LIO krijgt
deksel op zijn neus
1
GEESTELITK LEVEN/OPINIE
kerk
wereld
beroepingen
Vaticaan opent de boeken
Ceidoc SouAcm
Overdreven reactie
.1
weer
a
d
brieven
lezers
Ceicbc Courant
zaterdag 21 februari 1987 pagiï
Kees Waayman, een karmeliet,
heeft eens een prachtig ver
haal geschreven over het be
grip „vader", zoals Jezus dat
bedoelde. Wij denken bij vader
nog al eens allereerst aan
„streng", „de verbieder" en
„de sterke man", „de man die
niet huilt". Maar Jezus had
veel „zachtere" gevoelens bij
vader. Vader is je thuis voelen,
veilig zijn, erbij horen, iemand
die op je wacht, die met liefde
begroet en weer in zijn armen
sluit. In onze cultuur lijken we
dit aan de moeder toe gescho
ven te hebben en zo is de „va
der" verarmd.
Hij is er voor het brood op de
plank, om de spijkers in de
muur te slaan en de boorma
chine te hanteren. Vaders zit
ten in het schuurtje en laten
zich niet zien. Wat ze voelen
bedoel ik. De vader is steeds
meer degene geworden die
niet mag falen. Ik weet natuur
lijk wel dat dit aan het veran
deren is. Toch valt me op hoe
sterk dit beeld is en hoe ingrij
pend het kan zijn als de vader
afwezig is. Niet alleen is dan de
sterke afwezig, maar ook de
belangstellende, de hartelijke,
naar wie je toegaat om te ver
tellen wat je hebt meege
maakt. Als je vader afwezig is,
is hij afwezig op belangrijke
momenten van je eigen leven.
Als je je diploma haalt, trouwt,
als zijn kleinkind wordt gebo
ren, als je verdriet te verwer
ken krijgt. Ik heb de laatste
weken meerdere keren over de
plaats van de vader nagedacht
na een aantal ontmoetingen
met jongeren die tussen de
tien en de twintig hun vader
kwijtraakten. Vader kan om
uiteenlopende redenen afwezig
zijn. Door ziekte bijvoorbeeld.
Je vader is er wel, maar kan
nauwelijks functioneren. De
ziekte overheerst hem en als
opgroeiende jongere moet je
daar steeds rekening mee hou
den. Het beheerst de sfeer in
huis. Of je vader woont elders
na een scheiding. Of je vader
leeft niet meer. De dood heeft
hem bij je weggehaald. De af
wezigheid van je vader bete
kent dat je de belangrijke din
gen van je leven niet meer met
hem kunt delen. Je kunt hem
niet laten zien wie je aan het
worden bent. Hoe jij als vol
wassen mens in het leven gaat
staan. Het kan diep ingrijpen
als je vader er niet meer is.
„Sindsdien heb ik nooit meer
zo kunnen lachen", zei een
jongere, „ledereen vraagt hoe
het met mijn moeder gaat",
vertelde een ander, „maar ze
vragen niet hoe het met mij
gaat". Je kunt het als jongere
moeilijk vinden om je verdriet
te laten zien. Je wilt je moeder
niet belasten maar tot steun
zijn. Je trekt je met je eigen
verdriet terug in jezelf. Je
wordt stil of té flink. Of onver
schillig. Het is me ook duidelij
ker geworden dat jongeren het
heel moeilijk kunnen vinden
om te zien dat hun vader of
moeder verdriet heeft.
Er zijn trouwens heel wat men
sen die met name hun vader
nog nooit hebben zien huilen.
Het kan zelfs een bedreigende
ervaring zijn om je vader te
zien huilen. Alsof dan je wereld
van veiligheid instort. Ik heb
door de gesprekken geleerd
om niet te gemakkelijk te zeg
gen: „een man mag best hui
len". Ik zeg niet dat het niet
mag, maar ik ben er gevoeliger
voor geworden dat dit ook
schokkend kan zijn. Ik heb er
ook meer begrip voor gekre
gen dat ouders vinden dat ze
hun verdriet voor hun kinderen
moeten verbergen. Tegelijk
kan dit ook heel verwarrend
zijn. Samen verdriet delen kan
ook helen en nieuwe gebor
genheid scheppen. Misschien
is ook niet de vraag of een
man, of een vader of een moe
der in de buurt van hun kinde
ren wel of niet mogen huilen,
maar de vraag of ze elkaar vei
ligheid kunnen bieden, een
thuis. Als vader of moeder dat
niet kunnen schenken door de
afwezigheid van één van hen,
dan kan dat diep ingrijpen in
het leven van de jonge mens
die bezig is eigen huis te verla
ten en een nieuw huis op te»
bouwen om zijn eigen leven te
gaan inrichten. Ik heb hierover
nog veel vragen en als jonge
ren of ouders me over hun er
varingen willen vertellen, is hun
brief erg welkom (Willemsgang
44, 7607 EB Almelo).
Oost-Europa organisaties gaan samenwerken
ANDIJK Een aantal orga
nisaties die zich met Oost-Eu
ropa bezighouden, heeft be
sloten tot nauwere samen
werking. Daartoe is de SOO
(Samenwerkende Oost-Euro
pa Organisaties) opgericht.
De SOO wil voor de aange
sloten organisaties de hulp
verlening aan christenen in
Oost-Europa, de verspreiding
van christelijke lectuur,
waaronder bijbels, en de
evangelisatie in Oost-Europa
coördineren.
De SOO is een initiatief van
de Christelijke Stichting voor
Hulp aan Gewetensvervolg-
den (CSHG) te Andijk en de
Stichting Antwoord te Roos
endaal. Behalve deze twee
organisaties nemen ook de
Stichting Oost-Europa Kon-
takt, de Ondergrondse Kerk,
Kruistochten en Dorkas Hulp
Internationaal deel in de
SOO.
Kennis zonder
verstand is dubbele
dwaasheid
Balthazar Gracian
EISEN IN KORT GEDING OVER
FEMINISTISCHE THEOLOGIE
AFGEWEZEN
UTRECHT „Hoe heeft
kardinaal Simonis onzorgvul
dig kunnen handelen jegens
een vereniging die nog niet
bestond, toen hij zijn artikel
over de feministische theolo
gie schreef?" Die vraag stelde
de advocaat van kardinaal
Simonis, mr. J. Wijn, gisteren
in het voor de Utrechtse
rechtbank gevoerde kort ge
ding over de feministische
theologie. Daarbij werd di
rect na afloop van de zitting
de eis van deze vereniging
•tot stopzetting van de ver
spreiding van de opvattingen
van kardinaal Simonis inza
ke feministische theologie zo
als door hem geuit in het the-
ologentijdschrift Communio
als niet ter zake van de hand
gewezen.
De vereniging die de eis had
gesteld, is het Landelijk In
terdisciplinair Overlegorgaan
Feminisme en Theologie
(LIO), een mondvol zoals de
tegenpartij stelde. In de
praktijk blijkt zij een zeer
klein aantal geleerde vrou
wen uit Nijmegen en omge
ving te omvatten die eind vo
rig jaar plannen smeedden
om kardinaal Simonis we
gens zijn gewraakte opvattin
gen over de feministische
theologie voor de rechter te
dagen.
De president van de Utrecht
se rechtbank, Mr. C. baron
van Harinxma thoe Slooten,
maakte gisteren handenwrin
gend een eind aan het uren
durend gerepliceer over en
weer tussen de advocaten
van beide partijen, nadat om
standig duidelijk geworden
was dat de representativiteit
van het LIO zeer te wensen
overliet en deze vereniging
in juridische termen dus niet
ontvankelijk verklaard kon
worden. De president wees
de eisen van het LIO af in
een duidelijke verwijzing
naar de omstandigheid dat de
vereniging zelfs niet met een
schijn van bewijs had kun
nen aantonen dat zij noch als
vereniging noch als woord-
voerder Lvm uptreaen van de
vrouwelijke feministiscn
theologen die zij zei te verde
digen. De officiële uitspraak
volgt donderdag 5 maart.
Om het proces te kunnen
voeren had het LIO eind de
cember uitgeverij Ten Have
als rechtspersoon in de arm
genomen. Toen Ten Have
uitgever van een aantal femi
nistische auteurs begin ja
nuari zich op uitdrukkelijk
verzoek van de feministisch
theologe Catharina Halkes
terugtrok, vormde het LIO
zich om tot eén vereniging
met eigen rechtspersoonlijk
heid.
Deze vereniging, haar be
stuur en statuten bleken vol
gens de advocaten van de
kardinaal echter niet te vin
den te zijn in het vereni-
gingsregister van de Kamer
van koophandel. Dit leidde
gisteren tot de gênante verto
ning dat het LIO bij monde
van zijn advocaat mevrouw I.
van Westerlaak staande de
zitting nog zijn bestaan moest
bewijzen. Noch over de sa
menstelling van het bestuur
noch over de inhoud van de
De president
van de
Utrechtse
rechtbank, mr.
C. baron Ha-
ringxma thoe
Slooten.
statuten van deze vereniging
kwam op de zitting echter
duidelijkheid. De enige twee
bekende leden van het LIO,
mevrouw G. F. Bögels en
mevrouw Etty Mulder ble
ken geen rooms-katholieke
feministisch theologes te zijn
maar respectievelijk zenuw
arts en musicologe.
De landelijke werkgroep van
feministisch theologen en
studentes had zich namelijk
van het kort geding gedistan
tieerd en verklaard zich er
tegenover neutraal te zullen
opstellen.
Om te kunnen procederen
namens door mgr. Simonis in
zijn artikel tekort gedane au
teurs, had het LIO de au
teursrechten van de Ameri
kaanse theologe Mary Daley
overgenomen. Ook dit bleek
juridisch niet in orde te zijn
gebracht. Het LIO kon dus
niet haar belangen verdedi
gen, laat staan namens haar
een correctie afdwingen van
het artikel. Wel erkende de
president van de rechtbank
de ontvankelijkheid van de
eis van Mary Daley, die na
melijk ook in persoon zich als
belanghebbende in deze zaak
had opgesteld,. Maar het ont
ging de president welk
spoedeisende karakter de eis
van een theologe kan hebben
die op de andere kant van de
aardbol woont. De advocaten
namens Simonis hadden ove
rigens van te voren via een
schikking aangeboden de
teksten die de kardinaal aan
deze niet-rooms-katholieke
theologe had ontleend in het
nieuwste nummer van het
tijdschrift Communio met
naam en vindplaats te zullen
vermelden. Daarmee erken
den zij impliciet dat de kardi
naal in strijd had gehandeld
met de auteurswet door in
een wetenschappelijk artikel
te citeren zonder bronver
melding. De advocaat van
het LIO nam met dat schik
kingsvoorstel echter geen ge
noegen en eiste op de zitting
dat de kardinaal zou erken
nen dat hij foutief had ge
handeld. Alleen dan zou het
LIO de eis tot verbod van
verspreiding van het artikel
willen laten vallen. Wat van
te voren al leek te voorzien,
gebeurde dan ook op deze zit
ting. Het LIO wilde het on
derste uit de kan, maar kreeg
de deksel op zijn neus.
De advocaat van het LIO gaf
een zeer uitvoerig betoog
over wat volgens haar de
rooms-katholieke kerk in de
loop der eeuwen en ook nu
nog de vrouw heeft aange
daan. De kardinaal had nu
opnieuw opvattingen ver
kondigd die traumatische re
acties hadden opgeroepen bij
vrouwen die in het verleden
slachtoffer waren geweest
van mannelijke overheer
sing. Mr. Wijn bestempelde
een en ander als een interes
sant exposé waarover stevig
gediscussieerd kan worden
zonder dat daarmee een ter
zake doende juridische eis ge
fundeerd was.
Zwaar aangeslagen verlieten
de spaarzaam aanwezige le
den van het LIO na de ver
klaring van de president de
rechtbank.
PAUL VAN VELTHOVEN
Tielman bijzonder
hoogleraar in Utrecht
UTRECHT Dr. R.A.P.
Tielman (41) uit Vianen is
benoemd tot bijzonder hoog
leraar in de sociale en cultu
rele aspecten van het huma
nisme aan de faculteit der so
ciale wetenschappen van de
rijksuniversiteit in Utrecht.
Verder is hij voorzitter van
het Humanistisch Verbond
en van de Interfacultaire
Werkgroep Homostudies van
de rijksuniversiteit.
WIESENTHALFONDS DIENT
KLACHT IN OVER GOEREES
ALPHEN A.D. RIJN De Stichting Comité Wiesenthal-
fonds heeft bij de officier van justitie te Zwolle een klacht
ingediend tegen Lucas en Jenny Goeree „wegens grove bele
diging van Simon Wiesenthal in het blad „Evan". Volgens het
comité wordt het werk van Wiesenthal, hoofd van het joodse
documentatiecentrum in Wenen, op ongeoorloofde wijze in
verband gebracht met de bloedwraak van het joodse volk.
Door deze wraak, aldus „Evan", zouden de joden zelf schuldig
zijn aan de holocaust. Mr. A. Stempels is voorzitter van het
comité; S. Spijer uit Alphen a.d. Rijn is secretaris. Er zijn
13.000 sympathisanten die het werk van Wiesenthal geldelijk
steunen.
Kardinaal Simonis terug van
overleg erkenning KTHU
UTRECHT Kardinaal dr. A.J. Simonis, aartsbisschop van
Utrecht, is gistermiddag teruggekeerd uit Rome. Noch op
Schiphol noch thuis was hij bereid de pers te woprd te staan
over de gesprekken, die hij in het Vaticaan heeft gevoerd
over de positie van tien docenten van de Katholieke Theolo
gische Hogeschool Utrecht. Deze gesprekken zijn gevoerd in
het kader van het al geruime tijd lopende proces ter verwer
ving van de kerkelijke erkenning van de KTHU. Enige we
ken geleden ontstond er enig rumoer toen bekend werd dat
een aantal docenten van de KTHU niet in aanmerking kon
komen om te doceren aan de HBOP-opleiding van het
Arïenskonvikt, de priesteropleiding van de bisdommen
Utrecht en Groningen. Toen het aartsbisdom de Hogere Be
roepsopleiding voor het Pastoraat voor priesters stichtte, kwa
men College van Curatoren van de KTHU en het College van
Toezicht van de KTHU overeen dat voor deze opleiding van
het Ariënskonvikt geen leeropdracht kon worden verstrekt
aan docenten die niet voldoen aan de Romeinse criteria en
die de kerkelijke erkennning van de KTHU in de weg zou
den kunnen staan. Daarbij speelt de levensstaat (gehuwd
ptiester) van enkele betrokkenen een belangrijke rol.
Prof. Weiier heeft reeds twee jaar geleden in een toespraak
tot de KTHU gewezen op mogelijke spanningen als gevolg
van de oprichting van een aparte priesteropleiding. Het is
volgens hem geen eenzijdige beslissing van kardinaal Simonis
geweest om sommige docenten hiervoor niet in aanmerking
te laten komen.
Nederlandse Hervormde Kerk:
Aangenomen naar Nieuw Stadska
naal H. Poot te Doeveren, predikant
voor buitengewone werkzaamheden
(jeugdwerk classis Heusden).
Gereformeerde Kerken vrijge
maakt:
Beroepen: te Pijnacker i.c.m. Rijs
wijk J.R. Visser, kandidaat te Dron-
ten; te Leusden (Wijk Oost) H.J.
Boiten te Enschede-Z< Beroepen te
Haarlem A. Bac te Bodegraven; te
Dirksland A. Moerkerken te Nieuw-
Beijerland die bedankte voor Apel
doorn.
Bisschoppen willen
inhoud KRO-RKK
uitzendingen
meer zelf bepalen
UTRECHT De Nederland-
se bisschoppen willen meer
zélf bepalen wat er in de
KRO-RKK zendtijd op radio
en televisie wordt uitgezon
den. De bisschoppenconfe
rentie heeft in het verleden
de door de regering ter be
schikking gestelde zendtijd
programmatisch „uitbesteed"
aan de KRO, met achteraf
een verantwoording van de
katholieke opmroepvereni-
ging. Nu wil de bisschoppen
conferentie vooraf meer in
vloed op wat er wordt uige-
zonden namens de Katholie
ke Kerk. De uitwerking
daarvan blijft in handen van
de KRO.
Volgens de perschef van me
diabisschop bisschop Bcir,
Henk Heruer, wordt het op
grond van gemaakte afspra
ken mogelijk dat bisschoppen
meedelen dat er aan een be
paalde zaak, bijvoorbeeld een
uitspraak van de bisschop
penconferentie, in de RKK-
tijd aandacht wordt besteed.
„De bisschoppen willen in
hun eigen zendtijd hun zegje
kunnen doen", aldus Heruer,
„bijvoorbeeld zoals de minis
ter-president doet na afloop"
van het kabinetsberaad. De
KRO mag dan beslissen over
het hoe en wie een of meer
dere bisschoppen zal inter
viewen".,
Heruer herinnerde eraan hoe
de KRO geen melding maak
te van de verklaring die de
Nederlandse bisschoppen af
legden over de korte gedin
gen tegen kardinaal Simonis.
„In de nieuwe situatie zullen
de bisschoppen zeggen: „we
hebben zendtijd in eigen be
heer en dit is een belangrijke
uitspraak, dus willen wij die
via de KRO-RKK zendtijd
naar buiten brengen".
Een woordvoerder van de
KRO wilde over de nieuwe
afspraken niet „bij voorbaat
negatief doen". „De KRO
heeft in het verleden een
blanco volmacht gekregen
om de zendtijd van de kerk
in te vullen. In de praktijk
betekent dat een integratie
van de kerkelijke zendtijd en
de uitzendingen van de
KRO. We hebben andere bis
schoppen dan toen en er is
nu de behoefte om meer
recht te doen gelden op de ei
gen zendtijd. Welnu, dat is
niets bijzonders; ze hebben
daartoe alle recht. Eerder
was de blanco volmacht uit
zonderlijk".
Hij meende dat er geen ge
vaar ontstaat dat de KRO
doorgeefluik wordt van de
Nederlandse bisschoppen.
„De uitwerking blijft in han
den van de KRO; er zullen
dus steeds de journalistieke
afwegingen en methoden
worden gehanteerd zoals in
al onze programma's".
VOOR HET EERST IN DE GESCHIEDENIS
ROME Voor het eerst
in de geschiedenis wil
het Vaticaan een finan
ciële balans publiceren.
Het publiceren van de
cijfers maakt deel uit van
een pakket maatregelen
om meer geld in het laat
je te krijgen. Het Vati
caan kampt de laatste ja
ren met oplopende te
korten.
Er zijn kunstwerken van
astronomische waarde in Va
ticaans bezit, maar het is een
ijzeren principe dat er niets
van verkocht wordt. Ze vor
men een „bezit voor de hele
mensheid".
Alle bisschoppen zullen via
een pauselijke brief dringend
verzocht worden meer bij te
dragen aan de kosten van het
centrale kerkbestuur van
Rome. Herinnerd wordt aan
het nieuwe kerkelijke wet
boek van 1983 waarin be
paald wordt dat bisschoppen
Rome meer moeten steunen
„naarmate de financiële mo
gelijkheden van de bisdom
men". Ook de gelovigen zal
gevraagd worden dieper in
de beurs te tasten. De tradi
tionele collecte voor het Vati
caan in alle kerken op de
laatste zondag van juni zal
extra onder de aandacht ge
bracht worden. Maar ook in
tern moet de tering naar de
nering worden gezet. Alle
personeelsleden van het Va
ticaan zijn opgeroepen uiter
ste zuinigheid te betrachten.
Bij de beoordeling van de fi
nanciële positie moet een on
derscheid gemaakt worden
tussen het Vaticaan en de
Heilige Stoel. Het Vaticaan,
de kleinste staat ter wereld
met zijn 1500 burgers op de
loonlijst, kan zichzelf nog net
bedruipen. In 1985 was er
een positief saldo van ruim 4
ton. Daarentegen zitten de fi
nanciën van de Heilige Stoel
diep in het rood. Het centrale
kerkbestuur met paus, curie
en nuntiaturen wordt nog
steeds duurder. Onder de dy
namische paus Johannes
Paulus II liepen de kosten in
versneld tempo op.
_HAA
;olle(
I ge
aken
tittin
A
ALS hij er niet zelf bij was betrokken en als de zaak nipit I
op de spits was gedreven, zou Rudi Carrell er waarschijn. D
een aardige satire op kunnen maken: een televisiegrapjjn i
uitloopt op een heuse diplomatieke rel. Maar het conflict j
is ontstaan, nadat Carrell de draak had gestoken mejerg,
Iraanse leider ayatollah Khomeiny, geeft allang geen ijees
meer tot lachen. Carrell heeft eerder deze week zijn vekken
schuldigingen aangeboden, maar gisteren eiste Irani
bondskanselier Kohl persoonlijk zijn excuses maakt. v
De Bondsregering zit danig met het conflict in de if
omdat hierbij meer op het spel staat dan uitsluitend diplj" T"|
tieke betrekkingen. Zo heeft Iran grote invloed op de yJ
nese ontvoerders van twee Duitsers. Een speciale gezant
de Duitse regering is onlangs enkele malen in Teheraij
weest om over vrijlating van het ontvoerde tweetal te oi
handelen. Bovendien is Iran de belangrijkste Duitse hanj
partner in het Midden-Oosten. Economische strafmaai
len tegen West-Duitsland, waartoe in Teheran al is opgj
pen, zouden de Duitse industrie voor miljarden aan o^
kunnen kosten.
*1
1
Nu kan de Bondsregering de uitzending van Carrell n|
betreuren, ook bij onze oosterburen is de vrijheid van
ningsuiting een kostbaar goed. Daardoor kan de regeriijiij;
Bonn, zelfs als zij zou willen, onmogelijk de verantwo^^^
lijkheid op zich nemen voor de gewraakte veertien seco^t
en daarmee voor alles wat op tv is te zien. Ayatollah ^agi
meiny zou dan niet de enige zijn, die publieke verontsch^ne
gingen van bondskanselier Kohl zou kunnen eisen. Int|nse
santé bijkomstigheid is dat Carrell in Duitsland zo popj^.
is, dat geen politicus tegen hem stelling durft te nemer^gA
het
de satire van Carrell getuigt weliswaar van minder gterr
smaak; de reactie vanuit Teheran is misplaatst en oveion
ven. Daarbij moet overigens niet de fout gemaakt wordeltig.
het fanatisme van het Iran van ayatollah Khomeiny ninj
één kam te scheren met de islam als godsdienst. De gij» vo
van 52 Amerikanen in Teheran en het naar het front stg v
van kinderen, hebben de afgelopen jaren de ware aard d<
het onberekenbare ayatollah-bewind al onthuld. Daar irerl
den Carrell en zijn medewerkers, mede gelet op de zaakan
de Duitse gijzelaars, ook aan moeten denken alvorens zfopc
sloten Khomeiny in zijn hemd zetten. 1
duli
a m
«pel
f'!
Irui
[het
f>k
's Nachts lichte tot mA1^
vorst, middagtemperatuur-
2 graden in het noordojft t
tot 6 a 10 graden in het zuj gi
pas;
Alpengebied: j v
Vrij zonnig en droog. Mie
temperatuur 2 tot 5 gr<
Vorstgrens dalend van
naar 200 meter.
Ir d«
Spanje err Portugal: ken
Zonnig. Middagtemperiham
van 9 graden in het noqvan
tot 17 graden in het zuidelzijds
het noordelijke deel van Sfi d;
je landinwaarts lichte vonder
Ar
Italië en Joegoslavische k\ del
Half tot zwaar bewolkt. Int sp
midden en zuiden plaats he
regen. Middagtemperaij v
van 15 graden in het zuyol'
tot 7 in het noorden. li",
We*rrapporten 20 februari 19 uur {_te,
Weer Max. mie
Geleidelijk
minder koud
DE BILT (KNMI) Door
drukdalingen boven midden-
Europa en Scandinavië trekt
een hogedrukgebied dat ons
enkele dagen een koude
noordoostelijke wind bracht
zich naar het westen terug. De
wind draait daardoor geleide
lijk naar noord tot noordwest.
Vandaag kunnen enkele op
klaringen zich daardoor van
uit het noorden verder over
het land uitbreiden. Boven
dien wordt de aanstromende
lucht geleidelijk minder koud.
Na een ochtend met lichte
vorst loopt de temperatuur in
het noorden en westen tot iets
boven nul op. In het met
sneeuw bedekte zuidoosten
van ons land blijft het nog
rond of iets onder nul. In de
nacht van zondag op maandag
vriest het waarschijnlijk alleen
in het zuidoosten nog enkele
graden. Op zondagmiddag
worden bij een droog weerty
pe met af en toe zon overal
temperaturen boven nul ver
wacht.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen geldig
voor zondag en maandag:
Zuid-Skandina vië:
Langs de Noorse westkust tij
delijk regen, elders nagenoeg
droog. Middagtemperatuur iets
boven nul, 's nachts lichte tot
matige vorst.
Denemarken:
Zondag wolkenvelden, maan
dag perioden met zon. In de
nacht lichte vorst, overdag
lichte dooi.
Britse eilanden en Ierland:
Droog en rustig weer. Perio
den met zon, op veel plaatsen
ook mist. Middagtemperatuur
omstreeks 7 gradeft.
Noord-Duitsland en Benelux:
Af en toe zon en vrijwel over
al droog. In de nacht tempera
turen om het vriespunt tot
lichte vorst, middagtempera
tuur rond 4 graden.
Midden- en zuid-Duitsland:
Zonnige perioden en droog. In
de nacht matige vorst, in de
middag temperatuur om het
vriespunt.
Frankrijk:
Droog en overwegend zonnig.
yolg
Hi
kk<
Je
k
Iele
fdoc
aen
?n,
Ingi
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS,MUZE
THEATER. RECREATIE,EXPOSITC
EN EEN COMPLETE AGENDA i an(j
3H| j^r?an
1 spc
wil verwijderen. De rest zoi
teurs hebben ongelijk aêleg
zeggen: kijk, dit is nu de je z
Michelangelo! Alles verli
door o.a. oxydatie. Wat i m~\
vijf eeuwen aan de li W
kracht hebben gedaan,
nen wij slechts gissen.
de echte grote meester, I
ver, beeldhouwer als sct^g
had willen bewonderen, yjjj,
dan 5 eeuwen eerder geyjjf
te zijn! V
Johan Stahlecker,
Meester Schilder,
DEN HAAG. V
Vf- I
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
het reeht. voor ingezon
den stukken te bekorten
Twee van Breda (3)
Het voormalig verzet was er
als de kippen bij om, nog voor
dat de twee van Breda een
gratieverzoek hebben inge
diend, al te stellen dat vrijla
ting niet moet worden toege
staan. Men roept'daarbij nota
bene de hulp in van de Sovjet-
Unie door het Kremlin te vra
gen niet in te gaan op verzoe
ken Rudolf Hess vrij te laten.
Dat lijkt mij vrij overbodig.
Als het voormalig verzet op
goede gronden kan aantonen
waarom de twee niet mogen
worden vrijgelaten, is hulp
van de Russen in het geheel
niet nodig. Bovendien is de ge
vangenhouding van Hess ge
baseerd op politieke gronden.
Als het aan de westerse geal-
lieeerden had gelegen was
Hess al lang vrij geweest. Ook
de twee van Breda, waarvoor
in het verleden al diverse ma
len op vrijlating is aangedron
gen door Westduitse politici,
zouden al lang op vrije voeten
geweest zijn als Nederland on
der die politieke druk was be
zweken. Gelukkig is dat nooit
gebeurd. Gratie voor oorlogs
misdadigers moet op emotio
nele gronden worden beke
ken. Niet op politieke.
H. van Dijk,
VOORSCHOTEN.
Twee van Breda (4)
Als nu, na ruim veertig jaar de
twee van Breda in een brief
bekend maken dat zij spijt
hebben van hun daden in de
Tweede Wereldoorlog, wordt
het tijd om eens te bekijken of
de twee geen gratie moeten
krijgen. Gratie wordt ten slot
te wel meer verleend aan mis
dadigers. Maar omdat er geen
verenigingen zijn van slachtof
fers van die criminaliteit
wordt daar nooit tegen gepro
testeerd. In het geval van de
twee van Breda komt het ver
zet uit die jaren bijeen en be
sluit dat gratie uit den boze is.
Als we de lijn van het verzet
doortrekken zou nooit meer
een moordenaar uit de gevan
genis worden vrijgelaten.
K. Huijzen
DEN HAAG.
Sixtijnse Kapel
Aansluitend op uw artikel
„Restauratie Sixtijnse Kapel
levert conflictstof op", meen
ik dat beide partijen ongelijk
hebben. James Beck van de
Columbia Universiteit beweert
dat de schilderingen door het
schoonmaken bedorven wor
den en eist stopzetting van de
restauratie. Hij beweert dat
het eindresultaat er als plastic
uitziet. De restaurateurs Gian-
luige Colalucci en Mancinelli
zeggen na het schoonmaken"
dit is de echte Michelangelo."
Wie van beiden heeft er nu
gelijk?
Het werk is tussen 1508 en
1512 door Michelangelo op 33-
jarige leeftijd gemaakt. De al
taarwand werd 22 jaar later
door de Meester gedaan. Fres
co betekent Al-fresco of wel
„op het verse." Het wordt in
een pas opgestreken pleister
laag die nog nat is, uitgevoerd.
De pigmenten (zonder bind
middelen) branden zich vast in
de kalk en het oppervlak
wordt automatisch gefixeerd.
Deze methode werd al toege
past in het oude Egypte, Kreta
enz. en is in de 15e en 16e
eeuw wederom veelvuldig uit
gevoerd. Dit in tegenstelling
met Secco - eiertempera-,
harsverven en later mineraal-
verf en caseïne. Deze laatste
methoden zijn later toegepast,
maar allemaal op droge onder
gronden.
Het is beslist onaannemelijk
dat de Meester de fresco's
heeft geretoucheerd.
Latere overschilderingen, die
ten doel hadden de naaktfigu
ren te bedekken, zijn wel in
secco uitgevoerd, dit kan nl.
niet anders. Dat bij de verdere
restauraties in de 17e en 18e
eeuw brood werd gebruikt, is
bekend. Men gebruikte het zo
genaamde stopbrood om
scheuren in het pleisterwerk
te vullen.
Deze techniek is tot in deze
eeuw nog toegepast. De wijn is
gebruikt bij het maken van de
eiertempera in combinatie met
viteline bevattend eigeel.
Gummi Arabicum en Dam-
marhars werden toen ook
veelvuldig toegepast.
Bijna 500 jaar is de walm van
olielampen en kaarsen tegen
het werk vast gaan zitten, ver
mengd het het stof der eeu
wen. James Beek heeft volko
men ongelijk als hij dat niet
Geen krant ontvangen Bel I
18.00 en 19.00 uur, zaterdags t
14.00 en 15.00 uur, telefoonn|
122248 en uw krant wordt nog c
de avond nabezorgd.
