Spanning Filipi jnen
na aflopen bestand
Sovjet-dissidenten
rekenen op nog
meer vrijlatingen
WA1TE LEIDDE SPOOR NAAR GIJZELAARS
Henry Kissinger voorspelt
raketten-akkoord in Europa
Raket-verdrag kan in
VS tot crisis leiden
Weinberger denkt
aan SDI in 1993
Jonge nieuwkomer leidt Spaanse conservatieven
BUITENLAND
QüdóaQowixvtü
MAANDAG 9 FEBEUAEI1987 PAGINA 5
hartens wil wapen-
landel aanpakken
onze correspondent
Frans Boogaard)
tUSSEL Premier Martens heeft het af
lopen weekeinde een korte verklaring af-
legd, die er op neerkomt dat de schuldigen
het grootscheepse wapenschandaal aan
jn moeten worden gestraft. Nadat een
ïedeyeeds douanerapoort de Belgische betrok-
■nheid had aangetoond, werd het aftreden
eft feist van de minister van buitenlandse za-
tochin Tindemans, maar hierop ging Martens
noet in. Tindemans heeft wapenhandel niet
vefrn steeds ontkend. Inmiddels is zo goed als
dat de Westeuropese wapenindustrie
zittjpens tot een totaalbedrag van 17,6 miljard
twilden via Zeebrugge naar de strijdende par-
m, oen in het Golf-conflict doorvoerde.
Margaret Thatcher
Thatcher zit
het langste
LONDEN Margaret
Thatcher is sinds zaterdag
van alle naoorlogse Britse
eerste-ministers, de pre
mier met de langste
ambtsperiode. Zij verbe
terde het record van de so
cialist Harold Wilson, die
zeven jaar en 278 dagen
bewoner van Downing
Street 10 was. In tegenstel
ling tot Wilson, die pre
mier was van 1964 tot 1970
en van 1974 tot 1976, is het
record van Margaret That
cher dat van een ononder
broken eerste-minister-
schap.
Soldaten maken
reis rond wereld
MUSKAAT Twee soldaten
uit Katar gaan morgen per ka
meel beginnen aan een trek
tocht door de wereld, in het
voetspoor van de 14de-eeuwse
Arabische ontdekkingsreiziger
Mohammed Ibn Battouta. Deze
wordt in de Islamitische wereld
geëerd als een groot zendeling
die tijdens zijn reizen, die dertig
jaar duurden, zijn geloof ver
spreidde. De bedoeling van de
reis is de interesse onder jonge
ren te doen herleven voor de
oude Arabische cultuur en be
schaving, tegen de achtergrond
van het luxe leven van vandaag
de dag.
Twee helikopters
voor Suriname
DEN HAAG Op de luchthaven
Zanderij bij Paramaribo is vorige
week een Hercules-transporttoestel
geland met aan boord twee ge
vechtshelikopters van Franse ma
kelij. Dit zegt de Surinaamse ex-
president Henk Chin A Sen zater
dag uit betrouwbare bronnen te
hebben vernomen. Volgens Chin A
Sen transporteerde het Hercules-
toestel, dat op 31 januari op Zanderij
landde, naast de gevechtshelikop
ters van het type „Alouette" ook
verscheidene kisten met fosforgra-
naten en napalmbommen. Verder
kwamen veertien Portugees-spre
kende Afrikanen met het toestel
Leger Peru
vermoordt
gevangenen
LONDEN Amnesty International
heeft het Peruaanse leger beschul
digd van moord op gevangenen na
een opstand in twee gevangenissen.
De troepen bliezen een cellenblok
op toen de opstand al voorbij was en
beweerden dat de negentig opstan
dige gevangenen daarbij waren om
gekomen. In werkelijkheid, aldus
Amnesty, hadden de gevangenen
zich al overgegeven en werd een
aantal van hen standrechtelijk ge
ëxecuteerd, terwijl de anderen wer
den afgevoerd naar een geheime
plaats. Wat nadien met hen is ge
beurd is niet bekend.
Dertig doden na
overstromingen
MOSKOU Bij overstro
mingen in de Sovjet-repu
bliek Georgië zijn zeker
dertig mensen verdronken
en talloze huizen bescha
digd of weggespoeld.
Volgens het persbureau
Tass loopt de schade in de
miljoenen. Duizenden
mensen zijn uit de getrof
fen delen van de zuidelij
ke republiek geëvacueerd;
nog eens duizend zitten
dringend om hulp verle
gen. De metershoge
sneeuw maakt het red
dingswerk erg moeilijk.
akjKapitalistische
>artij>e( in Sovjet- Unie
was J
^8S |dSKOU In de Sovjet-
hie is het ontwerp gepubli-
coekjerd van een economische
jrwajrvormingswet die voorziet
n po( verkiezingen voor bedrijfs-
vermindering van de
\Jreaucratische controle op
produktieproces en het be-
aar frrderen van winstgevend-
al dièid, concurrentie en behoef-
Koefrevrediging.
e ontwerpwet werd opgeno-
en in het partijdagblad Prav-
en is duidelijk een weerslag
__jn het hervormingsstreven
in partijleider Gorbatsjov.
aids deze aan de macht
yam heeft het Kremlin het
trticulier initiatief bevorderd
li te voorzien in de behoefte
jar schaarse goederen en
ensten. Ook wordt gestreefd
lar het oprichten van samen-
erkingsverbanden met wes-
ïse bedrijven.
e centralistische structuur
in het economische apparaat
lijft echter intact. Vanuit
loskou wordt nog steeds be
laid hoeveel moet worden
«produceerd en wat de pro-
ukten moeten kosten, of het
u gaat om locomotieven of
li tandpasta.
bk in het nieuwe ontwerp
ordt het centralisme niet
;ht aangetast: ,,De activitei-
!n van een bedrijf zijn geba-
lerd op het staatsplan voor
jonomische en sociale ont-
'ikkeling, als belangrijkste in-
irument voor de realisering
an het economische beleid
de communistische partij
i de Sovjet-staat",
aar de krant gaf een duide-
jk signaal dat ook de eisen
an de markt een belangrijke
j>l spelen: „De eisen van de
bnsument vormen een ver
dichting voor het bedrijf, en
un volledige en tijdige bevre-
ging zijn het hoogste ideaal
i de r
MANILA Het bestand
van zestig dagen tussen
de Filipijnse regering en
de rebellen van het
Nieuwe Volksleger is gis
teren verstreken, maar
de hoofdonderhandelaar
van de regering beloofde
„de deur naar vrede
open te houden".
Het bestand liep af, nadat
de politieke tak van het
verzet, het Nationaal De
mocratisch Front, had ge
weigerd het te verlengen.
De oppositie liep weg van
de onderhandelingstafel na
dat mariniers achttien boe
ren doodschoten tijdens een
demonstratie in de hoofd
stad Manila.
Er is nog geen melding ge-
het ergste nu gisteren het bestand
maakt van schermutselin
gen maar zowel de rebellen
als het leger lijken van zins
aanvallen te gaan uitvoe
ren. Het leger is in staat
van paraatheid gebracht.
Bisschop Antonio Fortich,
de voorzitter van de natio
nale bestandscommissie, zei
pessimistisch te zijn over de
vooruitzichten voor verdere
onderhandelingen. Hij zei
dat mevrouw Aquino per
soonlijk moest ingrijpen om
het land voor een nieuwe
golf van gewelddadigheden
te sparen.
Het Front publiceerde gis
teren een advertentie in het
dagblad Malaya, waarin
werd gezegd dat de goed
keuring van de „imperialis
tische" grondwet, vorige
week, verdere onderhande
lingen over sociale, politie
ke en economische veran
deringen ontmogelijk
maakte. Regeringsonder
handelaar Guingona zei dat
het bestand was afgelopen,
omdat het NDF „geen ge
hoor wilde geven aan de
oproep van de regering en
de wil van het volk. Niette
min zal de regering onver
minderd doorgaan met soci
ale en economische pro
gramma's voor het welzijn
van het hele volk".
80 Jaar
getrouwd
De Amerikaan Cal
vin Dunmire (105)
legt een arm over
de schouder van
zijn 100-jarige
vrouw Mina, met
wie hij al 80 jaar
getrouwd is. Calvin
en Mina vormen
één van de langst
getrouwde koppels
in de hele wereld.
BONN De voormalige
Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Henry
Kissinger heeft voorspeld
dat nog dit jaar een ak
koord zal worden bereikt
tussen de Sovjet-Unie en
de Verenigde Staten over
de verwijdering van de
middellange-afstands
kernraketten uit heel Eu
ropa.
In een vraaggesprek met het
zondagsblad Welt am Sonntag
zei Kissinger dat de super
machten in 1988 overeen zul
len komen om de strategische
kernwapens met de helft te
verminderen. Kissinger ver
wacht ook dat er een regeling
kan worden gevonden ten
aanzien van de geschillen over
het Strategisch Defensie Initi
atief.
Een andere voorspelling van
Kissinger is dat de Russische
leider Michail Gorbatsjov nog
dit jaar naar de Verenigde Sta
ten gaat en president Ronald
Reagan volgend jaar naar Mos
kou om daar de door Kissinger
genoemde akkoorden te on
dertekenen.
Volgens Welt am Sonntag
heeft Kissinger gezegd dat de
mogelijkheid „om een vergel
ding tegen de Sovjet-Unie uit
te voeren vanaf Europees
grondgebied daarmee is uitge
sloten".
Kissinger en een andere voor
malige Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken, Cyrus
Vance, hebben gisteren gezegd
dat de Sovjet-Unie met presi
dent Reagan wil meewerken
aan wapenbeheersing, on
danks de problemen die hij
£eeft in de laatste twee jaar
van zijn tweede ambtsperiode.
Het Westen doet er goed aan
het „nieuwe denken" in de lei
ding van de Sovjet-Unie se
rieus te nemen. Dit heeft Jean
Kirkpatrick in Genève tegen
over het kerkelijke persbureau
EPD verklaard na een bezoek
aan Moskou.
IOSKOU De Sovjet-
nie heeft ten minste 42
ssidenten vrijgelaten. De
[vrijheidstelling lijkt
Bel uit te maken van een
Bperkte amnestie voor
ölitieke gevangenen, zo
zaterdag in kringen van
ssidenten vernomen.
vrijgelaten mensen komen
alle geledingen van de dis-
dentenbeweging in de Sov-
t-Unie. Onder hen bevinden
:h joden, kunstenaars, acade-
ici en geestelijken, schrij-
,ts, religieuze mensen, men-
nrechtenactivisten, Baltische
itionalisten, vakbondsmen-
n en journalisten,
obelprijswinnaar Andrei Sa-
larov en zijn vrouw Jelena
>nner, die zelf zes weken ge-
den vanuit hun binnenland
ballingsoord Gorki mochten
rugkeren naar Moskou, zei
den Sovjet-leider Gorbatsjov
„zeer dankbaar" te ziin. Bon
ner hoopt dat „dit nog maar
het begin is en dat alle gewe
tensgevangenen snel zullen
vrijkomen".
Onder de vrijgelaten dissiden
ten bevindt zich de 53-iarige
mathematicus Joeri Sjicnano-
vitsj, een persoonlijke vriend
van Sacharov en Bonner. Hij
was hoofdredacteur van de
Kroniek van Actuele Gebeur
tenissen, het oudste tijdschrift
voor de mensenrechten in de
Sovjet-Unie. In 1983 werd hij
tot tien jaar strafkamp en drie
jaar interne ballingschap ver
oordeeld voor zijn werk bij het
tijdschrift.
Bonner zei echter nog altijd
zeer bezorgd te zijn over het
lot van vele gevangenen over
wie niets is vernomen. Zij ver
wees naar Josif Begoen, een
van de bekendste joodse dissi
denten aan het einde van de
jaren zeventig, en Aleksander
Ogorodnikov, een in 1978 ge
arresteerde christelijke acti-
De namen van de 42 vrijgeko
men dissidenten zijn verza
meld door de Sacharovs op
grond van telefoontjes en tele
grammen van de gevangenen
zelf, hun familie of hun vrien
den. „De telefoon staat niet
stil", aldus Bonner.
Volgens dissidenten moesten
sommige gevangenen een pa
pier ondertekenen met de be
lofte dat zij in de toekomst
geen Sovjet-wetten zouden
overtreden. Dit was een voor
waarde voor hun vrijlating.
Een dissident noemde dat een
„gelukkig compromis".
Een medewerken van Sacha
rov zei dat de lijst met vrijge
laten gevangenen de komende
dagen waarschijnlijk nog zal
Westen moet
betalen voor
vrijlating
joden
JERUZALEM De
Sovjet-Unie geeft moge
lijk binnenkort aan dui
zenden joden toestem
ming het land te verla
ten, maar voor dit royale
gebaar zal het Westen
moeten betalen. Dit heeft
de vroegere Sovjet-dissi
dent Anatoli Sjaranski
gisteren verklaard. Nieu
we wetten, die op 1 janu
ari van kracht zijn ge
worden, beperken het
aantal joden dat in de ko
mende vijf jaar het land
kan verlaten tot 30.000,
aldus de man die zelf een
jaar geleden in Israël ar
riveerde. Dit betekent
dat meer dan 90 procent
van de joden in de Sov
jet-Unie geen kans
maakt om te emigreren.
groeien aangezien nog steeds
telefoontjes binnenkomen.
Onder de dissidenten wordt er
rekening mee gehouden dat
het Kremlin nu alle individue
le gevallen bestudeert en dat
meer vrijlatingen verwacht
kunnen worden. „Dit is op
windend, een grote eerste stap,
maar we eisen nog steeds een
algemene amnestie".
Hout
Een Afghhaanse marktkoopman zaagt in de hoofdstad Kaboel
lege, uit de Sovjet-Unie afkomstige, munitiekisten in stukken om
die te verkopen als brandhout. Daar is in Kaboel een groot ge
brek aan.
(Vervolg van de voorpagina)
fAMASCUS Nabih
lerri, de leider van de
hi'itische Amal-militie,
ieeft dit weekinde gezegd
jat de speciale afgezant
'an de Britse kerk Terry
Vaite „zeer binnenkort"
Vordt vrijgelaten. Waite,
lie bemiddelde bij het
vrijkrijgen van buiten
landse gijzelaars in Liba
non, wordt sinds 20 janua
ri vermist.
Berri hield een persconferen
tie in zijn huis in de Syrische
hoofdstad Damascus. „Ik heb
gesproken, ik heb gewerkt en
ik heb het gevoel dat hij (Wai
te) binnenkort zal worden
vrijgelaten", aldus de Amal-
leider. Sinds de verdwijning
van Waite doen over hem tal
rijke veelal tegenstrijdige
berichten de ronde. Zo zou hij
zwaar gewond zijn geraakt bij
een poging te vluchten. Maar
andere getuigen zagen hem
wandelen door Beiroet, om
ringd door gewapende man
gisteren onder aanhaling van
een onbekende Syrische mili
taire waarnemer in West-Bei-
roet dat Waite al is vrijgelaten.
De kerkelijk gezant is echter
nog niet in het openbaar gesig
naleerd.
De affaire rond Waite's ver
missing kreeg gisteren een
bizarre wending. In
geschreven verklaring die
zaterdagavond bij An Nahar
banese ondergrondse Organi
satie voor Revolutionaire ge
rechtigheid (ORJ) mee dat
„Amerikaanse agenten" met
een in Waite's lichaam geplan
te zender hebben getracht de
plaatsen te ontdekken waar
buitenlandse gijzelaars worden
gevangen gehouden.
De Amerikaanse minister van
werd afgeleverd, deelde de Li-
buitenlandse zaken George
Shultz heeft de bevolking van
Beiroet gisteren verantwoor
delijk gesteld voor de „plaag"
van ontvoeringen in de Liba
nese hoofdstad. Hij reageerde
op een vraag over de mogelijk
heid dat onschuldige burgers
om het leven zullen komen bij
een mogelijke Amerikaanse
aanval op Libanon.
WASHINGTON De eenzijdige herziening van het
uit 1972 stammende ABM-verdrag tussen de VS en de
Sovjet-Unie zal in het Congres leiden tot een „constitu
tionele crisis van enorme omvang".
Dat heeft de Democratische senator Sam Nunn gezegd in een
brief aan president Reagan. In het Witte Huis wordt nu gepraat
over het herzien van het ABM-verdrag, dat het testen en statio
neren van anti-raketwapens, zoals Reagans Star Wars, uitdruk
kelijk verbiedt.
De regering staat op het standpunt dat dat verdrag anders geïn
terpreteerd kan worden, om het testen van dergelijke wapens
wel mogelijk te maken. Nunn waarschuwde dat de Democraten
in het Congres de financiering van Star Wars zullen onthoofden
als het Witte Huis besluit het huidige ABM-verdrag aan zijn
laars te lappen.
Robert Dole, de Republikeinse fractieleider in de Senaat, be
schuldigde de Democraten ervan op een confrontatie uit te zijn.
„De president wil niet vechten en ik ook niet," zei hij. „Maar wij
zullen niet toegeven als het gaat om de veiligheid van het land
en de integriteit van de grondwet".
WASHINGTON De
Amerikaanse minister van
defensie Weinberger
denkt dat de eerste fase
van het Strategisch De
fensie Initiatief tussen
1993 en 1994 gestationeerd
kan worden.
Op hoorzittingen in het Con
gres heeft Weinberger gezegd
dat het Pentagon bijna klaar is
met de aanbevelingen aan pre
sident Ronald Reagan om over
te gaan tot stationering van
het SDI-systeem. De minister
hoopte dat de president zou
besluiten om in 1994 daartoe
over te gaan.
„We zouden graag de eerste
fase invoeren waarbij dat deel
volledig operationeel is en ook
een totaal onderdeel van het
hele systeem. Daarna volgt de
tweede fase. Het is te vergelij
ken met eerst een fundament
leggen, dan de muren en daar
na het dak, om het maar eens
zo te zeggen. We dachten dat
dat zo in 1993, 1994 kon gebeu
ren," aldus de minister.
„Twee drie jaar geleden spra
ken de mensen nog over bet
jaar 2000. Dat geeft toch wel
aan welke vooruitgang we
hebben geboekt", meent de
minister. Weinberger prees
met name de vooruitgang die
is geboekt met de ontwikke
ling van sensoren die een
kernraket kunnen onderschei
den van een nep-raket die
voor een afleiding moet zor
gen.
Ook noemde hij de ontwikke
ling van kinetische wapens.
Dat zijn raketten die zowel
vanaf de aarde als de ruimte
kunnen worden afgeschoten
en een vijandelijke raket ver
nietigen door de kracht van de
inslag.
'LIP
BARCELONA De 35-jarige
Spaanse politicus Antonio
Hernandez Mancha is sinds dit
weekeinde de nieuwe leider
van de conservatieve Alianza
Popular, de grootste oppositie
partij van Spanje. Hernandez
werd tijdens een buitenge
woon congres van de AP met
grote meerderheid gekozen tot
opvolger van Manuel Fraga,
de oud-Franco-minister die de
partij AP tien jaar geleden op
richtte, bij het herstel van de
Spaanse democratie na de
dood van dictator Franco. On
der leiding van Manuel Fraga
leed het conservatieve blok bij
de laatste twee landelijke ver
kiezingen telkens een zware
nederlaag tegen de socialisti
sche PSOE-partii van de hui
dige premier Felipe Gonzales,
die beide keren de absolute
meerderheid behaalde. Na het
vrijwillig aftreden van Fraga
barstte binnen de AP een
machtsstrijd uit tussen de oude
garde onder leiding van de ve
teraan en AP-woordvoerder in
het parlement, Herrero de Mi-
non, en de veel jongere Her
nandez Mancha, die het nieu
we gezicht van rechts Spanje
vertegenwoordigt. De komen
de streekverkiezingen en ge
meenteraadsverkiezingen van
dit jaar zullen de eerste serieu
ze test worden voor de aan
trekkingskracht van de „nieu
we" Alianza Popular.
3E 20U Otv\ TE
^T£\P KUAUEV^ UTCPTEVi
