haar hand uit om
hem tegen te houden, maar
verdween met rolstoel en al
naar beneden", zegt zij. „Ik
weet niet of ze nog leeft".
Aanzoek
Ondanks alles is er tenminste
nog één opwekkend verhaal
te beluisteren. De 23-jarige
Andrew Golding, een van de
geredde Britten, heeft van de
gruwelijke situatie gebruik
weten te maken om een heel
speciale wens in vervulling
te laten gaan. Terwijl hij met
zijn vriendin Sarah Breare
(19) aan een touw hing, be
sloot hij iets te vragen wat al
lange tijd op zijn lippen lag.
„Het zag er allemaal erg drei
gend uit en ik dacht dat ik er
goed aan deed om haar ten
huwelijk te vragen, voordat
ik zou sterven". Sarah zei
,ja", maar het noodlot dreig
de de zaak toch nog in het
honderd te laten lopen. An
drew stortte met een luide
schreeuw in het water, maar
kon gelukkig gered worden.
Terwijl hij zijn verhaal doet,
staan twee Nederlandse dui
kers van een particulier be
drijf uit Nieuw Vennep te
wachten op hun beurt om
naar het wrak te worden ge
vlogen. Via de televisie heb
ben ze gehoord dat er een te
kort aan duikers was en zijn
onmiddellijk naar Zeebrugge
vertrokken. Maar hoewel ze
als professionele duikers
graag naar de Herald toe wil
len om hun steentje bij te
dragen, beseffen ze dat er
niets anders dan een macaber
kerkhof voor de kust drijft.
Voorlopig komen de Neder
landse duikers niet aan bod.
Kort na zeven uur, als het
licht wordt, heeft Jacques
Thas, de leider van de red
dingsoperatie, een belangrij
ke mededeling. „Het grootste
deel van het schip is afge
zocht; alleen een paar cabines
aan de onderliggende bak
boordzijde en de machine- en
controlekamer zijn ontoegan
kelijk. We moeten om veilig
heidsredenen stoppen. Het
wordt vloed, er komt bewe
ging in het schip en het
wordt voor de duikers te ge
vaarlijk. We moeten de risi
co's die zij lopen, afwegen te
gen de kans dat ze nog over
levenden aantreffen", zegt
Thas. Zijn stem trilt, deze be
slissing is heel moeilijk ge
weest.
Er moeten nog 76 mensen in
de boot liggen, de overige 56
doden zijn inmiddels gebor
gen. Hun lichamen liggen op
gebaard in een sporthal. Fa
milieleden en vrienden uit
Engeland zijn overgekomen
om hen te identificeren. Ze
zijn diep geschokt en ver
drietig en ontsteken in woede
als ze bij de sporthal gecon
fronteerd worden met pers-
fotograferen die klaar staan
hartverscheurende taferelen
vast te leggen. De nabestaan
den kunnen niet aanvaarden
dat zij hun persoonlijk leed
moeten delen met de open
baarheid. De politie kan een
vechtpartij tussen de partijen
maar nauwelijks voorkomen.
STEVO AKKERMAN
ARJEN VAN DER SAR
LONDEN De scheeps
ramp ter hoogte van Zee
brugge is uiteraard geen
goede zaak voor de veer
diensten die dagelijks ver
bindingen verzorgen tus
sen Groot-Brittannië en
het Europese vasteland.
Verwacht wordt, dat Town
send Thoresen van de zomer
niet zal kunnen overgaan tot
het in gebruik nemen van
haar eerste nieuwe extra-grote
veerboot van 26.000 ton, de
Pride of Dover, met een capa
citeit van 650 voertuigen en
2300 passagiers. De tweede
nieuwe reus, Pride of Calais,
zou worden ingezet in novem
ber.
De toekomstige Eurotunnel
kan alleen maar voordeel heb
ben van de ramp met de veer
boot. Het project van een vaste
oeververbinding tussen Enge
land en Noord-Frankrijk dat
tot nu toe in Groot-Brittannië
sterke tegenstand kende, krijgt
nu meer wind in de zeilen.
E KNOLLEN
.WEER ANDÉRC pi(l<
ens, woe hou je
IN VREDESlJ/WI
VOL'7
NCKAL. V/Q1ANC01ING \WN
l SpJS HET eïEN.CN AOS KIND LUSTTE
v COK ALT\0 Ai AOS.
HAAGSE CHAUFFEUR ZWEMMEND UIT RAMPSCHIP
DEN HAAG Schip
breuk lijden is één ding,
alle publiciteit erna een
ander. Hagenaar Arie van
der Kooij kan erover mee
praten, hoewel hij daar
zaterdag al genoeg van
had. Over zijn miraculeus
vlotte redding uit de vrij
dag bij Zeebrugge gekap
seisde Britse veerboot
Herald of Free Enterprise
kon de vrachtwagen
chauffeur aanvankelijk
niet anders dan zeer laco
niek vertellen. Het was
allemaal te snel gegaan
om er direct al diep van
onder de indruk te raken.
De grootte van het drama en
het volle besef wat voor geluk
hij heeft gehad, kreeg Arie
van der Kooij door de massale
aandacht van tv, radio, week
en dagbladen met te volle gla
zen ingegoten. Reden voor de
man die aanstaande vrijdag de
dertiende zijn 37e verjaardag
mag vieren, zich met ingang
van gisteren van de buiten
wacht af te schermen. Zijn
werkgever, firma De Jong in
Hendrik Ido Ambacht, heeft
de moedige trucker een week
vakantie gegeven. Daarna vol
gen voor Arie van der Kooij
weer de normale transport-
werkzaamheden, zoals die
hem tot nu steeds een paar
keer per week over het Ka
naal brachten.
Raar
Het kan raar gaan in iemands
leven. Zo ben je anoniem en
gelukkig, een minuut later
kijk je de dood recht in de
ogen en negentien uur later
hangt in een extra NOS-jour-
naal omroeper Joop van Zijl
en half Nederland aan je lip
pen.
Terwijl zijn twee te laat gear
riveerde collega's de Herald of
Free Enterprise knarsetan
dend de haven van Zeebrugge
zagen verlaten, was Arie van
der Kooij tegen de regels
in in zijn truck met Borcu-
lose bacon gebleven. Zijn eigen
„bedje" was hem liever dan
een hutverblijf.
Arie van der Kooy zat met zijn
wagen gelukig niet in het be-
neden-cardeck, want daar
was-ie nooit meer uitgekomen,
omdat de deuren daar slechts
met een luchtknop open kun
nen. Toen hij merkte dat zijn
trailer scheef ging en stond te
tikken tegen de zijkant van
het dek, verliet Van der Kooij
zijn cabine om te gaan kijken.
„Toen ging mijn wagen tegen
de kant aanglijden en de wa
gen naast mij gleed tegen mijn
wagen aan. Opeens stond ik
met mijn voeten in het water
en ben ik gaan lopen, over de
cabine heen en over de zijkan
ten van luxe wagens. De boot
ging steeds schuiner en alles
begon te glijden. Ik stond op
het bovendek en daar is een
open achterkant. Dus ik wist
dat ik daar naar toe moest. Na
even klauteren en glijden
kwam het water keihard bin
nenstromen en werd ik even
meegenomen. Maar toch kon
ik me weer ergens vastgrijpen.
Even later werd het water
kalm en kon ik zo naar buiten
zwemmen. Daar ben ik over
de kiel naar boven geklom-
Sleepboot
Niet lang daarna kon de Hage
naar zich met enkele anderen
in een sleepbootje laten glij
den. Vanaf het moment dat hij
zwemmen kon, had Van der
Kooij geweten dat het goed
zou gaan. „Ik ben vrij nuchter,
ik wist alles wat ik aan het
doen was. Op de sleepboot
kreeg ik gelijk al een jongetje
in m'n handen geduwd en die
heb ik warm staan wrijven
met een deken. Daarna heb ik
hetzelfde gedaan met een baby
en met een Duitse vrouw.
Daar bleef ik zelf ook warm
van. Op een gegeven moment
waren we met z'n zestienen in
de hut. We waren bijna als al-
lereersten aan de kant. We
zijn toen naar een kantoortje
van Townsend Thoresen gere
den, waar we een deken en
koffie kregen. Ik heb gelijk
geprobeerd mijn vrouw en
mijn baas te bellen. Nou. die
waren verwonderd natuurlijk,
die hadden nog nergens van
gehoord. Ik heb die nacht bij
na niet geslapen. Ik zag nog
steeds precies wat ik al die tijd
aan het doen was".
HERMAN JANSEN
