Advocaten net zo verdeeld
als eigenaren en krakers
lEUWi
hinderen van prinses Irene willen rust
3a „breekijzermethodes" van Privé
Heropvoeden
asocialen
blijkt grote
mislukking
EcidócSouAcmt
jrsche-groep verrast
jhterlichtenkenner
Borrel in
cel taboe
larine-
xstituut
)ms net
leuter-
ïhool
GENOEG LEGE HUIZEN IN DE BIJLMER'
PvdA past eigen wet aan wensen werkgevers aan
ifNNENLAND
VRIJDAG 6 MAART 1987 PAGINA 3
hEEMDA - Frans Kroon (12) wist van niets. Dus viel
r s mond open toen hij gisteren de voordeur opende en
ir twee rijkspolitiemensen zag staan. Even later werd
in een wit pak gehesen, kreeg hij een oranje helm op
reed hij weg in een Porsche 911 Carrera: als beloning
te^r zijn prestatie in het tv-programma 'Wedden dat
tepr hij in 2 minuten de herkomst van 50 auto-achter-
eJiten raadde. Voordat hij in de Porsche mocht plaatsne-
moest hij echter nog even raden waar het vreemde
en)mme achterlicht vandaan kwam dat een van de poli-
•tjnensen bij zich had. Door de consternatie stond Frans
ldi|n met de mond vol tanden, maar met wat assistentie
iij zijn moeder kwam hij er toch achter. Daarna volgde
r p» snelle rit. Onderweg werden vijf mensen bekeurd,
Jat ze onvoorzichtig reden of geen autogordels droe-
...I Frans Kroon vond het allemaal geweldig: „We heb-
"1^ ook nog even op topsnelheid gereden: zo'n 255 km
uur. Och, je merkt het bijna niet".
Ondernemers: vandalen „omkopen'
AMSTERDAM Het Konink
lijk Nederlands Ondernemers
Verbond (KNOV) wil groepen
vandalen prikkelen tot goed ge
drag door hen daarvoor een be
loning te geven. De organisatie
stelt voor afspraken te maken
met vandalen, om samen met
hen een bestemming te zoeken
voor een premie, die door po
tentiële slachtoffers van de ver
nielingen opgebracht zou moe
ten worden. Mochten de vanda
len zich niet aan de afspraak
houden, en toch vernielingen
aanrichten, dan vervalt de belo
ning. Mr. J. Lam, plaatsvervan
gend secretaris van het KNOV:
„Jaarlijks wordt voor honder
den miljoenen guldens schade
aangericht aan bedrijven en in
stellingen. Als we nu de groep
die dat doet kunnen bereiken
en samen met hen een plan
kunnen opstellen, bespaart dat
veel geld en versterkt het het
normbesef". Hoewel Lam er
kent dat het niet eenvoudig zal
zijn in contact te komen met
groepen vandalen, gaat hij er
van uit dat het via de buurt- en
clubhuizen moet lukken. „Het
gaat vaak om jongeren die in
die centra niet terecht kunnen
en dan voor de lol aan het ver
nielen slaan. We zeggen niet dat
we hèt tovermiddel gevonden
hebben, maar we zouden de da
ders graag willen bereiken om
tot overeenstemming te ko
men".
ROERMOND Twee Venlose ad
vocaten zijn hun boekje te buiten
gegaan door aan hun cliënt in een
politiecel slaapmiddelen en jenever
te verstrekken. Een klacht van de
Roermondse hoofdofficier van jus
titie, mr. J. Booster, over het ge
drag van de twee advocaten is door
de raad van discipline in Den
Bosch gegrond verklaard. Als straf
hebben de advocaten een zoge
noemde „enkele waarschuwing"
gekregen. Indien zij ontevreden
waren over de behandeling van
hun cliënt hadden zij volgens de
raad van discipline andere wegen
moeten bewandelen.
Geen beroep in
Heineken-zaak
AMSTERDAM De Heine-
ken-ontvoerders Cor van Hout
(29) en Willem Holleeder (28)
zullen niet tegen hun veroor
deling in hoger beroep gaan.
In februari kregen beide ont
voerders voor de rechtbank in
Amsterdam wegens afpersing
en vrijheidsberoving elf jaar
cel, met aftrek van voorarrest.
Ook het openbaar ministerie
tekent geen beroep aan, zo is
gisteren bekend geworden. Dit
betekent dat het vonnis defini
tief is geworden. Twee van de
drie andere betrokkenen bij de
ontvoering werden indertijd
tot twaalf jaar cel veroordeeld;
de jongste van de vijf moet
acht jaar zitten.
7LLEM-
LEXANDER:
HELDER Kroon-
Willem-Alexander
;t het opleidingsinsti-
kt van de Koninklijke
jrine in Den Helder
vjatis ervaren als een
,r futerschool. „Het leek
je;en toe wel een kleute-
an jstituut", zegt Willem-
^eexander in een inter-
is»w met de Legerkoerier,
...1 blad van de Land-
n>t.
^Igens de prins is de sfeer op
instituut „kunstmatig
eng". Zijn hoge komaf kon
ïr niets aan veranderen:
Jjtegendeel, ik werd ook wel
e is extra hard aangepakt.
as j is aan boord een paar keer
ectyeurd dat iets niet helemaal
out gelopen zoals het moest,
i barstte de hel los en
tg ik goed op m'n don-
is het marineleven Wil-
•Alexander goed bevallen,
.gtepunten noemt hij „het
nspient waarop we met het
kanon het zware Ame-
se slagschip Iowa Ben
in en het moment waarop
je vrije tijd in Key West
rug onder een palmboom
iet een pinacolada". Maar
zonder palmbomen wist
koninklijke marineman
'osfl wel te vermaken. „Als je
al ieen lange reis gaat stappen
Amsterdam en naar een
jrijirstelling van een populaire
;er van het Nederlandse
iat, en met z'n allen vol-
mee te brullen, dan heb
jp kok weer de grootste lol".
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
01 BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
1 INFORMATIE OVER FILMS,MUZIEK
THEATER, RECREATIE.EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
VANDAAG]
IN HET,
AMSTERDAM Onder
het naambordje op de
huisdeur van mr. E. S-
waab, advocate in Am
sterdam, staat met grote
letters: Besmet. Mevrouw
Swaab lijdt aan een ge
vaarlijke ziekte, vindt de
hoofdstedelijke kraakbe
weging, verantwoorde
lijk voor de deurversie
ring. Ze verdedigt name
lijk huiseigenaren die,
met de leegstandswet in
de hand, krakers ano
niem voor de rechter sle
pen. „De leegstandswet
is een oorlogsverklaring
aan het adres van de
kraakbeweging", stellen
de advocaten van de kra
kers veelbetekenend.
„Dit is het begin van ter
rorisme", zegt Swaab op
haar beurt. „En ik ben
geen held. Deze bedrei
gingen kunnen beteke
nen dat advocaten niet
meer voor bepaalde
cliënten durven optre
den". De strijd tussen
krakers en huiseigenaren
verdeelt ook de advoca
ten in twee kampen.
De leuzen op de gevel van
het kantoor „Boekei, Van
Empel Drilling", waar
mr. Swaab werkt, en die op
haar huisdeur, zijn de aanlei
ding voor het gesprek dat de
Amsterdamse Orde van Ad
vocaten deze week met bur-
Protest van 200 krakers tegen de leegstands
gemeester Van Thijn heeft
gevoerd. Swaab: „Vervolgens
zijn maatregelen genomen, ik
weet niet welke. Ik was ook
niet zo bezorgd hoor, hoewel
het wel een heel nare manier
van werken is".
Eigenlijk vindt Swaab al die
opwinding over de leeg
standswet, die het mogelijk
maakt krakers anoniem voor
de rechter te dagen, onbegrij
pelijk. Waarom kan er niet
gewoon een zakelijke juridi
sche discussie gevoerd wor
den? „Het is toch gewoon een
juridisch probleem? Hoewel,
een probleem... die leeg
standswet is er gewoon. En
daarmee kun je hen die in
pand zus-en-zo wonen ano
niem voor de rechter dagen".
Dat kan inderdaad, maar vol
gens mr. Jan Donk, verdedi
ger van de krakers, ten on
rechte. „Het is in strijd met
het Verdrag van Rome,
waarin staat dat iedereen
voor de rechter gelijk is. Je
mag dus niet een bepaalde
groep uitzonderen. Boven
dien zijn krakers echt niet de
enigen die anoniem optreden.
Neem de dronken automobi
list die doorrijdt na een onge
val. Het zou toch al te zot zijn
om dan een willekeurige au
tomobilist, die die dag de
plaats des onheils is gepas
seerd, anoniem voor de rech
ter te slepen?"
Bijlmer
Swaab vraagt zich af waar
die krakers zich eigenlijk
druk over maken. Woning
nood? „In Amsterdam is geen
woningnood meer", zegt ze.
„Er staan genoeg huizen leeg
in de Bijlmer". Ze verdedigt
de zaak van de huiseigenaar
dan ook met overtuiging.
Maar de kraakbeweging
moet het niet té moeilijk ma
ken, de bedreigingen moeten
niet té serieus worden. „Wij
willen gewoon ons werk
doen en ons brood verdienen,
en dan krijgen we dit! Dit is
het begin van terrorisme. Het
kan betekenen dat advocaten
niet meer voor bepaalde
klanten durven werken. Er
heeft al iemand moeten afha
ken; die heeft zijn aanklacht
maandag ingetrokken omdat
hij bedreigd was". Zover is
Swaab nog niet. „Het hangt
er van af hoe ver ze gaan.
Maar ik ben geen held, dat
kan ik u wel vertellen".
Hoewel niemand er aan twij
felt dat de leuzen en bedrei
gingen afkomstig zijn van de
krakersbeweging, voelt Donk
zich er niet door aangespro
ken, ook niet via zijn tien
cliënten. „Ik vind dat de kra
kers met hun kritiek aan een
ander adres moeten zijn dan
bij de advocaten van de huis
eigenaren, dat mag iedereen
weten. Maar wie zegt dat
mijn cliënten de afzenders
van die bedreigingen zijn? Ik
spreek de advocaten van de
tegenpartij toch ook niet aan
op de knokploegen van de
huiseigenaren?"
Anarchist
Donk ergert zich er wel een
beetje aan dat de angstkreet
van zijn „gevestigde" colle
ga's zo veel aandacht trok en
gehonoreerd werd, terwijl de
klachten van het advocaten-
collectief waartoe hij behoort
nooit verder komen dan de
doofpot. „Wij hebben al jaren
problemen met de politie. Als
een verdachte bijvoorbeeld
vraagt om mr. Kersting (de
advocaat van de familie van
Hans Kok), dan wordt er ge
roepen: „Oh, ben jij er zo één!
Wil jij die anarchist?" En er
circuleert bij de politie een
zwarte lijst met vijftien na
men, waarvan de mijne er
De naam Swaab zal er niet
snel op verschijnen. Hoewel
ze zegt ook krakers wel te
kunnen verdedigen, vertelt
de advocate dat haar kantoor
„van oudsher grote onroe
rend-goedeigenaars" als
klant heeft. De tegenstelling
tussen huiseigenaars en de
krakers ziet zij weerspiegeld
in de advocatenstand: Boekei,
Van Empel Drilling tradi
tioneel aan de kant van de
eigenaars, de sociale advoca
ten principieel aan de kant
van de krakers. „Hun advo
caten volgen dezelfde politie
ke lijn". Dat ontkent Donk
niet. De verschillende posi
ties binnen de advocaten-
stand mogen ook best zicht
baar zijn, vindt hij. „Wij heb
ben principieel gekozen voor
de zwakkeren in de samenle
ving. Ja, daar valt een grote
groep van de krakers ook on
der".
STEVO AKKERMAN
°pP
de)
"7TERDAM Is een
van een prinses die
In prinses genoemd wil
den anders dan ande-
kinderen? Is zo'n kind
e'nj z'n afkomst per defini-
teri interessant genoeg om
durend door journa-
in en fotografen van
jroot publieksblad te
en achtervolgd? De
kinderen van Irene
dath Lippe Biesterveld
zaHden van niet.
iar4
recente publicatie in het
Pkblad Privé over Irene's
ite zoon Carlos (17) was
b ook aanleiding tot een
[t geding dat gisteren voor
I Amsterdamse rechtbank
-tide. Inzet was de vraag
br journalistiek ophoudt en
het schenden van iemands
persoonlijke levenssfeer be
gint. „Het gaat hier om norma
le kinderen, die net zoals an
dere kinderen willen opgroei
en, ondeugend willen Zijn, op
school onvoldoendes willen
kunnen halen en vooral zelf
en met hun ouders bepalen
wat er met hun gebeurt", zo
pleitte gisteren mr. G.J. Kern-
per, de raadsman van de kin
deren.
Privé schreef kortgeleden
over het schoolleven van zoon
Carlos en schond daarmee een
eerder gesloten afspraak met
diens moeder Irene. De schrif
telijke overeenkomst dateerde
uit 1981, toen het gezin kort na
de scheiding van de ouders
vier dagen lang werd bespied
door een fotograaf die zich
voor de woning had gepos
teerd. Ten einde raad stemde
ze ermee in dat er foto's van
haar en de kinderen werden
gemaakt en dat er één keer
een gesprek zou volgen.
Eén en ander op voorwaarde
dat het daarna afgelopen zou
zijn; volgende publikaties zou
den alleen na overleg of bij
bijzondere openbare evene
menten mogen geschieden.
Volgens de raadsman van het
weekblad, mr. C. Hulsenbek,
is deze afspraak echter een
waardeloze overeenkomst, om
dat de moeder deze onderte
kende op het moment dat niet
zij, maar de vader Carlos Hugo
het voogdijschap over de kin
deren had. Het contract zou
dus hoogstens op haarzelf,
maar zeker niet op de kinde
ren kunnen slaan.
Censuur
Het kort geding was aange
spannen om het weekblad te
laten verbieden „door enige
publicatie of door enige feite
lijke gedraging de persoonlijke
levenssfeer van de kinderen
aan te tasten". En dat op straf
fe van een dwangsom van een
half miljoen gulden per keer.
„Zo'n verbod zou censuur be
tekenen! Deze eis duidt op wil
lekeur, door de vaagheid er
van zou het blad een totaal pu
blicatieverbod krijgen", rea
geerde de raadsman van Pri
vé.
Mr. Kemper daarentegen wees
nadrukkelijk op de werkwij
zen van het blad, die hij aan
duidde als „breekijzermetho
des". Toen de kinderen rond
1980, kort na de scheiding van
de ouders, op school zaten in
Barcelona, verscholen fotogra
fen van het blad zich volgens
mr. Kemper gedurende enkele
weken in bosje bij en op het
dak van de school. „Zo gaat
het tegenwoordig ook nog", zei
de advocaat. „Als prinses Ire
ne een vergadering verlaat
neemt een Privé-fotograaf fo
to's van haar en van haar ge
zelschap. Als zij op bezoek is in
Amsterdam en 's avonds weer
naar haar auto wil, staat er
een auto van het Telegraaf
concern (moederconcern Pri
vé red.) zó geparkeerd, dat
zij niet weg kan rijden. Er
springt een fotograaf uit die
snel foto's neemt en daarna
wegstuift. Als zij de begrafenis
van haar beste vriendin bij
woont, staat er een fotograaf
van Privé tussen de bomen die
haar emoties vastlegt".
Zo ging het ook in Ommen,
waar Irene's oudste zoon naar
school ging. Fotografen van
Privé hebben daar volgens mr.
Kemper vier dagen lang het
schoolleven verziekt. Carlos
zou pas met rust gelaten wor-
Prinses Irene
den, zo luidde het voorstel van
het blad, als werd meegewerkt
aan foto's en een interview
over de verhoudingen in het
gezin.
De kinderen van prinses Irene
moeten, zo zei mr. Kemper, als
ieder ander individu de vrij
heid hebben om zelf te bepa
len wat ze doen én wat daar
van aan anderen ter kennis
wordt gebracht. Volgens de
raadsman van Privé heeft
Carlos de uitzonderingspositie
waarin hij door het blad is ge
plaatst eerder te danken aan
de geboorte uit zijn bijzondere
ouders dan aan kwaadwillend
heid van het blad.
Rechtbankpresident mr. As-
scher doet op 12 maart uit
spraak.
ARJEN VAN DER SAR
De beide onderzoeksters, Adrianne Dercksen (I) en Loes Ver-
planke (r). Op de achtergrond is een van de straten van het
Utrechtse kerkwegcomplex te zien. Dit complex was één van de
vele heropvoedingswijken voor onmaatschappelijke gezinnen in
de jaren twintig.
UTRECHT „De vele pogingen die van 1914 tot 1970
ondernomen zijn om het probleem van de onmaat
schappelijkheid te bestrijden, hebben helaas geen ef
fect gehad". Tot deze conclusie komen de twee
Utrechtse geschiedkundigen, A. Dercksen en L. Ver-
planke, die vandaag promoveerden op hun onderzoek
naar de „Geschiedenis van de onmaatschappelijkheids-
bestrijding in Nederland".
De benaming „onmaatschappelijke" gezinnen werd voor het
eerst gebruikt in de jaren twintig voor mensen die opvielen door
hun asociale woongedrag. In 1914 had men deze zogenaamde
wanbetalers en vervuilers al bestempeld als „ontoelaatbare" ge
zinnen. Na de oorlog keek men niet meer alleen naar het woon
gedrag, maar naar het totale functioneren van het gezin om te
bepalen of het al dan niet onmaatschappelijk was. Als het huis
er niet netjes uitzag, het gezin niet naar de kerk ging en de man
werkloos was kreeg het gezin al gauw het stempel „asociaal"
Het ging vaak om ongeschoolde mensen met weinig geld die dus
sowieso een lage sociale status hadden.
„De wetenschap heeft verschillende theoriën uitgedragen over
het probleem van de asocialen, maar die hebben geen van alle
een oplossing opgeleverd. Eerst zocht men dat de oorzaak in de
erfelijkheid. Na de oorlog dacht men dat onmaatschappelijkheid
een ziekte was. Sommigen spraken zelfs over besmettingsge
vaar. Aan het eind van de jaren zestig keerden de linkse sociale
wetenschappers de hele problematiek om. Niet de mensen zelf.
maar de maatschappij was de oorzaak van onmaatschappelijk
heid".
Bestrijding
Onmaatschappelijkheid werd tussen 1914 en 1970 vooral via he
ropvoedingsprogramma's bestreden. Zo werden de probleemge
zinnen in de jaren twintig in aparte „heropvoedingswijken" ge
plaatst. Omdat toen het woongedrag als de belangrijkste afwij
king werd gezien, probeerde men hier de mensen te leren hun
huis goed te bewonen. Maar deze aparte wijken bleken geen suc
ces. Na de oorlog werd het heropvoedingswerk dan ook voortge
zet in de vroegere Rijks-evacuatiekampen die omgedoopt wer
den tot Gezinsoorden voor Maatschappelijk Onaangepaste Ge
zinnen. Vanaf 1952 vielen de gezinsoorden onder het ministerie
van maatschappelijk werk dat veel geloof had in het nut van
heropvoedingswerk en ruim subsodieerde. Het aantal (weten
schappelijke) hulpverleners nam toe en de oorden werden offi
cieel tot experiment verklaard.
„Ons onderzoek richt zich vooral op deze gezinsoorden. Wij heb
ben in totaal ongeveer zestig mensen geïnterviewd die bijna al
lemaal in zo'n gezinsoord hebben gewoond of gewerkt", aldus
Dercksen.
Volgens Verplanke werd eerst een uitgebreid huishoudprofiel
gemaakt van het gezin voordat de heropvoeding begon. „Er
werd gekeken hoe vaak er gewassen werd, hoe en wat men at,
of de was versteld werd en of die goed werd opgevouwen. Het
heropvoeden hield in dat er net werk voor de man werd ge
zocht. De vrouw werd begeleid door een maatschappelijk werk
ster die haar met geld leerde omgaan. Financiële problemen wa
ren namelijk vaak een van de oorzaken van het asociale gedrag
Voor de kinderen waren er clubs met allerlei bezigheden".
Tragisch
Ondanks de goede bedoelingen heeft deze vorm van heropvoe
ding volgens de beide onderzoeksters totaal geen effect gehad.
Hoewel de concrete problemen (zoals geldgebrek en huisvesting)
werden opgelost, zijn er alleen maar negatieve ervaringen. „De
mensen die er gewoond hebben, vinden het heel erg dat ze nu
nog steeds als asociaal worden bestempeld. Sommigen hebben er
dan ook een minderwaardigheidscomplex aan overgehouden.
Het is ontzettend tragisch dat dit zo doorwerkt", aldus Verplan
ke.
Volgens de onderzoeksters is de hulpverlening ook veel te betut
telend geweest. Dercksen: „De hulpverleners hebben constant
getracht hun normen aan de gezinnen op te leggen. Dat is na
tuurlijk heel erg kwalijk want normen ziin subjectief. Achteraf
hebben de meesten dat ook wel ingezien'
Aan het eind van de jaren zestig, toen de gezinsoorden helemaal
verdwenen waren, is de heropvoeding min of meer opgegaan in
het opbouwwerk en het sociaal-cultureel werk. Dit betekende
het eind van het beleid van heropvoeding. „Helaas betekent het
verdwijnen van de heropvoeding niet dat de onmaatschappelijk
heid is verdwenen. Het betekent alleen dat het beleid gefaald
heeft", aldus Dercksen.
Betere samenwerking tussen
rijksdiensten te water
DEN HAAG Dë Rijkspolitie te water moet beter gaan samen
werken met de opsporingsdiensten te water van Rijkswaterstaat
en het directoraat-generaal scheepvaart en maritieme zaken. Op
deze manier kunnen in het kader van de afslanking bij de rijks
overheid arbeidsplaatsen vervallen. Dit is de inzet van een al
begin januari gestart onderzoek naar een bundeling van krach
ten bij rijksdiensten te water waaraan Justitie en Verkeer en
Waterstaat deelnemen. Het onderzoek moet rond 1 mei worden
afgerond. Het is niet uitgesloten dat Verkeer en Waterstaat de
taken die men daar nu heeft zal overdragen aan de Rijkspolitie
te water. Deze dienst zou nog enige capaciteit over hebben zodat
een dergelijke overdracht vrijwel kostenloos zou kunnen. De sa
menwerking is onder druk van de plannen om rijksambtenaren
af te stoten in een stroomversnelling gekomen.
IK MCüpvÉLCftTUeEN
EfWOOftyKL. WQ£N"
DEN HAAG De Wet
Vermeend /Moor die
werkgevers een subsidie
in de loonkosten van
twintig procent biedt voor
iedere langdurig werkloze
die in dienst wordt geno
men, zal worden aange
past aan de wensen van
de werkgevers. De tweeja
rige looptijd van het ver
eiste arbeidscontract
wordt teruggebracht tot
een half jaar.
De Wet, het geesteskind van
de Pvd A-kamerleden Ver
meend en Moor, trad op 1 ok
tober vorig jaar in werking. In
de afgelopen vijf maanden is
het succes van de maatregel
gering gebleken omdat veel
werkgevers de tweejarige
looptijd van het"" contract dat
een werkloze moet worden
aangeboden, te lang vonden.
De wijziging beperkt deze ter
mijn tot minimaal een half
jaar. Gedurende vier jaar kan
de werkgever een premievrij
stelling krijgen. Wordt daarna
het contract voortgezet voor
onbepaalde tijd of tenminste
18 maanden, dan ontvangt de
werkgever een eenmalige sub
sidie van 4.000 gulden.
De PvdA zal volgende week
bovendien een wetsontwerp
indienen om langdurig werk
lozen via arbeidspools in nieu
we banen bij de lagere overhe
den te plaatsen. Het gaat om
tijdelijke werkzaamheden te
gen betaling van het mini
mumloon. Het wetsontwerp is
opgesteld door de kamerleden
Buurmeijer en Leijnse; het
sluit aardig aan bij het eerder
door premier Lubbers gelan
ceerde idee om werklozen tij
delijk te plaatsen in de niet-
commerciële dienstverlenende
sector. Via de arbeidspools zul
len gemeenten werklozen
kunnen „uitlenen" aan instel
lingen in de collectieve sector
Deze betalen aan de pool hier
voor een kleine vergoeding.
De werklozen krijgen de status
van werknemer met alle daar
aan verbonden arbeidsvoor
waarden en ontvangen een sa
laris ter hoogte van het mini
mumloon. De duur van het
contract is afhankelijk van de
mogelijkheid tot plaatsing.
