Stadsvernieuwing; leidt
al snel tot tweedeling
lEÖwS
Erfpacht bindt overheid nog
jaar aan Openluchtmuseum
Hoornvliesbank
kan starten
door gift
Achterstallig onderhoud
~robleem van lange adem
SCHEIDING TUSSEN „OORSPRONKIES EN OUTSIDERS"
MIDDELS VIJF GEGADIGDEN VOOR OVERNAME
Korthals Altes: mogelijk
meer mensen in één cel
Specialisten: gebruik
scanner kostenbesparend
"NNENLAND
EeicbeSowmit
DINSDAG 10 FEBRUARI 1987 PAGINA 3
HAAG „Een zaak van lange adem", zo typeerde staatssecretaris
en, ma gisteren in de Tweede Kamer het enorme probleem van het ach-
rdèisllig onderhoud van de bestaande woningvoorraad. Gezien de enor-
^dragen die ermee gemoeid zullen zijn, volgens zijn becijfering zo'n
iiljard gulden, heeft het volgens Heerma weinig zin om te voorspel-
mPlVanneer alle 5,4 miljoen woningen weer in goede staat verkeren,
Vieeste fracties hadden van de bewindsman graag willen vernemen
i deieel jaren met deze gigantische opknapbeurt gemoeid zullen znn. De
igt-ndsman, die daarbij verwees naar de voorspellingen omtrent de om-
j van de woningnood, wilde zich evenwel niet aan dergelijke profe-
i wagen.
•ma bestreed overigens, dat met het achterstallig onderhoud in totaal
70 miljard gemoeid zou zijn. Die berekening is gebaseerd op basis
dat |het gegeven dat alle oude woningen op het kwaliteitsniveau van
^'bouw worden gebracht en dat is volgens Heerma niet nodig.
Lijsten Centrumdemocraten
ongeldig verklaard
HAARLEM Zowel in Velsen als in Haarlem
heeft het hoofdstembureau gisteren de kandi
datenlijst van de Centrumdemocraten voor de
provinciale statenverkiezingen ongeldig ver
klaard.
Volgens de stembureaus heeft de partij onder
valse voorwendsels handtekeningen verzameld
voor haar kandidatenlijst. Volgens het hoofd
stembureau in Haarlem zijn zeker vijf van de
29 handtekeningen op de kandidatenlijst op
valse gronden verzameld. De fraude met de
handtekeningen werd aangekaart door de
Stichting Haarlem tegen Fascisme en Discrimi
natie (HTFD). In Velsen strandde de lijst op
drie valse handtekeningen. Ook bij de gemeen
teraadsverziekingen in 1986 kwamen de Cen
trumdemocraten diverse malen in opspraak
wegens malversaties met kandidatenlijsten.
Van Mierlo: afslanking
schiet doel voorbij
LELYSTAD Het is hoog tijd voor een parle
mentaire discussie over de lopende afslankingso
peratie bij de rijksoverheid. D66-leider Van
Mierlo slaakte deze noodkreet gisteravond op
een verkiezingsbijeenkomst in Lelystad. Hij con
stateert dat bij de afslanking ten onrechte meer
en meer een hoofdrol is weggelegd voor het ele
ment bezuiniging. De D66-fractieleider vindt dat
niet te rijmen met het „minder en beter", zoals
het kabinet-Lubbers de operatie zelf kenschetst.
Het kabinet moet volgens Van Mierlo in eerste
instantie moeten bekijken in welke mate de af
slanking kan plaatsvinden op het centrale con
trole- en beleidsniveau. „Het lijkt er op dat nu te
gemakkelijk het probleem van de afslanking
wordt afgeschoven op instellingen en organisa
ties buiten de departementen", luidt van Mierlo's
kritiek.
Advieslijst CDA-
kandidaten Eerste Kamer
UTRECHT/DEN HAAG Het CD A-partijbe
stuur in Utrecht heeft gisteren de advieslijst
voor de kandidaatstelling voor de Eerste-Ka-
merverkiezing vastgesteld.
De definitieve kandidatenlijst wordt op 20
maart vastgesteld. In het concept staan na de
nummers 1 en 2, prof. dr. P.A.J.M. Steenkamp
uit Eindhoven en dr. J.H. Christiaanse uit Rot
terdam, uit de Haags/Leidse regio: 9. B. Bos-
Beernink uit Katwijk; 14. dr. R.J.H. Kruisinga
uit Wassenaar; 15. drs. J.J.S. Schouten uit Voor
hout; 21. mr. I. Michiels van Kessenich-Hoog-
endam uit Den Haag; 22. ir. P.W. Maris uit Zoe-
uit Rijnsburg; 42. F.B.H. Roebroek uit Den
Haag; 44. drs. R.E. van Alphen-Van Ditzhuyzen
uit Den Haag.
Drukker actieblad
Bluf! vervolgd
AMSTERDAM De Amsterdam
se Stichting De Raddraaiers, de
drukkerij van het actieblad Bluf!,
zal worden vervolgd wegens het
drukken van een geschrift van
strafbare aard en het aanzetten tot
strafbare feiten.
Ook de directrice van De Rad
draaiers, de 30-jarige Els D., zal
zich voor de rechter moeten ver
antwoorden. In Bluf werd in juli
1985 een verhaal gepubliceerd on
der de kop „Inbreken kan ieder
een". Daarin werd verslag gedaan
van de inbraak door de actiegroep
„De wraak van jhr. mr. De
Brauw" bij het ministerie van eco
nomische zaken.
Gaay in
'len. -
ntseenibtskostuum
&n boer op
bru' HAAG PPR-lijsttrek-
fes de Gaay Fortman, lid
ziende Eerste Kamer, gaat in
fan■jskostuum de verkiezings-
.fejagne voor zijn partij luis-
yj zetten. Hij maakt ge-
nf van de mogelijkheid tot
ing\lenen" van dit kostuum,
ens,dat vooral in vooroorlog-
gebren noS wei eens door ka
lden werd gedragen. Na
maakte het ambtskostuum
rel in onbruik; een enke-
eroyertoonde zich er nog wel
„bijop Prinsjesdag. De Eerste
nhu^ ^schikt nog over twee
dergelijke kostuums, die
1 ms de leden „beschikbaar"
»ns \pe Gaay Fortman wil het
nstilend) kostuum gebruiken
xsan te tonen dat de leden
art </e huidige regeringspartij-
ingesnoerdgebon-
zij zijn aan het regeer-
i_
^fegenbouwers
ncurrentie
Het plan van on-
andere de Nederlandse
ensfrwegen en het streek ver
ben om ^et particuliere auto-
Dkkln duurder te maken ten
~jte van het openbaar ver-
ldtel, is concurrentieverval-
>n 1 De Nederlandse Vereni-
lijke van Wegenbouwers er
tegen. Volgens voor-
jn f Van der Lippe zal terug-
n van het autogebruik
maar de „filevorming"
spoorwegen sterk doen
;men. Tien procent min-
lutokilometers. zo rekende
nivfder Lippe voor, betekent
le NS twee keer zoveel
;ers moet vervoeren. In
uren is dat wellicht mo
maar in de spitsuren
e Ainoeg niet, aldus Van der
at f'
dei
oplK WOERDEN
mert EEN GASBEL
ïtjel
- Onder de Zuid-
ensindse gemeente Woerden
die) een diepte van ongeveer
meter met succes een
(gasbel aangeboord. De bo-
heeft een interessante
nejeelheid gas opgeleverd,
gezwel gas zich onder de ge-
te bevindt is de NAM
liet bekend. Aan exploita-
vordt evenmin gedacht.
:n een eerste boring en
ïanijechte exploitatie kan wel
periode van tien jaar lig-
omdat de NAM nu eerst
le omgeving via proefbo-
in gaat onderzoeken hoe
het gasveld precies is.
dl'
ROTTERDAM Stads-
vernieuwers her en der
in het land doen alle
moeite om vooral de oor
spronkelijke bewoners
van wijken te laten pro
fiteren van renovatie en
nieuwbouw. Die wijkbe
woners hebben zogezegd
de eerste rechten, zij
hebben immers vaak ja
ren op verbetering van
hun huisvesting moeten
wachten. „Ruim baan
voor de oorspronkies"
heet dat in stadsvernieu-
werskringen. Een om
vangrijk onderzoek in
het forse Rotterdamse
stadsvernieuwingsproject
Crooswijk heeft echter
uitgewezen dat dat niet
altijd gaat. In Rotterdam
ontstond zelfs een soort
tweedeling van de bevol
king. Mensen die al lang
in de buurt woonden
kwamen allemaal in de
nieuwbouw terecht, ter
wijl vooral buitenlanders
en jonge alleenstaanden
in de oude huizen trok
ken.
„Je kunt de bevolkingssa
menstelling van eert wijk
niet zomaar straffeloos stu
ren", concludeert drs. Vin
cent Smit, onderzoeker van
de Technische Universiteit
Eindhoven, die samen met
gemeentelijk onderzoeker ir.
K. Noort de activiteiten in de
wijk onder de loep nam.
Crooswijk had een gewone
wijk voor gewone mensen
moeten worden, een doelstel
ling die in tal van stadsver
nieuwingsprojecten in Neder
land wordt gekozen. Bouwen
voor de buurt, voor de gewo
ne man, noemt men dat in
sommige gemeenten ook wel.
Groepen die daar buiten val
len en in het' spraakgebruik
als „bijzonder" te boek staan
(zoals buitenlandse gezinnen
en jonge alleenstaanden) ge
nieten eerder een „tweede
voorkeur".
Drs. V. Smit (I) en K. Noort onderzochten de stadsvernieuwing in Crooswijk Rotterdam.
Smit heft naar aanleiding
van ervaringen in de 19.000
inwoners tellende Rotter
damse wijk de waarschuwen
de vinger, vooral in verband
mét de genoemde tweedeling.
„De voorkeursbehandeling
voor de mensen die al lang in
wijk woonden leidde tot zeer
verspreide leegstand in de
oudbouw, de woningen die
nog niet aan de beurt waren
voor sloop of renovatie. Juist
die woningen en de renova
tiewoningen bleken in toene
mende mate bewoond te
worden door de „outsiders",
de buitenlandse gezinnen,
studenten en jonge alleen
staanden die oorspronkelijk
niet in deze wijk woonden.
Deze mensen zijn de laatste
jaren vaak al diverse malen
verhuisd, waardoor ze weinig
gemotiveerd zijn nog aan
volgende fasen van stadsver
nieuwing mee te werken. Zo
kan het afmaken van de
stadsvernieuwing vertraging
oplopen".
Averechts
„Nu, na meer dan tien jaar
stadsvernieuwing blijkt zo'n
wijk een heel andere bevol
kingssamenstelling te hebben
dan men had gehoopt", con-
N VANDAAGO
cludeert Smit. „De oude leeg
gekomen woningen werden
betrokken door groepen die
feitelijk in deze wijk niets te
zoeken hebben, en daarmee
mislukte feitelijk één van de
vooraf geformuleerde doel
stellingen. Juist door de
énorme inspanningen om
oorspronkelijke bewoners in
de nieuwbouw te krijgen,
ontstond een averechts ef
fect".
.Stadsbesturen moeten vol
gens de onderzoekers de
grootst mogelijke voorzichtig
heid betrachten als ze in de
stadsvernieuwing ook aan
bevolkingspolitiek willen
doen. Neem de bevolkingsop
bouw maar liever als onver
anderlijk gegeven en stel
voor alle groepen die er wo
nen gelijkelijk nieuwbouw en
renovatie open. Probeer je
het proces te sturen zoals
men dat in deze wijk in Rot
terdam wilde, dan blijken bij
voorbeeld geboorte- en sterf
tecijfers de mooie voorne
mens makkelijk in de war te
kunnen sturen. Zo kan het
effect van toewijzing van wo
ningen aan specifieke groe
pen door demografische ont
wikkelingen na enkele jaren
weer verdwenen zijn. „Je
kunt nu eenmaal mensen
niet verbieden de wijk te
verlaten, dood te gaan of kin
deren te krijgen. Heb je als
gemeente vertrek en vesti
ging in een wijk in de hand,
dan heb je nog steeds niets
om mee te sturen", aldus
Smit.
Volgens de onderzoekers
hebben veel steden met
stadsvernieuwingsgebieden
inmiddels terecht afgezien
van al te ambitieuze plannen
om een wijk een „betere en
meer evenwichtige" bevol
kingssamenstelling te geven.
Dat zo'n voornemen ook in
Crooswijk niet uit de verf
kwam was volgens Smit niet
toevallig. „Men had het kun
nen weten. De oorspronkies
moesten als eersten aan de
bak, zo was het plan. Door
gebrek aan planning bleken
ook andere groepen de wijk
binnen te kunnen komen. De
leeggekomen oude huizen
werden door gemeentelijk
woningbedrijf weer verdeeld
onder urgente woningzoe
kenden". Dat is nu ook in
Rotterdam veranderd, want
daar geldt sinds kort een uni
forme toewijzingsregel. De
meest urgente woningzoe
kenden krijgen altijd voor
rang, ook als zij in een ander
deel van stad wonen.
Stadsbesturen die op het punt
staan omvangrijke stadsver
nieuwing aan te vatten, doen
er volgens Smit goed aan een
tot in de details verzorgd
plan voor de doorstroming
van de wijkbewoners op te
stellen. „Van het begin af de
sloop en nieuwbouw goed op
elkaar afstemmen, dat helpt
al veel. Slopen, nieuwbouw
neerzetten en maar zien wie
van de wijkbewoners op dat
moment z'n oude huis wil
verlaten, schept alleen maar
wanorde. Wanneer men erin
slaagt een woonblok met
mensen in z'n geheel te inte
resseren voor de nieuwbouw,
dan ontstaat een veel effi
ciënter doorschuifsysteem",
aldus Smit.
ARJEN VAN DER SAR
en i
jrvolg van de voorpagina)
NHEM De gemeen-
Arnhem wil desnoods
gs juridische weg be
ken dat het met slui-
bedreigde Openlucht-
eum per 1 april ge-
pn zijn poorten opent
r het publiek. Arnhem
een erfpachtscon-
met het rijk dat de
{rheid verplicht het
«urn te onderhouden
voor publiek open te
[len. Het rijk kan wel
Ier dat contract uit,
daarvoor geldt een
(egtermijn van min-
twee jaar.
Dit heeft burgemeester J. Drij-
ber van Arnhem gisteren tij
dens een gemeenteraadsverga
dering verteld. Hij noemde het
erfpachtscontract „een ijzer-
sterk middel" om het museum
voorlopig open te houden.
„Hoewel het niet de plezierig
ste weg is. Wij hanteren liever
het middel van overreding om
het ministerie van wvc weer
mee te krijgen. De argumen
ten daarvoor ziin volgens mij
al sterk genoeg'
De Arnhemse gemeenteraad
heeft zich gisteren unaniem
uitgesproken tegen het voor
nemen van minister Brink
man van wvc om het Open
luchtmuseum, een rijksmu
seum, per 1 april voor het pu
bliek te sluiten. Dat voorne
men houdt verband met de
door de overheid gewenste af
slanking van het rijksambte
naren-apparaat.
De belangstelling voor het mu
seum vanuit de particuliere
sector neemt inmiddels met de
dag toe. Nadat eerder het Van
der Valk-concern en De Efte
ling al interesse voor overna
me hadden getoond, kwam
daar gisteren nog het Rekrea-
tie-Initiatief Nederland BV uit
Eindhoven bij. Er is nog een
vierde geïnteresseerde, waar
van de naam vooralsnog ge
heim is gehouden, en de In
vesteringsbank heeft zich aan
gediend als „bemiddelaar".
Het Rekreatie-Initiatief is een
KNOLLEN
f
vöt)AA|Wyt\
K^CENOeft
l
-
bedrijf dat bouwprojecten op
zet en exploiteert; het denkt
het Openluchtmuseum com
mercieel te kunnen exploite
ren. Daarvoor heeft het bedrijf
specialisten van het Konink
lijk Nederlands Ondernemers-
verbond (KNOV) in de arm
genomen. Het KNOV, de
grootste belangenorganisatie
van middenstanders, meent
dat sluiting van het Open
luchtmuseum niet alleen
werknemers en honderduizen
den rekreanten treft, maar
ook diverse bedrijven in de re
gio Arnhem. Om een goede
exploitatie mogelijk te maken
denkt het KNOV aan diverse
horeca- en slecht-weer-voor-
zieningen.
Van der Valk wil van het mu
seum meer een pretpark ma
ken. Ook zou het vogelpark
Avifauna bij Alphen a/d Rijn
dan waarschijnlijk naar Arn
hem verhuizen, omdat er mo
menteel te weinig mensen in-
kunnen en er nauwelijks par
keerruimte is. De Efteling wil
het museum verhuizen en
naast het pretpark in Kaats
heuvel opnieuw opbouwen.
Als protest tegen de voorgeno
men sluitng van het Open
luchtmuseum biedt het Haags
Historisch Museum vandaag
tot en met vrijdag onderdak
aan een speciale collectie van
het Openluchtmuseum. Ten
toongesteld worden kleder
drachten, gereedschappen,
aarderwerk en bedrukt ka
toen. Ook is er een schaalmo
del te zien van het kerkje van
's Heerenhoek, dat momenteel
steen voor steen wordt overge
bracht naar Arnhem en daar
opnieuw opgebouwd.
Minister Brinkman heeft niet te
klagen over interesse van par
ticuliere instellingen voor het
Openluchtmuseum in Arnhem.
BRINKMAN MOET AFBLIJVEN
VAN ADVIESORGANEN
DEN HAAG Pogingen van minister Brinkman (WVC)
om met behulp van het snoeien op het personeel van advie
sorganen zijn afslankingsoperatie te volvoeren, vinden ge
nade bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. Brinkman
wil de Ziekenfondsraad, het Centraal orgaan tarieven ge
zondheidszorg en het College voor ziekenhuisvoorzieningen
respectievelijk zestig, veertien en zestien arbeidsplaatsen
ontnemen. Zij zouden moeten bijdragen aan het totaal van
744 arbeidsplaatsen dat het ministerie van wvc moet inleve
ren. De redenering daarbij is dat ook deze werknemers uit
de collectieve middelen worden betaald. Volgens een woord
voerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken druk
ken de genoemde colleges echter niet op de begroting van
WVC, zodat eventuele bezuinigingen niet mogen worden
meegerekend bij het vervullen van de snoeitaak die Brink
man is opgelegd.
Minister Korthals Altes van justitie (links) en burgemeester Van
Thijn van Amsterdam spraken gisteren in het VARA-programma
„Drie Vrouwen" onder meer over gevangeniscellen en over voet
balvandalisme.
HILVERSUM Minister
Korthals Altes van justitie
heeft gisteravond voor de
VAR A-televisie een nieuw
standpunt ingenomen in de
discussie over het aantal per
sonen per gevangeniscel. „Tot
dat we uit de ernstigste cellen-
nood zijn, kan ik me voorstel
len dat je heel gericht in een
aantal inrichtingen die daar
voor geschikt te maken zijn,
meer personen in één cel
plaatst. Dit om de tijd tussen
nu en eind 1989 te overbrug
gen", aldus de minister.
Hij benadrukte overigens in
principe niéts te voelen voor
meer personen in één cel. In
het programma werd verder
de uitslag van een enquête be
kendgemaakt waaruit blijkt
dat 34 procent van de Neder
landers meerdere personen
per cel wel aanvaardbaar
vindt.
Voorzitter G. de Jonge van de
Coornhert-liga, de vereniging
voor strafrechthervorming, re
ageerde ontdaan: „Feitelijk
wordt een extra straf inge
voerd. Het betekent een enor
me inbreuk op je recht op pri
vacy als gevangene", aldus De
Jonge. Als oplossingen voor
het cellentekort noemt De
Jonge het verwijderen van
alle verslaafden uit de gevan
genissen en een eenmalige ge
deeltelijke gratie.
AMSTERDAM Dank zij
een gift van ruim een ton
van de Nederlandse
Hoornvliesstichting, kan
over anderhalve week in
Amsterdam een centrale
Europese hoornvliesbank
van start gaan. Die bank
bewaart en selecteert als
eerste donor-hoornvliezen
uit heel Europa. De
hoornvliesbank is geves
tigd bij het Interuniversi
tair Oogheelkundig Insti
tuut (IOI) en werkt samen
met de Europese organisa
tie voor donororganen Eu
rotransplant.
De academische ziekenhuizen
die samenwerken in het inte
runiversitair instituut vallen
onder het bewind van het mi
nisterie van Onderwijs en We
tenschappen. Dat ministerie
weigert geld te besteden aan
patiëntenzorg door onder
zoeksinstituten. Investeringen
hiervoor moeten worden door
berekend in het vérpleegtarief
en dus indirect opgebracht
worden door de ziektekosten
verzekeraars. Die vinden van
hun kant dat het departement
voor zulke kosten moet op
draaien.
De hoornvliesbank kan be
staan dank zij een vrij recente
ontdekking van het IOI. Tot
enkele jaren geleden kon een
hoornvlies alleen getransplan
teerd worden als dat binnen 48
uur gebeurde. Langer kon het
niet bewaard worden. Ook
kon het hoornvlies niet goed
gecontroleerd worden op in
fecties en was er amper tijd
voor de weefseltypering, die
nodig is om bij een donoror
gaan de juiste patiënt te zoe
ken en zo de kans op afstoting
tot een minimum te beperken.
In 1981 ontdekten onderzoe
kers' van het IOI een methode
om het hoornvlies in een spe
ciale zoutoplossing gedurende
enkele weken goed te houden.
Daardoor hoeft men nu niet
meer overhaast te werk te
gaan bij transplantatie. Vorig
jaar werden in Nederland
ruim zeshonderd hoornvliezen
getransplanteerd. Er is echter
nog steeds een tekort aan do
nor-hoornvliezen.
APELDOORN De Landelijke Specialisten Vereniging noemt
het „een trieste en merkwaardige zaak", dat de nog steeds ope
rationele computer-tomograaf scanner in het Ziekenhuiscen
trum Apeldoorn is stilgelegd. Volgens de woordvoerder van de
LSV heeft wetenschappelijk onderzoek inmiddels aangetoond
dat het gebruik van de peperdure scanners voor de gezondheids
zorg kostenbesparend werkt.
Eind vorige week verklaarden specialisten van het Ziekenhuis
centrum Apeldoorn dat daar tenminste drie patiënten overleden
zijn die, als gebruik gemaakt was van de scanner mogelijk nog
in leven zouden zijn. De scanner (die gebruikt wordt voor het
maken van hbrsenopnamen) moest volgens een arrest van de
Hoge Raad vorig jaar stilgelegd worden omdat het ziekenhuis
het apparaat zonder toestemming van de minister had geleased.
Voor hersenfoto's worden patiënten nu overgebracht naar Zwol
le of Deventer, waar eveneens een dergelijke scanner staat.
Volgens de Apeldoornse radioloog dr. Broker, hij deed onder
meer in Amerika ervaring op met de scanner, heeft het feit dat
de medici met de overlijdensgevallen in het Ziekenhuiscentrum
Apeldoorn in de openbaarheid zijn gekomen, niets te maken met
„eigenbelang". Drs. H.M. Willems, economisch directeur van de
Landelijke Specialisten Vereniging (LSV) zegt hierover: „Het
zijn heel zware beschuldigen van de artsen. Maar juist daarom
mag je veronderstellen dat zij weten waarmee zij naar buiten
komen"
