i:
Skitoppers hebben
een video nodig
finale
„Zaak-Van der Kraats een gebed zonder eind"
Ritueel
SCHIPHOL - De oprichting van
leen sportbataljon in het Neder
landse leger zou een eind kunnen
maken aan een hoop narigheid. Na
welgeteld drie volle dagen op mili
tair grondgebied te hebben doorge
bracht, weet de 21-jarige atleet Ar
jen Visserman het zeker. Spikes in
plaats van kistjes. „Ik zag het als de
doodsklap voor mijn atletiekloop-
baan", betoogt de 400-meterloper.
Via een beroep op de „wet gewe
tensbezwaarden" ontsnapte de
Friese hardloper - in ieder geval
|tijdelijk - aan het juk van serge
ants en kapiteins.
„Binnenkort moet ik voor een commis-
Isie verschijnen", weet dienstplichtig sol-
daat Visserman. In plaats van aan een
ibivak in de Drunense Duinen neemt hij
dit weekeinde in Liévin deel aan de Eu-
ropese kampioenschappen indoor-atle-
tiek en twee weken later is hij ook van
de partij bij de WK in Indianapolis.
„Dat beroep is een kwestie van tijdrek-
sels beaamt Visserman na enige aan
drang. „Eigenlijk is het niet de bedoeling
dat dit verzoek wordt ingewilligd, want
an krijg ik weer te maken met vervan-
ende dienstplicht. Ik heb ook om bij-
ondere vrijstelling gevraagd. Daar las ik
laatst iets over in een boekje van defen-
^^sic. Dat is mijn laatste redmiddel. Een
zanger schijnt ook zoiets te hebben gere-
I|(j geld. Als dat niet lukt is mijn atletiekcar-
rière naar de knoppen".
Arjen Visserman, het vaste trainings-
Per maatje van wereldrecordhoudster Nelli
-IC Fierc-Cooman, vertelt zijn levensverhaal
gen rustig en uitgebreid. Slechts als het hete
hangijzer, „de dienst", ter sprake komt
vertoont zijn strakke gelaat enige emo-
7 tic. „Het was een zooitje daar. Ik moest
1 gewoon frikadellen eten, er was geen
massage en ik kon niet trainen", blikt de
zandhaas terug op de dagen na 5 novem-
ek ber 1986. „Aanvankelijk had ik om uit-
lie- stel gevraagd tot na de Olympische Spe
len in Seoel. Maar op donderdag hoorde
u jk dat ik de maandag er na in Den
- Bosch moest opkomen. Bij het excerce-
ua'ren hep ik al meteen een liesblessure op.
:'""JrZe stuurden me naar Utrecht voor be
ver handeling. In Den Bosch, waar toch veel
lier topsporters komen, is op medisch gebied
van helemaal niks voor ons geregeld. Waar-
om komt er niet gewoon een sportbatal-
u jon? Nederland is volgens mij het enige
'land dat dat niet heeft. De topsporters
jn Uzouden ze moeten legeren in de buurt
km; van Papendal, waar dan extra aandacht
Seinkan worden besteed aan voeding en trai-
r nu ningsmogelijkheden".
Foefje
De onlangs van Uitwellingerga naar Slie-
-drccht verhuisde Visserman, in het bezit
|van een diploma vwo, maakt duidelijk
„in principe geen bezwaar" te hebben te
gen het leger. „Maar het gaat mij om
mijn atletickloopbaan. Voor Rob Drup-
pers gold hetzelfde, maar hij heeft geluk
gehad dat er een foefje kon worden toe
gepast. Nu is ie afgekeurd vanwege z'n
rug. En een tijd geleden las ik dat een
bodybuilder naar huis was gestuurd om
dat ze geen passend uniform voor 'm
hadden. Die jongen wilde juist graag.
Dan vraag ik me af: waarom kunnen ze
Van geval tot geval"
DEN HAAG - Landmachtvoorlichter
majoor R. Bremer bevestigt dat er in
het Nederlandse leger geen vaste regels
zijn voor de behandeling van topspor
ters. „Van geval tot geval wordt beke
ken of er extra faciliteiten kunnen wor
den geboden. Maar in de eerste twee
maanden is het heel moeilijk uitzonde
ringen te maken. Iedereen moet nou
eenmaal eerst een beetie soldaat wor
den gemaakt. En dan kunnen mensen
niet driemaal per dag trainen en spe
ciale voeding wensen. Voor de periode
na de opleiding is er via de CIMS, de
Commissie Internationale Militaire
Sportwedstrijden, voor sporters veel te
regelen. Zoals een plaatsing in de
buurt van de woonplaats. Maar dan
moet daar wel tijdig via de sportorga
nisatie of de NSF om worden ge
vraagd". Volgens de defensiewoord
voerder is Vissermans beroep op de
„Wet Gewetensbezwaarden" inmiddels
in behandeling. „Hij moet een monde
linge toelichting komen geven. Wan
neer, dat is niet te voorspellen. Dat kan
een dezer dagen zijn, maar ook pas
over enige maanden
Topsport nooit politiek erkend"
DEN H4AG - „Het probleem is dat
topsport in Nederland nooit politiek is
erkend", zegt Johan van der Haar van
de Nederlandse Sport Federatie. „We
hebben zeer prettige contacten met de
fensie, maar vanwege een tekort aan
dienstplichtigen wordt er tegenwoordig
een streng beleid gevoerd. En daar is
Visserman de dupe van. Ik ben nog
driftig voor hem bezig geweest, maar
hij kwam pas één week voor de oproep
bij ons. Eerder had hij ons laten weten
naar de Verenigde Staten te gaan. We
hadden het niet meer in de hand". Van
der Haar meldt dat namens de Ko
ninklijke Nederlandse Atletiek Unie
ook Ar ie Kaufman nog voor Visserman
„in het geweer" is geweest, maar ook
dat mocht niet baten. „Bedenk wel dat
haast alle atleten in militaire dienst
zijn geweest. Met uitzondering van de
eerste weken van de opleiding hebben
bijna alle atleten de dienstplicht ver
vuld. En in die tijd hadden ze vaker de
trainingsschoenen aan dan een groene
pet op. Maar ja, die eerste weken, daar
moet je even doorheen".
A CHRISTA KINSHOFER VALT EEN GROOT GAT
ld.
ie 9*1 DEN HAAG/EBEN - De alpine-com
missie van de Nederlandse Ski Vereni
ging liet de vaderlandse goegemeente in
oktober vorig jaar weten dat men goede
hoop had dat ons land volgend jaar in
ALM Calgary zal zijn vertegenwoordigd tij
dens de Olympische Winterspelen. Dat
zou een bijna historische verschijning
r ,er J zijn, want - zo werd op een bescheiden
tracht plaats in een persbericht meegedeeld -
het was maar liefst 48 jaar geleden dat
een skister uit onze lage landen op een
olympisch toneel was vertegenwoordigd.
Het is inmiddels al weer een paar maan-
sgrepx den later, maar hoe dichter de komende
ris winterspelen naderen, hoe verder het
perspectief op een begeerd startbewijs
verwijderd lijkt. Want de voldoende ta
lent toegedachte skiërs Ronald Hoeve-
n Alp-, naars en Mark van der Swaluw hebben
Kxht.de geplande vooruitgang deze winter
niet kunnen aantonen. En erg aanneme
lijk lijkt het dan ook niet dat het duo dat
de volgende winter dusdanig wél doet
dat alsnog naar Calgary kan worden af
gereisd.
Volgende week is het Oostenrijkse Eben
in het Salzburgerland voor de tweede
weai achtereenvolgende maal het strijdtoneel
voor de nationale kampioenschappen.
Een titelstrijd, die zich in de betrekkelij
ke anonimiteit zal afspelen. Hetgeen gro
tendeels heeft te maken met het feit dat
mos het een puur Nederlands onderonsje is.
lend Andere „nationale" kampioenschappen
en vc als de Westduitse en Oostenrijkse wor
den ook door skiërs en skisters van an-
iet on dere nationaliteiten bezocht. Echte com
petitie behoeven andere dan Nederland
se lange-lattenspecialisten in Eben niet te
verwachten, vandaar dat de experts an-
►^dere pistes uitzoeken.
Kwakkelen
op 2 Het blijft kwakkelen met de winter/op-
sporters. Een conclusie, die wordt ge-
,n deeld door de voorzitter van de alpine
commissie, de Hagenaar Hoolboom.
„De olympische aspiraties komen er in
derdaad nog niet zo uit. Maar de eisen
zijn hoog en het talent dat we hebben is
kennelijk nog niet zo ver. Of dat aan de
all trainers ligt? Dat mag je niet zeggen. Die
mogen er niet de schuld van krijgen".
„We willen", vervolgt Hoolboom, die
vorig jaar de leiding van de alpine-com
missie kreeg toegeschoven in de tijd dat
er problemen waren rond Kinshofer en
de inmiddels gestopte Van der Kraats,
„wel gauw van de trainers weten of bij
voorbeeld Ronald Hoevenaars in staat
zal zijn de Olympische Spelen te halen.
En of zijn ontwikkeling het verder ver
antwoord maakt dat er nog langer zo
veel geld in hem wordt gestoken".
Die laatste opmerking dient overigens in
alle betrekkelijkheid te worden be
schouwd. Want de vaderlandse skitop
zwemt bepaald niet in het geld. Het is
eigenlijk slechts aan het „Salzburger
land" te danken dat de Skivereniging
nog enige - al is het dan in naam - top
pers kan aanhouden. Het Salzburgerland
neemt om toeristische redenen verblijfs-,
skipas- en trainingskosten voor zijn re
kening. Maar naast de materiële steun
(ski's, brillen, stokken, handschoenen
e.d.) van diverse fabrieken in Oosten
rijk, die het hoogst noodzakelijke in
brengen, is het verder passen en meten.
Video-apparaat
„Je kunt inderdaad de manier waarop
wij onze top kunnen begeleiden niet ver
gelijken met de grote landen als Oosten
rijk en Zwitserland", vertelt Enist Zwin-
ger, de bondstrainer. „Dat blijkt uit al
les. Aan het materiaal ligt het niet, dat
krijgen we in voldoende mate toebe
deeld. Maar op het gebied van vervoer is
het behelpen geblazen. We moeten alles
met privé-auto's doen. Maar veelbeteke-
nender is bijvoorbeeld het feit dat we
Ronald Hoeve-
naars heeft de be
lofte die hij twee
jaar geleden leek
in te houden nog
niet kunnen in
lossen.
niet eens een video-apparaat hebben om
de trainingsprestaties aan een nader oor
deel te kunnen onderwerpen. Zo'n appa
raat moeten we nota bene lenen, terwijl
andere landen vijf of zes video's tot hun
beschikking hebben. Dat maakt het na
tuurlijk wel wat gemakkelijker om de
training aan te pakken".
De inmiddels met de voormalige Oos
tenrijkse topskiër Kurt Messner uitge
breide en verder uit „professor" Stefan
Kovacs bestaande technische staf heeft
- mede veroorzaakt door de financiële
problemen - kunnen vaststellen dat de
ontwikkeling van de Nederlandse top
dus stagneert. Nadat Angelika van der
Kraats na een zeer hoog oplopende ruzie
verdween, leek Hoevenaars het nog
enigszins te kunnen gaan „maken".
Maar de uit België afkomstige indus-
trieelszoon ziet nog immer geen kans
aan- met overleg te combineren.
„Hij heeft een paar aardige resultaten ge
boekt", vertelt bondscoach Zwinger.
„Een 34e, 36e en 41e plaats bij sterk be
zette wedstrijden waren goede prestaties.
Maar hij neemt nog altijd te veel risi
co's, waardoor hij zeer vaak uitvalt. Dat
is een groot probleem. Wat dat betreft
doen Hans van der Veldt en Harald de
Man het beter, maar zij acteren op een
iets lager niveau".
Onderons
In Eben zal dat volgende week nauwe
lijks blijken. Dan zijn de Nederlandse
skiërs en skisters „onder ons". Met dien
verstande dat Christa Kinshofer, die de
laatste weken een paar knappe prestaties
boekte, daar in het Salzburgerland weer
met kop en schouders boven de rest zal
uitsteken. Maar dat verschil lijkt eerder
groter dan kleiner te zijn geworden.
„Andere sportbonden beschikken over
een grote sponsor - wij niet", geeft
Hoolboom de voornaamste oorzaak
daarvan aan. „Wij zijn overigens al zeer
blij met het Salzburgerland. Tijdens de
nationale kampioenschappen in Eben
zal het contract met een jaar worden
verlengd, onder iets gunstiger voorwaar
den omdat in Oostenrijk een nieuwe toe
ristische wet van kracht is geworden
waardoor lokale en gemeentelijke instan
ties autonomer zijn geworden".
Dat is dan in elk geval een positief ele
ment.
FRANK WERKMAN
DEN HAAG - De affaire-Van der
Kraats houdt de gemoederen in skiland
nog immer bezig. Nadat de Nederlandse
skister vorig jaar de bond de rug toe
keerde na een stroom kritiek op bonds
trainer Emst Zwinger te hebben gele
verd, deed de inmiddels gestopte Van
der Kraats onlangs in een dagblad wéér
een boekje open. En dat is de Neder
landse Ski Vereniging opnieuw danig in
het verkeerde keelgat geschoten.
Voorzitter Hoolboom van de alpine
commissie van de Nederlandse Ski Ver
eniging: „Die zaak-Van der Kraats is een
gebed zonder eind. Ik zal voorzichtig
zijn in wat ik zeg, maar wat ze nu weer
heeft gedaan is niet netjes. Vorig jaar
heeft ze zich schriftelijk vastgelegd dat
ze zich in het vervolg zou onthouden
van uitspraken naar buiten. Maar nu
stond er wéér een interview met haar in
de kranten. Een verhaal vol halve waar
heden en onwaarheden. Daar zijn we
niet gelukkig mee. We hebben haar vorig
jaar aangeboden rustig te zoeken naar
een oplossing voor de toen ontstane pro
blemen. Maar daar heeft ze kennelijk
niet op willen ingaan. Dat is nu al de
tweede keer dat ze een afspraak niet na
komt. Dan houdt het voor ons op. In de
sport bestaat „nooit is nooit" niet. Als
ze nog eens een keer komt en zegt: „Ik
wil weer skiën", zal er zeker kunnen
worden gepraat. Maar of dat ooit nog
eens tot iets leidt, daar kan ik nu geen
zinnig woord over zeggen".
Bondscoach Zwinger, die vorig jaar door
Van der Kraats er van werd beschuldigd
haar te hebben benadeeld met materiaal
en vervoer en zelfs werd beticht van on
zedelijk gedrag, zegt in Eben niets te we
ten van de nieuwe publiciteit. „Van der
Kraats interesseert me niet meer", zegt
hij. „Voor mij is die zaak afgedaan. Be
schuldigt ze mij weer van bepaalde za
ken? Dan moet je maar eens bij de Zwit
serse bond gaan informeren. Daar kun
nen ze ook een paar aardige verhalen
over haar vertellen
Angelika van der Kraats was twee jaar
geleden de enige Nederlandse deelneem
ster aan World Cupwedstrijden, maar
voelde zich door de komst van de op
een Nederlandse licentie startende West
duitse Christa Kinshofer ernstig bena
deeld. Zwinger, zo luidde een deel van
haar kritiek, zou zich volledig richten op
de zilveren medaillewinnares van Lake
Placid en haar links laten liggen. De af
faire die hieruit voortvloeide werd door
vader Van der Kraats vanuit zijn woon
plaats in Zwitserland nog eens dunnetjes
overgedaan. Waarop in de zomer van
1986 definitief de breuk volgde tussen
skivereniging en Van der Kraats, die nu
in Utrecht fysiotherapie studeert.
heeft de landmacht volgens de atleet
trouwens een behoorlijke smak geld ge
kost. „Ik denk zeker zo'n vijftienduizend
gulden aan medische kosten alleen al",
rekent hij voor. „Ik zat immers net in
een periode van hele dure onderzoeken
vanwege mijn testosteron-gehalte. Dat
komt nu voor rekening van „defensie".
Schriftelijk
Sportarts Peter Vergouwen ontdekte en
kele jaren geleden dat de hardloper
kampte met een gebrek aan dit manne
lijk hormoon. „Dat bleek de verklaring
voor het feit dat ik op de 800 meter nau
welijks vorderingen maakte. Daarom
ben ik teruggegaan naar de 400". Sinds
Visserman op negenjarige leeftijd met
atletiek begon bij het nietige Sneker
Horror versleet hij twee trainers van
naam. Met Karei van Nisselroy en Hai-
co Scharn ging hij niet zo goed samen.
„Vooral bij Scharn was het eigenlijk
meer een schriftelijke cursus. Hij leverde
schema's, maar ik zag hem nooit. Dat
geldt trouwens ook voor mijn huidige
bondscoach, Peter van Beusekom. Maar
zij konden achteraf gezien ook niet we-
(ten wat ik mankeerde. Er werd gedacht
aan bloedarmoede". De ontdekking van
Vissermans kwaal werd gedaan in de tijd
dat hij al onder begeleiding stond van
Henk Kraaijenhof, die in Nelli Cooman
Izijn bekendste protégé heeft. „Ik ont
moette Henk in '83, toen hij trainer was
bij Impala uit Drachten. Henk en ik
hebben ongeveer dezelfde denkbeelden
over de trainingsaanpak en die verschilt
nogal van de algemeen heersende visie.
We vinden dat je voor de 400 en 800
meter niet te veel duurwerk moet doen".
Kraaijenhof werd aan het begin van dit
seizoen door de KNAU aan de kant ge
zet als bondstrainer en belandde, net als
Visserman, in een leger. Dat van werklo
zen. Cooman en Visserman zorgen nu
samen voor de soldij van Kraaijenhof,
die ook voor z'n reis- en verblijfkosten
op het hollende tweetal is aangewezen.
Visserman: „Via mijn sponsor en m'n
ouders kom ik aan het benodigde geld.
Allebei mijn ouders werken nog, maar
waarschijnlijk was mijn moeder allang
gestopt als ik niet aan atletiek had ge
daan. Tot nu toe is het nog voorname
lijk investeren. Ik ben een supertalent op
de 800 meter, maar eerst wil ik kijken
wat er op de 400 te bereiken is. Daar
voor is dit indoor-seizoen enorm belang
rijk. Als basis. Maar ik zou het allemaal
volledig kunnen vergeten als ik ergens in
een groen pakkie moet rondlopen".
Arjen Visserman, niet in een „groen pakkie",
maar in een gesponsord atletiektenue.
ven een beroep te doen op de wet gewe
tensbezwaarden. Toen ik dat had ge
daan, kon ik naar huis".
De kortstondige periode die Visserman
tot nu toe onder de wapenen vertoefde
gen heeft hij het niet. „Ik ben tussendoor
nog een aantal dagen buiten de kazerne
geweest en heb al met al in twee weken
drie dagen volledig meegedraaid. De ka
pitein in Den Bosch had me de tip gege-
mij nou niet missen?".
Voor het 1.87 meter lange lijf van
dienstplichtige Visserman hing echter
wel degelijk zowel een gevechtspak als
een „eerste grijs" klaar. Maar lang gedra-
ZATERDAG 21 FEBRUARI 1987
door Frank Werkman
Er schijnen voetballers te zijn die in de
onderbroek van hun grootmoeder spelen,
tennissers die 's nachts in bed liggen met
de hoes van hun racket over het hoofd en
pingpongers die met hun bat je eten. En
dan dat alles in het kader van het ritueel.
Ik heb er niet zo veel moeite mee. Ieder
een moet gelukkig zien te worden op zijn
eigen manier. Er is slechts één rituele
daad die mijn fermste afkeuring heeft
moord.
Als ik lees over rituelen in de sportwereld
bekruipt me wel eens een gevoel van on
gekende achterdocht. Dan krijg ik visioe
nen van een fantasierijke scribent, die
onder het genot van een geestrijk drankje
met zijn onderwerp op zoek gaat naar
een te gek idee.
Iedereen kent dat wel: zet een paar men
sen bij elkaar, offer wat aan Bacchus en
de vondsten vliegen je om de oren. De
ene grap is nog beter dan de andere. Het
wordt wat anclers als je gewild grappig
wilt of moet zijn. Vraag het maar aan de
cabaretier of conferencier op de hoek. Die
zal bevestigen dal de humor weliswaar
op straat ligt, maar dal je er soms wel
heel erg ver voor moet lopen om die te
vinden.
Maar terug naar het ritueel. Allereerst
moet er een onderscheid worden ge
maakt. De voetballer met de onderbroek
van zijn grootmoeder heeft eigenlijk geen
ritueel, aie is alleen maar bijgelovig. Net
als de handballer die een keer heeft ge
wonnen met zijn interlockje binnenste
buiten. Die blijft mits een beetje bevatte
lijk voor bijgeloof de eerste wedstrijden
met datzelfde, hél liefst ongewassen on-
derhemd spelen. Tot hij het kledingstuk
na een aantal keren niet meer kan aan
trekken vanwege het opeengehoopte, tot
verstijving leidende en opgedroogde
transpiratievocht. Of de volleyballer die
een keer won toen hij de knieband van
zijn vriendin „om" had. en daarna zwoer
bij dat ding. Dit zijn dus geen rituelen.
Nelli Cooman bedient zich wél van een
ritueel. Maar ze doet meer. Nelli had er
al een en het bijzondere was dat hij be
stond uit twee gedeelten. Eén deel ervoor
en één deel erna zogezegd. Het buitenge
wone is dat er tussen beide reeksen han
delingen zo ongeveer zeven seconden
tijdsverschil zitten.
Wat Nelli Cooman doet is ongeveer te
vergelijken met een Pietje Precies die
steevast voor het slapen gaan de tanden
borstel met lauw water één minuut af
spoelt. viermaal uitklopt, nog even be
kijkt of er geen etensresten zijn achterge
bleven en het ding vervolgens altijd in het
linker spoelbekertje zei.
Of iemand, die 's ochtends na het op
klinken van de wekker eerst het lampje
op het nachtkastje aanknipt, vervolgens
het gebit uit een glaasje water pakt. er
even in gedachten verzonken naar kijkt,
in de mond steekt en de benen over de
rand slaat om daarna de schone slip en
sokken in altijd dezelfde opstelling klaar
te leggen. Dal zijn ook rituelen. Menig
een is er wel in meer of mindere mate
mee behept en met bijgeloof hebben ze
niets uitstaande.
Het wordt anders als een ritueel een in
gestudeerd toneelstukje is. Als het slechts
is berekend op het uiterlijke vertoon, als
er een sketch je voor één dame of één heer
wordt opgevoerd. Dan kan het nog wel
eens irritatie oproepen.
Nog niet zo erg zolang een ritueel inlei
ding en afronding tegelijk is van een suc
cesvol optreden. En dal laatste is onte
genzeggelijk het geval met Nelli Coo
man. de Surinaamse hartedief die nog
sneller is dan haar kunstmatige paarde-
staart. Nelli Cooman is een vrouwtje dat
je niet gauw zal irriteren. Wie herinnert
zich niet haar vertederende knieval na
haar gouden medaille in Madrid? Een ri
tueel akkoord. Maar dan een dat begrij
pelijk is, want het is tenslotte niet iedere
atlete gegeven een gereputeerde Oostduit-
se een neusje voor te blijven.
Echter, Nelli Cooman heeft ontdekt dat
een ritueel zich commercieel laat uitbui
ten. Want inmiddels is op vele atletiek-
pistes de aandacht van televisie- en film
camera's ook vóór een ren over zestig
meter volop op haar gericht. En, moet
Nelli hebben gedacht, waarom ook niet
voor de start een rilueeltje? Kruisje slaan,
vuistjes ballen, blikken omhoog, alle fa
cetten heeft ze inmiddels onder de knie.
De show is perfect. Zeker zo lang ze als
rapste die zestig meter afraffelt. Want
een ritueel gaat net zo lang mee als ie
mand zich sterk voelt.
Laat Nelli maar lekker rituelen. Zo lang
ze zich maar niet te zeer spiegelt aan die
vermaledijde skiérs. Die proberen eerst
zo snel mogelijk beneden te komen, om
zich vervolgens in recordtijd van één van
die hinderlijke glijplanken te ontdoen en
daarachter tegen de felle zon of harde
wind beschutting te zoeken. Uiteraard
wel in de hoop aal een camera het merk
op die lat nog even de huiskamer inprikt.
Nee. Nelli zie ik nog niet direct na de fi
nish haar ene schoen uittrekken om
daarmee even te „telefoneren". Ook bij
rituelen zijn er tenslotte grenzen.
