Design-collectie
Gemeentem useum
eindelijk onder dak
DOOR BEZUMIGING
Lubbers wil
Indiase
massamarkt
openbreken
JE LEEST'TIN DE KRANT VOOR JE EIGEN
STUK VAN NEDERLANft
Elsevier: geen sprake van
verkoop van boekenafdeling
Chrysler terug op
lEuropese markt
KUNST
SeUbe Commit
DINSDAG 3 MAART 1987 PAGINA 14
Kunstvlaggen voor een miljoen in Rotterdam
ROTTERDAM - Vijftig kunstenaars uit de hele wereld krijgen op
dracht een vlag van twee bij drie meter te ontwerpen. Van elk
worden tien stuks gemaakt die te koop zijn. Alle vijftig verschillen
de dundoeken wapperen voor het eerst volgend jaar mei en juni in
Rotterdam en vervolgens in New York, Barcelona, West-Duitsland
en Japan.
Het is volgens de initiatiefnemers, de beeldende kunstenares Thé-
rèse Legierse en galeriehouder Peter van .Beveren, beiden uit Rot
terdam, een uniek project. Het kost een miljoen gulden en het geld
komt terug uit vergoedingen voor het plaatsen van de feesttooi en
uit de verkoop. Het veilinghuis Mak van Waay Sotheby oordeelde
al dat er voldoende belangstelling voor bestaat en verwacht dat de
kunstwerken 1.500 tot 6.000 gulden per stuk opbrengen.
Tot de kunstenaars die een opdracht krijgen henoren de Nederlan
ders Willem Oorebeek en Rob Scholte, alsmede Claes Oldenburg,
Keith Haring, Bill Copley, Robert Longo en Vito Acconci uit Ame
rika, Salomé uit Berlijn en Erro uit Parijs, zo heeft adviesbureau
Winkelman en Van Hessen in Den Haag meegedeeld. Zij verzorgen
de uitvoering van het project.
AMSTERDAM De directie van
uitgeverij Elsevier spreekt de be
richten tegen dat de uitgeverij de
boekenafdeling wil verkopen. Vol
gens de directie is er wel sprake van
een „stroomlijning van de activitei
ten", maar niet van verkoop. Onder
handelingen met andere uitgeverijen
worden momenteel niet gevoerd, al
dus algemeen directeur van Elsevier
Van der Berg. De uitgever heeft in
het verleden bepaalde onderdelen
afgestoten, wat toen het verlies bete
kende van 150 arbeidsplaatsen.
Kortgeleden werd de volle dochter
Manteau, Antwerpen overgedaan
aan uitgever Malherbe in Weert, die
al eerder diverse Elsevier „imprints"
overnam (nu zelfstandig bestaand als
De Boekerij) en ook uitgeverij Unie
boek en De Standaard bezit. Twee
medewerkers van Elsevier hebben
i BV
ritei-
ten van Elsevier overgenomen. Het
gaat hier om non-fiction werk op het
gebied van recreatie en sport. Else
vier zegt hoe dan ook te willen blij
ven vasthouden aan de historische
en populair-wetenschappelijke uitga
ven, als de Winkler Prins encyclope
die en de „Kroniek van de twintig
ste eeuw", waarvan een op Neder
land gericht wordt voorbereid.
Theater met nieuw stuk
van Lodewijk de Boer
APELDOORN Toneelgroep theater brengt
op 12 maart de première van een nieuw thea
terstuk van Lodewijk de Boer, „Angelo en Ro-
sanna".
Het stuk van De Boer, die nu tekent voor de
regie van Harold Pinters „Het verjaardags
feest" in Den Haag, zal te zien zijn in tenmin
ste 35 steden in het land. Het is ruim acht jaar
na „De Pornograaf" dat Lodewijk de Boer
weer met eigen werk komt. De auteur liet zich
inspireren door Shakespeare's „Othello" en
door de zestiende eeuwse Italiaanse schrijver
Cintio.
Glenn Durfort en Metta Gramberg spelen de
hoofdrollen. Verder met Gees Linnebank, Jim
Berghout, Peter Bolhuis, Edmond Classen, en
Geert de Jong. Theu Boermans voert de regie.
DEN HAAG Het Ne
derlandse bedrijfsleven is
in hoge mate geïnteres
seerd in investeringen in
India. Zowel op econo
misch als technologisch
gebied staan de onderne
mers in ons land te trap
pelen om bij te dragen
aan de ontwikkeling van
het land met ongeveer 700
miljoen inwoners tot een
moderne industriestaat.
Maar menig Nederlands on
dernemer vraagt zich bezorgd
af of India wellicht louter uit
is op het vergaren van erva
ring en know-how (met ver
volgens een vriendelijk be
dankt en tot ziens) of dat er
mogelijkheden zijn tot samen
werkingsverbanden voor bij
voorkeur reeksen van jaren.
Premier Lubbers heeft deze
huiver van het Nederlandse
bedrijfsleven op zak als hij van
2 tot en met 4 maart met mi
nister Van den Broek van bui
tenlandse zaken een bezoek
brengt aan India. Het is een
van de vele onderwerpen die
beide bewindslieden te berde
zullen brengen tijdens bijeen
komsten met hun verscheide
ne Indische gesprekspartners.
Armslag
Premier Rajiv Gandhi is sinds
zijn aantreden in eind 1984
naarstig doende de economie
van zijn land, die van oudsher
gekenmerkt wordt door cen
traal beleid en protectionisme,
te liberaliseren. Het particulie
re bedrijfsleven moet meer
armslag krijgen, verlaging van
importheffingen dient buiten
landse investeerders toegang
tot de Indische markt te ver
schaffen en de westerlingen
soms tot wanhoop brengende
bureaucratie in het land heeft
als het aan Gandhi ligt haar
langste tijd gehad.
Het is dan ook niet zozeer
Gandhi, maar het zijn de niet
te onderschatten tegenkrach
ten in het land, waaraan het
Nederlandse bedrijfsleven zijn
scepsis ontleent ten aanzien
van mogelijkheden tot partici
patie op de Indische markt.
Voorbeeld: met het verkrijgen
van een licentie voor een bui
tenlands bedrijf is nog steeds
.ongeveer twee jaar gemoeid.
Eén van de grote klussen in
India waar Nederland op aast,
vormt het omvangrijke Gan
ges-project. Nederlandse on
dernemingen organisaties zijn
al aan de slag om de 3.000 kilo
meter lange voor hindoes hei
lige rivier bevaarbaar te ma
ken en te voorzien van een
zuiveringssysteem
Met name de afvalstoffen die
de ontelbare leerlooierijen in
het Gangeswater dumpen ver
oorzaken een gigantische ver
vuiling van de rivier. Voor de
Nederlandse bemoeienis met
hèt Ganges-proiect zijn ruim
twee jaar geleden de laatste
handtekeningen gezet tijdens
het bezoek dat minister Smit-
Kroes (verkeer en waterstaat)
aan India bracht.
Het project (het gaat in totaal
om vele miljarden guldens,
uitgesmeerd over een reeks
van jaren) biedt voor Neder
landse bedrijven ongekende
perspectieven. Ook voor hen is
het bezoek van minister-presi
dent Lubbers aan het land ui
termate welkom om zekerheid
te krijgen dat het wat India
betreft niet alleen om korte-
termijn werk gaat. Verder wil
len Nederlandse ondernemin
gen meewerken aan het kana
liseren van de Ganges, het
verrichten van werkzaamhe
den ter bescherming van de
oevers van deze rivier en aan
baggerwerk in de havens.
Tegenbezoek
Het bezoek van Lubbers en
Van den Broek dient tevens
ter onderstreping van de goe
de betrekkingen die Neder
land en India sinds tientallen
jaren onderhouden. Lubbers is
OVERZICHT VAN INDUSTRIËLE VORMGEVING DOOR DE JAREN HEEN
Directeur van
het Gemeente
museum H.
Overduin be
kijkt een in
1978 ontwor
pen stoel van
Alessandro
Mendrini, ge
baseerd op de
bijna gelijkvor
mige, maar in
1926 ontwor
pen stoel van
Marcel Breuer.
ninklijke Academie voor Beel
dende Kunsten grote invloed
blijven uitoefenen op latere in
dustrieel ontwerpers.
De liefhebbers van De Stijl
zullen, hoewel de invloeden
van deze groep duidelijk zijn,
nog even moeten wachten tot
de tweede fase van de design
opstelling wordt opgeleverd.
Dat is dan ook een van de wei
nige minpunten van de opstel
ling, dat overbekende en alom
ingevoerde ontwerpen van
deze groep niet zijn terug te
vinden. Aan de andere kant
kan verwezen worden naar de
plaquette in de vloer van het
Gemeentemuseum, waarop
staat dat dit Stijl-ontwerp van
Berlage ook in de collectie is
opgenomen. Dat geldt zeker
voor deze „design-tentoonstel
ling", omdat alle zalen door
ontwerper Jeroen de Vries zo
zijn ingericht dat ze voldoen
aan de door Berlage gehan
teerde maten. De bouwmeester
ging bij alles uit van de maat
van een baksteen (11 centime
ter) of veelvouden daarvan,
Jeroen de Vries deed hetzelfde
bij zijn indeling van de ruim
ten, zijn ontwerpen van tekst
borden (33 cm), verwijzings
bordjes (11 cm) en vitrines.
Hetzelfde systeem wordt ook
toegepast in de nu nog te ver
bouwen zalen waar straks de
abstracten-tentoonstelling
„The spiritual in art" te zien
KOOS VAN WEES
„Design onder dak", Haags
Gemeentemuseum, perma
nente tentoonstelling. Bij de
tentoonstelling verschijnt
een reeks boekjes over de
sign. Het eerste, „Vormge
ving na '60" is bij het mu
seum verkrijgbaar voor 25.
•GENEVE Het Amerikaanse automobielconcern Chrysler zal
Ivoor het einde van het jaar terugkeren op de Europese markt.
De vice-voorzitter van de raad van bestuur van Chrysler, Ro
bert Lutz, zei gisteren: „Na een periode van bijna negen jaar zal
I Chrysler opnieuw op de Europese markt verschijnen. En deze
'keer zullen we blijven".
Chrysler wil dit jaar enige honderden auto's op de Europese
markt brengen. Volgend jaar moeten dat er vijfduizend worden.
De eerste auto's worden in Oostenrijk, West-Duitsland en Zwit
serland verkocht. Toen Chrysler in 1978 Europa verliet werden
alle Europese activiteiten aan Peugeot verkocht.
Het opgeven van de Europese activiteiten was een van de voor
waarden die de Amerikaanse regering toen verbond aan het ga
randeren van de leningen van het automobielconcern. Inmid
dels heeft Chrysler weer voet aan wal gezet in Europa door een
belang van vijftien procent te nemen in de Italiaanse fabrikant
van luxe-auto s Maserati.
Chrysler is overigens niet van plan auto's te gaan produceren in
Europa. De plannen hebben alleen betrekking op de export van
in de VS gemaakte auto's. Lutz noemde als redenen voor de te
rugkeer op de Europese markt de extra afzet die daarmee kan
worden behaald en de exportvoordelen die het gevolg zijn van
de lage dollarkoers. Bovendien hebben de recordwinst van 1986
en de grote investeringsprogramma's Chrysler doen omzien naar
nieuwe mogelijkheden voor expansie. Chrysler is niet van plan
alleen maar luxe-auto's op de markt te brengen. Ook de markt
voor „doorsnee auto's" is voor het bedrijf interessant, aldus Lutz.
KERKEN BEMOEIEN ZICH
MET BOEK SCHUMACHER
FRANKFURT De ontboezemingen van Toni Schumacher in
het boek Anpfiff over het bestaan van doping in de Westduitse
voetbalsport hebben ook de kerkelijke autoriteiten niet onbe
roerd gelaten. De gedelegeerde voor sportzaken van de West
duitse evangelische kerk, Siegfried Metz, verklaarde dat het er
gerlijkste aan het „geval" Schumacher de gratis reclame is,
waaraan door alle media wordt meegewerkt. „Men moet niet
doen alsof het doping-probleem door Schumacher is ontdekt.
Doping is de meest extreme vorm van onsportiviteit". Mentz
vindt verder dat Schumacher in zijn boek naar voren komt als
degene, die hij in de grond van de zaak altijd al is geweest. „Zijn
zware overtreding ten opzichte van Battiston bij het wereldkam
pioenschap in Spanje is nog in de herinneringDominee Ger-
hardt Seemann, de gedelegeerde voor sportvragen in Sleeswiik-
Holstein en Hamburg, wil genade voor Schumacher. „Klaarblij
kelijk heeft hij het met zijn veronderstelling over doping-ge-
bruik in de Bundesliga bij het rechte eind. Anders zou de harde
reactie van de Westduitse voetbalbond niet zijn te verklaren".
overigens de eerste
landse premier die een
cieel bezoek aan India
Verscheidene
zijn hem in de loop der
voorgegaan, onder wie
genoemd recentelijk
Smit-Kroes die onder
samenwerking in het
project regelde.
Premier Rajiv Gandhi
november 1985 voor een
daags bezoek in ons land
raakte toen onder de
van de Nederlandse
bouwkundige kennis, zeke
een rondvlucht boven de
ta-werken. Begin 1986
koningin Beatrix en
Claus voor een
naar India, en in mei
jaar was Van den Broek
leider van een missie van
Europese Gemeenschap.
Voortrekker
Voor Nederland is India in
ternationaal verband van
af aan een belangrijke
sprekspartner geweest,
in zijn voortrekkersrol i
groep van niet-gebonden
den. Nederland ziet Indi;
vendien als een grote
heid in de Aziatische
welke uitstraling niet i
minst op het conto te
is van toonaangevende
als Mahatma Gandhi,
Indira Gandhi en nu
Gandhi.
Gandhi's voorzitterschap
de Zuidaziatische Asso
voor regionale Samenwei
(SAARC) biedt een uitge
kans om tijdens het b<
van Lubbers en Van
Broek de SAARC-wens a;
orde te stellen nauwert
trekkingen aan te knoper
de Europese Gemeens
Lid van de SAARC zijn.
naast India Banglada'
Buthan, de Maladiven-anf
pel, Nepal, Pakistan en ju
Lanka. India hoopt dat Necj
lgnd na het bezoek deze ri1!
were samenwerking tusj|j
SAARC en EG in Brussel j
pleit.
In de gesprekken die de tl 21
Nederlandse bewindslied
begin volgende week met
der anderen premier Gan
voeren, komen uiteraard 2
andere internationale ond
werpen op tafel (zoals de O
West-betrekkingen en hétl
ternationale terrorisme). H
wel voor het onderhoud j
Gandhi geen officiële age(
met gespreksonderwerpen-
Vastgesteld men maakt IE
als dat heet een 'tour d'hL
zon' staat het buiten kijfi1(
Lubbers en zijn Indisj1s
ambtgenoot hun visies I
aanzien van de ontwikkel
gen in de Sovjetunie zul1*
aanroeren.
Dat geldt voor de openin
naar het Westen door So4u
leider Gorbatsjof, diens ij*
ontmoeting vorig jaar okttüj
met president Reagan vanL
Verenigde Staten in IJsla
de ervaringen die Gandhi2'
Lubbers tijdens bezoeken
Moskou hebben opgedaan,
mede hoe Gandhi aankijkt
gen Gorbatsjofs rede van vj
jaar in Vladivostok over dft
van de Sovjetunie in Aziéj
dat verband is ook het reci
vriedschapsverdrag tussen;
Sovjetunie en India van
lang en hoe Gandhi de
komstige betrekkingen tui
Moskou en Peking beoordj»
Premier Lubbers en minr|
Van den Broek werken tijd®
hun bezoek behalve de lil
sprekken met Gandhi eniJJ
dere Indische hoogwaarij;
heidsbekleders zoals te <ji<
gebruikelijk de nodige cji<
moniele verplichtingen af|2<
is er maandag 2 maart m,
verwelkoning in New P
door president Zail Singh j
kranslegging in Raj Ghat
het monument waar Mahal
Gandhi is gecremeerd. Er
dag in de vroege ochtend
zoeken Lubbers en Van 2
Broek het Nehru Memtë!
Museum en het huis waal
1984 Rajiv's moeder Inl
Gandhi is vermoord.
DEN HAAG Het heeft
lang geduurd, maar
heeft het Haags
Gemeentemuseum zijn
collectie industriële vorm
geving, tegenwoordig
vooral bekend als „de
sign", dan eindelijk onder
dak. Althans, een deel
van de omvangrijke col
lectie, want aan de ver
bouwing en inrichting van
de overige ruimten waar
de verzameling moet ko
men, wordt nog gewerkt.
Pas volgend jaar zal alles
wat het museum het to
nen waard acht in de per
manente opstelling te zien
zijn.
Het Gemeentemuseum heeft
een naam op te houden op het
gebied van design en kunstnij
verheid. Niet alleen bezit het
een enorme collectie uit de na
latenschap van De Stijl, maar
ook uit andere stromingen in
de industriële vormgeving
werden door aankoop, schen
kingen en sponsoring indruk
wekkende verzamelingen aan
gelegd. Enig nadeel was dat al
dat moois tot voor kort alleen
te zien was in de depots van
het museum. Bij het museum
ontbrak het geld om de zalen
zo in te richten dat een perma
nente opstelling van de collec
tie mogelijk was. De actie
„Help design (z)onder dak"
bracht uitkomst. Fabrikanten
van industriële producten die
zelf veel aandacht geven aan
de vormgeving sprongen in en
sponsorden met geld en goede
ren de inrichting van de ten
toonstelling.
Conservatrice Maijan Boot
heeft de enorme collectie
voorwerpen ingedeeld naar
tijd. Het is een chronologisch
overzicht geworden, begin
nend bij de vertegenwoordi
gers van de Nieuwe Zakelijk
heid en (voorlopig) eindigend
bij de hedendaagse tegenhan
gers van die groep, de Itali
aanse ontwerpersgroepen
Memphis en Alchimia. Het een
sober en puur functioneel, het
ander uitbundig en vooral de
coratief. Daar tussenin ligt een
scala aan uitingsvormen,
waarin tijdgeest, techniek en
creativiteit samen een herken
baar beeld vormen van de pe
riode waarin ze ontworpen
werden.
Een van de meest opvallende
aspecten aan de tentoonstel
ling, en dat maakt hem ook zo
waardevol, is de duidelijk
zichtbare invloed van die eer
ste industriële ontwerpers op
het huidige interieurbeeld. De
glasontwerpen van Copier
(gisteren zelf bij de opening
van de expositie aanwezig) en
Wagenfeld, stoelontwerpen
van Marcel Breuer en Mart
ZIEKENHUIS
GESLOTEN?
Stam, keukenontwerpen van
Piet Zwart zijn in feite tijdloos,
en als ze niet in het modebeeld
passen in ieder geval wel terug-
te vinden in het werk van
door hen geïnspireerde ont
werpers. Met als enige uitzon
dering vermoedelijk de jaren
zestig, waarin het zich afzetten
tegen de heersende normen
resultaten opleverde die zich
niet lieten vergelijken met ook
maar iets wat daarvoor ge
maakt werd.
Ook dat blijkt duidelijk uit de
opstelling, waar die zestiger ja
ren vertegenwoordigd worden
door op-art, een opblaasstoel
van een onbekend ontwerper
en felgekleurde kunststof stoe
len. Opmerkelijk genoeg staan
twee in diezelfde periode ge
maakte lamp-ontwerpen van
Aldo van den Nieuweiaar nu
nog steeds even fier overeind
als toen, terwijl al die psyche
delisch gekleurde en vooral
gekke ontwerpen nu hopeloos
ouderwets overkomen. Wat
dat betreft zal het tijdsbeeld
van de zestiger jaren op de
langere termijn aanzienlijk
minder invloedrijk blijken dan
de functionele stromingen
waartegen zij zich verzette.
Verder is opvallend dat zoveel
Hagenaars zich hebben bezig
gehouden met dèsign. Aparte
aandacht is er in het Gemeen
temuseum dan ook voor de
groep die bekend werd als de
„Haagse zakelijken": ontwer
pers als Alons, Spanjaard en
Wouda, die evenals Berlage
waren beïnvloed door de
Amerikaanse architect en
meubelontwerper Frank
Lloyd Wright. De groep, die in
de dertiger jaren sobere, bijna
wiskundig ontworpen meubels
maakte, zou via onder meer
docentschappen aan de Ko-
Elk stuk van Nederland heeft z'n
eigen nieuws en z'n eigen krant. Met
internationaal, nationaal, regionaal èn
plaatselijk nieuws.
Zo blijf je als lezer op de hoogte van
wat er zich afspeelt in de wereld.
Van ver van je bed tot dicht bij huis.
Of eigenlijk is het precies andersom:
van hier tot ver achter de horizon.
Zo bekijk je het nieuws vanuitje
eigen perspectief.
Als je de krant leest voor je eigen
stuk van Nederland.
jKeick**2
ZttXti'Aftriktt wil
koinprov(py<-hir*/ U
tip Zuidpool
