Leidse Courant | 1987 | 6 maart 1987 | pagina 19

„We zijn allemaal
een beetje
gehandicapt"

BP 1

RANDA HAINES:

Herman
Wigbold
naar
TU Delft

Gestegen
populariteit
auto legt Shell
geen windeieren

iGa|ÏLM

SeidocCowxmt

VRIJDAG 6 MAART 1987 PAGINA 19

^yilSTERDAM - Ze heeft
^^gge en schrijve één en-
Kle speelfilm gemaakt en
ïteen een kans op een
J tear. Als allereerste
H ouwelijke regisseur in
geschiedenis van de
Vm. Randa Haines heet
een lange slanke
«ouw van 42 wier eerste-
ag „Children of a lesser
prekqad" een verbazende ont-
hij tngst kreeg. Want: vijf
:ar-nominaties in to-
waaronder die voor
;te film", een Golden
lobe voor haar hoofdrol-
Deelster, een paar dagen
jed raileden een Zilveren Beer
ieeltd Berlijn en wie weet za-
Wag 7 maart een prijs
djn het Amerikaanse Di-
ete"jctors Guild (de filmre-

alt v¥euTS ze^ en SP
een echte Óscar,
zaterdag a.s. is ze
»r benieuwd: „Het zijn
llega's die je dan een
geven, maar ik denk
Oliver Stone hem
c u-tijgt voor Platoon". Prij-
h vindt ze eigenlijk
hantf^ raar» maar ze er

chijninu zeker - mee leven:
liet blijft natuurlijk gek
en d«p films met volkomen
andejrschillende uitgangs-
rijpeinten met elkaar te ver-
«(lijken. Maar aan de an-
|Jer*jre kant: je wilt dat je
moetr s 6ez*en worden en
verer PriJs helPt- Dus..."

.Im staat of valt met een
p %d „verhaal". Dat mag je
lit en bij „Children of a les-
God" zeker niet vergeten,
gelijknamige toneelstuk
overal waar het gespeeld
(in Nederland in twee
„jies: bij de Haagse Comedie
betrat Willem Nijholt en Rick
kwafcolet - in vrije produktie
echt Jules Hamel en Josine
te lejn Dalsum) een groot succes,
e vrten nee logisch. Te beginnen
liten et nee: Het verhaalt de rela-
latio» tussen een leraar op een
ihoe^veninst»tuut en een jonge
wat^ vrouw die zich onttrekt
n zijn pogingen om haar
TS pfaaklessen te geven. Een re-
le die in een gecompliceerde
"lesrelatie verandert. Dat is
lilijk te vertellen: vandaar
leraar James zijn en haar
arentaal hardop „mee-
iat" en dus tegelijekrtijd
is voor de toeschouwer. Jé
h, omdat Medoff een
k stuk sentiment inbouwt
daar weten nog maar wei-
toneelschrijvers in deze
weg mee. Ik zag voorstel
den in Londen en Den Haag
was beide keren diep ge-
•rd. Ook omdat het, over de
ofden van dit „geval" heen,
renlijk gaat om mogelijkhe-
p en onmogelijkheden in
;e communicatie en alle rela-
Js. Samen met auteur Medoff
[jQs al een aantal malen gepro-
erd om tot een filmscript te
tmen. Het wilde niets wor-
n. Randa Haines: „Ik werd
bij betrokken toen men niet
>en <rder kwam. Het was een
Metie pijnlijk, maar we zijn
gothder Medoff verder gegaan,
i een volkomen frisse kijk
het gegeven te hebben. Ik
het stuk nog niet gezien,
ik die leraar James
0 ;ds op het toneel zag geba-
vra en noorde praten tegelijk,
te ht ik: dat kan op het to-
ïoui 1, maar hoe maak je dat ac-
1 binnen het realisme
film? We hebben een
iing gevonden door Ja-
die zich toch al in een
ijke situatie voelt, al van-

Randa Haines: „Hè, vrouwen kunnen het ook"

af het begin een beetje hardop
met zichzelf te laten praten.
De overgang is zo veel kleiner
geworden".

Eerste haring

Randa Haines is op een ver
keerde dag in Amsterdam.
Maandag. De musea zijn dicht,
ze bekijkt het Rembrand thuis
dan maar van buiten. Alleen
het Anne Frank-huis blijkt
open. Tijdens het gesprek nut
tigt ze haar eerste haring. Ze
verontschuldigt zich, het pro
gramma zit strak in elkaar, 's
avonds moet ze naar Parijs,
maar ze hapt de vis zo handig
weg dat er geen graat tussen
haar woorden te krijgen is.
„Het is natuurlijk prachtig om
een befaamd stuk- te mogen
verfilmen, je weet dat je mate
riaal goed is, maar het heeft
ook nadelen. Het publiek heeft
al een binding met de vorm
waarin het gegeven oorspron
kelijk gegoten is, en daar ga jij
iets aan veranderen. Maar het
is wel een uitdaging en daar
houd ik van. Ik werk liever
niet, ga dan bijna failliet, dan
dat ik iets doe dat ik niet zie
zitten. Ik krijg genoeg aanbie
dingen, maar ik heb geen en
kele affiniteit met b.v. tienera-
vonturen. Mii interesseren
menselijke verhoudingen, psy
chologische strijd. Ik nad aan
biedingen genoeg nadat ik vier

afleveringen voor Hill Street
Blues had gemaakt en „Some
thing about Amelia" had ge
maakt. Een tv-film over in
cest. Een verschrikkelijk
moeilijk onderwerp, waarbij je
als regisseur een enorme ver
antwoordelijkheid hebt Er
hebben zestig miljoen mensen
naar die film gekeken! Ik krijg
nog steeds brieven en het on-

Eerste
vrouwelijke
regisseur in de
race voor de Oscar

derwerp van incest werd na
die film opeens bepreekbaar in
Amerikaanse kranten". Ze
kreeg er bovendien een Emmy
Award voor, de tv-pendant
van da Oscar.

Metafoor

„Toen ik Children of a lesser
God las, dacht ik: een prachtig
liefdesverhaal tussen twee
mensen uit verschillende cul
turen. Maar ik dacht erachter
aan: eigenlijk komen we alle
maal uit „andere «culturen". Jij
en ik kunnen in dezelfde
straat wonen, maar we hebben

volkomen verschillende ach
tergronden, emotionele erva
ringen. Je kan nooit bij een
ander in z'n hoofd binnenko
men, je kan nooit horen hoe
hij hoort, nooit zien hoe hij
ziet, nooit voelen hoe hij voelt
De doofheid in het stuk is ei
genlijk een prachtige metafoor
voor de barrières tussen men
sen. Culturele barrières, taal
barrières, en de pijn die ze
veroorzaken. Niemand van
ons hoort perfect. We zijn alle
maal op een of andere manier
gehandicapt. Niemand is hele
maal open voor wat het leven
te bieden heeft. We zijn alle
maal voorzichtig. En bang".

Hartkloppingen

„Children of a lesser God" is
sinds de allereerste opvoerin
gen in Amerika gespeeld door
een aantal gehoorgestoorde ac
teurs in hoofd- en bijrollen,
terwijl de sprekende acteur die
de leraar speelt zich de geba-'
rentaal aanleerde. Randa Hai
nes: „Natuurlijk is het geen
„must" om gehoorgestoorde
acteurs te gebruiken. Maar ik
dacht ook: waarom niet? Er
zitten vast ook grote talenten
onder. En die acteurs kennen
in elk geval de problemen, de
pijn, de moeilijkheden en dat
kan een film alleen maar
overtuigender maken. Marlee
Matlin die de hoofdrol speelt is

doof. Maar Meryl Streep had
er natuurlijk ook prachtige rol
van gemaakt kunnen hebben.
Marlee hebben we op het al
lerlaatste moment gevonden.
We kregen van een impresario
een video-band van de opvoe
ring van „Children of a lesser
God" in Chicago. Daar speelde
ze een kleine rol, die van Ly-
dia. Maar ze had zo'n uitstra
ling dat we snel om méér ban
den van haar hebben ge
vraagd. En tenslotte heb ik
haar bij me uitgenodigd, om
dat ik bang was dat ze te iong
zou ogen voor die rol. Ik her
inner me dat moment nog als
de dag van gisteren. Ik deed
de deur open en daar stónd ze,
dèt was mijn Sara. Ik kreeg er
hartkloppingen van". Randa
Haines leerde de gebarentaal
voor haar regie. „Maar we
praatten met elkaar via wat ik
„total communication" zou
willen noemen. Voor de genu
anceerde regie-aanwijzingen
was er altijd een tolk op de set.
En ik praatte, gebaarde - dat
doe ik toch al uitgebreid als ik
praat - en echte misverstanden
waren er nauwelijks. Gehoor
gestoorde mensen zijn erg ge
voelig in communicatie. Waar
wij uit luiheid niet meer zo

foed naar elkaar kijken, her-
ennen zij vaak veel sneller
wat je bedoelt uit je mimiek, je
gebaren".

Extra rotsblokken

Denkend over de visualisering
van haar film sloopt Het Wa
ter als merkwaardige binden
de en scheidende factor de
film binnen. Randa Haines
had een dovenschool bezocht
op een eiland en dat leek haar
iets om voor de film te gebrui
ken. „Die leraar moet over het
water naar de school toe. Dat
isolement. Een kleine, maar
toch emotionele afstand. De
film speelt in de staat Maine,
omdat het daar koud, regen
achtig en mistig is. Als we het
in T-shirts op net strand van
Californië hadden gespeeld,
had het een andere film ge
worden. Want de leraar en dat
meisje kómen niet soepel bij
elkaar. Ik wilde het ze dus ook
niet gemakkelijk maken. In
die scène waar ze samen langs
de kust lopen, heb ik extra
rotsblokken laten aanslepen.
Het mocht geen gladde wande
ling worden. Ook daarvoor
moeten ze moeite doen. Voor
het karakter van Sara zocht ik
voor de film iets waardoor ik
haar privé kon laten zien. Iets
waarin ze thuis is, waar ze
haar zachtere, sensuele kanten
.kon laten zien. We hebben een
goeie zwemster van haar ge
maakt. In het zwembad, onder
water, geniet ze van het al
leen-zijn en de stilte". Weer
het water dus, nu als een an
der verbindingsteken. Want
leraar James Leeds vindt Sara
fn dat water. Daar, onder wa
ter, verblijven ze beiden in de
zelfde stilte.

We praten nog even door over
de Oscar-nominatie voor Ran
da Haines als eerste vrouw in
Amerika. En opeens besef je'
hoe weinig vrouwen er eigen
lijk als regisseur in Hollywood
te vinden zijn. Daarbij verge
leken is Nederland een para-
"diis voor filmende vrouwen.
„Alleen al wat dat betreft zou
het fantastisch zijn als mijn
film een Oscar haalde" zegt
Randa Haines. „Mijn film
brengt geld op, wordt door de
kritiek goed ontvangen, en
dan nog een Oscar ook? Het
zou een hoop kunnen beteke
nen voor vrouwelijke filmers
die op werk zitten te wachten.
De geldheren van Hollywood
zouden opeens wel eens kun
nen gaan denken van: Hé,
vrouwen kunnen 't ook".

BERT JANSMA

DELFT Herman Wigwold,
hoofdredacteur van het Vrije
Volk, begint op 1 mei als inte
rim-manager bij de voorlich
tingsdienst van de Technische
Universiteit Delft. In die hoe
danigheid is hij tot 1 december
betrokken bij de vorming van
de DIEC, de nieuwe Dienst In
terne en Externe Communica
tie. Wigbold gaat maandag in
Delft kennis maken met zijn
toekomstige collega's. Voorlo
pig zal hij zich in de avond
uren oriënteren op zijn nieuwe
baan.

De directie van het Vrije Volk
heeft in eerste instantie ver
baasd gereageerd op de plan
nen van hun hoofdredacteur
die met ingang van 1 augustus
met de VUT gaat. Deze verba
zing spitst zien toe op een be
paling in de CAO voor dag
bladjournalisten, waarin staat
dat een journalist die met de
VUT gaat, alleen die activitei
ten mag voortzetten, waarmee
hij voor zijn uittreden ook al
bezig was.

Wigbold maakt zich over deze
regeling nog geen zorgen: „Op
28 april is mijn afscheid bij het
Vrije Volk. Ik heb nog een
groot aantal vakantiedagen.
Die neem ik op tot augustus.
Ik denk dat ik tot 1 december
bij de TU Delft werk, maar
hoe dat gaat, zie ik na augustus
wel.

Wigbold wijt de verwarring bij
de, directie van zijn krant aan
zijn carnavalsescapades, waar
door hij de directie pas deze
week van zijn nieuwe werk
zaamheden op de hoogte heeft
gesteld. „Ik had ook niet ver
wacht, dat dit al zo snel in de
publiciteit zou komen", zo stelt

Herman Wigbold

Rampwissels Heeze
buiten gebruik

HEEZE De spoorwissels bij
Heeze in het traject Eindho
ven-Maastricht zijn buiten ge
bruik gesteld in afwachting
van een nieuw systeem van
automatische treinbeveiliging.
De NS heeft hiertoe besloten
op grond van de resultaten
van een onderzoek naar een
ontsporing op 8 okotber 1986.
Minister Smit-Kroes (Verkeer)
heeft in een brief aan de
Tweede Kamer laten weten
dat de aanwezigheid van auto
matische treinbeveiliging deze
ontsporing had kunnen voor
komen. Op hetzelfde traject
zijn al tweemaal eerder trei
nen ontspoord.

Hoor Bert Jansma

linde

S? bhn Landis
lekent fout

**1 Iet proces tegen regisseur
^John Landis naar aanleiding
O0 'an de dood van twee Vietna-
nese kindertjes (én acteur Vic
lorrow) bij stuntopnames

'oor de film „Twilight Zone"

■■^nkele jaren geleden, duurt
_i°g steeds. Landis heeft nu
v elf plaats genomen in de ge-
uigenbank. „Ja" zei Landis
ik wjst cjat jk wet over.
ïn 6 rad en geen officiële toestem-
ning voor het optreden van
d 1 Ie kinderen hadZe moch-
t nien tot half negen 's avonds
ïun rolletjes spelen, maar de
•OlSbpnamen liepen uit de hand.

hNiemand had me verteld dat
obll ie scène zo gevaarlijk was"
oialdus Landis over de ge-
an Kraakte scène met een heli-
us, f°pter en explosieven. „En de

John Landis: wet overtreden

ouders wisten wat er in die
scène zou gebeuren". De ou
ders van wijlen Myca Dinh
Le (7) en Renee Chen (6) ont
kennen dat. Landis nam alle
verantwoording voor de in
houd van de scène en de
plaats die hij de kinderen liet
innemen op zich. Stuntend
Hollywood houdt de adem in.
Wordt vervolgd.

Echt paar

William Hurt en Marlee
Matlin („Children of a
lesser God") vormen in
middels ook privé een
liefdespaar. Met hun bei
der nominatie voor de
Oscar, treden ze in illus
tere voetsporen: Echtelie
den Burton en Taylor
werden gezamenlijk ge
nomineerd voor „Who's
afraid of Vrginia Woolf",
Spencer Tracy en Kathe-
rine Hepburn (niet ge
trouwd maar wel een
paar) kregen de dubbel-
nominatie voor „Guess
who's coming to din
ner?". Ondanks haar ge-
hoorgebrek heeft Marlee
Matlin inmiddels een
tweede filmrol aangebo
den gekregen: Bij Alex
Cox zal ze een rol gaan
spelen in diens film
„Walker".

Marlee Matlin (met haar Golden
Globe): liefdespaar met William
Hurt (onder)

Stallone over zijn top?

Sylvester Stallone's laatste film „Over the top" blijft beneden
de verwachtingen in Amerika. Na een goede opening in New
York zakte de film nogal in. En dat terwijl de nu arm worste
lende Stallone nu eindelijk niet alleen de harde jongen is. Of
is het misschien iuist daarom? Erg verdrietig voor Cannon,
dat een buidel miljoenen voor Stallone neertelde, en in Ame
rika nog steeds de aangeschafte Commonwealth theaterketen
moet verkopen (425 „doeken" in twaalf staten) om aan „cash"
te komen. „Maar" laat Cannon weten „Over the top doet het
heel erg goed in Japan. In achttien theaters in Tokyo en Osa
ka bracht de film in twee dagen 1.250.000 dollar op". Cannon
kondigt in het laatste nummer van Variety (verschenen ter
gelegenheid van de American Film Market) wél een zeven
tigtal films aan, waaronder enkele bekenden: Rademakers'
„De aanslag", het Nederlands-Belgisch-Franse „Mascara" en
de Dolly Dot-film.

Al mag je je afvragen of Stallone nog altijd zo'n trekker is,
„Sly" gaat door. Hij gaat „Rambo III" maken voor Carolco
onder regie van Russel („Highlander") Mulcahy en hij heeft
een eigen maatschappij opgericht, „White Eagle Enterprises".
Een van zijn eerste aankopen om te verfilmen was de bestsel
ler „The leopard hunts in darkness" van Wilbur Smith.

Spielberg
blijft serieus

Staven Spielberg blijft serieus.
Ook nè „The color purple".
Zijn volgende film gaat „Em
pire of the Sun" heten en is
gebaseerd op het gelijknami
ge, literaire boek van J.G.
Ballard. Het is het verhaal
van een jongen die de Japan
se bezetting van Shanghai tij
dens de tweede wereldoorlog
meemaakt en moet zien te
overleven. Opnames vinden
plaats in Shanghai en op di
verse Europese locaties. De
Nederlander Menno Meijes
(„The color purple") tekent
voor het scenario. Hij kreeg
hulp van niemand minder

Menno Meijes: weer script
voor Spielberg

dan toneelschrijver Tom Stop-
pard. John Malkovich en Mi
randa Richardson spelen
hoofdrollen. Er is nog een Ne
derlander bij de film, betrok
ken: stuntman Dicky Beer.

Korea-veteranen
naar „Field of honor"

Producent Henk Bos nodigt
alle Korea-veteranen uit om
op 14 maart a.s. om 10.30 in de
Utrechtse Rembrandt-bio-
scoop naar zijn film „Field of
honor" te komen kijken. „Het
frappeerde mij dat de Neder
landse cinema wel aandacht
besteedt aan de tweede we
reldoorlog, maar nooit aan
onze „eigen" oorlogsinitiatie
ven, zoals de politionele acties
in Indonesië en de deelname
aan het Koreaanse conflict"
licht Bos nog eens toe. Vetera
nen die geen uitnodiging ge
had moenten hebben: infor
matie bij The Cannon Group
Nederland, De Lairessestraat
111-115, Amsterdam.

Boorwerkzaamheden In het Selpam-veld (West-NIgerla). Een
samenwerkingsverband van Shell Petroleum Development
Company en de Nlgeriaanse overheid.

DEN HAAG De al
maar toenemende popu
lariteit van het autorij
den mag tot overvolle
wegen leiden, het heeft
de Koninklijke/Shell
Groep geen windeieren
gelegd. De ongemeen
sterke prijsdaling van
ruwe olie vorig jaar hal
veerde de resultaten van
opsporing en winning
(in Noord-Amerika met
bijna negentig procent),
maar dat is redelijk ge
compenseerd door be
langrijk hogere resulta
ten in de olieproduktie
benzineverkoop en che
mie.

Tegen de achtergrond van
de sterk gedaalde olieprijs
en de wilde schommelingen
van de wisselkoersen noemt
topman Van Wachem de
winstdaling van de Konink
lijke/Shell Groep met zes
tien procent tot 2,54 miljard
pond sterling, een „aanzien
lijke prestatie". „Bovendien
toont net de flexibiliteit van
de groep aan", aldus de
voorzitter van de raad van
bestuur gisteren in Den
Haag.

Sprekend over 1986 sprak de
Shell-topman over „opval
lend goede prestaties". Met
de recordproduktie van 1,8
miljoen vaten per dag
10 heeft Shell haar
aartsconcurrent Exxon vorig
jaar van de eerste plaats ver
drongen als 's werelds groot
ste producent van ruwe olie.
Bovendien verkocht Shell in
1986 in Noord-Amerika
meer benzine dan welke
maatschappij ook. In de che
mie verdubbelde het netto
resultaat ruimschoots: 205
miljoen pond in 1985 tot 462
miljoen pond vorig jaar.

Wat de vooruitzichten voor
'87 betreft, benadrukte Van
Wachem dat natuurlijk zeer
veel afhangt van de ontwik
keling van de ruwe olieprij
zen en van de dollarkoers.
Wat de olieprijzen betreft
bestaan grote onzekerheden.
Weliswaar heeft de OPEC
nieuwe pogingen onderno
men om de markt te stabili
seren, maar in de laatste we
ken is weer de vraag actueel
of de OPEC erin zal slagen
de overproduktie van enkele

van haar leden te kunnen
terugdringen.

20 Miljard

De Koninklijke Shell Groep
zit momenteel goed in de
slappe was. Het bedrag aan
liquide middelen en effecten
steeg van 4,8 tot 6,4 miljard
pond, omgerekend tegen de
(huidige koers bijna twintig
miljard gulden. Van Wa
chem verklaarde dat Shell
■niet bepaald met het geld in
haar maag zit. Het levert
voldoende rente op en de
maatschappij zal pas over
gaan tot het overnemingen
van concurrenten wanneer
dat commercieel aantrekke
lijk is.

'Directeur chemie Choufoer
■verklaarde uitstekende gang
van zaken in de chemie on
der meer uit het feit dat
deze sector heeft kunnen
profiteren van lagere grond-
stofkosten (ruwe olie).
Voorts sprak hij van vruch
ten van genomen rationali
seringsmaatregelen in het
verleden. Bovendien is de
chemische produktie van
Shell geïntegreerd met de
raffinaderijen. „Dat levert
een zekere flexibiliteit op in
de produktie waarover onze
concurrentennog niet be
schikken", aldus chemie-di-
recteur J.H.Choufoer.

Benzine

Voor Shell Nederland Raffi
naderij was 1986 een heel
druk en goed jaar. Ongeveer
55 procent van de produktie
ging de grens over en er
wedden voor honderden mil
joenen guldens aan projecten
uitgevoerd. De marketingaf
deling van Shell Nederland
Verkoopmaatschappij kon
haar marktpositie verstevi
gen. Op de benzinemarkt
steeg het aandeel van Shell
van rond de 25 naar 30 pro
cent.

De olieproduktie Shell Ne
derland ging vorig jaar om
hoog. Daarbij was Schoone-
beek niet langer de grootste
leverancier, maar velden in
het westen van het land.
De gemiddelde personeels
bezetting, gecorrigeerd voor
deeltijdarbeid, steeg van
16.761 naar 16.959. In de ko
mende jaren zal het aantal
personeelsleden met enkele
procenten worden terugge
bracht door verhoging van
de arbeidsproduktiviteit.

HENK ENGELENBURG

'Laat lepra ook jóu een zorg zijn'.

Stort uw bijdrage op

postgiro 50500 of
bankgiro 70.70.70.929

Nederlandse Stichting voor
leprabestrijding/Amsterdam

wibautstraat 135,1097 DN Amsterdam. TeL [phone]

L