Amerikanen hopeloos
verdeeld over „Amerika
Gorbatsjov
stelt YS teleur
Rechtbank acht zich
bevoegd in zaak- Dem jan juk
Bezemkast
wordt flat van
110.000gulden
VN: Alarmerend aantal willekeurige executies
■SC
GEEN NIEUWE
ONTWAPENINGSVOORSTELLEN
WASHINGTON De
jongste rede van Sovjet
leider Gorbatsjov lijkt op
het gebied van de wapen
beheersing niets nieuws te
bevatten. Dat hebben
Amerikaanse regerings
functionarissen in een
eerste reactie gezegd.
Volgens diplomaten is het ont
breken van nieuwe voorstel
len een teleurstelling voor de
Amerikaanse regering die re
kening had gehouden met
nieuwe initiatieven van Mos
kou. Een officiële reactie was
er gisteren nog niet.
Het viel in Washington wel op
dat volgens Gorbatsjov de
Amerikaanse onderhandelaars
in Genève officieel hebben
voorgesteld om over te stap
pen naar een ruimere inter
pretatie van het ABM-verdrag.
Dit akkoord legt beperkingen
op aan een verdediging tegen
ballistische raketten. Door de
uitleg van het verdrag te ver
ruimen zouden de VS hun
SDI-onderzoek aanzienlijk
kunnen uitbreiden.
Het Witte Huis en het State
Department weigerden com
mentaar op deze zinsnede uit
Gorbatsjovs toespraak. Een
functionaris zei niet te weten
of de uitlating van Gorbatsjov
correct is. „We zijn bezig de
rede te bestuderen".
Onafhankelijke Amerikaanse
wapendeskundigen zeiden op
schudding te verwachten als
Gorbatsjovs mededeling op
waarheid blijkt te berusten. De
regering-Reagan heeft name
lijk beloofd dat geen stappen
te zetten in de richting van
een brede interpetatie van het
ABM-verdrag voordat het
Congres en de Europese bond
genoten over deze kwestie zijn
geraadpleegd.
Gorbatsjov beschuldigde de
VS ervan dat zij het ABM-ver
drag willen schrappen door
aan te sturen op een brede in
terpretatie.
„Terwijl het debat over deze
zaak in Washington en tussen
de NAVO-bondgenoten door
gaat, heeft de regering(-
Reagan) zo'n interpretatie al
officieel voorgesteld in Genè
ve", zei Gorbatsjov.
Het Amerikaanse Congres en
de bondgenoten hebben hun
bezorgdheid uitgesproken over
de mogelijkheid dat Washing
ton de strikte uitleg van het
verdrag loslaat. In deze inter
pretatie zijn er nauwe grenzen
gesteld aan het SDI-project.
Een deskundige zei dat als de
VS in Genève werkelijk offi
cieel hebben voorgesteld de in
terpretatie op te rekken de re
gering-Reagan „echt in moei
lijkheden is". „Onze bondge
noten zullen het niet aanvaar
den en het Congres zal het ze
ker niet accepteren. Het wordt
een groot gevecht".
Het Kremlin staat een nieuwe
aanpak van mensenrechten
voor, zo betoogde Gorbatsjov
gisteren. Hij tekende daarbij
aan dat dat niet gebeurt om
het Westen te gerieven. „U
bent naar de Sovjet-Unie ge
komen op het moment dat
daar veranderingen plaatsvin
den, die in essentie revolutio
nair zijn", zo zei hij. „Wat wij
doen zal niemand benadelen,
integendeel, de hele wereld zal
ervan profiteren".
Volgens Gorbatsjov is de „bre
de democratisering" in de Sov
jet-Unie een onomkeerbaar
proces, maar, zo voegde hij er
aan toe, „de veranderingen
hebben plaats op basis van
onze opvattingen over socialis
tische waarden, zij worden ge
meten met een socialistische
meetlat".
Sovjet-leider Michail Gorbatsjov stelde gisteren op een interna
tionaal vredescongres in zijn land dat hij een nieuwe mensen-
rechtenbeleid voorstaat.
zit op bed in
flat gepromo
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Wat een jaar geleden nog gewoon een hokje
was waarin de bezems en de stofzuiger werden geplaatst,
staat nu op het punt als heuse flat te worden verkocht voor
36.500 pond (ruim 110.000 gulden). Londense makelaars in
onroerend goed noemen deze berging zonder met hun ogen
te knipperen „een studio-appartement".
Het hok op de zesde etage van het flatgebouw Princes
Court, gelegen tegenover het befaamde warenhuis Har-
rods, meet precies 1,65 bij 3,30 meter. Voor de Britten, die
nog steeds geen verstand hebben van metrische maten,
heeft het een oppervlakte van elf vierkante voet. Volgens
de makelaars is het kamertje vooral vanwege zijn ligging
een zeer begerenswaardig eigendom. Het is uitgerust met
een eenzame cv-radiator, Laura Ashley-behang en een
eenpersoons-opklapbed. Een apart hokje, verscholen in een
hoek, bevat een w.c., wastafeltje en douche. Het studio-ap
partement kijkt uit op een binnenplaats. Het is volgens de
makelaars ongeschikt voor brede mensen, want die zouden
moeite kunnen hebben om zich om te draaien. De dunne
koper moet ook graag uit eten, want in dit flatje is niets
voorhanden waarop de bewoner zelf zijn potje kan koken.
In Princes Court bevinden zich acht van deze „flatjes". Het
hokje van 36.500 pond zal vermoedelijk worden gekocht
door ene miss Grace Newbold uit Milton Keyes in Buc
kinghamshire, die het heen en weer reizen tussen het cen
trum van Londen en haar woning, 72 kilometer buiten
Londen, meer dan beu is.
Voor die prijs die het Londense hok kost, kan overigens
elders in Groot-Brittannië een heel huis gekocht worden.
Zo staat in Schotland een landhuis te koop op ruim 70 km
afstand van Edinburgh voor de prijs van 170.000 pond
(533.000 gulden). Rond het huis ligt een eigen terrein van
16 hectaren met een verwarmd zwembad, een sauna en
een overdekte tennisbaan.
GENÈVE In de hele
wereld zijn vorig jaar hon
derden willekeurige exe
cuties voltrokken. Veel
van de terechtstellingen
werden uitgevoerd in
Iran, Irak, Liberia, Sri
Lanka, Brazilië en Zuid-
Afrika. Dit staat in een
gisteren gepubliceerd rap
port van de Verenigde
Naties.
Het rapport, opgesteld door de
speciale VN-rapporteur Amos
Wako uit Kenia, is bestemd
voor de uit 43 landen bestaan
de mensenrechtencommissie
van de VN. Vrijwel alle aan
geklaagde landen hebben niet
de moeite genomen om te rea
geren.
Gruwelijke berichten ontving
de rapporteur onder meer uit
Liberia over de dood van 600
personen, die vorig jaar na een
mislukte coup werden gedood
zonder te zijn berecht. In som
mige gevallen zouden de
slachtoffers zijn gecastreerd,
mishandeld of aan stukken ge
scheurd.
In het rapport wordt ook ge
zegd dat op 17 december een
boodschap de deur is uitgegaan
naar de Surinaamse regering.
Daarin wordt gesproken over
de dood van een aanzienlijk
aantal personen tijdens de
voorgaande maanden onder
omstandigheden die er op dui
den, dat ze zijn omgekomen
als gevolg van standrechtelijke
of willekeurige executies. De
Surinaamse regering heeft
evenmin gereageerd.
BUITENLAND
CeidaeSoorcwit
DINSDAG 17 FEBRUARI 1987 PAGE
Moordenaar Lennon had
lijst met slachtoffers
NEW YORK De man die in 1980
John Lennon vermoordde, had volgens
het Amerikaans tijdschrift People een
hele lijst van beroemdheden die hij uit
de weg wilde ruimen. Daarop stonden
onder anderen Paul McCartney en Jac
queline Kennedy Onassis. Het tijd
schrift People baseert zijn artikel, het
eerste van een serie van drie over
Mark David Chapman, op gesprekken
met de moordenaar. Het artikel is ge
schreven door de hoofdredacteur van
People, James R. Gaines. „Ik hoop dat
deze artikelen hem ervan zullen over
tuigen dat hij niet bij zijn verstand is",
aldus Gaines. „Hij denkt nog altijd van
wel".
PRAAGS COMITÉ
VOOR DISSIDENT
WENEN In Tsjechoslowakiie
hebben vijftien vooraanstaande
Tsjechen een comité gevormd dat
zal proberen de autoriteiten in
Praag te bewegen tot invrijheidstel
ling van een man die voor zijn be
rechting staat wegens „ondermij
ning van de staat". Dit hebben dissi
dentenkringen in Wenen gisteren
gemeld. De oprichting van het co
mité volgde op de arrestatie op 22
januari van de magazijnbediende
Petr Pospichal in zijn woonplaats
Brno. Onder de leden van het comi
té zijn de auteur Vaclav Havel en de
oud-minister van buitenlandse za
ken en exponent van de beweging
van de Praagse Lente, Jiri Hajek.
Britse vrijmetselaars
schaffen doodstraf af
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN Britse vrijmetselaars lopen
niet langer het risico onthoofd te worden
voor zware overtredingen van de regels
van hun geheimzinnige club. Ook ligt het
niet meer in de bedoeling de tong uit te
rukken van vrijmetselaars die hun mond
voorbij hebben gepraat. Al 300 jaar zweren
nieuwe logeleden tijdens zonderlinge plech
tigheden op de bijbel (of heilige boeken van
hun eigen godsdienst) dat zij de voorschrif
ten van de vrijmetselarij zullen eerbiedi
gen. Op overtreding staan zware lijfstraf
fen. De toonaangevende takken van de
vrijmetselarij in Groot-Brittannië, de Uni
ted Grand Lodge en het Supreme Grand
Chapter, hebben nu besloten dat in 1987
deze straffen ongepast zijn.
Sovjet-agenten veroordeeld
na martelen arrestanten
MOSKOU Twee Sovjet-politiemannen in de
autonome Karelische republiek zijn tot gevange-
nissstraffen van drie jaar veroordeeld wegens het
martelen van arrestanten. Dit heeft het Sovjet
blad „Ogonjok" gemeld. In verband met de zaak is
ook de minister van binnenlandse zaken van Ka-
relië ontslagen, wegens pogingen de zaak in de
doofpot te stoppen. In een ongekend openhartig
verslag beschrijft het blad onder meer hoe de
agenten een verdachte bewusteloos sloegen om
hem een valse bekentenis af te dwingen. In het
kader van de door partijleider Gorbatsjov ingezet
te campagne voor meer openheid in de pers, is in
de Sovjetmedia herhaaldelijk melding gemaakt
van gevallen van machtsmisbruik. Volgens waar
nemers is het echter de eerste keer dat een Sovjet
blad zo gedetailleerd bericht over martelingen
door overheidsfunctionarissen.
Oppositie favoriet bij Ierse verkiezing
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De uitslag van de nieuwe
parlementsverkiezingen die vandaag
plaatsvinden in de Ierse republiek is
niet makkelijk te voorspellen. Aanvan
kelijk werd voorspeld dat de Fianna
Fail-partij van oppositieleider Charles
Haughey de huidige premier, Garret
FitzGerald van Fine Gael, simpel zou
overwinnen. Aan de vooravond van de
verkiezingen was het evenwel duidelijk
dat Haughey's populariteit een flinke
knauw heeft gekregen.
Een opiniepeiling kende Fianna Fail 45
procent van de uitgebrachte stemmen
toe en Fine Gail 30 procent. De partij
van de Progressieve Democraten, in de
cember 1985 als alternatief gestichi
het ontevreden Fianna Fail-lid
mond O'Malley, zou 13 tot 15 pi
van de stemmen kunnen trekken.
Volstrekte meerderheid
(parlement) van Dublin ligt evenwl
leen binnen het bereik van de pari
46 tot 47 procent van de kiezers
bekoren. Toen de verkiezingscam[
begon, trok Fianna Fail-leider Cl
Haughey in opiniepeilingen zo'n 51
cent van de stemmen.
Fine Gael van FitzGerald kan allei
geren met andere partijen. FitzG(
die een maand geleden dacht
ging verliezen, toont zich nu g»
om zelfs met de nieuwe ProgresJ
Democraten in 't bootje te stappen*
l,5(
SUSKE EN WISKE DÉ HELLEGATHONDEN
JERUZALEM Op de
eerste dag van het proces
tegen de van oorlogsmis
daden beschuldigde John
Demjanjuk in Jeruzalem
heeft zijn advocaat ver
klaard, dat de beklaagde
het slachtoffer is gewor
den van persoonsverwis
seling en tijdens de oorlog
nooit kampbewaker is ge
weest. Demjanjuk wordt
ervan beschuldigd mede
verantwoordelijk te zijn
voor de moord op meer
dan 850.000 joden in het
vernietigingskamp Tre-
blinka in Polen.
Demjanjuks Amerikaanse ad
vocaat, Mark O'Connor, be
streed dat de beklaagde de
kampbewaker is, die wegens
zijn wreedheid in Treblinka
bekend stond als „Ivan de
Verschrikkelijke". De recht
bank, die wordt voorgezeten
door opperrechter Dov Levin,
verwierp O'Connors betoog
dat zij niet bevoegd is Demjan
juk te berechten, omdat hij
door de Verenigde Staten
werd uitgeleverd op grond van
een aanklacht wegens mpord
en niet wegens de hem nu ten
laste gelegde oorlogsmisdaden.
Ook wezen de rechters een
verzoek van de verdediging af,
de echtheid van de SS-identi-
teitskaart van Demjanjuk in
de Verenigde Staten te laten
onderzoeken. Volgens Dem
janjuks advocaten is dit docu
ment, dat afkomstig is uit Sov
jet-archieven, een vervalsing.
Het openbaar ministerie zal
bijna 100 getuigen oproepen
die de identiteit van Demjan
juk moeten staven. Procureur-
generaal Yona Blattmann be
klemtoonde dat er ook zonder
de in de Verenigde Staten te
gen Demjanjuk gebruikte do
cumenten voldoende bewijs
materiaal is om aan te tonen
dat Demjanjuk inderdaad
„Ivan de Verschrikkelijke" is.
Het proces, dat met uiterst
strenge veiligheidsmaatregelen
omgeven is, zal naar verwach
ting enige maanden duren.
Aan het slot van de eerste zit
ting deed zich een incident
voor. Een aanwezige stond op
en verklaarde dat Demjanjuk
persoonlijk zijn hele familie
had gewurgd. De man werd
weggeleid door het parle
mentslid Shevan Weiss, zelf
ook een slachtoffer van de jo
denvervolging.
Wat er precies allemaal gepasseerd is beseften ze nog niet, maar de twee knulletjes op de;
Pq+oIö voelen wel dat er iets ergs gebeurd is. Het drama speelde zich af in Chicago, waar de 26j
I Johnetta Hodges er in slaagde haar moeder, zoontje en neefje (de jongetjes op de foto) te
mOPd uit hun 'n lichterlaaie staande woning. Nadat zij voor de tweede maal het brandende hui
II ivwy binnengeweest kwam Johnetta, die vijf maanden zwanger was, wankelend naar buiten en \l
straat neer. In het ziekenhuis overleed de moedige vrouw aan haar verwondingen.
„Vredes-gijzelaars
goedkoper dan wapt
CHICAGO De
kaanse wetenschapper!
neth Smail van Kenyof
lege in Gambier inN
heeft voorgesteld dat d£'
jet-Unie en de Verf?1
Staten om de twee jaar"1
stens een miljoen bi
uitwisselen als „vredff
laars", teneinde de sp
gen te verminderen ije
krachtige afschrikking
kernoorlog te hebbel
minstens een miljoen k
kaanse en Sovjetburgei
den minstens twee jj
het land van de andefci
ten blijven. Smail sclldei
uitvoering van zijn plï v
nitg miljard dollar pi.M
kost en 20.000 dollar j
per gijzelaar. Het lijll
gens hem veel, maar H61
in het niet bij de huidif1
ten van wapensystemd
vredesgijzelaarsplan
Sovjetpers gunstig onf
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
WASHINGTON De
eerste twee aflevering van
de omstreden tv-serie
„Amerika" heeft niet al
leen een record aantal kij
kers getrokken, maar te
vens in de VS een natio
nale discussie opgeroepen
over de vraag, of de serie
het wantrouwen jegens de
Sovjet-Unie aanwakkert,
waardoor gesprekken
over ontwapening en be
tere Oost-Westverhoudin
gen onmogelijk worden.
De serie wordt op zeven ach
tereenvolgende avonden uitge
zonden. Na de eerste twee af
levering is al duidelijk dat het
geduld van de kijkers zwaar
op de proef zal worden gesteld.
De critici die de voorvertonin
gen van de serie hebben ge
zien, spreken wellicht niet ge
heel ten onrechte van een
„stomvervelend gebeuren".
Maar het zijn niet de artistieke
kwaliteiten, maar de politieke
signalen van „Amerika" die in
de VS tot verhitte discussies
hebben geleid.
„Amerika" speelt in 1997. De
Verenigde Staten zijn op dat
moment al tien jaar door de
Sovjet-Unie bezet en worden
in feite onder de duim gehou
den door een troepenmacht
van de Verenigde Naties. De
werkelijke boodschap achter
het verhaal is dat de Russen
zich gemakkelijk van de VS
hebben kunnen meester ma
ken, omdat de Amerikanen tot
luiheid, passiviteit en politieke
lafheid waren vervallen. Het
verhaal is doorspekt met aller
lei „menselijke affaires" en de
maker van de serie, Donald
Wrye, heeft dan ook voortdu
rend gezegd dat het om een
menselijke tragedie gaat.
Gekwetst
Of zijn opdrachtgever ABC er
zo over denkt is nog zeer de
vraag. ABC heeft in de afgelo
pen weken zeer veelzeggende
reclamespotjes voor „Ameri
ka" uitgezonden. Daarin kwa
men met een zwaar accent
sprekende Poolse, Tsjechische
en Hongaarse immigranten
voor, die spraken over de be
proevingen van hun in Oost-
- Europa achtergebleven land
genoten.
Tegenstanders van „Amerika"
zeggen dat de serie een ner
gens op stoelende haat tegen
de Russen wakker roept. Een
Russische journalist die in de
VS een voorvertoning van
„Amerika" zag, schreef in zijn
krant: „Ik was gekwetst en
boos. En ik huilde stilletjes.
Wat hebben wij Russen hier
mee te maken? De tanks zijn
op de VS los gestuurd door
Donald Wrye en niet door
ons". De vermaarde diplomaat
en Sovjetexpert George Ken-
nan schreef dat de Sovjet-lei
ders niet het plan hebben
Amerika binnen te vallen en
daar trouwens ook niet de mi
litaire mogelijkheden toe heb-
De zeer conservatieve oud-
-VN-ambassadeur mevrouw
Jean Kirkpatrick schreef een
boze brief naar ABC. De libe
rale oud-minister van buiten
landse zaken en oud-presi
dentskandidaat Edmund Mus-
kie deed hetzelfde. Zeer bitter
reageerde het hoofdkantoor
van de Verenigde Naties in
New York. De VN worden de
serie voorgesteld als de half
slachtige intriganten, die de
Russen hielpen bij het bezetten
van de VS. De VN plaatste
zelfs advertenties in Ameri
kaanse kranten om tegen
„Amerika" te protesteren.
Goedkoper
De autofabrikant Chrysler, die
wordt geleid door de toch zeer
patriottische Lee Iacocca, trok
haar advertenties uit „Ameri
ka" terug. Tal van vredesgroe
pen maakten ernstige b^^
ren tegen de serie. p
Hoofdrolspeler Kris Kij
ferson voegde zich enkels
ken geleden in de Nei
woestijn bij de demonstrfN
die daar te hoop liepen
het hervatten van de oL_
grondse kernproeven f,®
Amerika. En menig APa
kaan stelde verbaasd vale
de serie, die in feite is bejne
om Amerika meer zelfveim
wen te geven, grotendeT
Canada is opgenomen, o
het daar allemaal zoveel r®
koper is. Ie
„Amerika" lijkt alleen hfcrs
tra-conservatieve voltysu
van Amerika aan te spnjH
Daar is overigens al de lLc
vernomen dat een bezj.
door de Russen veel erf®!
dan in „Amerika" wordt) d
gesteld. Daar juicht menjg
temin een forse anti-coup<
nistische campagne vanLj^
toe. c
De discussie over "AmfU
geeft in feite aan dat AnfKC
hopeloos overhoop ligtise
zichzelf en dat leidt riet
maal tot verbitterde co^r
taties over steeds meer
werpen: het rascisme, 4
moede, de relaties met hdL
tenland, het slechte ondft€
het moreel verval, de beplg
ning en de ontmanteling
de sociale zekerheid.
