finale
„Blonde Dolly is
mijn vriendinnetje"
HILDE VAN MIEGHEM:
CeidócSomotit
-
ZATERDAG 21 FEBRUARI 1987
VLAAMSE
ACTRICEHEEFT
'NTERNATIONALE
UITSTRALING
iMSTERDAM/DEN HAAG -
llonde Dolly. Eind jaren vijftig
3 rerd ze in haar „peeskamertje"
an de Haagse Nieuwe Haven ge-
mrgd. „Door twee gespierde han
en", luidt de steevaste tekst in de
ranteberichten. Aan wie ze toebe-
oorden is nog altijd de vraag. Een
uik in krantearchieven levert een
■gele map knipsels op. Om de zo-
eel jaar is Blonde Dolly stof voor
maapeculaties: Doofpot, dure jongens,
rkooriibbelleven. Drie trefwoorden die
iet tdeeds weer vallen. Gepensioneerde
n- lolitie-inspecteurs worden achter
m Me koffie weggerukt om het alle-
naal nog eens te vertellen. De
IF noord op Blonde Dolly is gaan be-
ioren tot de folklore van de
ieuwsgaring. Een soort Haags
lonster van Loch Ness dat de kop
'JjJJjpsteekt als het wereldnieuws even
,pnVa|auze houdt. En dan opeens han-
rsteJen er overal in Nederland affiches:
irzichBlonde Dolly" als film. In veertig
Jieaters in Nederland. Op de aan
plakbiljetten een mooie donkere
5 jaarouw. Opmerkingen op straat:
AVODie film heeft een verkeerde titel.
Pïad Zwarte Dolly moeten heten".
kelij^e actrice die het dubbelleven van Se-
selecil'a Alida Johanna Niemans, alias
Honde Dolly, alias Maffe Marietje, alias
.warte Mollie speelt is een Vlaamse. Fil-
eerl^isch verdoold in een Haagse context
eiieviie z>ch verbadl tussen de hete aardappel
n het ,.kèk mè nah" beweegt. Een klei-
e donkere vrouw, met ogen die snel
V'isselen tussen fel en melancholiek, een
•ven donker stemgeluid dat alleen bij de
's iets van haar taalkundige afkomst
erraadt, Hilde van Mieghem: „Toen ik
oor de rol gevraagd werd, hadden een
oop mensen bedenkingen. Een Vlaam-
ais Blonde Dolly? Producent Gys Ver-
luys heeft me nog opgebeld voordat ik
ï'n cameratest zou gaan doen. Ik moest
htie d'r beslist niet te veel van voorstel-
!n". Maar ze werd het toch. Want actri-
e Hilde van Mieghem heeft iets van: Je
loet haar zien om het te geloven. In
.ntwerpen speelde ze in Esther Vilars
tuk „De strategie van de vlinders". De
Saanse schrijfster kwam kijken en was
rrukt. Toen Oostenrijk zich meldde
m het stuk te gaan spelen, riep Vilar te-
_^n de Weense producent: „Prima,
raag, maar dan moet wel Hilde van
lieghem die rol doen". Zo belandde ze
oor zes maanden op de Weense plan-
en. De actrice zelf: „Producenten laten
ich niet graag iets opdringen. Deze man
r>f \as al 72, dus liet zich helemaal niets
Viertellen. Hij is toch komen kijken'in
Antwerpen. De allerlaatste voorstelling,
n ik kreeg een contract. Op dat mo-
ïent sprak ik geen woord Duits meer.
er >at heb ik in een spoedcursus moeten
ijspijkeren. Inmiddels ben ik gevraagd
m in '88 een Duitse toernee met het
luk te gaan doen. Met Nadja Tiller, die
rouwens ooit de rol van de piostituée
jlosemarie Nitribitt speelde. Maar ik
hui^eet nog niet of ik dat wel wil".
Hilde van Mieghem heeft een Vlaamse
ader en een Nederlandse moeder. „Ik
lariSeb het Nederlands met de paplepel in-
egoten gekregen", zegt ze. „Maar in-
.'.iddels spreekt m'n moeder beter Ant-
'erps dan ik. Ik hoor dat Vlaamse zelf
'el doorklinken. Vooral in de melodie
an de zinnen die ik zeg. Ik praat bij
oorbeeld heel anders dan Peter Tuin-
lan praat. Maar ik geloof niet dat 't sto-
s„^nd is". Ze hoeft zich geen zorgen te
laken. Peter Tuinman, die de manlijke
s .oofdrol in „Blonde Dolly" speelt, zit in
9 ïite in hetzelfde taaischuitje. Hij is een
'ries en de noordelijke koppigheid van
'/'Wijn vadertaal slijpt ook venijnige hoek-
nne':s aan zijn Nederlands. Prachtig toch, al
ie facetten in zo'n klein taalgebied?
vrij
va^NGELUK
mati
>e uitstraling van Hilde van Mieghem
in. 'erkt duidelijk over de taalgrenzen
stelceen. Bij de Koninklijke Nationale
chouwburg in Antwerpen speelde ze in
"irandello's „Trovarsi". Een Franse the-
terdirecteur zag haar en inmiddels is ze
3.00
BIJ DE FOTO'S:
Links: Hilde van
Mieghem die de
titelrol speelt in
Blonde Dolly:
„Het is opvallend
hoe anders
mannen op de
film reageren dan
vrouwen. Voor
mannen blijft zij
de hoer Blonde
Dolly. Vrouwen
kunnen zich meer
identificeren met
wat ze wil".
Onder: Hilde van
Mieghem en haar
mede
hoofdrolspeler
Peter Tuinman:
een Vlaamse en
een Fries.
gevraagd voor de Parijse voorstelling
van dat stuk. Hilde van Mieghem: „Het
gaat bij mij vaak zo. Als actrice moet je
altijd foto's opsturen. Soms werkt dat,
soms werkt dat niet. Maar ik maak veel
meer kans als ik auditie mag doen, als ze
me kunnen zien en ik over een rol mag
praten. Daar ben ik zo langzamerhand
achter gekomen, al heeft dat even ge
duurd. Want als je het ongeluk hebt in
Vlaanderen geboren te zijn, kom je din
gen altijd pas te weten als het te laat is.
Er is hier ni?t, zoals in Amerika, een
krant waarin acteurs gevraagd worden
voor stukken. Je moet het horen. En je
mede-acteurs houden echt hun mond
over zulke dingen. Je bent tenslotte con
currentie. Dus gevaarlijk. Wil je je werk
terrein verleggen of verbreden, dan moet
je zelf iedereen blijven opbellen. Dat is
klote (pardon, maar dat woord moet
maar even dienstdoen als bewijs van
Hilde's optimale gebruik van het heden
daags Nederlands. BJ). Gelukkig heb ik
nu managers in Engeland en Frankrijk
die voor me uitkijken naar rollen".
Mysterie
Blonde Dolly dus. „Aanvankelijk wist ik
niets van die rol", vertelt Hilde van
Mieghem. „Maar toen ik het script gele
zen had, was ik wég. Zoveel facetten om
jezelf als actrice te laten zien. Als dit
doorgaat, dacht ik, te gek. Vrouwenrol
len zijn meestal óf verleidelijk óf moei
lijk. Hier zat alles in, dat voelde ik. Ik
denk dat ik haar interessanter heb kun
nen maken dan ze oorspronkelijk uit het
scenario tevoorschijn kwam. Als je haar
verhaal voor 't eerst leest, is het: wat een
onsympathieke vrouw. Ik heb ontzet
tend veel over haar gelezen. Natuurlijk
blijft ze een mysterie. Dat blijft ze in de
film ook. Een hoop mensen hebben me
brieven over haar geschreven. Allemaal
anders. De een schreef: „Ze was gierig".
De ander: „Ze was royaal". Of: „Ze was
berekenend". Misschien is het eewoon
omdat ik die rol speel, maar: ik heb lief
de voor Dolly gekregen. Ze is mijn
vriendinnetje geworden. Je moet beden
ken in welke tijd ze leefde en hoe moei
lijk het nu nog steeds is om als vrouw
iets door te zetten. Misschien was ze be
rekenend. Maar ze had een doel. Dolly
wilde de grauwheid ontlopen. Als je die
andere prostituee, Marietje, in de film
ziet dan zie je hoe anders de wereld van
Dolly was. Ze verdiende haar geld wel
op dezelfde manier, maar ze was met an
dere dingen bezig. Ze heeft haar toe
komst in eigen handen willen nemen.
Het is trouwens opvallend dat vrouwen
anders op de film reageren dan mannen.
Voor mannen blijft ze door wat ze doet,
de hoer Blonde Dolly. Vrouwen kunnen
zich meer identificeren met wat ze wil".
Walletjes
„In Wenen ben ik begonnen me te infor
meren over prostituées. Maar daar heb
je nauwelijks vensterhoeren": Hilde van
Mieghem herstelt zich: „Nee, dat is
Vlaams. Raamprostituées. Dus daar ben
ik mee opgehouden. In Antwerpen vind
je alleen oude vrouwen of travestieten
achter de ramen. Daar had ik ook niks
aan. Dus ben ik met iemand naar de
walletjes in Amsterdam gegaan, heb daar
rondgekeken en een afspraak met een
van de meisjes gemaakt. Ik ben twee of
drie keer bij haar binnengeweest. Als er
een klant kwam moest ik uiteraard weer
weg. Mijn afstand voor dat soort vrou
wen heb ik daardoor compleet overwon
nen. Niet dat je ze voor de film imiteert,
tenslotte gaat het ii\ „Blonde Dolly"
juist niet om haar leven achter de ra
men. Maar het geeft je een achtergrond
voor je rol. Ik heb dan ook geen enkele
moeite gehad met scènes als in dat pees
kamertje. Het is je vak, je speelt gewoon
een rol. Ik haat actrices die zeggen dat
zoiets zo moeilijk is, omdat zulke scènes
vernederend zouden zijn. Natuurlijk
doet het je emotioneel wel iets. Als zo'n
scène wordt opgenomen waarin mijn
buurvrouw Marietje vermoord wordt, ga
ik daarvóór niet lollig staan doen. Dat
kan ik dan niet. „Wat is er met je,
scheelt er iets aan?", vragen je collega's
dan. Maar dat is dan vooral een kwestie
van concentratie".
Fantasie
Producent Gys Versluys is van huis uit
Hagenaar en uit zijn jeugd was hem de
Blonde-Dollyhistorie bijgebleven. Hij
was degene die er een film in zag, die
nu, bij het verschijnen in de bioscoop,
zelfs twee regisseurs blijkt te hebben:
Gerrit van Eist, regie en Jonne Severijn,
supervisie regie. Versluys: „We wilden
allereerst met Gerrit van Eist in zee. Die
heeft meegewerkt aan het scenario.
Daarna is hij andere dingen gaan doen.
We hebben toen Jonne Severijn ge
vraagd. Maar na een aantal dagen, vond
hij het geheel toch te complex worden.
Gerrit van Eist is er toen weer bijgeko
men. Jonne, die zijn stempel al op de
film had gedrukt met de keus voor Hilde
en Peter Tuinman, is scènes blijven
voorbereiden en heeft de supervisie ge-
houdén. Die overgang heeft natuurlijk
een aantal dagen spanning veroorzaakt,
maar we hebben alles zonder ruzie kun
nen doen". Als bewijs daarvan waren
beide regisseurs ook bij de officièle pre
mière aanwezig. Versluys is in Den Haag
met mensen gaan paten die Blonde Dol
ly gekend hebben. Zoals Henk Bartels,
de „keizer van de Geleenstraat", die in
middels vast zit voor zijn aandeel in de
moord op Tinus Fens. Versluys: „Hij
heeft me dingen over de relaties van
Dolly verteld. Ook over de andere na
men die Dolly had. Ze was helemaal
niet blond. Alleen voor wie dat niet weet
hebben we een zinnetje in de film inge
last dat verklaart waarom Hilde zwart
haar heeft. Blonde Dolly was een schuil
naam zoals Zwarte Mollie er net zo een
was. Net zoals Groningse Annie mis
schien wel uit Maastricht kon komen.
De ene klant kende haar zus, de andere
zo. Om dezelfde reden, vertelde Henk
Bartels, wisselden de meisjes in zijn Ge
leenstraat altijd van raam. Om identifi
catie tegen te gaan. Onze opzet bij het
schrijven van de film was: hoe denken
we dat die vrouw geweest is. We hebben
ons niet alleen door de werkelijke feiten
laten leiden, maar onze fantasie de vrije
loop gelaten. De figuur van Cremer (Pe
ter Tuinman) is gekozen omdat we ie
mand nodig hadden door wiens ogen we
Dolly in die verschillende werelden kon
den volgen. Hij is museumdirecteur en
dat vertegenwoordigt weer de belangstel
ling voor kunst die Blonde Dolly had.
En Hilde heeft heel nadrukkelijk haar ei
gen invloed op die rol uitgeoefend. Ik
ben zelf elke keer weer onder de indruk
van wat ze daar doet".
Verbaasd
Hilde van Mieghem lacht een beetje: „Ik
heb de film net voor het eerst helemaal
gezien en dan ben ik verbaasd over al
die facetten die toch overkomen. Na de
opnames had ik wel steeds de „rushes"
gezien. Dat heb ik nodig. Dan weet ik of
het werkt wat ik in m'n hoofd heb. Niet
iedereen kan dat. Peter Tuinman wil het
helemaal niet. We hebben hem op een
moment dat het echt nodig was, moeten
ompraten om het te doen. Naar jezelf
kijken is niet altijd even makkelijk. Ik
heb in negen films gespeeld. M'n eerste
was „Vrijdag" van Hugo Claus. Ik zat
nog in het laatste jaar van de Studio
Herman Teirlinck (de Antwerpse To
neelacademie). Ik wilde graag zien hoe
ik het gedaan had en het mocht van
Claus. Maar ik had er niets aan. Ik zag
mezelf niet acteren, ik zag mezelf alleen
privé. Hoe ik liep, m'n profiel, hoe ik er
van achteren uitzag. Want dat zijn din
gen die je normaal nooit ziet"
Zigeunerin
Hilde van Mieghem, de „vriendin" van
Blonde Dolly: „Toen ik klein was wilde
ik zigeunerin worden. Ik heb ook jaren
naar geboortepapieren gezocht omdat ik
dacht dat mijn ouders me voorlogen.
Dat ik ergens gevonden was. Daarna was
het circusartieste. Dat was toch te veel
virtuositeit, daarmee kon je toch te wei
nig zeggen, vond ik later. Toen werd het
actrice. Ik kan het acteren niet meer
missen. Ik heb ergens iets gelezen dat
precies voor mij opgaat: „Als ik te lang
in de werkelijkheid leef, heb ik iets no
dig om te herstellen". Dat is acteren
voor mij. De balans herstellen. Gek mis
schien. Anderen zullen vinden dat je de
rust in jezelf moet vinden".
Actrice Hilde van Mieghem vindt haar
rust bij anderen. Internationaal. Want
de Vlamingen lijken haar kwijt te raken.
In elk geval: vast aan een toneelgezel
schap zal ze zich niet meer verbinden.
„Een vast engagement is dodelijk voor
me. Ik kan dat niet. In een stuk kan er
maar één de hoofdrol spelen. En bij een
gezelschap zitten zes vrouwen. Dat is
dus haat en nijd. Ik wil aan een goed
produkt werken en ik wil dat de anderen
naast mij dat ook doen. Maar als ze dal
uit jaloezie vertikken en je dan bij wijze
van spreken ook nog pootje lichten op
het toneel, daar word ik niet goed van.
Ik heb een paar jaar een vast engage
ment gehad. Toen heb ik mezelf bezwo
ren: Als dit over vijfjaar nog zo is, houd
ik er mee op".
Met een glimlach, een onuitgesproken
zucht van verlichting en de wetenschap
dat zij haar eigen plan kan trekken, zegt
ze er achteraan: „We zij'n nu vijf jaar
verder". Hilde van Mieghem speelt nog
steeds.
BERT JANSMA
i 4
