„Onze digitale recorder komt,
als de weg politiek vrij is"
ol Amsterdamse diamantbeurs steeds kleiner
Beurs van Amsterdam
PHILIPS OVER DE OPVOLGER VAN HUIDIGE CASSETTESPELER:
(HUIZING ZONDER GROTE GEVOLGEN
VERLENGING
81/2% STAATSLENING 1984
PER 1988/1991
)NOMIE
QeidócQowuvnt
ZATERDAG 14 FEBRUARI 1987 PAGINA 9
IRSLAGGROEI
iè(/EN AMSTERDAM
ERDAM Het gaat goed met de Amster-
haven: vorig jaar groeide de totale overslag
TlijÜ procent vergeleken met 1985. Daarmee
de recordcijfers van 1984 en 1985 overtrof-
totaal werd voor 29,4 miljoen ton goederen
rideld, waarmee de magische grens van 30
I ton bijna werd bereikt. In het gehele
ieekanaalgebied was dat 45 miljoen ton.
ei tekende zich voornamelijk af bij de over
top minerale olieprodukten en kolen en cokes
eer de helft van de totale overslag), terwijl
ftfJ. en afvoer van veevoeders/oliehoudende
|n vooral graanvervoer een terugval te zien
Ook het droge massagoed liep terug, terwijl
ite stijging werd opgetekend bij stukgoedbe-
[ng. Minder, maar wel grotere schepen heb-
1 Amsterdamse haven vorig jaar aangedaan.
Westduitse economie stagneert
FRANKFORT De Westduitse economie maakt sinds ok
tober pas op de plaats, zo schrijft de Bundesbank in haar
jongste maandrapport. De stagnering in het laatste kwartaal
van 1986 is vooral toe te schrijven aan een vermindering
van de export van de industrie. In het derde kwartaal was
er nog een reële groei van het bruto nationaal produkt met 1
procent.
De Westduitse centrale bank schrijft de terugval toe aan de
ontwikkeling in de wereldconjunctuur, de betalingsproble
men van veel olielanden en de gevolgen van de koersstij
ging van de mark voor de Westduitse handelspositie. De
waardestijging van de mark, vooral ten opzichte van de dol
lar, heeft de export in toenemende mate bemoeilijkt. Tegelij
kertijd is de import van investerings- en verbruiksgoederen
in de laatste maanden van 1986 „krachtig toegenomen". De
buitenlandse concurrentie kon door de wisselkoersverande
ringen duidelijk terrein winnen in de Bondsrepubliek, aldus
het rapport. Ook in eigen land ziet de Bundesbank echter
tekenen van verzwakking. Er is volgens de bank sprake van
„een zekere afkoeling van het investeringsklimaat".
Vestigingsvergunning nodig
voor v.erkoop etenswaren
DEN HAAG Ondernemers die een cafetaria,
snackbar, ijssalon of soortgelijk bedrijf willen be
ginnen, zullen in de nabije toekomst een speciale
vergunning moeten aanvragen voor het exploiteren
van een „spijzenverstrekkend bedrijf*. Een commis
sie uit de Sociaal Economische Raad (SER) heeft het
kabinet geadviseerd zo'n vergunning in te voeren
omdat de kwaliteit van het verstrekte voedsel, de
vakkennis en het financiële beheer in dergelijke be
drijfjes vaak te wensen over laat. Tot op heden is het
vrij eenvoudig een cafetaria of snackbar te beginnen
omdat er geen eisen worden gesteld aan vakbe
kwaamheid en handelskennis. De speciale vergun
ning voor verkoop van etenswaren zal ook gaan gel
den voor koffiehuizen, afhaalbedrijven, kantines
(behalve sportkantines), pensions en cateringbedrij-
Uitbreiding
ministerie
voor
Bredero
UTRECHT Bre-
dero Bouw heeft
van de Rijksgebou
wendienst opdracht
gekregen voor de
bouw van de uit
breiding van het
ministerie van ver
keer en waterstaat
in Den Haag. De
bouwsom bedraagt
circa 22,4 miljoen
gulden. De uitvoe
ring zal 22 maanden
in beslag nemen.
uiidw en man
7 (k in nacht -
mdagsarbeid
reljAAG Vrouwen krij-
<zelfde mogelijkheden
nen voor het werken
w<
-!id
,t
zondagsarbeid en
overwerk. Daardoor
Be integratie van vrou-
i bedrijven bevorderd,
uit een brief van mi-
Graaf van sociale za-
werkgelegenheid giste-
de Tweede Kamer,
vrpuwen steeds meer
ijinnenberoepen" zijn te
^*en door veranderende
»n in de werktijden,
(iet wenselijk vrouwen
ehit mogelijkheden voor
xw en zondagsarbeid te ge-
cherk komt nu nog eenzij-
,j[echt op de schouders
jMe mannen, waardoor
®5n door leiding en colle
ct als volwaardige ar-
'y tachten worden gezien,
li zal voor vrouwen nu
ierwerk in combinatie
ichtarbeid worden toe-
s vi. Vrouwen die in ploe-
Perfist werken, kunnen
ierwerk verrichten bin-
jeiif voor hen toegestane
jke normen van 10 uur
g en 55 uur per week.
genfouwen die niet in ploe-
(ïst werken, wordt het
inisjk ook 's nachts arbeid
urelnichten in die gevallen
f dat ook voor mannen
pteur
A °jinklijke
pjmet pensioen
onijRDAM Ir. J.H.
jpqer, directeur van Ko-
ap [e Olie, gaat per 30 juni
jaar met pensioen, zo
"lel olieconcern donder-
^Uen weten. Choufoer
n 1979 benoemd als di-
van Koninklijke Olie.
vertrek wordt het
—directeuren verminderd
*r tot drie. Aan de aan-
er^jders zal worden voor-
Choufoer te benoemen
pRmissaris van Koninklij-
tMse tak van de Konink-
kell wil per 1 juli de
irnqs. Jennings benoemen
I O^cteur van de „Shell"
brt en Trading Compa-
t is de bedoeling Jen-
lervolgens te benoemen
tceur van Shell Petro-
lompany Limited en tot
3 het praesidium van de
in beheer van Shell Pe-
NV, waardoor hij, nog
301 per 1 juli, groepsdirec-
Jrdt.
rkc"
rifOPi/tlS
ng voor kantoren en bedrijven
in 71 -75 Den Haag 070-603376
«152 Zoetermeer 079-165137
DEN HAAG Zoals de
Compact Disc bezig is de
platenspeler te verdrin
gen, zo zal de DAT-re
corder (Digitale Audio
Taperecorder) de casset
tespeler opvolgen. Dat
verwacht Philips, die de
DAT-recorder al in huis
heeft, maar met de intro
ductie ervan wacht tot
de weg politiek vrij is ge
maakt. In technisch op
zicht zou morgen de ver
koop ervan al kunnen
beginnen: het produkt is
klaar en kan worden ge
toond.
Wel of niet verkopen: Japan
(Aiwa) heeft het antwoord al
klaar en begint volgende
maand in eigen land de ver
koop, ondanks hevige protes
ten van de platenindustrie en
auteursrechtenorganisaties.
De Westduitse elektronicafa
brikant Grundig, waar Phi
lips het voor het zeggen
heeft, verklaarde gisteren dat
hun DAT-recorder tegen het
einde van het jaar in de win
kels te koop zal zijn. In Ame
rika daarentegen is een wets
voorstel ingediend om de im
port van de recorders uit Ja
pan aan te pakken.
Waarom de kwalitatief bete
re DAT-recorder de huidige
cassettespeler nog niet heeft
verdrongen, is een zaak van
copyright en software, met
andere woorden: er zijn nog
geen (voorbespeelde) bandjes
voor. De gebruikelijke onbe-
speelde bandjes passen er uit
stekend in, maar, zegt een
woordvoerdster van Philips:
„Dan kan er alléén nog maar
worden gecopieerd en dat
stuit internationaal op be
zwaren. De grammofoonpla
tenmaatschappijen verzetten
zich ertegen, evenals de we
reldbond van auteursrech
tenorganisaties. Die vrezen
een miljardenverlies als de
DAT-recorder in de handel
komt".
Voordelen
Want de voordelen zijn dui
delijk, afgezien van de nog
hoge prijs van het apparaat
(2500 gulden): de vlekkeloze
kwaliteit van een te copiëren
CD komt precies even vlek
keloos op een bandje. Inci
denteel zal dan nog een plaat
of CD worden gekocht, die
dan talloze malen zonder
enig kwaliteitsverlies kan
worden gecopieerd. (Let wel,
we praten hierover de plaats
jes, niet over de CD-spelers).
Met de komst van de CD
werd geluid niet meer ana
loog, maar digitaal benaderd.
Dat wil zeggen: de geluids
golven worden niet meer
analoog (verkleind, maar wel
golfvormig) op band overge
zet, maar digitaal: de golven,
trillingen worden in heel
kleine stukjes gehakt en per
stukje vertaald in een cijfer
code, bestaande uit uitslui
tend énen en nullen. Die
code ligt onwrikbaar vast,
'want een getal blijft altijd
hetzelfde getal. En wanneer
geluid in getallen wordt ver
taald en die getallen weer in
geluid, dan is het gereprodu
ceerde geluid identiek aan de
bron.
Bij overdracht van analoge
(gelijkvormige) trillingen
daarentegen kunnen zich
veranderingen voordoen: te
horen als vervorming of als
verlies van trillingen (min
der laag of hoog, ondoorzich
tig geluid, vlak, scherp, wol
lig etc.)
Beperking
Afgezien van de mogelijke
vervormingen, zal een bandje
bij het huidige gebruik nóóit
veel hoge tonen kunnen be
vatten. De ijzer- of metaal
deeltjes die het geluid, de
trillingen, magnetisch vast
leggen zijn zeer klein. Maar
altijd nog zo groot en onwil
lig te magnetiseren, dat tril
lingen hoger dan 15.000 Hz
(trillingen per seconde) zelfs
op het beste bandje niet haal
baar zijn.
Ter vergelijking: een CD gaat
tot 20.000 Hz; duidelijk is dat
dit al een kwaliteitsverschil
inhoudt. Dat de CD zo hoog
reikt, komt door de digitale
techniek: 20.000 Hz en elke
andere trilling wordt gewoon
vertaald in een getal, be
staande uit énen en nullen en
zo eenvoudig is dat. Die énen
en nullen worden subliem in
geluid vertaald, daar hoeft
niemand zich zorgen over te
maken, dat doet de compu
tertechniek.
Zoals geluid digitaal - en
voortreffelijk - op CD wordt
vastgehouden, zo gaat dat in
de nabije toekomst ook op
cassettebandjes gebeuren. De
ijzer- of metaaldeeltjes wor
den niet meer gedwongen de
moeilijke trillingsgolven te
volgen en vast te houden,
maar krijgen énen en nullen
te verwerken: veel eenvoudi
ger en heel onberispelijk.
Voorbespeeld
De moeilijkheid waar Philips
nu mee zit en waar Japanse
fabrikanten minder proble
men mee hebben, ligt in het
feit dat er nog geen digitaal
voorbespeelde bandjes be
staan, de software dus voor
de apparaten. Nu kan de be
zitter van een DAT-recorder
zelf voor voorbespeelde
bandjes zorgen, door gewoon
te copiëren, maar dat mag
niet.
De Philips-woordvoerdster:
„Tot dusver werden nog ta
melijk veel voorbespeelde
cassettes gekocht; persoonlijk
heb ik niet anders. Daarmee
wordt althans voor een groot
deel voldaan aan de auteurs
rechten, musici en tekst
schrijvers hebben nog net
niet écht te klagen. Maar als
straks de DAT-recorder op
grote schaal wordt gekocht,
zal geen hond meer een
voorbespeeld bandje kopen,
nauwelijks een plaat of CD.
Men gaat lenen uit discothe
ken, wat nu weliswaar ook
gebeurt, maar nog niet zo
massaal. Straks zal er gewel
dig worden gecopiëerd, zon
der enig verlies aan kwali
teit, want daar gaat het om".
Vorig najaar werden in To
kyo de eerste (Japanse) DAT-
recorders gedemonstreerd en
de vrees bestaat nu, dat de
Japanse apparaten naar
West-Europa komen. De Ja
panse binnenlandse handel
zou in maart van dit jaar van
dit soort apparaten worden
voorzien. Doorstroming naar
Europa ligt vervolgens voor
de hand, tenzij de EG de
grenzen hiervoor sluit.
Geen zin
De grammofoonplatenfabri-
kanten eisen, dat die DAT-
recorders tenminste worden
voorzien van een „copy
code", waardoor copiëren on
mogelijk wordt gemaakt; af
spelen kan dan nog wel.
Maar bij Philips leeft nu een
maal de mening, dat voort
schrijdende techniek niet
kan worden tegengehouden.
En dat de Philips DAT-recor
der er dus komt. Maar wan
neer, kan niet worden ge
zegd. „Pas als de zaak poli
tiek is geregeld", heet het nu.
„We kunnen in Nederland
en Engeland wel een paar
dubbeltjes op niet-voorbe-
.speelde bandjes leggen om de
copyrights te betalen, maar
daarmee heb je geen interna
tionale regeling; in alle Euro
pese landen zit het weer an
ders. En Nederland is te
klein om er een produktie-
proces op af te stemmen. We
gaan echt produceren als de
EG-landen een uniforme re
geling hebben opgesteld. Niet
eerder en dat zal zeker mor
gen nog niet het geval zijn.
We kijken wel wat Japan
doet. In een voortrekkersrol
hebben we op dit moment
geen zin".
FRITS BROMBERG
z|erdam
al in de loop
De we-
loop van het
:n twintigste dia-
®^jeurs rijk zijn. Maar
het statuut van de
ite als de op één na
3V beurs is gebaseerd
25, Amsterdamse dia-
atieeurs, de alleroudste
reld. De Vereniging
voor den Diamant-
werd op 11 decem-
19 opgericht.
"haal wil dat de dia-
Ioplieden op een gege-
inblik als te rumoerig
Amsterdamse café's
gegooid en toen in het
bij de Blauwbrug een
üöfebouw betrokken. In
bhuisde men naar het
Lis adres aan het Wees-
li. Dat gave gebouw
fi bekende klokketoren
|r in de loop van de ja-
li etage bij en de Grote
prd verkleind door een
p plafond. De zaalhan-
Tiin.« eigenlijk op sterven
W en de meeste deals
gemaakt in de vele
De Diamantbeurs aan het Weesperplein in Amsterdam
|eze week bekend werd,
de Amsterdamse dia-
lurs een kleiner gebouw
parkeergelegenheid in
peldert. Waar de nog
200 beursteden dia-
Jfs, juweliers, fabrikan-
grossiers nu zitten,
heeft men 30 procent te veel
ruimte. En het laten aanleggen
van de noodzakelijke compu-
terlijnen blijkt daar geen ren
dabele investering te zijn.
De diamanthandel trekt weer
flink aan, onze diamanten-
school is wereldberoemd, onze
slijpers hoewel te gering in
aantal zijn technisch nog al
tijd bijna ongeëvenaard, maar
voor de grote zaken gaan de
Nederlandse diamanthandela
ren liever naar Antwerpen
dan naar Amnsterdam. Op
onze Diamantbeurs worden
betrekkelijk kleine zaken ge
daan. Het eventuele vertrek
van de beurs uit het centrum
van Amsterdam zal dan ook
vooral een toeristisch verlies
zijn, hoewel toeristen het stille
gebouw nooit van binnen heb
ben mogen zien. Voor de dia
mantwinkels wordt de verhui
zing een tegenvaller, omdat zij
„onder de rook" van de Dia
mantbeurs natuurlijk meer ge
wicht hebben in de ogen van
hun klanten.
Reputatie
De oude reputatie plus de po
pulariteit van Amsterdam
hebben er voor gezorgd dat
onze hoofdstad nog meetelt in
de diamantenhandel. Maar
echt belangrijk is de Neder
landse markt niet meer, zo
meent de heer E.L. Blik, voor
zitter van de Diamantbeurs.
Volgens hem steunt Amster
dam op buitenlandse vestigin
gen, want in de diamantwe
reld heeft iedereen overal fa
milie zitten. Voor de wereld
handel, waarin New York, Tel
Aviv, Antwerpen, Londen en
Bombay grote namen zijn,
maakt geen enkele' wijziging
in Amsterdam iets uit, ook de
beursverhuizing niet.
De diamanthandel zit stevig in
elkaar. De vraag naar diaman
ten neemt jaarlijks drie tot
vier procent toe, waèrdoor
oude prijzen inmiddels met
15,5 procent zijn gestegen. Nog
betere kleuren en nog hogere
kwaliteit zijn de nieuwe eisen.
De wereldomzet van diaman
ten bedroeg in 1985 21 miljard
gulden en de omzet voor 1990
wordt geschat op 32 miljard.
Nederland kent een diaman-
tomzefvan een half tot één
miljard gulden. De Controle
Verkooporganisatie CSO in
Londen zorgt voor een even
wichtige prijsontwikkeling,
waardoor er op alle beurzen
rust heerst in plaats van chaos
en paniek.
Toonaangevend
Amsterdam, al ruim 400 jaar
diamantstad, was ooit toonaan
gevend in de geslepen wereld
der glittersteentjes, die hun
waarde ontlenen aan hun
zeldzaamheid, gewicht (1 ka
raat is 0,2 gram), slijpvorm,
zuiverheid en kleur. Men sleep
de eerste diamanten uit India,
kreeg vervolgens grote con
tracten met Brazilië en stond
er in de Kaapse tijd ook weer
met de neus bovenop toen in
Zuid-Afrika de gebroeders De
Beers in 1866 met hun dia
mantvondst de kiem legde
voor de grote diamantwïnning
in dat gebied.
Nederlands hoofdstad bezat de
beste slijpers en leverde de be
roemdste stenen af, zoals de
grootste ter wereld, de Culli-
nan, en de Koh-I-Noor. Am
sterdam kwam als eerste op
voor de belangen van dia-
Noteringen van vrijdag 13 februari
85/1.30
85// 1.35
85/6.60
85 27 t cl
84/85 5* sta
85/2.55
85/420
85/5.90
85 4.— 5% st».
85/520 d
86 12.88
"5/3.60
ho dd
91.206/1
113.80 2/1
161.00 6/1
529.00 6/1
142.30 6/2
76.00 6/1
91.3016/1
131.005/1
167.0016/1
57.50 5/1
206.509/2
266.00 16/1
58.80 16/1
14.107/1
45.105/1
178.00 5/1
116.506/1
43.805/1
62.50 8/1
69.5016/1
257.00 7/1
41.9012/2
164.006/1
223.506/2
81.40 6/1
200.5016/1
181.00 6/1
135.80 6/1
477.00 5/1
426.00 16/1
37.60 5/1
72.00 5/1
46.90 12/2
98.00 6/2
140.30 5/2
85.50 10/2
51.00 23/1
28.00 5/1
528.00 6/1
354.00 16/1
la dd
77.50 28/1
99.00 28/1
127.20 28/1
484.50 13/1
140.70 2/1
63.60 6/2
83.30 6/2
118.00 26/1
149.0011/2
49.60 29/1
196.50 2/1
228.00 4/2
49.00 29/1
9.90 20/1
38.40 13/1
150.5010/2
101.0013/2
29.70 13/1
52.00 29/1
54.00 13/1
230.0028/1
34.7020/1
131.00 29/1
207.002/1
71.00 9/2
178.00 10/2
156.00 28/1
120.00 11/2
382.00 4/2
380.004/2
33.00 29/1
61.5010/2
42.50 28/1
94.00 2/1
137.20 12/1
82.40 2/1
49.50 5/1
21.7028/1
490.00 10/2
298.0010/2
72.70 30/1
102 40
132.00
512.00
142.00
102.00
131.20
513.00
142.00
247.50 246.00 250.50
181.50
161.00
124.50
395.00
162.20
122.50
394.00
14030 140.30 140.30
ahrend gr c 123.00 123.00
jr conv.pf. 48.50 48.50
lam 96.80 96.50
batenb.beh. 90.70 90.00
begemann
betindo c
berkei
btydwtt
bos kalis c 7.80
braai bouw 310.00
bredero 89.50
bredero c 79.00
ceteco 193.00
cefeco c 193.00
chamotte 14.00
chamottepr 1920.00H
holdoh-hout 428.00
134.50
179.00
425.00
ibb-kondor 457.00
b c.pr. c
kbb pr
kbb pre
koppelpoort 325.00
krasnapols. 159.00
landrè gün 520.00
294.00
97.50
80.50
497.00 493.00
- mend gans 3950.00
itdoc 423.00 421.00
cred lyonn 74.50 74.50
56.50- 56.80
au* 170 00 173.00
ie pr 195.00 192.50
groep 311.00 311.00
sto 117.00 117.00
emba 800.50 800 50
«val-non c 41.50 39.00
eriks c 246.00 242.00
fumess 36.50 38.50
gamma hold 323.00 321.00
gamma h pr 25.00S 25.00
gel delft c 213.00 213.00
geroc 110.00 110.00
geveke elee 122.10 122.50
gevekefgth) 43.00 43.80
930.00
124000.
12100.0
13000.0
mhv a'dam 8.40
moeara 940.00
moeara opr 125000.
moeara e op 123510
moeara Nb 13100.0
vd moolen 71.00
mulder bosk 51.00
muttihouse 23.00
mijnbouw c 295.00
naefl 225.00K
nagron c 44.00
nal.mvb.pr 1810.00 1
nbm-bouw 9.50
nedap 258.00
n spf-St c 17200.0 1
norit 314.00
npmc 30.00
2,14 Zweedse kr.
3,29 Noorse kr.
5,53 Deense kr.
114.75 Oostsch»
16,90 Spaanse pes
1,75 Griekse dr.
1,60 Finse mark
35,50 Joeg. dinar
136,00 Iers pond
schutters* 110.00
smil ml c 23.00
sphinx 61.50
sph centr c 146.00
si bankiers
telegraaf c
text twenthe 118.00
thorn dr c
tuüpcomp
twkabelhc
uttónk
vosk slevm 23.50 23.30
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 26100 - 26600 26210 - 26710, onbewerkt 325 - 395:325 -
bewerkt 28200 28300 bewerkt 440:
Opgave: Orijftwut, A'dam
mantbewerkers en bestreed
ook beroepskwalen als tuber
culose en zenuwziekte.
In de jaren twintig waren in
Nederland nog 12.000 mensen
werkzaam in de diamanthan
del, nu zijn er hier nog maar
een paar honderd bedrijven
met gezamenlijk 700 werkne
mers (Antwerpen bijvoorbeeld
telt nog 3500 diamantgerichte
bedrijven). De Tweede We
reldoorlog kostte 2000 joodse
diamantbewerkers uit Amster
dam het leven.
Diamanstad Amsterdam zal op
steeds minder aandeel in de
wereldhandel kunnen bogen,
maar de goede naam die vanaf
1586 is gemaakt, kan nooit
meer stuk.
HERMAN JANSEN
am motors
american tel
chevron cor
cons edison
44 3/8 441/2
48 493/8
100 1005/8
3 1/4 33/4 genl elee
genl public
goodyear
hewtett-pac
50 3/4
16 3/4
49 3/8
453/4 473/8
55 3/8 551/4
46 461/2
37 1/4 381/2
98 985/8
91/4 -
80 5/8 803/4
74 3/4 753/4
981/4 1013/4
75 3/4 761/4
25 5/8 253/4
50 3/8 515/8
53 3/8 533/4
53 1/2 555/8
28 3/4 293/4
44 1/4 457/8
94 3/4 93
20 197/8
136 3/4 1397/8
utd lechnol
westingh el
woolworth
44 443/8
59 1/2 591/2
104 3/8 1051/2
33 3/4 343/4
47 1/4 477/8
57 5/8 593/4
38 1/2 351/4
242 1/2 248
47 7/8 473/4
23 3/4 243/4
51 511/2
60 1/4 597/8
44 445/8
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS,MUZIEK
THEATER, RECREATIE. EX POSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
Geen krant ontvangen
Bel tussen 18.00 en
19.00 uur. zaterdags
tussen 14.00 en 15.00
uur, telefoonnr.071-
122248 en uw krant
wordt nog dezelfde
avond nabezorgd.
(ADVERTENTIE)
Leninghouders hebben gedurende de periode van 15 maart 1987 tot 15 april 1987 het recht de
looptijd van deze lening te verlengen.
