v
Homocultuur kan samenleving bedreigen
Bijzondere bisschoppensynode loste niets op
£cidóc<3ouACMt
79t
89t
kerk
wereld
KARDINAAL SIMONIS:
Dienstplicht en rechten
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
ÊcidócSouoont
DINSDAG 27 JANUARI 1987 PAGI1
t
Kerkgenootschap krijgt geen geluidswal
UTRECHT De Zevende Dagsadventisten krijgen geen ge
luidswal rond hun landgoed Oud Zandbergen in Zeist. De ge
meente Zeist hoeft geen geluidmetingen te laten uitvoeren om
het landgoed voor geluidssanering bij Rijkswaterstaat voor te
dragen. Dat heeft de president van de rechtbank in Utrecht,
mr. baron C.L. van Harinxma thoe Slooten, bepaald in het kort
geding dat de Zevende Dagsadventisten tegen de gemeente
hadden aangespannen. Sinds de opening van de rijksweg A 28,
enkele maanden geleden, heeft het kerkgenootschap veel last
van verkeerslawaai op het terrein van Oud Zandbergen. Dat
terrein is in gebruik voor meditatie en gebed in de open lucht.
Parachutespringen voor de bijbel
Veertien jonge medewerkers van het Britse bijbelgenootschap
hebben door het maken van parachutesprongen ruim vierdui
zend gulden bijeen gebracht voor bijbelverspreiding in Bangla
desh, El Salvador, Mexico en Togo. Familieleden en vrienden
van de zes meisjes en acht jongens hadden ieder een bepaald
bedrag uitgeloofd voor elke meter die zij in het luchtruim zou
den afleggen, bungelend aan een parachute. De operatie is uit
gevoerd boven het vliegveld van Abingdon bij Oxford. Door
het vliegtuig op een hoogte van 700 meter te verlaten sprongen
de jongeren een bedrag bijeen van welgeteld 4.650 gulden.
Wie het
onverdraagzaamst is
tegenover anderen, is
meestal het
verdraagzaamst jegens
zichzelf.
Jean de Boison
HILVERSUM In een
vraaggesprek in een ra
dio-uitzending van het
Humanistisch Verbond
heeft kardinaal Simonis
gisteravond de vorig jaar
verschenen brief brief
van de Romeinse curie
kardinaal Ratzinger over
homoseksualiteit voor het
eerst publiekelijk verde
digd.
De kardinaal gaf in de uitzen
ding een uitvoerige uitleg van
het officiële kerkelijk spreken
om daarmee aan te geven in
welk perspectief volgens hem
de brief van Ratzinger gezien
moet worden. Hij benadrukte
dat het hem moeilijk viel
hierover te spreken „omdat ik
mij realiseer dat het talloze
mensen in het hart raakt" en
omdat er naar zijn mening zo
veel vragen leven rond dit
onderwerp.
Het kerkelijk spreken over
homoseksualiteit vloeit vol
gens de kardinaal voort uit de
visie van de r.k. kerk op de
scheppingsordening. Homofi
lie (de geneigdheid tot het
zelfde geslacht) is volgens
hem geen juiste ordening van
de schepping, waarin God de
mens naar Zijn beeld en gelij
kenis als man en vrouw heeft
geschapen. „Het rooms-katho-
lieke standpunt ten aanzien
van de schepping is dat in de
schepping Gods wil veran
kerd ligt. Hetgeen van dat
Kardinaal Simonis
normale patroon afwijkt, is
dan ook een afwijking." Si
monis zei te beseffen dat ve
len zijn gebruik van het
woord afwijking als een bele
diging ervaren. „Talloze men
sen verfoeien mij om mijn ze
kerheden."
In het gesprek legt intervie
wer Steven de Winter de kar
dinaal de vraag voor of het
document niet een handvat
biedt aan katholieken om bij
voorbeeld een kamer niet te
verhuren aan een homo. Kar
dinaal Simonis wil de mensen
die dit uit gewetensovertui
ging doen, die vrijheid niet
ontnemen: „Zo iemand heeft
een geweten en die ziet van
uit zijn geweten: dit is geen
juiste levenswijze en ik wil
daaraan niet meewerken. Die
moet ik het recht laten om zo
te beslissen."
Dat wil niet zeggen dat de
kardinaal deze handelwijze
aanmoedigt. Hij meent dat we
in onze samenleving elkaar
niet moeten gaan vragen:
„Bent U hetero, bent U
homo?". Wel zegt hij zich be
zorgd te maken over een ho
mocultuur die „als cultuur de
samenleving zou kunnen be
dreigen". Hierbij verwijst hij
naar een theorie uit de ont
wikkelingspsychologie die
stelt dat homo-gevoelens op
een bepaalde leeftijd bij ieder
kind voorkomen en vervol
gens omgebogen worden naar
hetero-gevoelens. „Maar we
tenschappelijk wordt er ook
verschrikkelijk verschillend
over deze vraagstukken ge
oordeeld", voegt hij daar aan
toe.
Het interview van de kardi
naal werd gegeven in het ka
der van een breed opgezet
programma van het Humanis
tisch Verbond over de visie
op homoseksualiteit in diverse
kerkelijke groeperingen.
Toen de brief van kardinaal
Ratzinger waarin het Ro
meinse standpunt inzake de
homoseksualiteit nader werd
aangescherpt, vorig jaar no
vember verscheen, besloten
de bisschoppen niet zelf met
een- nieuwe verklaring te ko
men. In plaats daarvan her
haalden zij een oude verkla
ring waarin het kerkelijk
standpunt inzake seksualiteit
op algemene wijze werd be
licht.
Inmiddels heeft het COC, de
vereniging tot integratie van
homoseksuelen, de uitspraken
van kardinaal Simonis „kwa
lijk en smadelijk" genoemd.
HETE HANGUZERS IN R.K. KERKPROVINCIE GEBLEVEN
ROME De Nederland
se kerk weer op het juiste
spoor zetten. Een aantal
misstanden aan de kaak
stellen en ze vervolgens
met wortel en al uitroei
en. Dat was vanuit het
zicht van het Vaticaan de
bedoeling van de Bijzon
dere Synode van de Ne
derlandse bisschoppen in
1980. Nu, zeven jaar later,
moet geconstateerd wor
den dat er van de uitvoe
ring van de besluiten
vrijwel niets terecht is ge
komen. De oorzaken voor
de mislukking moeten zo
wel gezocht worden bin
nen de Romeinse curie
als in de Nederlandse
kerkprovincie.
De Synodale Raad, die er op
toe moet zien dat de besluiten
van de synode ook inderdaad
uitgevoerd worden, staat on
der leiding van de curie-kar
dinaal Gabriel-Marie Garro-
ne. Deze Franse kardinaal is
inmiddels 85 en hij bruist be
paald niet meer van daad
kracht. Naar in het Vaticaan
verluidt voelt Garrone er on
danks zijn vergevorderde
leeftijd weinig voor zijn taken
op te geven.
Het zou echter veel te ver
gaan Garrone de schuld voor
de mislukte synode in de
schoenen te schuiven. Im
mers, de uitvoering van de
synode-besluiten was op de
eerste plaats een zaak van de
Nederlandse bisschoppen.
Maar zoals al eerder openlijk
door kardinaal Willebrands
werd verklaard, toen deze
nog voorzitter was van het
bisschoppencollege, de interne
tegenstellingen in de bis
schoppenconferentie hebben
de uitvoering gefrustreerd.
Bij de 46 besluiten waar de
bisschoppen in 1980 hun
handtekening onderzetten om
de zo gewenste „communio"
te bereiken waren er drie
van bijzonder belang. Voor
deze drie werden speciale
commissies ingesteld. Een
commissie zou studeren op het
creëren van nieuwe bisdom
men in Nederland, de tweede
op de taak van de pastorale
werkers en de derde zou zich
buigen over de priesteroplei
dingen. Laatst genoemde
commissie, de belangrijkste,
zou met name bekijken of de
theologische faculteiten in
Nederland aan alle Vaticaan
se normen voldoen. Vooral bij
de pastorale werkers en de
priesteropleidingen zit de pijn.
Nadat er in de eerste drie jaar
na de synode tenminste nog
rapporten werden geschreven
en gediscussiëerd werd, is het
na 1983 stil geworden. Het
jaar 1983 betekent een keer
punt
Basisregeling
In januari van dat jaar pre
senteerde de commissie die
zich bezighield met de pasto
rale werkers een rapport aan
kardinaal J. Oddi, die toen
nog prefect van de Congrega
tie voor de Geestelijken was.
Het rapport 'Basisregeling
pastorale werk(st)ers', opge
steld door de bisschoppen
Bluyssen, Simonis en Zwart
kruis, had de goedkeuring
van de Nederlandse bisschop
penconferentie met uitzonde
ring van de Roermondse bis
schop Gijsen. Zoals bekend is
Roermond het enige bisdom
waar geen pastoraal werkers
actief zijn. Mgr. Gijsen wei
gert daarvoor de noodzakelij
ke goedkeuring te geven.
In hun rapport zeggen de bis
schoppen dat de pastorale
werkers zich bezig kunnen
houden met katechese en ker
kelijk opbouwwerk. Soms zul
len ze ook taken krijgen die
dicht in de buurt komen van
die van de priester, zoals,
voorbereiding op de liturgie
en pastorale begeleiding. In
uitzonderlijke gevallen kun-
Mgr. Oddi
nen de pastorale werkers ook
werkzaamheden verrichten,
die eigenlijk bij het priester
schap horen maar die geen
wijding vergen. Daartoe beho
ren o.a. het dopen of het op
treden als 'buitengewoon be
dienaar' van de Heilige Com
munie.
In zijn antwoord van augustus
1983 laat Oddi geen spaan van
het rapport heel en bevestigt
hij in feite Gijsens houding.
De Nederlandse bisschoppen
gaan veel te ver in het toede
len van bevoegdheden aan de
pastorale werkers, zo is zijn
conclusie. „Ik zou graag eens
nagaan wat voor gewijde be
dienaren nog te doen over
blijft", sneert de kardinaal.
Inderdaad, zo erkent Oddi,
kunnen leken bepaalde litur
gische diensten, zoals het
doopsel, uitvoeren maar uit
sluitend „bij afwezigheid van
ambtsdragers". Er is echter
vastgesteld, aldus de curie-
-kardinaal, „dat leken-mede-
werkers in Nederland veel
diensten van deze soort uit
voeren terwijl ambtsdragers
aanwezig zijn, hetgeen waar
lijk erg is. Het zijn misbrui
ken die in het Regelement tot
de wortel toe moeten worden
uitgeroeid".
Bezwaren
Gijsens bezwaren worden
stuk voor stuk gedeeld. Menig
pastoraal werker is ook in Ro
meinse ogen eenvoudigweg
niet geschikt. Oddi: „Wij ken
nen voorbeelden dat leken in
dienst blijven, die een ongere
geld gezinsleven leiden; het
ontbreekt zelfs niet aan pries
ters die, uit de priesterstand
ontslagen, desondanks in de
zelfde parochie in functie blij
ven".
Waar het om gaat, aldus Oddi,
is het bevorderen van de
priesterroepingen. „Moet er
niet allereerst voor gezorgd
worden", zo schrijft hij, „dat
er medewerkers gevonden
worden die hun werk niet als
beroep beschouwen maar als
roeping?" Een standpunt
waarmee Oddi op de lijn van
de paus zit. Johannes Paulus
II had de Nederlandse bis
schoppen bij hun gezamelijk
ad limina-bezoek in januari
1983 al voorgehouden dat „het
welzijn van het geheel eist dat
priesters niet de taken ver
vullen die eigen zijn aan de
leken en ook dat leken niet
Kardinaal Garrone
de ambtelijke functie van de
priester uitoefenen". De paus
heeft overigens nooit de aan
wezigheid van pastorale wer
kers zelf veroordeeld. Hij be
naderde hen positief tijdens
zijn bezoek aan Nederland in
mei 1985.
Dat Rome niettemin vast
houdt aan haar eenmaal uit
gestippelde lijn heeft enkele,
maanden geleden de Nijmeeg
se theoloog Edward Schille-
beeckx nog eens ondervon
den. Schillebeeckx' opvatting
dat leken bij schaarste aan
priesters ook een aantal taken
op zich kunnen nemen die
normaal aan gewijde priesters
zijn voorbehouden, werd offi
cieel veroordeeld door kardi
naal Ratzingers' Congregatie
voor de Geloofsleer. Het lijkt
er op dat met die aanval ook
de theologische stut onder de
positie van de Nederlandse
pastorale werker is wegge
trokken. Schillebeeckx' ver
oordeling is ook een signaal
voor de Nederlandse bis
schoppen dat zij in hun bis
dommen situaties toelaten die
door Rome absoluut worden
afgekeurd.
Rome verwacht eigenlijk dat
er wat de pastorale werkers
betreft, een typisch Neder
lands fenomeen trouwens,
eindelijk schoon schip ge
maakt wordt. De leer is, zeker
na de veroordeling van Schil
lebeeckx, immers volstrekt
duidelijk. De Nederlandse bis
schoppen zitten echter met
het gegeven dat deze werkers
er zijn en dat ze een aantal ta
ken hebben. Een harde wer
kelijkheid, waar ook de bis
schoppenconferentie, die toch
steeds 'Romeinser' is gewor
den na het benoemingenbe
leid van de laatste jaren, ken
nelijk niet omheen kan. Een
aantal nieuw benoemde bis
schoppen mag dan wel op de
orthodoxe lijn zitten, dat wil
nog niet zeggen dat ze met de
zelfde consequentie en hard
heid op kunnen of willen tre
den als Gijsen.
Priesteropleidingen
Bij de priesteropleidingen, een
zo mogelijk nog heter hangij
zer, is het van hetzelfde laken
een pak. Hier is de situatie
eveneens vastgelopen. De bis
schoppelijke commissie die
zich hiermee bezighield is er
weliswaar in geslaagd een
rapport uit te brengen, maar.
daar is dan ook alles mee ge
zegd. De tegenstellingen bin
nen de Nederlandse bisschop
penconferentie zaten al vast
gebakken in de samenstelling
van de commissie: Ernst, Möl-
ler en Gijsen. De Roermondse
bisschop heeft van het begin
af aan niet aan de werkzaam
heden deelgenomen. Samen
met zijn hulpbisschop Caster
mans heeft hij zich vervol
gens gedistantiëerd van het
rapport 'Priesteropleidingen
in Nederland'.
Gijsen moet niets hebben van
de katholieke instellingen
voor wetenschappelijk theolo
gie onderwijs in Amsterdam,
Utrecht, Tilburg en Heerlen.
Die garanderen in zijn ogen
geen goede priesteropleiding
en voldoen niet aan de richt
lijnen van het Vaticaan. Hoe
wel de andere bisschoppen
vinden dat hij dat wél moet
Mgr. Gijsen
doen, voelt Gijssen er dan ook
niets voor in Rome een ker
krechtelijke erkenning aan te
vragen voor de in zijn diocees
gelegen Hogeschool voor The
ologie en Pastoraat (HTP) in
Heerlen. Gijsen zweert bij zijn
seminarie Rolduc, dat bijna
net zoveel priesters aflevert
als de andere opleidingen sa
men. Slechts in Rolduc, het
enige echte seminarie in Ne
derland, is volgens Gijsen een
verantwoorde opleiding ver
zekerd.
In tegenstelling tot de andere
bisschoppen vindt Gijssen het
ook niet juist dat er voor Am
sterdam, Utrecht en Tilburg
gestreefd wordt naar ker
krechtelijke erkenning door
Rome. De bisschop van Roer
mond acht het o.a. principiëel
onaanvaardbaar dat daar
wordt les gegeven door ex-
-priesters. En opnieuw lijkt
Gijssen het hoogste gezag in
de kerk aan zijn kant te heb
ben. In zijn toespraak tot de
gezamelijke Nederlandse bis
schoppen van januari 1983 liet
de paus geen misverstand be
staan over zijn standpunt. De
vorming van priester-kandi
daten, aldus de Poolse paus,
„moet niet alleen intellec
tueel, maar ook geestelijk en
pastoraal zijn", met daarbij
„de vaste overtuiging dat een
dergelijke vorming alleen ge
garandeerd is in echte semi-
Voor Rome is het bevorderen
van de roepingen en het ver
beteren van de priesteroplei
dingen een van de kernpun
ten van de Bijzondere Synode.
Dat blijkt ook uit de aanwij
zing van Garrone tot voorzit
ter van de Synodale Raad.
Garrone was immers jaren
lang prefect van de Congrega
tie voor de Katholieke Opvoe
ding, die zich vooral met de
priesteropleidingen bezig
houdt.
Garrone heeft de laatste jaren
weinig gedaan om het vastge
lopen synode-overleg in Ne
derland weer vlot te trekken.
De vraag is echter of een an
dere, meer dynamische curie-
-kardinaal, veel meer bereikt
zou hebben. De 'communio',
de geest van wederzijds be
grip en collegialiteit, die de
synode van 1980 volgens de
deelnemers kenmerkte, heeft
gaandeweg moeten wijken
voor de oude tegenstellingen.
Het wachten is op nieuwe im
pulsen.
TiJDENS het kerstreces van de Kamer verkondig
woordvoerders van CDA, PvdA en VVD in koor, dat e£
studie diende te komen naar de mogelijkheid ook voor
jes militaire dienstplicht in te voeren. Die suggestie i
haaks op de mening van het kabinet. In een nota had s|k
secretaris Van Houwelingen al lang tevoren duidelijk
maakt niets voor zo'n dienstplicht te voelen en er ookjj
studie naar te willen beginnen.
DiE nota was gisteren onderwerp van gesprek in de
de Kamer. Inmiddels had onder meer de Emancipate
zich tegen de studie verklaard. Vrouwen hebben noj
grote achterstand in deze samenleving in te halen; beli
daarom niet nog eens met deze verplichting, aldus in R(
lijnen het standpunt van de Emancipatieraad. Voorst
van de invoering van dienstplicht voor vrouwen steldei
tegenover, dat wie terecht overigens voor gelijke
ten vecht, gelijke plichten zeker niet moet schuwen. J"}
Vergeleken met de tijdens het kerstreces ingen£(
standpunten zwaaide de kamermeerderheid gisteren omf
het standpunt van de Emancipatieraad. Allereerst de
en vervolgens ook de VVD. Alsof niemand de eerdere
ne uitlatingen zou hebben onthouden beweerde de lil
woordvoerder glashard, dat de VVD nooit vóór een
naar dienstplicht voor vrouwen had gepleit.
ALLEEN het CDA hield vol. In die fractie is de afge» 'r
week urenlang gedebatteerd over deze ook in het CD/p«
streden kwestie. Maar de uitkomst was vrij logisch. Als
deze samenleving toegroeien naar volledig gelijke re<
voor iedereen, zonder onderscheid naar sekse, moetei
ook willen nadenken over het toegroeien naar gelijke
ten voor een ieder. En daarbij behoort ook militaire di
plicht voor mannen én vrouwen. Daarmee wil niet gj
zijn dat die dienstplicht voor vrouwen er ook moet ka
maar, zo betoogde het CDA-kamerlid Krajenbrink, er isf^
enkele reden het onderwerp van de politieke agenda ^di
voeren. hdc
TiJDENS het debat gaf het D66-kamerlid Groenmaijjjê
demonstratie van slechte smaak en onfatsoen. Zij beston|ja(
in de commissievergadering een in vroeger jaren beid;
anti-militaristisch soldatenliedje van Speenhoff te zingepog
tekst omvat onder meer de zinsnede: „Wie z'n vader P1'1
vermoord en zijn moeder heeft vergeven, die is nog vj^t'
goed voor het soldatenleven". Het „optreden" van mevjki|
Groenman ging volledig voorbij aan de ernst van de d|r i
sie en vormde een belediging voor de krijgsmacht. De „ien,
pellatie" was een kamerlid van een democratische parfva
D66 onwaardig. ?r(*
Overwegend
lichte vorst
DE BILT (KNMI) Een een-
trum boven IJsland van een
krachtig hogedrukgebied, dat
deel uitmaakt van een hoge-
drukzone van IJsland tot de
Alpen, trekt de komende da
gen in de richting van ons
land. Voor morgen is er echter
nog weinig verander' .g in het
weer te verwachten daar eerst
nog een depressie van Scandi
navië naar midden Rusland
moet wegtrekken. Daarbij pas
seert in de nacht en ochtend
een zone met wat verhoogde
buienaktiviteit. Naast een en
kele sneeuw- of hagelbui zul
len er ook opklaringen voor
komen. Het kwik daalt in de
komende nacht tot min 2 in
het kustgebied en min 6 gra
den elders in het land. Mor
genmiddag loopt de tempera
tuur op tot rond het vriespunt.
Sneeuwbericht
Skigebieden dicht-bij-huis: België: in
Manderfeld, Wirtzfeld en Barrarra-
que de Fraiture in de provincies
Luik en Luxemburg zeer beperkte
langlaufmogelijkheden op een
sneeuwlaag van max. 15 cm; Duits
land: in de Eifel matige langlaufmo
gelijkheden, in skigebied Schwarzer
Mann bij Prum en in Hellenthal een
sneeuwlaag van 20 tot 25 cm; Harz,
Sauerland en Zwarte Woud: vooral
in de hogere delen goede mogelijkhe
den; Sauerland: 10 tot 40 cm; Harz: 50
tot 150 cm; Zwarte Woud: 40 tot 90
Weersverwachting tot en met mor
genavond: Sauerland en Harr. plaat
selijk een sneeuwbui. In de overige
gebieden in het algemeen droog.
Temperaturen tot vanavond rond of
iets onder nul, morgen enkele graden
kouder; Alpengebied: over het alge
meen goede wintersportmogelijkhe-
den; Oostenrijk: vooral aan de noord
zijde af en toe sneeuw; Frankrijk.
Zwitserland en Noord-Italië: in de
Franse West-Alpen, zuidzijde Zwit
serse Alpen en Italiaanse Alpen geen
neerslag van betekenis. Morgen
sneeuw, beneden 1.500 meter regen.
Middagtemperaturen rond het vries
punt of iets hoger. Aan de r
van de Zwitserse Alpen
een sneeuwbui, echter geets
hoeveelheden. Vriezend weefltit
Gemiddelde sneeuwhoogten i'®.e
meters (het eerste cijfer geldtas
dalen, het tweede voor de ho£tit
tes): Oostenrijk: Vorarlberg:|45C
160; Tirol: 70 en 140; Salzburg
75 en 170; Karinthië: 60 en 10T,
seriand: Berner Oberland: 65'f
Graubuenden: 70 en 110; WPC
en 140; Noord-Italië: Alpen: 4|
Frankrijk: Savoie/Haute Sai
en 175; Alpes du sud: 50 e
r gedetailleerde i
uit de genoemde lar
ANWB/KNMI sneeuwlijnef
sprekstarief 40 cent per mimi
Jennen /Ei fel/Sauerland/Hart
te Woud: 06 - 910 910 20;
06 - 910 910 30; Zwitserlarl
krijk/Noord-Italië: 06 - 910 a
(ADVERTENTIE)
QOf
39f
Goud- of zilverkleurige look-overs, zowel
voor dames als heren, die nèt dat kleine
steuntje nodig heÉben bij het lezen.
Met 12 maanden ideaalgarantie.
DEZE AANBIEDINGEN ZIJN GELDIG TOT EN MET 14 FEBRUARI EN ZOLANG DE VOORRAAD STREKT
Het sportieve damesmontuur, dat overal bij
past, is nu extra voordelig. Uitgevoerd in
dunrandig, zacht-grijs metaal. Vanzelf- CQ
sprekend met 12 maanden ideaalgarantie.
Doe uw dochter een plezier met dit -95r"
kunststof meisjesmontuur. 12 Maanden
ravotgarantie, dus wat er ook gebeurt; een /Q
heel jaar lang garantie op breuk van y/"
glazen en montuur.
Modern kunststof herenmontuur, waarmee
u gezien mag worden. Uit Brilmij's speciale
Pearl Vision kollektie. Nu extra voordelig en
uiteraard met 12 maanden ideaalgarantie.
LEIDEN: Haarlemmerstr. 107-109, tel. 071-134495 (naast Allwave).
BRILMIJ ZORGT HEEL GOED VOOR UW OGEN
