Armoede
steeds meer
vrouwenzaak
Japanse interventie
ten gunste van dollar
Duitse prijzen
omlaag door record
handelsoverschot
MARKTEN
Chinese
aandelen
SCHINDLER LIFTEN
NEEMT VAN SWAAY OVER
Goede Ontwikkeling voor
Rabo beleggingsfondsen
Beurs van Amsterd
Sin.
Ook buitenlandse belegge
keren Zuid-Afrika rug tof
ECONOMIE
CeiduiQowuvnt
ZATERDAG 10 JANUARI 1987 PA<
Murdoch verhoogt
bod in strijd om
krantenconcern
SYDNEY De strijd om
overneming van de Herald
and Weekly Times (HWT), het
grootste krantenconcern van
Australië, heeft gisteren een
nieuwe wending gekregen
doordat de mediamagnaat Ru
pert Murdoch zijn bod heeft
verhoogd van 1,8 miljard Au
stralische dollar tot 2,3 miljard
dollar (3,3 miljard gulden). Hij
overtroeft daarmee het bod
van zijn concurrent Robert
Holmes a Court, de rijkste
man van Australië, met 200
miljoen dollar.
ZUID AFRIKAANSE
DIAMANTENVERKOOP
FORS OMHOOG
LONDEN De verkooporganisatie
van het Zuidafrikaanse diamantcon
cern De Beers, de Central Selling Or
ganisation (CSO), heeft in 1986 veer
tig procent meer diamanten verkocht
dan het jaar daarvoor. De CSO kende
vorig jaar een omzet van 2,56 miljard
dollar tegen 1,82 miljard dollar in
1985. De forse omzetstijging is een te
ken dat de diamant-industrie zich
weer aan het herstellen is na de
zwaarste crisis sinds de jaren dertig.
De CSO neemt namens De Beers en
andere producenten tachtig procent
van de markt voor ruwe diamanten
voor zijn rekening.
Speciale beleningen
van 7,4 miljard
voor 6,1 procent
AMSTERDAM De Nederlandsche
Bank heeft de geldmarkt gisteren ver
ruimd met speciale beleningen ten be
drage van ƒ7412,7 miljoen tegen de
rente van 6,1 procent. Zij lopen van 9
tot 16 januari. Uit de geldmarkt is
vernomen dat op de inschrijvingen
100 procent is toegewezen. Aan de stij
ging van de „korte" rente is blijkens
deze beleningen een eind gekomen,
want de rente op de vorige belenin
gen bedroeg 6,2 procent. Die waren
ook zeer omvangrijk en bedroegen
7462,7 miljoen voor de periode 31 de
cember tot 9 januari.
Honda versterkt
positie in YS
CÖLUMBUS Het Japanse
automobielconcern Honda
gaat 450 miljoen dollar inves
teren ter uitbreiding van zijn
activiteiten in de Verenigde
Staten. Hierdoor versterkt
Honda zijn positie op de Ame
rikaanse automarkt als de op
drie (Ford, General Motors en
Chrysler) na grootste autofa
brikant in de VS. De uitbrei
ding levert 800 nieuwe banen
op. „Dit brengt de totale in
vesteringen van Honda in de
staat Ohio op 1,2 miljard dol
lar", aldus topman Noboru
Okamura.
Weinig aandelen British
Airways voor publiek
LONDEN Bij de verkoop van de Britse
staatsluchtvaartmaatschappij British Air
ways aan de particuliere sector zal slechts
dertig procent van de uit te geven aande
len beschikbaar zijn voor kleine beleggers.
Als bij de inschrijving blijkt dat het pu
bliek belangstelling heeft voor driemaal
zoveel aandelen als er beschikbaar zijn zal
veertig procent van de aandelen aan kleine
beleggers worden verkocht. Dit heeft de
Britse minister van transport, John Moore,
gezegd bij de bekendmaking van de details
van de uitgifte. Begin februari zal de emis
sie van 720 miljoen aandelen plaatsvinden.
Naar schatting zal die een miljard pond
sterling, 3,2 miljard gulden, opleveren.
AMSTERDAM Ver
spreid over de gehele we
reld behoren de vrouwen
tot de allerarmsten. Bo
vendien neemt hun aantal
onder de armsten het
snelst toe. Dat zegt Maar
tje van Putten van de
Evert Vermeer Stichting,
een PvdA-instelling voor
ontwikkelingsvraagstuk
ken in Amsterdam. Na ja
renlange studie vertrouwd
met armoede en met
vrouwen, kent Van Put
ten de verschillende pro
cessen die tot verarming
leiden uit het hoofd, maar
zij weigert pessimistisch te
worden.
„Door de modernisering van
de landbouw in de Derde We
reld zijn alle traditionele rech
ten overhoop gehaald. In Afri
ka is de boer een vrouw; in
Azië en voor een belangrijk
deel in Latijns-Amerika ook.
Op het moment dat regeringen
of buitenlandse donors land
hervormingen doorvoerden of
projecten opzetten, vielen de
vrouwen buiten de boot. Men
wendde zich met machines en
grond tot de man, die eigenlijk
helemaal geen boer was". Dat
zei Van Putten vandaag tij
dens het congres „Armoede,
een vrouwenzaak" in Wage-
ningen.
Een voorbeeld: in een dorp op
Java kweekten de vrouwen
zelf het voedsel dat zij voor
hun families nodig hadden.
Omdat de Indonesische rege
ring de bevolking wilde sprei
den werden de bewoners ge
dwongen te verhuizen. De
mannen kregen een nieuwe
lap grond waar zij gezèmenlijk
één handelsprodukt op moes
ten gaan verbouwen. De vrou
wen kweekten niet langer ei
gen groenten en kruiden,
maar moesten hun mannen
geld vragen om het op de
markt te kopen. Bovendien
werd het gezin afhankelijk
van de prijs van het handels
produkt; een groot risico ge
zien de schommelingen op de
wereldmarkt.
Wat in veel Derde-Wereldlan
den gebeurt is dat vrouwen in
dienst treden bij de grote han
delskwekerijen en de planta
ges. Voor een schijnloon na
tuurlijk,. want het aanbod ar
beiders is veel groter dan de
vraag. Met een beetje geluk
hebben de vrouwen na hun
dagdienst tussen de twaalf
en veertien uur nog tijd om
een eigen stukje land te be
werken. De landbouw is ech
ter niet de enige sector waar
zich dit soort uitwassen voor
doen.
Elektronica
Maartje van Putten: „De pros
titutie neemt geweldig toe. Het
is niet langer iets dat toevallig
bestaat: uitbuiting van het
menselijk lichaam is opgeno
men in de toeristenindustrie;
het zit ingebakken in het sy
steem van vliegvakanties en
hotelboekingen. De laatste ja
ren trekken met name veel
jonge vrouwen, meisjes nog,
naar de steden in de Derde
Wereld. Op het platteland is
geen werk. In de stad hebben
zij geluk met een administra
tieve baan, maar zij werken
In Afrika is de boer een vrouw,
ook in de handel, in de prosti
tutie, als dienstmeisje, in de fa
brieken".
„Wat maakt het uit of elektro
nicagigant X zijn medewerk
sters na drie jaar ontslaat, om
dat zij hartstikke blind zijn ge
worden van het gepriegel met
een soldeerbout aan computers
en televisietoestellen. Er is im
mers een reservoir van goed
kope arbeidskrachten". En
dan te bedenken dat arbeiders,
volgens Van Putten, öf con
sumptie-artikelen produceren
die zij niet kunnen betalen of
werken aan onderdelen voor
het in stand houden van het
huidige elektronicatijdperk.
Volgens Van Putten is er ech
ter de laatste jaren een heel
ander verschijnsel te zien. In
de jaren zestig trokken veel
westerse industrieën naar de
Derde-Wereldlanden vanwege
de goedkope arbeidskrachten
en vanwege het feit dat de ar
beiders niet georganiseerd wa
ren in vakbonden. Nu echter
keren veel bedrijven weer te
rug naar het Westen: deels on
der invloed van de automatise
ring waardoor weinig arbei
ders nodig zijn en deels onder
invloed van de recessie waar
door ook westerlingen bereid
zijn onder „Derde- Wereldom
standigheden" te werken.
Calculaties
Het thuiswerk is inmiddels in
zowel de Derde Wereld als de
westerse wereld sterk toegeno
men. Ondernemingen beste
den steeds meer uit aan bedrij
ven die een deel van dat werk
op hun beurt ook uitbesteden,
enzovoort. Grote gevaar van
het thuiswerk: geen controle
op de werkomstandigheden en
geen arbeidsmacht die hogere
lonen en betere voorwaarden
kan eisen. Transformeert het
thuiswerk in een soort slave
narbeid? Worden kinderen
door ouders te werk gesteld?
Er is vooralsnog geen zicht op;
wie er zicht op wil krijgen zal
huis-aan-huis-onderzoek moe
ten doen.
Van Putten maakte diverse
reizen op zoek naar de werk
omstandigheden van vrouwen.
„In de Verenigde Staten is een
supermarktketen dat de bere
keningen van de kassa per sa
telliet naar Barbados stuurt.
Daar hebben vrouwen een
huiscomputer gekregen, die de
calculaties verwerken en ver
volgens weer terugsturen naar
de VS. Het management was
tevreden over het systeem om
dat de computers, de verzen
ding per satelliet en het loon
van de vrouwen nog minder
kost dan alleen al de huur van
een administratiekantoor in de
VS".
Maartje van Putten: „In de
Derde Wereld vinden schrij
nende toestanden plaats, maar
kijk eens hoe triest de situatie
onder de gescheiden moeders,
de weduwen, de vrouwen van
werklozen in het Londense
East End en in de Bronx in
New York. Wat denk je trou
wens dat hier in Nederland
gebeurt, in al die kleine illega
le naai-ateliers en bij thuis
werkende bijstandsmoeders?
Het Westen kent ook nog het
uurloon van één gulden. On
derschat niet de triestheid van
een moeder die dagenlang bij
het aanrecht hakken onder
schoenen staat te timmeren
voor een paar rotcenten..."
JOOS PERSOON
BONN De Bondsrepu
bliek heeft in 1986 een re
cordoverschot van 110,2
miljard mark geboekt op
de handelsbalans. Hier
mee was het overschot iets
meer dan vijftig procent
groter dan het vorige re
cord van 1985 (73,4 mil
jard mark), zo is in Bonn
bekendgemaakt. De con
sumentenprijzen zijn vorig
jaar voor het eerst sinds
1953 gedaald. Eind de-
KAASMARKT ALKMAAR (9-1) - Com
missienoteringen in gulden per kg: fa-
brieksedammer 6,81 en Goudse vol
vette 7,03.
cember lagen de prijzen
1,1 procent onder het ni
veau van eind 1985.
Op grond van de resultaten
van de eerste elf maanden van
1986 is berekend dat de export
in het hele jaar 522,6 miljard
mark heeft bedragen tegen
een import van 412,4 miljard
mark. In reële waarde is spra
ke van een groei van de im
port met 5,6 procent en een
exportgroei van slechts 0,6
procent. Op grond van de re
sultaten van januari tot en met
oktober 1986 heeft de Bondsre
publiek de Verenigde Staten
van de eerste plaats verdron
gen op de lijst van de belang
rijkste exportlanden. In deze
tijdspanne was de Westduitse
uitvoer reeds elf procent gro
ter dan die van de VS.
AMSTERDAM/TOKIO
De Japanse centrale bank
heeft gisteren op de valu
tamarkt in Tokio de koers
van de dollar gesteund
met omvangrijke aanko
pen. Valutahandelaren
noemden bedragen tussen
een miljard en 2,5 miljard
dollar. Het effect op de
koers was echter zeer be
perkt omdat alle andere
marktpartijen volgens va
lutahandelaren nog steeds
weinig vertrouwen heb
ben in de Amerikaanse
munteenheid.
Op de Europese valutamark
ten opende de dollar gisteren
onder invloed van het Japanse
ingrijpen wat hoger in verge
lijking met het slot van de va
lutamarkt in New York op
donderdag. Op de wisselmarkt
in Amsterdam lag de koers
rond 10.00 uur op 2,1710 gul
den. Dat was bijna een cent
meer dan de slotkoers van
2,1635 gulden in New York,
maar minder dan de officiële
middenkoers van 2,1775 gul
den van donderdag.
De Japanse minister van fi
nanciën, Kiichi Miyazawa,
verklaarde gisteren na afloop
van een kabinetszitting dat
zijn land krachtig zal ingrijpen
op de wisselmarkten om te
voorkomen dat de koers van
de yen ten opzichte van de
dollar verder stijgt.
De stijging van de koers tot
omstreeks 157 yen per dollar
schreef de minister voor een
belangrijk deel toe aan de ster
ke waardestijging van de
Westduitse mark ten opzichte
van andere valuta's in het Eu
ropese Monetaire Stelsel
(EMS). Miyazawa achtte overi
gens de tijd nog niet rijp om de
VS te vragen de dollar samen
te steunen.
De Amerikaanse regering lijkt
nog weinig behoefte te hebben
om in te grijpen. Minister van
financiën James Baker ver
klaarde dat de daling van de
dollarkoers „redelijk en orde
lijk" is geweest en voorzag
geen risico van toeneming van
de inflatie als gevolg van de
koersdaling. Deze opmerkin
gen waren niet bepaald bevor
derlijk voor het vertrouwen in
de dollar.
De daling van de dollarkoers
heeft via versterking van de
positie van de Westduitse
mark geleid tot grote spannin
gen binnen het EMS. .Vooral
de Franse frank heeft het
moeilijk, mede door de sta
kingsacties in Frankrijk.
(ADVERTENTIE)
Vloerbedekking voor kantoren en bedrijven
Thomsonlaan 71 -75 Den Haag 070-603376
«Dorpsstraat 152 Zoetermeer 079-165137
DEN HAAG Schindler Liften in Den Haag gaat de liftactivi-
teiten van Van Swaay en Scheeres (werkmaatschappij van In-
ternatio-Müller) overnemen. Schindler is bereid 120 medewer
kers van Van Swaay in dienst te nemen. Van Swaay wil zich
concentreren op z'n hoofdactiviteiten: installaties op elektro
technisch en elektronisch gebied en automatische deurbedienin
gen.
UTRECHT De op 1 ok
tober geïntroduceerde be
leggingsfondsen van de
Rabobank hebben een
goede ontwikkeling laten
zien. Op 31 december be
droeg het door cliënten
belegde vermogen in het
Aandelenfonds Rabobank
f 66,1 miljoen. Het Obliga
tiefonds Rabobank kwam
eind vorig jaar op ƒ49,2
miljoen, zo heeft de Rabo
bank meegedeeld.
Door internationale sprei
ding heeft het aandelenfonds
een waardestijging per parti
cipatie kunnen boeken van 5
procent. Verwacht wordt dat
het rendement uit dividend
dit jaar circa 3 procent zal
bedragen. De vooruitzichten
op een verdere waardestij
ging van de participaties
door een positieve koersont
wikkeling lijken gunstig.
Het te verwachten rende
ment uit rente-opbrengsten
voor het obligatiefonds over
1987 zal ruim 6 procent be
dragen. De prijs per partici
patie in dit fonds is sinds de
introductie licht teruggelo
pen met 0,4 procent. Dit
komt door de daling van de
obligatiekoersen als gevolg
van de rentestijging in het
vierde kwartaal van 1986.
Noteringen van vrijdag 9 januari
dividend over
85 1.30
85//1.35
85/6.60
85 27.—t d
84/85 5% sta
85/2.55
85/4.20
85/5.90
85/4.-5% sla.
85 1 5.20 cl.
86 12.88
85 3.60
85 /2.75n cl.
81/3.50
85 6.50 ol 2V/i sta.
85/3.50
85/7.40
85/2.50
85 1.40
85/2.40
85/6.25
85/86 1.60
85/5.-
85 12.80
85/2.40
85/8.50
85 14 -
85/3.40
85 10.-
85 1.75
85/3.20
85/2.-
mi r'dem c 130 00 129.80
bol» e 161.50 162.50 l"sp
buhrm tel e 53 00 52.50 iee:
dofdlM 198.00 198.30 mei
elsevief c 251.00 252.00
lokker 56 50 56 50
Igh 13 80 13.10
giit-brocc 42 80 42.60 Af
heinektn 170.50 170.50 v'
hbg 112.50 113,50
hoogoven» c 40.70 34.50
hunt.doug. 61.10 61.00 l,
inlemmul 65.50 65.80
kluwer 257.00 257.00
kim 40,10 40.00
knp 163.00 162.50 fib"
nutrvbc 286.00
85200 830.00
280.00H
199.00 193.50
113.00 107.00
gti holding
hagemeyer
hcstechn
braai bouw 235.50 250.00H
9.00
ONG
3.30 ONG
3120.00 3090.00
710.00 695.00
710.00 695.00
3600 00 3600.00
3600.00 3600.00
62.50 62.00
61.10 62.00
396.00 395.00
31.00+ 29.80
890.00 887.00
127.50
12630
126.00
sssif
rommenhól 3210.00
schuitema 970.00
chamottepr 1920.00H
landrè glin 685.00 680.00
l'icoph. c 67.20 67.00
id gans 4000.00 3900.00
ra 907.00 905.00
raopr 119000. 1180
ra cop 11700.0 11750.0
rawb 12700.0 12680.0
ra cwb 2510.00 2600.00
vd moolen 78.00 77 50
342.00 337 00
1599.00 1590.00
Noorse kr.
Deense kr.
Oost.schill
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 28000 - 28500 27700 - 28200; onbewerkt
bewerkt 30100 29800 bewerkt
Opgave: Drijfhout, A'dam
allied signal 44 3/4 443/8
du pont 90 91
east airl 91/4
mobit corp
owens-illin
can co 90 3/4 913/4
am motors 3 3
ford 62 5/8 641/4
gent elec 90 903/4
sanla Ie
sears roeb
asarco inc 151/2 155/8
genl public 24 3/4 245/8
texaco
boelng 51 7/8 523/4
canpac 13 7/8 137/8
goodyear 44 1/4 443/8
hewlett-pac 45 3/4 465/8
utd brands
us steel
Chrysler 41 3/4 421/2
Citicorp 56 1/2 563/8
intl flavor 43 1/2 431/2
intl paper 80 801/2
westingh el
woolworth
cons edison 49 1/4 491/2
cons nat ga 34 3/8 343/4
kim 18 5/8 181/2
merckinc 129 1/2 1291/2
Beurs flink lager
AMSTERDAM De koersen
van de aandelen zijn gisteren
flink gedaald. Veel hoofdfond
sen gaven guldens prijs en
daarvan Hoogovens het meest.
Topman Hooglandt had don
derdag in zijn nieuwjaarstoe
spraak gezegd, dat het staal
concern dit jaar mogelijk in de
rode cijfers komt en gisteren
viel de koers 7,40 naar
ƒ33,30.
AKZO-topman Loudon voor
spelde eerder al een moeilijk
1987 en de chemiegigant ging
vrijdag 3,60 verder terug
naar 145,20. Eerder deze
week ging ook al de nieuw
jaarstoespraak van Albert
Heijn gepaard met lagere
koersen voor het supermarkt
concern Ahold, terwijl ook de
vooruitzichten van Nijverdal-
ten Cate gepaard gingen met
lagere koersen.
Vrijdag gaven overigens alle
internationale aandelen prijs.
Amsterdam trok zich dus niets
aan van het doorbreken van
de 2.000 grens op Wall Street
donderdag, zoals ook de vaste
stemming daar eerder deze
week het Beursplein niet kon
inspireren. Hier waren de
spanningen binnen het Euro
pees Monetair Stelsel meer be
palend.
Nadat eerder deze week de
obligatiekoersen stegen, trad
donderdag een stabilisatie in
en was er gisteren zelfs een
lichte daling te zien bij een
overigens kleine omzet, terwijl
geruchten gingen over een op
handen zijnde staatslening.
Deze ontwikkelingen gingen
gepaard met een daling van de
aandelenkoersen die veel ster
ker was dan eerder deze week.
JOHANNESBURG
Buitenlandse beleggers
hebben zich gevoegd bij
de exodus van onderne
mingen uit Zuid-Afrika.
Alastair Martin, voorzitter
van de effectenbeurs in
Johannesburg, zei dat bui
tenlandse beleggers vorig
jaar voor een bedrag van
850 miljoen rand (tegen de
huidige koers 66^ miljoen
gulden) aan Zuidafrikaan
se aandelen hebben ver
kocht. In 1985 was dit nog
300 miljoen rand.
Martin voegde eraan toe dat
deze tendens zich in de eerste
dagen van 1987 lijkt voort te
zetten. Handelaren zeiden dat-
de verkoop van aandelen door
vooral Amerikaanse institutio
nele en particuliere beleggers
een duidelijk teken is van het
gebrek aan vertrouwen in de
economie van het land en een
protest tegen de apartheids
politiek.
Vorig jaar besloten tientallen
Amerikaanse ondernemingen,
waaronder giganten als Gene
ral Motors en IBM, om hun ac
tiviteiten in het door sancties
getroffen Zuid-Afrika te
beëindigen.
Martin zei dat de beurs van
Johannesburg, de op tien na
grootste in de wereld, wordt
geconfronteerd met een situa
tie „die voor een groot deel
buiten onze macht ligt".
Binnenlandse financiële instel
lingen kunnen doorgaan met
het absorberen van deze was
sende aandelenstroom, maar
„een toekomst zonde®
landse beleggers is
niet wenselijk", zei hi®l*
De beursvoorzitter hai
trouwen in dat goud, fma
florerende sector in de fP*
zins in een ernstige cfen.c
kerende economie, dei,"'!
van aandelen door br?*
ders kan doen oplet1**
winsten uit goud zijir°Pè
langrijkste hoop voor] 'n
afrikaanse economie. r
Meer dan de helft v
portinkomsten komt re
kening van het goud, ön
de prijs de afgelopen
flink is gestegen tot
400 dollar per o
gram). Martin voorsj
sommige buitenland!
gers weer zullen tel
als de goudprijs zich o|
gere niveau handhaaf!
