Thuisvrouwen99 vinden
draai buiten de deur
Heineken-ontvoerders
zwijgen als het graf
mgaren bekennen
jden rijkswachter
ALS HET HUIS TE KLEIN WORDT"
Miljoenen besparingen op medicijnen mogelijk
«GENLAND
CeidócQoinant
VRIJDAG 23 JANUARI 1987 PAGINA 5
IEDE De twee mannen van 37 en 43 jaar die dins-
Enschede zijn aangehouden hebben verklaard betrok-
zijn geweest bij de schietpartij in het Belgische Lana-
16 januari. Hierdoor werd een rijkswachter gedood en
een collega van hem ernstig gewond. In tegenstelling
dere berichten blijken beide mannen de Hongaarse na-
teit te bezitten. Uit onderzoek is verder naar voren ge-
dat de wapens en de munitie van de mannen een half
■leden in Zweden zijn gestolen uit een legerdepot. Het
nder meer om automatische wapens en handgranaten,
ib wordt verdacht van meer overvallen in Scandinavië,
ouden zij betrokken zijn bij de illegale drugshandel,
en Zweden hebben om uitlevering gevraagd. De Ne-
dse politie wil eerst zelf het onderzoek nog even voort-
Vandaag werden de mannen in Almelo voorgeleid.
CFO: onderzoek
36 uur in vier dagen
LEEUWARDEN De CNV-bond voor
overheid, gezondheid, welzijn en sociale
werkvoorziening (CFO) wil een onderzoek
instellen naar de mogelijkheid om 36 uur
per week te gaan werken in vier dagen. Dit
is een nieuwe stap in de richting van ar
beidsduurverkorting. Het inleveren van vijf
procent salaris in de iaren 1985 en 1986 is ui
termate slecht bevallen. „Deze eerste stap
kan niet worden gecontinueerd", zo maakte
CFO-hoofdbestuurder Stapel gisteravond in
Leeuwarden bekend. Volgens de hoofdbe
stuurder heeft het inleveren van vijf pro
cent salaris „nauwelijks Werkgelegenheid
opgeleverd". De vrijgekomen arbeid wordt
opgevuld door uitzendkrachten, part-timers
en verpleegkundigpersoneel in vaste dienst
„die er even een paar uurtjes bij pakken".
Ouderen en rol
stoelgebruikers
kunnen zonder
problemen In
stappen In deze
aangepaste
tram. Vanmor
gen vertrok hij
vanaf de Dam In
Amsterdam
voor enkele
proefritten. Bij
deze tram Is
voor veel men
sen letterlijk en
figuurlijk de
drempel om
met het open
baar vervoer te
gaan verlaagd.
KIPPEN
VERBRAND
HAAFTEN Meer dan
15.000 kippen zijn giste
ren verbrand in een kip-
penschuur in het Gelder
se Haaften. De loods
werd vrijwel volledig in
de as gelegd. De schade
bedraagt zeker 200.000
f;ulden, aldus de rijkspo-
itie in Haaften. Het
duurde ruim twee uur
voordat de brandweer
het vuur onder controle
had. Volgens de rijkspoli
tie hebben slechts twee
kippen de brand over
leefd. De oorzaak van de
brand is nog onbekend.
Sterrenkundige
krijgt prijs
PARIJS De aan het Europees
ruimtevaartbureau ESA verbon
den Nederlandse sterrenkundige
Michel van der Klis is onderschei
den met de jaarlijks door de Ame
rican Astronomical Society (AAS)
beschikbaar gestelde prijs voor
astrofysica op het gebied van
hoogenergetische straling. Van der
Klis, die aan de universiteit van
Amsterdam heeft gestudeerd,
kreeg de prijs voor zijn onderzoek
naar compacte bronnen van rönt
genstraling in het heelal. Hij deed
zijn onderzoek onder meer in sa
menwerking met astronomen van
het laboratorium voor ruimte-on
derzoek in Leiden.
IECHT/DOR-
!CHT „Of ik voor-
wilde worden,
gen ze me. Ik aarzel-
?el even. Als secreta-
zei ik niet zo veel,
ik vond het wel
uitdaging. Wat een
kan, kan ik ook en
word ik de baas. Zo
ik dat".
wat huisvrouwen (of
gezegd thuisvrouwen)
en er na jaren van thuis
in een saaie, stille
wel eens
Dn genoeg van. Ze vin-
ifwisseling en uitdaging
iwoners-, buurt- en wij-
anisaties, renovatiecomi-
m gifgroepen. Ondanks
geringe schoolopleiding
looien zij zich meer dan
lf voor mogelijk hadden
uden.
iijik
WÈËifê&r
563
de grote „inhaalmanou-
waar duizenden vrou-
momenteel mee bezig
Als het huis te
wordt", een boek van
que Jongerius dat van-
in Utrecht is gepresen-
De schrijfster is werk
bij het Werkcentrum
uwwerk in Dordrecht,
irganisatie die voor op
werk in heel het land
meer boekjes, folders,
sen en dia-presentaties
■gt-
werk was het haar op-
in dat steeds meer
ven voelen dat ze meer
mars hebben dan alleen
luishouden doen en de
verzorgen. De
ven maken een opstapje
een zinvoller dagbeste-
„Ze vinden zo de vol-
ng die ze als getrouwde
rouw met kinderen niet
hadden en emancipe-
ich zonder dat ze het
de gaten hebben",
Jongerius. In haar
vertellen dertien vrou-
uit grote en kleine ste
als Groningen, Den
Hoensbroek, Scheve-
en Enschede over de
waar ze wonen en de
teiten die ze daar on-
Ik laat ze een
onzichtbare ontwikke-
an vrouwen in ons land
illen. Deze huisvrouwen
*en veel meer dan men
denkt. Zij blijken ma-
n te vinden om in het
veel meer tot hun
te komen dan voor-
zegt de schrijfster.
Monique
Jongerius:
643
Het werk in bewonersorgani
saties is jarenlang een man-
nenaangelegenheid geweest
Bij het gevecht tegen wo
ningbouwverenigingen en
huisbazen over te hoge hu
ren, slechte woonomstandig-
heden en buurtvoorzieningen
vervulden huisvrouwen
hoogstens ondersteunende ta
ken; zelden zag je ze de voor
zittershamer hanteren. Dat is
aan het veranderen, zo blijkt
uit het boek. „In deze organi
saties zitten steeds vrouwen
met een bescheiden voor
opleiding, maar die wel van
aanpakken weten. Geen pra
ters, maar doeners. De mees
ten hebben geen betaalde
baan, als ze iets doen dan is
het schoonmaakwerk of ge
zinsverzorging. Ze komen
met de bewonersorganisatie
in aanraking doordat ze met
familie, vriendin of buur
vrouw een avond meegaan.
Belangrijkste reden om echt
mee te gaan doen is het ei
genbelang, bijvoorbeeld om
dat de huizen slecht zijn".
In het boek gaat het vooral
om de „gewone" huisvrou
wen die niet uit emancipatie
overwegingen in actie zijn
gekomen. „Ze hebben weinig
ambitie, maar als ze in een
maal in aanraking zijn geko-
Huls
vrouwen
blijken
manieren te
vinden om In
het leven veel
meer tot hun
recht komen
dan
voorheen",
zegt de
schrijfster.
men met een organisatie
waarin ze een rol kunnen
spelen, leven ze helemaal op.
Zonder dat ze het zelf zo ge
pland hebben worden ze zeer
actief met onderwerpen die
hun zeer na aan het hart lig
gen".
Echt leuk
Bedoeld of niet, in de prak
tijk blijkt dat een niet gering
aantal vrouwen na activitei
ten in zulke bewonersorgani
saties de moed vinden weer
in de schoolbankjes plaats te
nemen. Sommigen slagen er
later zelfs in betaald werk te
vinden. „Als het huis te klein
wordt" vertelt ook het ver
haal van een vrouw die ooit
al na één jaar de huishoud
school verliet. Zij zocht naast
het huishoudwerk mogelijk
heden om „wat anders te
doen". Zo is ze bij een buurt-
krantie terechtgekomen. Al
doende bleek ze plezier te
hebben in het schrijven van
stukjes, in vraaggesprekken
en in het helpen bij het ver
vaardigen van de krant zelf.
„Van het één kwam het an
der en tegenwoordig heeft ze
het heel druk met dingen die
ze echt leuk vindt. Ze stapte
in een huurdersvereniging
en in een renovatiegroep. Nu
doet ze van alles, met groot
enthousiasme en zonder dat
ze het nodig vindt om ervoor
te worden betaald".
Jongerius bewijst in haar
boek dat de kleine stap naar
activiteiten in de directe om
geving van woning of buurt
later hele grote gevolgen kan
hebben. Zo ook bij een huis
vrouw uit een Groningse
volksbuurt, die met haar la-
gere-schoolopleiding en haar
platte taal maar matig kon
communiceren met anderen
in haar directe omgeving die
wél Algemeen Beschaafd Ne
derlands spraken. Doordat -ze
meer en meer mee ging doen
in het buurtcomité, slaagde
ze erin ieders vertrouwen te
winnen. „Tegenwoordig is
Katrien zo ongeveer dé cen
trale figuur in de buurt, waar
iedereen naar toe gaat als er
problemen zijn, zelfs de ge
meente en de woningbouw
vereniging. Ze weet overal
van af en is een typisch voor
beeld van iemand die zich
zelf heeft ontplooid", aldus
Monique Jongerius.
„Ik heb voor dit boek in vijf
jaar heel wat vrouwen ge
sproken. Er zijn er die be
wust in actie komen om de
eigen capaciteiten te ontwik
kelen. Sommigen doen het
om anderen te helpen. Ande
ren doen het om zichzelf be
tere huisvesting te bezorgen.
De meesten zijn gewoon het
thuiszitten zat. En uiteinde
lijk bereiken ze allemaal het
zelfde doel: ze ontplooien
zich, leren bij door alles wat
ze doen. Dat is het belang
rijkste: ze laten zich de kaas
niet meer van het brood
eten".
ARJEN VAN DER SAR
JV.a.v. „Als het huis te klein
wordt" door Monique Jonge
rius; Uitgeverij De Geus,
Breda; prijs 12,50,-.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
laye overleden
!RT Albert Dela-
10 ut Zundert, de omstre-
ge toricus en oud-streek-
ovris van achttien West-
se gemeenten, is vorige
'n een ziekenhuis in
overleden. Delahaye
veooral bekend door zijn
g, dat onze geschied-
ig van de vierde tot de
'uw vals is.
Vftliniiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiini
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Jaarlijks kan
op de kosten van geneesmid
delen in Nederland ongeveer
230 miljoen gulden worden be
spaard. Deze besparing zou
mogelijk zijn als artsen goed
kopere medicijnen gingen
voorschrijven en als apothe
kers zich zouden gaan gedra
gen als gewone detaillisten die
elkaar met zo laag mogelijke
prijzen beconcurreren.
Tot deze conclusie zijn weten
schappelijke onderzoekers van
de „Rotterdam School of Ma
nagement" (onderdeel van de
Erasmusuniversiteit) gekomen,
na een studie die zij hebben
verricht in opdracht van het
ministerie van WVC. De re
sultaten van het onderzoek
zijn gisteren aangeboden aan
de Commissie Volksgezond
heid van de Tweede Kamer.
Er kan vrij snel al 120 miljoen
gulden worden bespaard als
artsen bij het schrijven van
een recept bedenken dat dure
medicijnen in de meeste geval
len niet beter zijn dan goedko
pe. Er zijn tal van goedkope,
medicijnen die een even goede
werking hebben als de duur
dere merken.
Op langere termijn zijn ook
nog bezuinigingen in de medi
cijnensector mogelijk door de
status van de apotheken te
veranderen. Zij moeten gaan
concurreren, lage inkoopprij
zen bedingen bij de genees
middelenfabrikanten en con-
tracten proberen af te sluiten
met ziektekostenverzekeraars
voor de levering van goedkope
medicijnen.
NOLLEN
Verdachte Zaanse moord
blijft in voorarrest
HAARLEM De 34-jarige man uit Zaanstad die verdacht
wordt van moord op de 21-jarige Sandra van Raalten op 30 no
vember 1984, blijft in voorarrest. Zijn raadsman had om vrijla
ting verzocht, maar dit werd dóór de Haarlemse rechtbank afge
wezen. De vrouw werd met messteken om het leven gebracht in
de boetiek waar zij werkte. Volgens de advocaat heeft de ver
dachte de moord niet begaan, omdat hij tijdens het delict in zijn
winkel in Zaandam aan het werk zou zijn geweest. De officier
van justitie meent echter dat de verdenking tijdens het gerech
telijk vooronderzoek alleen maar is toegenomen. De officier wil
nog enkele getuigen horen en daarom is de zaak aangehouden
tot 12 maart
AMSTERDAM Een
bomvolle zaal, twee bij
zonder zwijgzame hoofd
verdachten, een af en toe
wat narrige officier van
justitie en een advocaat
die als een goochelaar
steeds weer een ander ko
nijn uit zijn hoed weet te
toveren. Daarmee is in het
kort de „tweede act" van
de Heineken-rechtszaak
gisteren, getypeerd.
Wim Holleeder (28) en Cor
van Hout (29) in het verle
den wel als de „breinen" ach
ter de ontvoering van bier-
magnaat Freddy Heineken en
zijn chauffeur Ab Doderer
aangemerkt beperkten hun
commentaar tot de droge ver
klaring „Ik beroep mij op mijn
zwijgrecht". Hun wat spraak
zamere raadsman mr. Max
Moszkowicz wist de behande
ling van de aanklacht tot vijf
uur 's middags uit te stellen
met een hele batterij formeel-
juridische verweren.
De verdediging van Holleeder
en Van Hout nad een vrij in
gewikkelde strategie bedacht
in een poging deze twee niet
in navolging van hun „bloed-
makkers" Martin E., Jan B. en
de inmiddels weer ontsnap
te Frans M. tot acht
twaalf jaar gevangenis te laten
veroordelen. „De officier van
justitie is in zijn aanklacht te
gen Holleeder en Van Hout
niet ontvankelijk", begon
Moszkowicz, nadat een haag
van fotografen de beide ver
dachten minutenlang in het
flitslicht had gezet
Zoals bekend heeft mr. Mosz
kowicz de berechting van zijn
cliënten bijna 21 maanden we
ten uit te stellen door in
Frankrijk allerlei juridische
procedures tegen hun uitleve
ring te voeren. „Wij zijn ge
stopt met procederen, omdat
deze puur Amsterdamse jon
gens terugverlangden naar
Nederland en moeder de
vrouw", aldus de raadsman.
Die „heimwee" van zijn cliën
ten belette Moszkowicz giste
ren niet de draad weer op te
pakken. De uitlevering en de
berechting van de Heineken-
ontvoerders is ook nu nog on
rechtmatig, zo voerde hij aan.
Er kwamen uiteindelijk twee
getuigen aan te pas in een po
ging van de verdediging aan te
tonen dat de Nederlandse staat
bij de vervolging van de ver
dachten over de schreef zou
zijn gegaan en procedurele
fouten zou hebben gemaakt.
Zo zou het geplande transport
van Van Hout en Holleeder
van het Franse Guadeloupe
naar het Nederlands/Franse
eiland Sint Maarten een „ver
kapte uitlevering" zijn ge
weest. Het via slinkse wegen
proberen beide verdachten op
te brengen, tast de rechtsgel
digheid van de uiteindelijke
officiële uitlevering aan, zo re
deneerde de verdediging.
Zonneklaar
Het uitvoerige verhoor van
een journalist van De Tele
graaf die naar de Antillen was
meegereisd, alsmede de onder
vraging van een ambtenaar
van het ministerie van justitie,
leverde volgens rechtbankpre
sident mr. G. Bodewes geen
bewijs op van Nederlandse be
trokkenheid bij dit exotische
uitstapje van het tweetal. Wel
bleek uit de verklaringen van
de rijksambtenaar en de jour
nalist zonneklaar, dat in elk
geval de Franse overheid het
plan had de verdachten op het
Nederlandse vliegveld van
Sint Maarten af te leveren en
zo in handen van de Neder
landse politie te spelen.
Maar Moszkowicz, die zich liet
bijstaan door een van zijn drie
eveneens als advocaat werkza
me zoons, had méér konijnen
in zijn hoed. De Nederlandse
staat zou gedurende het ver
blijf van Holleeder en Van
Hout in „la douce France" de
indruk gewekt hebben dat de
Nederlandse overheid zich zou
neerleggen bij de beslissing
van de Franse Raad van State
over de uitlevering. Toen de
Raad besliste dat de verdach
ten weliswaar uitgeleverd
mochten worden, maar alleen
op grond van schriftelijke be
dreiging, trok Nederland zijn
uitleveringsverzoek in. „Vanaf
dat moment had de Staat zijn
kans de verdachten te vervol
gen verspeeld", aldus Moszko
wicz. Hij voerde bovendien
aan dat het vertrouwen en de
bij zijn cliënten gewekte ver
wachtingen met die beslissing
geschonden zijn. Zoals bekend
werd later opnieuw een uitle
veringsverzoek gedaan, op
grond van het inmiddels nieu
we Frans-Nederlandse uitleve
ringsverdrag.
Rechtbankpresident mr. Bode
wes stelde de beslissing over
deze volkenrechtelijke zaak
uit tot de tweede zittingsdag
op 5 februari, maar daarmee
liet de raadsman van de ont
voerders zich niet de kans ont
gaan het verweer van het
Openbaar Ministerie als een
„expeditie van Don Quichotte"
te bestempelen. Officier van
justitie mr. R. Berger had eer
der aangevoerd dat er nooit
misverstand over heeft be
staan dat de Nederlandse over
heid alleen genoegen wilde
nemen met uitlevering op
grond van ille strafbare feiten.
Er zouden dus geen valse ver
wachtingen zijn gewekt Het
langdurige verblijf in Frank
rijk valt volgens Berger niet
de Nederlandse overheid te
verwijten „maar wel de ver
dachten die alle middelen heb
ben aangegrepen om uitleve
ring te voorkomen". Moszko
wicz: „Tegen dat verblijf in
Frankrijk heb ik nooit be
zwaar gemaakt De officier be
vecht windmolens die er niet
staan".
Tijdens de rechtszitting kwam
ook nog een „geheime" brief
uit april 1984 ter sprake, waar
in de Nederlandse ambassade
in Parijs de Franse justitie min
of meer een wederdienst be
looft als Holleeder en Van
Hout op grond van alle straf
bare feiten, en niet alleen op
grond van schriftelijke bedrei
ging, uitgeleverd zouden wor
den.
„Beetje moe"
Het gehakketak over de inter
pretatie van de uitleverings
verdragen waarbij het bijna
nog tot een integrale voorle
zing van de honderden pagi
na's tellende aanklacht kwam
veroorzaakte de nodige irri
tatie bij officier van justitie
Berger. Getergd wees hij er op,
dat de zaak tegen Holleeder en
Van Hout al drie maanden
voorbereid was. „Dan moet
hét nu eens afgelopen zijn met
het horen van getuigen. Ik
word er een beetje moe van".
Pas laat in de middag kon
rechtbankpresident Bodewes
beginnen met de behandeling
van de feitelijke strafzaak.
Daarbij werd nog niet duide
lijk of Holleeder en Van Hout
werkelijk een sleutelrol heb
ben vervuld bij de geweldda
dige ontvoering van Heineken
en zijn chauffeur Doderer op 9
november 1983. Uit de aan
klacht blijkt dat alleen een ge
tuigenis van de ontsnapte
Frans M. in die richting wijst
„Holleeder en Van Hout heb
ben Heineken uit zijn auto ge
sleurd en in de bus gesmeten",
verklaarde deze tegenover de
politie. Later zou hij gezegd
hebben: „Omdat zijn vader
door het Heineken-concern
slecht behandeld is, had Hol
leeder de pik op Heineken.
Het was Holleeder die met het
idee kwam Heineken te ont
voeren".
Of de verklaring van Frans M.
veel gewicht in de schaal legt,
is nog maar de vraag. Mr. Bo
dewes erkende gisteren, dat
Frans M. in zijn verklaringen
nogal onsamenhangend was
geweest.
De zaak wordt op 5 februari
voortgezet.
PAUL KOOPMAN
