Ultramodern vliegtuig is
steen om de nek van Israël1
Lekkerste brood je
van Nederland is
maar heel gewoon
Baby, slachtoffer Oost-West relaties
Optreden tegen Tai-Chi groep was niet behoorlijk
PTT wil bezorging^
van post sneller
maar vooral beter
BINNENLAND/BUITENLAND
QeidóaQowuwt
DINSDAG 6 JANUARI 1987 PAGINA 0(
Pijnlijk verslag
Iran-affaire
blijft geheim
WASHINGTON Het ver
slag van de Amerikaanse se
naatscommissie over de Iran-
affaire brengt de „regering in
een pijnlijke situatie", met
name president Reagan. Dat
zei gisteren de Republikeinse
voorzitter van de commissie,
Durenberger. Het verslag is
gebaseerd op getuigenissen
van talrijke regeringsfunctio
narissen, leden van de gehei
me dienst en zakenlieden. De
commissie heeft besloten het
stuk niet openbaar te maken.
OMBUDSMAN RANG:
DEN HAAG De Natio
nale Ombudsman, dr. J.F.
Rang, vindt de manier
waarop het openbaar mi
nisterie, de raad voor de
kinderbescherming en de
Amsterdamse politie in
dertijd tegen een Tai-Chi
groep in Amsterdam zijn
opgetreden op alle punten
niet behoorlijk. Dat zegt
Rang in een rapport dat is
uitgebracht na een klacht
van een advocaat namens
de groep en een aantal le
den.
Op de avond van 7 oktober
1983 nam de Amsterdamse po
litie 20 kinderen van leden
van de Tai-Chi groep zon
der dat hun ouders het wisten
mee en bracht hen onder in
een politiebureau. De actie
was ondernomen nadat ex-le
den en familie van de groep
melding hadden gemaakt van
lichamelijke en geestelijke
verwaarlozing van de in de
Tai-Chi groep verblijvende
kinderen. Verder werden die
avond 50 leden van de groep
overgebracht naar het politie
bureau Waddenweg waar ze
enkele uren werden opgeslo
ten in een politiecel.
Rang vindt onder meer dat zo
wel het openbaar ministerie
als de raad voor de kinderbe
scherming te weinig hebben
onderzocht of de informatie
over de groep wel klopte,
voordat werd ingegrepen. Er is
niet voldoende aangetoond of
aannemelijk gemaakt dat deze
manier van ingrijpen dringend
noodzakelijk was, aldus Rang.
Verder meent de ombudsman
dat alle klachten over de ma
nier waarop de groep is opge
vangen, geheel aan de politie
zijn te wijten. De handelwijze
van de politie is in strijd met
de zorgvuldigheid die volgens
Rang gehanteerd moet worden
in dit soort kwesties, waar
toch diep wordt ingegrepen in
het persoonlijk leven van bur
gers, aldus Rang. Hij acht het
verder niet juist dat de groeps
leden geen advocaat mochten
raadplegen.
Tsjaad onderschept
Libisch toestel
N'DJAMENA Het Tsjadi-
sche regeringsleger heeft giste
ren een Libisch MiG-23 ge
vechtsvliegtuig neergehaald in
het noordoosten van Tsjaad.
Volgens de verklaring van het
leger wordt de burgerbevol
king van Zouar in het noord
westen van Tsjaad nog steeds
gebombardeerd door Libische
vliegtuigen. Gevechtsvliegtui
gen bombardeerden in het
weekeinde twee plaatsen ten
zuiden van de demarcatiezone.
De Franse regering beraadt
zich nog over een „geschikt
antwoord" op deze aanvallen.
Volgens waarnemers bevinden
zich zo'n achtduizend Libiërs
in het noorden van Tsjaad.
DELFTSE WINNARES LAAT JURY HORECAVA SMULLEN:
9?
AMSTERDAM Het
lekkerste broodje van
Nederland is in een mi
nuut of vijf bedacht door
een Delftse huisvrouw.
Het is een rond maan
zaadbroodje met stukjes
komkommer die zijn ge
vuld met een overheer
lijke zalmmousse. Sla, ra
dijs en een gekookt ei
behoren tot het beleg en
als zeer speciaal extraatje
ligt temidden van deze
heerlijkheid een plukje
van de nieuwe groente
Alfalfa. „Iedereen had
dit kunnen bedenken.
Het is eigenlijk maar een
heel gewoon broodje",
vindt mevrouw Helma
Kleyweg van haar crea
tie, waarmee ze gisteren
bij de opening van de
Horecava in de RAI toch
maar mooi de eerste prijs
won in de horeca-verkie-
zing van „Het lekkerste
broodje".
Denk nou niet dat voor het
lekkerste broodje een kapi
taal bedrag moet worden be
taald, want de kostprijs van
dit werkstukje is niet meer
een gulden of twee. „Dat be
wijst dat in Nederland voor
weinig geld nog een heel lek
ker broodje kan worden ge
maakt", zo meldde een tevre
den iury na afloop. Het win
nende broodje is misschien
een ideetje voor de groeiende
schare ondernemers in de
branche van de belegde bo
terham: het werkstukje is im
mers geheel vrij van copy
right.
De combinatie van eenvoud
en originaliteit van de hap
van mevrouw Kleyweg ble
ken op de jury zo'n ontwape
nende uitwerking te hebben,
dat in de voorronden en in
de finale van gisteren maar
liefst vijftig broodjes als
„lang niet zo lekker" terzijde
werden geschoven. Daarmee
veegde de momenteel in
Maassluis woonachtige
heuse Delftse de vloer aan
met evenzovele professionele
mannelijke tegenstanders,
die haar de overwinningsbe
ker (en duizend gulden) ech
ter geenszins misgunden.
Origineel was het winnende
broodje onder meer vanwege
het plukje Alfalfa. „Een soort
groente die je gewoon bij de
groenteman kunt kopen. Al
falfa is familie van taugé en
smaakt ongeveer hetzelfde
als sterrekers. Eén plukje
van dit spul heeft net zo veel
vitamine C als zes sinaasap
pels. En het is echt niet duur
hoor", licht de winnares toe.
Helemaal zonder professione
le achtergrond is mevrouw
Kleyweg niet, want haar va
der was ooit banketbakker
en haar familie runt inmid
dels al bijna twintig jaar
Kleywegs Stadskoffyhuis in
Delft. Haar broer sleepte gis
teren op het broodjesfestijn
met zijn Westlands Gezond-
creatie behalve de tweede
prijs ook nog een niet gering
aantal onderscheidingen in
de wacht van onder meer het
Nederlands Zuivelbureau en
het Centraal Bureau Tuin
bouwveilingen. Eerdere suc
cessen die de familie Kley
weg bij wedstrijden als deze
boekte, zorgden voor een
flinke omzetstijging in het
Koffyhuis, waar vanaf van
daag de officiële lichtbak
voor de ramen zal hangen
Eén van de vele demonstratiestands op de Horecava in het RAI-gebouw te Amsterdam.
die het meest recente succes
zal onderstrepen.
„Mijn zus heeft er gevoel
voor", meent de winnaar van
de tweede prijs. De titelhoud-
ster van 1987 is er volgens ei
gen zeggen eentje die graag
experimenteert in de keu
ken. Dat deed ze op een goe
de dag dan ook. „Ik was zo
maar wat aan het rommelen,
draaide een buffetje in elkaar
en nodigde wat vrienden en
kennissen uit om als jury te
fungeren. Daar kwamen drie,
broodjes als lekkerste uit de
bus en eigenlijk kon ik niet
kiezen", aldus de Delftse.
De juryleden, die gisteren
van elk van de broodjes van
de elf finalisten een hap na
men, letten behalve op,
smaak ook op het uiterlijk.
„Ik heb niet voor niets een
rond broodje genomen",
meldt mevrouw Kleyweg.
„De gesneden radijs is rond,
de plakjes komkommer idem
dito en zelfs in zekere zin
ook de zalm. Die maakt in
z'n leven ook een soort cirkel
mee, want hij sterft op z'n
geboorteplaats. Ook op de
kleuren heb ik sterk gelet,
zodat het een aardig fotoge
nieke hap is geworden".
Dat haar collega's geen prijs
kregen wil niet zeggen dat zij
hun vak niet zouden ver
staan. Hier en daar werden
zeer opwindende maaksels
aan de jury voorgezet. „Exo
tische kaascroissant", „Beach
party", en „Broodje Crottin"
waren ingewikkelde en bijna
niet te behappen bouwwer
ken, die de allerhoogste tre
den in de eindstrijd evenwel
niet haalden.
Eervolle vermeldingen wa
ren er voor vrijwel alle deel
nemers, maar de jury had
voor de hele Nederlandse ho
reca ook een niet mis te ver
stane waarschuwing. „Slechts
•vier van de elf kandidaten
bleken voor het begin van
hun werk de handen te was
sen", zo meldde de juryvoor
zitter enigszins teleurgesteld.
ARJEN VAN DER SAR
Elite-school
in problemen
MARLBOROUGH
Marlborough College, één
van de meest exlusieve
Britse kostscholen, gaat
een psycholoog inschake
len om het gedrag van de
leerlingen te verbeteren.
De jongens gaan zich in toene
mende mate te buiten aan al
coholgebruik, roken en vanda
lisme, en waarschuwingen of,
van school sturen lijken niet
meer te helpen. Volgens het
hoofd van de school, David
Cope, is het grote aantal echt
scheidingen onder de ouders
van de leerlingen één van de
redenen voor de bandeloos
heid. Dit leidt volgens Cope tot
een gevoel van ongelukkig
heid, gebrek aan motivatie en
wangedrag. Cope wil dat de
psycholoog door gesprekken
een beter inzicht verwerft in
de problemen van de leerlin
gen. De school, die in 1843
werd opgericht, telt momen
teel 900 leerlingen. Een
schooljaar kost 5.970 pond,
ruim 19.000 gulden.
Geen krant ontvangen Bel
tussen 18.00 en 19.00 uur, za
terdags tussen 14.00 en 15.00
uur. telefoonnr.071-122248 en
uw krant wordt nog dezelfde
avond nabezorgd.
Burgemeester Bram Peper mepte gisteren zijn frustraties weg op de nieuwjaarsreceptie van de
Rotterdamse politie. Het korps had voor de receptie de Doelen afgehuurd en in de hal allerlei
kraampjes opgesteld.
Lubbers „erediender" bij derde aanhouding
ROTTERDAM Premier
Lubbers zal benoemd worden
tot „erediender" van het Rot
terdamse politiekorps als hij
een derde autokraker pakt.
Dat zei hoofdcommissaris J. A.
Blaauw gisteren op de nieuw
jaarsbijeenkomst van zijn
korps. Op de vraag waarom de
minister-president in een jaar
tijd relatief meer autokrakers
pakt dan het hele Maasstedelij-
ke politiekorps antwoordde
Blaauw: „Dat zal wel te maken
'hebben met het aantal auto's
in de straat waar hij woont".
Zoals bekend heeft premier
Lubbers tweemaal een auto
kraker betrapt en aangehou
den die de autoradio van zijn
vrouw wilde stelen.
A 00
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Van de in
het weekeinde geposte
brieven komt gemiddeld
maar 82 procent op maan
dag bij de geadresseerde
aan. Door de week glijdt
gemiddeld 88 procent van
de brieven op de dag na
dat zij werden gepost bij
de ontvanger in de bus.
Een onderzoek, in opdracht
van de PTT verricht door het
bureau NSS, heeft dit uitgewe
zen. De percentages liggen
drie tot zes procent lager dat
eigen PTT-metingen tot nu toe
hadden uitgewezen. In de va
kantie komt 93 procent van de
kaarten aan op de dag nadat
zij gepost werden. Voor pakjes
geldt hetzelfde percentage.
Volgens PTT-topman Wit ma
ken de cijfers duidelijk dat de
PTT meer moet doen om de
post op tijd besteld te krijgen.
Besloten is al om voortaan op
zaterdag elf miljoen stuks post
te gaan behandelen, 1,5 mil
joen meer dan nu het geval is.
Daardoor kan op maandag
meer post worden bezorgd.
Ook is een kwaliteitscampagne
gestart: buslichtingen zullen
nauwkeuriger worden uitge
voerd en bij de bestelling wor
den verbeteringen doorge
voerd.
Volgens het bureau Bakkenist
wordt er bij de post te veel na
druk gelegd op de doelstelling:
vandaag gepost, morgen be
zorgd. Die doelstelling dient
niet altijd zo strikt nagestreefd
te worden. Bij het verzenden
van een grammofoonplaat is
niet de snelheid van belang
maar de toestand waarin de
plaat bezorgd wordt. Bij finan
ciële berichten spelen weer za
ken als betrouwbaarheid en
bescherming van privacy. Wit
zei dat de PTT het beleid op
PTT DRAAGT t
MEER AF
DEN HAAG Minister
Ruding van financiën kan
een meevaller van 82,1
miljoen gulden boeken.
Deze is ontstaan door een
hogere afdracht van de
PTT over 1986 aan de
Staat dan was begroot. Er
was uitgegaan van een af
dracht van 1662,9 miljoen
gulden. Door betere resul
taten raamt de PTT dat de
afdracht 1745 miljoen zal
bedragen.
basis van deze overwegingei i
zal „bijsturen". i
De PTT-baas maakte bekenjl
dat er bij een geringe stijging
van loonkosten tot 1989 zeke
geen tariefsverhoging bij d'
post nodig zal zijn. Wel zullei
mogelijk wijzigingen in de ta
riefopbouw plaats vinden, me
name in de telecommunicatie/
Diensten over korte afstandeifc
worden duurder, andere goed
koper. k.
Telefoon
Over het telefoonverkeer ze
Wit dat de problemen in di
randstad binnenkort zullei/
zijn opgelost. Hij erkende dA
alle moeilijkheden mede dooi
de PTT zelf zijn veroorzaakt-
Het bedrijf heeft te snel willei
investeren en te grote risico)
genomen, aldus Wit.
Wit zei met vertrouwen dl
omvorming van de PTT tdpf
een NV in 1989 tegemoet tjur
zien. Hij wees op de goede ré
sultaten in 1986 van de Posy
bank, de gebundelde PTT01
gelddiensten, die op 1 januaSCH
1986 zelfstandig werd. )p«
135 Miljoen kerstkaarten verzonden
lei
DEN HAAG De PTT heeft in de afgelopen weken 135 mik
joen kerst- en nieuwjaarskaarten verwerkt, vijf miljoen mea„(
dan in 1985. Zelf verzond de PTT er zes miljoen aan relatief.
Daarnaast werden door particuliere diensten nog eens 5,4 mif~'
joen kaarten verwerkt, terwijl door de schrijvers ruim 9 miljoejng
kaarten zelf werden bezorgd. ïrc
Van de mogelijkheid om met reduktie meer dan 25 kaarten iprl
het eigen postdistrict te verzenden maakten 100.000 afzendeijer
gebruik. Dezen verzonden vier miljoen kaarten (drie procerj,
van het totaal). Een deel van de reductie werd ten onrechte ont;
vangen omdat men met lege enveloppen werkte of kaarten aap.
zichzelf zond. ïr
ooi
JERUZALEM De Is
raëlische straaljager voor
de 21e eeuw heeft zijn
luchtdoop achter de rug.
De champagnekurken
knalden onder het gejuich
van duizenden werkne
mers van de Israëlische
vliegtuigindustrie (IAI),
nadat testvlieger Mena-
chem Shmul de blauw-wit
gespoten Lavie op het
vliegveld Ben Goerion
aan de grond had gezet.
„Zelfs als dit het einde van al
les is, dan hebben we toch fan
tastisch veel bereikt", was het
commentaar van een topfunc
tionaris in het bedrijf. Een
mengeling van vreugde en
twijfel. Want de werkelijke
test voor de Lavie komt pas in
de komende maanden, als zal
worden beslist of het toestel
ooit in de Israëlische lucht
macht zal vliegen. „Het besluit
hangt af van twee regerin
gen", stelde de minister van
defensie Rabin. Want Israël
kan nog zo hevig naar een ei
gen straaljager verlangen, het
is Amerika dat de rekening zal
moeten betalen.
De ontwikkeling van de Lavie
heeft tot nu toe al bijna 1,5
miljard Amerikaanse dollars
gevergd. Voor er sprake kan
zijn van de eerste operationele
vlucht, zal er nog eens zo'n
vier miljard moeten worden
opgebracht. Daarna volgen
nog de eigenlijke produktie-
kosten. Geen wonder dat de
Amerikanen zich afvragen of
Israël financieel gezien niet te
veel hooi op de vork heeft ge
nomen.
In het verleden heeft geen en
kele Israëlische regering het
aangedurf de Lavie uit de
lucht te halen, ook niet toen
duidelijk werd dat de kosten
de aanvankelijke raming ruim
zouden gaan overschrijden.
Het gaat dan ook om het
grootste industriële project dat
ooit in Israël is ondernomen
en waarbij duizenden werkne
mers direct of via toeleve
ringsbedrijven betrokken zijn.
De Israëlische vliegtuigindus
trie is met 22.000 arbeidsplaat
sen Israëls grootste werkgever.
En het gaat om hoogwaardige
technologie.
Toch is het Lavie-project van
start gegaan als een betrekke
lijk bescheiden onderneming.
In het midden van de jaren ze
ventig rolden de eerste Kfir-
straaljagers van de produktie-
band in de Israëlische vlieg
tuigindustrie. De Kfir is een
Israëlische versie van de Fran
se Mirage III, voorzien van
een Amerikaanse motor. Na
de produktie van het benodig
de aantal Kfirs zou de werkge
legenheid voor ingenieurs en
ander technisch personeel in
gevaar komen en daarom gaf
in 1978 de toenmalige minister
van defensie en oud-lucht
machtcommandant, Ezer Wei-
zman, opdracht een nieuw
eenvoudig vliegtuig te
ontwerpen.
De luchtmacht vond het ont
werp echter te primitief en
premier Begin ging ermee ak
koord een geavanceerder toe
stel in eigen land te ontwer
pen. Vanaf dat moment ging
het Lavie-project een eigen le
ven leiden, gebaseerd op het
idee dat Israël koste wat kost
moet zorgen voor militaire on
afhankelijkheid van de rest
van de wereld.
Maar het Lavie-project laat
zien dat er voor een klein land
als Israël eenvoudig geen mi
gelijkheid bestaat zich on.
hankelijk van grote mogend
heden te handhaven.
Zelfs als de produktie van dP
Lavie zou doorgaan volgens d?
nu bestaande plannen, dar 1
nog zou het vliegtuig voor 5L-
procent bestaan uit in Ameri
ka gefabriceerde onderdeler»
Dat maakt export van het toel
stel, een van de mogelijkhedel
om het nog enigszins betaal»
baar te maken, een uiterq
moeilijke zaak. De Amerika!
nen zullen immers toestem!
ming moeten geven voor iedq
re Lavie die Israël verlaat. I
Over de vraag hoe duur hq|
totale Lavie-projekt zal ui
pakken, zijn Israël en de Ver«i
nigde Staten het niet eens
Voorlopig houdt de Israëlisch)
vliegtuigindustrie het op lL
miljard dollar, terwijl de AmeF0S
rikanen uitgaan van ruim 2P^
miljard. Uitgaande van de pro[aa^
duktie van 300 toestellen zoP1/
de kostprijs (produktie pluPu
ontwikkelingskosten) per La* 0
vie ongeveer 50 miljoen dollaP;
bedragen, ofwel tweemaal dp°!
prijs van een Amerikaanse Fr'1"
16.
iel
AD BLOEMENDAA#ke
SUSKE EN WISKE DE HELLEGATHONDEN
(c) Standaard UitgavarlJ. Antwerptn-Wee#p.
MOSKOU Matvey Finkei
uit Moskou kreeg per telefoon
van zijn vrouw te horen dat
hij vader was geworden. Het
telefoontje moest een afstand
overbruggen van ruim 11.000
kilometer, want zijn vrouw
belde hem vanuit het zieken
huis waar ze was bevallen, in
de stad Spokane in het noord
westen van de Verenigde Sta
ten.
„Emily Anna is op Nieuw
jaarsdag geboren, ze weegt
ruim zes pond, en mijn vrouw
zegt dat het de mooiste baby
ter wereld is, hoewel ze op mij
schijnt te lijken", vertelde de
trotse vader. Maar misschien
zal hij haar zelf nooit kunnen
zien.
De Finkelbaby is het symbool
geworden van de politieke
verhoudingen tussen de super
machten. Gorbatsjov ontving
op de avond voor Kerst een
persoonlijke brief van Reagan,
waarin deze de partijleider
verzocht om Matvey Finkei
een uitreisvisum te verstrek
ken als blijk van goede wil
voor de kerstdagen.
Matvey Finkei is 38 jaar en hij
is jood. Nadat hij zijn militaire
dienst vervuld had, begon hij
aan een veelbelovende carriè
re als metaalkundige. Hij'
kreeg de leiding over een la
boratorium, behorende bij een
onderzoeksinstituut in Mos
kou. Bovendien werd hij re
dacteur van het instituutsblad.
Hierin kwam zeven jaar gele
den verandering toen hij be
sloot met een Amerikaanse
studente, Susan Graham, te
trouwen. .Zij studeerde Russi
sche letterkunde in Moskou.
Matvey raakte hierdoor zijn
baan kwijt en sindsdien kon
hij alleen nog maar onge
schoolde en ondergeschikte
baantjes krijgen.
Een week na hun huwelijk
verliep Susan's vergunning om
in Moskou te blijven. Ze kreeg
geen verlenging, dus moest ze
weer terug naar de Verenigde
Staten. De week na haar ver
trek denderden de Sovjet
tanks Afghanistan binnen en
de Oost-West verhoudingen
kwamen nog meer op de tocht
te staan. Uiteindelijk kreeg ze
het voor elkaar om in de
herfst van 1980 weer een paar
maanden door te brengen in
Moskou als studente, omdat er
door de Afghaanse toestand
heel weinig westerse studen
ten waren overgebleven. In
1982 kreeg ze een toeristenvi
sum voor twee weken.
Ze diende direct een verzoek
in voor een verblijfsvergun
ning en dit werd tot grote
vreugde var. het paar toege
staan. Ze trouwden voor de
Sovjet-wet en hadden krach
tens de wet het recht om bij
elkaar^ te wonen. Op hetzelfde
moment dat westerse corres
pondenten en diplomaten de
jaarlijkse parade op het Rode
Plein bijwoonden, viel de
KGB de flat van Matvey's ou
ders binnen waar het jonge
stel tijdelijk inwoonde. Susan
kreeg tien minuten om haar
boeltje te pakken. Vervolgens
werd ze in vliegende vaart
naar het vliegveld gereden en
op het eerste vliegtuig naar
het westen gezet. Aangezien er%
geen plaatsen meer waren in
de toeristenklasse kocht de
KGB voor haar een kaartje
eerste klas.
In 1984 lukte het haar weer
om Moskou binnen te dringen.
Ze kwam namelijk officieel in
dienst als kindermeisje bij een
vroegere studievriendin, die in
Moskou werd aangesteld als
correspondente van de Los
Angeles Times. Begin dit jaar
echter liep die aanstelling af
en Susan werd weer gecon
fronteerd met een uitwijzing.
Inmiddels hadden zij en Mat-
prot«
vey besloten dat zij een kinlerd
wilden. Hierdoor verdubbetaar
den zij hun inspanningen oijrog
Matvey de Sovjet-Unie uit tjalf
krijgen. Ui,
Eind december verliet Susajeur
Moskou, om er in ieder gev^ter
voor te zorgen dat de baby air m
Amerikaans staatburger tde d
wereld zou komen. Vlak vodtief
haar vertrek zijn Matvey en zverc
alle toeristenhotels in Moskoflet
langsgegaan om handtekenimen.
gen te verzamelen voor eefoer
petitie om Matvey een uitreiathe
visum toe te staan. Hierbkudi
werden zij weer gearresteenpge
door de KGB. Als laatste wanp
hoopsdaad smeekten zij
KGB Matvey mee te late
gaan naar de Verenigde State!
alleen om bij de geboorte f
kunnen zijn, daarna zou h
weer terugkomen. In dat geval
zouden zij een jongetje Mikha^
Ronald noemen en Nancy T
sa als het een meisje zou zijnfient
MARTIN WALKES
Copyright The Guardian
tijk
