Ambassadeur moet in
Paramaribo blijven
Onderhandelaars treinstaking op dood spoor
Rechter beslist
over lot
van „bsby M.
Miljoenen-
imokkel met
Nederlandse
joter
MINISTER VAN DEN BROEK:
Greenpeace
onderzoek
in
Sovjet-Unie
Britten vieren 100e verjaardag Sherlock Holmes
CIA-directeur Casey
na operatie verlamd
Studenten China laten hervormingen niet los
BUITENLAND
DINSDAG 6 JANUARI 1987 PAGINA 5
Pnterview Sacharov
■tl Sovjet-krant
MtQSKOU De dissidente Sovjet
iseerde Andrei Sacharov heeft voor
eerst een interview gegeven aan
officieel Sovjet-blad. Daarbij
eeft hij de garantie gekregen dat de
ikst alleen met zijn toestemming ge-
ubliceerd zal worden. Als het vraag-
gsprek met de „Literatoernaja Gaze-
inderdaad wordt gepubliceerd,
Ju het de eerste keer zijn dat de dis-
Idente geleerde de kans krijgt zijn
enkbeelden voor de Sovjet-lezers te
(ïtvouwen. Tot nog toe worden de
jssidenten in de officiële pers altijd
oodgezwegen. Sacharov mocht twee
[eken geleden na bijna zeven jaar
jerbanning uit de stad Gorki naar
[oskou terugkeren.
Defensiebudget VS:
een biljoen gulden
WASHINGTON De Amerikaan
se regering heeft gisteren de defen
siebegroting ingediend voor de ja
ren 1988 en 1989. Het totaalbedrag
voor de komende twee jaar beloopt
bijna 644 miljard gulden en dat is
ongeveer anderhalf duizend miljard
gulden (1,4 biljoen). Voor het SDI-
programma is 11,5 miljard dollar
uitgetrokken. Verder vraagt de
Amerikaanse regering bijna 4,5 mil
jard dollar voor de ontwikkeling
van de mobiele Midgetman-raket-
ten. Minister Weinberger van de
fensie omschreef de begroting als
„zeer bescheiden" en waarschuwde
het Congres, niet in zijn plannen te
gaan snoeien.
Bond-shop voor
anti - terroristen
MIAMI Een Amerikaanse deskundige op het
terrein van de terrorismebestrijding heeft in
Miami in Florida een winkel geopend, waarin
hij alles verkoopt wat een James Bond maakt:
van de kogelvrije koffer tot de spijkers die men
uitstrooit om de banden van achtervolgende au
to's te doen klappen. Toen de winkel, „Spy
Shops International", openging, was er een der
tigtal klanten, Amerikanen maar ook Israëliërs,
Zuidamerikanen en Europeanen. De eigenaar
van de winkel is de 40-jarige Canadees John
Demeter, die veiligheidsopdrachten heeft uitge
voerd in Saoedi-Arabië, Libanon, Panama en
de Verenigde Staten. Demeter zal zijn waren
overigens niet aan Jan en alleman verkopen.
Van belangrijke klanten zal hij de anteceden
ten natrekken en hij zal alleen „met bonafide
regeringen in zee gaan".
Diana populairste
Brit in buitenland
LONDEN Prinses Diana
van Wales blijft de populairste
Brit(se) in vijf landen overzee,
maar in de Verenigde Staten is
zij verdreven door premier
Margaret Thatcher.
De vrouw van prins Andrew,
Sarah hertogin van York, staat
overal bij de „Top Tien" van
het blad Womans Own, maar
zoals ze tweede is in Spanje en
Australië, is ze negende in de
Verenigde Staten. Koningin
Elizabeth heeft het tegen haar
twee schoondochters moeten
afleggen: zij staat aanmerke
lijk lager op de lijst.
Artsen zijn tevreden
over operatie Reagan
WASHINGTON De Ameri-
kaanse president Ronald Reagan
heeft vandaag een laatste onder
zoek ondergaan om vast te stel
len of de darmtumor, die achttien
maanden geleden verwijderd
werd, definitief verdwenen is.
Vier kleine gezwellen, die zondag
bij hem werden weggenomen,
zijn goedaardig gebleken, aldus
de artsen van de president. Giste
ren onderging Reagan een pros
taatoperatie. Het Witte Huis en
Reagans artsen spraken van een
routine-ingreep, die werd uitge
voerd onder plaatselijke verdo
ving. De president deed later op
de dag al weer enig werk, aldus
woordvoerder Larry Speakes.
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
[OME In samenwer-
ing met de Nederlandse
iouane hebben de Itali-
anse autoriteiten een
rootscheepse botersmok-
Hel ontdekt. In de omge-
jjng van Milaan is een
Sartij Nederlandse boter
?r waarde van ruim 6,5
biljoen gulden in beslag
fenomen.
jeneinde forse exportpre-
iies van Brussel in de wacht
slepen, had de internatio-
ile smokkelbende het doen
jorkomen alsof de partij
iar Turkije verkocht was.
i werkelijkheid werd de bo-
r aan een aantal Italiaanse
vensmiddelenindustrieën
;rkocht. De bende had de
irtij voorzien van docu
menten die volgens de Itali-
janse douane-autoriteiten
'perfect vervalst" waren. De
«portpremie op de verkoop
jan de partij aan Turkije, dat
liet tot de EG behoort, zou
ïigeveer vijf miljoen bedra-
jen hebben. Hoewel ook en-
fele Italianen deel van de
lende uitmaken, komen de
lazen uit andere Europese
anden, aldus de Italiaanse
«stitie. Uit welke landen is
liet bekendgemaakt.
tienjarige
Charta roept
Tsjechen op tot
bewustwording
fatAAG De Tsjechoslo-
tyaakse mensenrechtenor-
(anisatie Charta '77 heeft
gisteren, ter gelegenheid
pan de tiende verjaardag
Jan haar oprichting, de
bevolking in Tsjechoslo-
vakije opgeroepen zich
rewust te worden van
laar eigen en in de
[rondwet vastgelegde
rechten. De oproep werd
jisteren in westerse krin
gen in Praag bekend.
verluidt wordt in het zes
tellende document op-
een lans gebroken voor
reeds bekende eisen van
Charta '77 om de toepassing
- 40?an de burgerrechten beter na
g leven.
pe Chartabeweging werd op 1
hnuari 1977 in Praag opge
dicht door een aantal intellec-
BLelen, onder wie de voormali
minister van buitehlandse
aken Jiri Hajek en de schrij-
17/8 /ers Pavel Kohout en Vaclav
7/8 Havel. Tegen de achtergrond
7/8 /an de Slotakte van Helsinki
1 |1975) werd een Manifest over
1/4 3e Burgerrechten opgesteld,
3/4 pat op 6 januari 1977 moest
1/4 worden overhandigd aan het
J'* parlement. Maar in plaats
3/Jïaarvan leidde het initiatief
1/4 jot de arrestatie van de Char-
3/8 la-ondertekenaars.
-SI
DEN HAAG Neder
land ziet geen aanleiding
zijn ambassadeur uit Su
riname terug te roepen.
Dit blijkt uit een verkla
ring die minister Van
den Broek van buiten
landse zaken heeft uitge
geven, als reactie op de
recente Surinaamse nota
waarin de vraag werd
gesteld of het handhaven
van de Nederlandse am
bassadeur in Paramaribo
nog zinvol is.
Volgens Van den Broek is
het handhaven van de be
trekkingen met Suriname op
het niveau van ambassadeur
in het belang van beide lan
den. Mocht de Surinaamse
regering hier anders over
denken, dan kan dit moeilijk
anders worden uitgelegd dan
dat beide landen verschillend
denken over de wederzijdse
dialoog, die is gericht op nor
malisering van de betrekkin
gen, aldus Van den Broek.
In het antwoord wijst Van
den Broek namens de Neder
landse regering de beschuldi
gingen in de Surinaamse
nota als volstrekt ongegrond
van de hand. Paramaribo be
schuldigde Nederland onder
andere van steun en mede
plichtigheid aan terreurac
ties. Daarbij doelde de Suri
naamse regering op acties in
Oost-Suriname van het jun-
fle-commando van Ronnie
runswijk.
De Nederlandse regering
wijst op de in Nederland be
staande vrijheid van me
ningsuiting, waarvan Surina-
mers in Nederland gebruik
maken om hun afkeer van
het bewind van legerleider
Bouterse te kennen te geven.
Volgens minister Van den
Broek mag naar algemeen
aanvaarde beginselen het
protesteren tegen ernstige
schending van de mensen
rechten in het geheel niet
worden beschouwd als in
menging in binnenlandse
aangelegenheden (van Suri
name). Verder stelt Van den
Broek in zijn nota de vraag
of het geweld in Suriname
los kan worden gezien van
het verlies aan vertrouwen
in een spoedig herstel van de
democratie.
AMSTERDAM De milieu
organisatie Greenpeace gaat
een onderzoek doen naar de
waterkwaliteit van Russische
rivieren. Wordvoerder Guyt
maakte gisteren bekend dat
Greenpeace binnen enkele
maanden toestemming ver
wacht te krijgen voor het on
derzoek. Ondanks de gebrek
kige informatie verwacht
Greenpeace dat de water
kwaliteit in de Sovjet-Unie
even slecht is als die in de
Westerse wereld. Waar
schijnlijk zal nog dit jaar het
laboratoriumschip Beluga
naar Rusland afvaren.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De Londense
Sherlock Holmes Society
dineert vanavond op het
Londense Paleis van
Westminster, in wat ei
genlijk de eetzaal van de
parlementsleden is. Het
diner is een wel heel bij
zondere gelegenheid. De
society viert de honderd
ste verjaardagvan de
grootste detective aller tij
den, speurder Sherlock
Holmes.
Holmes speelde de hoofrol in
vier romans en 56 korte ver
halen, geschreven door zijn
geestelijke vader Dr Arthur
Conan Doyle, die er later voor
werd geridderd. Een Londense
uitgever accepteerde in 1887
Doyles eerste manuscript Heel
In de Londense
Sherlock
Holmes pub
hebben
bewonderaars
van de
honderdjarige
detective de
kamer
nagebouwd
waarin de
grote speurder
al nadenkend
misdaden
oploste.
wat afwijzingen waren eraan
voorafgegaan. De oorspronke
lijke titel van deze eerste
Sherlock Holmes-story luidde
„A Tangled Skein" (Een ver
warde zaak). De bijval bleef
niet lang uit. Sherlock Holmes
kreeg zoveel bewonderaars,
dat zelfs vandaag de dag zijn
Londense soos nog 800 leden
telt. Het herdenkingsdiner van
vanavond is alleen voor hen
bestemd.
Als eregast is Labour-afge-
vaardigde Merlyn Rees uitge
nodigd, een gewezen minister
van binnenlandse zaken en
justitie, het departement dat
toezicht houdt op alle politie
zaken. Rees heeft ter voorbe
reiding van zijn lezing niet al
leen het hele Sherlock Holme-
s-oeuvre doorgenomen, maar
zich ook verdiept in de talrijke
werken die over de grote de
tective zijn geschreven.
„Het verbaast mij niet dat zo
veel mensen Sherlock Holmes
een boeiende figuur vinden,"
zegt de socialistische ex-minis
ter. „Er bestaan veel punten
van overeenkomst tussen het
Victoriaanse Engeland uit die
tijd en dat van tegenwoordig.
Er heerste toen drankzucht, de
criminaliteit was zeer hoog en
zelfs Holmes gebruikte drugs".
Dame Jean Conan Doyle, de
enige dochter van de schrijver
die nog in leven is, zit van
avond mee aan op het Paleis
van Westminster. Zij is nu 73
jaar. Haar vader stierf in 1930,
toen zij 17 was.
EERSTE PROCES IN VS ROND
DRAAGMOEDERS
HACKENSACK In
Hackensack in de Ameri
kaanse staat New Jersey is
gisteren het eerste proces
begonnen, waarin een
rechter zal moeten uitma
ken wie het ouderschap
krijgt over een baby die
ter wereld is gebracht
door een „draagmoeder".
Het gaat om een meisje dat vo
rig jaar op 27 maart werd ge
boren. Het kind wacht nog
steeds op haar officiële naam
en wordt zolang „baby M." ge
noemd. De uitkomst van het
proces kan van grote invloed
zijn op de snelle groei van het
aantal draagmoeders in de VS.
De afgelopen tien jaar hebben
meer dan 500 vrouwen ermee
ingestemd een kind op de we
reld te zetten voor een ander
echtpaar.
De affaire van „baby M."
heeft reeds verscheidene emo
tionele en ontroerende tafere
len opgeleverd, met als voorlo
pige climax de vlucht van de
biologische moeder en de baby
naar Florida. Ze werden ech
ter teruggevonden door een
privé-detective die was inge
huurd door de adoptie-ouders.
„Er zijn dingen die niet met
geld te koop zijn", zo verklaar
de de advocaat van Mary Beth
Whitehead, de 29-jarige draag
moeder die zich heeft bedacht.
Ze wil „baby M." houden na
dat ze er aanvankelijk mee ak
koord was gegaan de baby te
zullen afstaan voor een bedrag
van 25.000 gulden.
De advocaat van de adoptie
ouders antwoordde dat een
„belofte om leven te schenken
moet worden nagekomen".
William Stern, een 40-jarige
bio-chemicus, maakte tegen
over de rechter ook duidelijk
waarom hij zijn toevlucht had
genomen tot een draagmoeder.
Zijn vrouw lijdt aan multipele
sclerose, een ziekte van het
centrale zenuwstelsel. Door
een zwangerschap zou zij ver
lamd kunnen raken of zelfs
overlijden, zo verklaarde een
geëmotioneerde Stern op de
openingsdag van het proces.
In de zaak „Whitehead tegen
Stern" zal rechter Harvey Sor-
kon allereerst moeten vaststel
len of het contract tussen de
twee partijen rechtsgeldig is.
In de VS bestaat geen wetge
ving met betrekking tot het
verschijnsel van de draagmoe
ders.
Mary Beth Whitehead, de natuurlijke moeder van „Baby M." bij
aankomst bij de rechtszaal.
NEW YORK De directeur van de Amerikaanse inlichtingen
dienst CIA, William Casey, is na een operatie aan een hersentu
mor weer bij zijn volle bewustzijn. Casey kan echter niet spre
ken en lopen, en mist de beheersing van de rechter lichaams
helft. De toestand van Casey maakt het zeer onwaarschijnlijk
dat hij ooit nog op zijn post zal terugkeren. Dit is gemeld door de
Amerikaanse televisiemaatschappij ABC. Casey is op 18 decem
ber geopereerd aan een tumor in de hersenen, die kwaadaardig
bleek te zijn. Sindsdien is het Witte Huis naarstig op zoek naar
een opvolger Casey, aldus ABC.
(Van onze correspondent
Bob van Huët)
PARIJS Geen metro's, geen
bussen en geen treinen. Van
daag was het „zwarte dinsdag"
in de Franse hoofdstad Parijs.
De stakers eisen een hoger
loon. Dé gas- en electriciteits-
bedrijven hebben zich hierbij
aangesloten. De nu al bijna
drie weken durende spoor
wegstaking is in een impasse
geraakt. Zowel stakers als de
SNCF-directie en de Franse
regering staan op een dood
spoor. Volgens de directie is er
sprake van een voorzichtige
werkhervatting, vooral in het
oosten van Frankrijk. Maar
dat wordt door het autonome
stakingscomité en de bonden
pertinent ontkend. Werkwilli
ge treinbestuurders maken on
verantwoord veel overuren in
een poging de staking te bre
ken, zo zeggen ze. Het op
nieuw inzetten van de Franse
oproerpolitie CRS om blokka
des op stations te breken
wordt door de stakende „ba
sis" eveneens veroordeeld.
Welke kant het opgaat kan
dus moeilijk worden gezegd.
Wel reed gisteren ongeveer
veertig procent van de interci
ty's en zelfs negentig procent
van de TGV's.
Een verdubbeling van de in
flatie en ruim een half miljoen
werklozen erbij. Dat zijn vol
gens de Franse premier Chirac
de risico's wanneer wordt af
geweken van de huidige be-
zuinigingspolitiek van zijn re
gering. Tijdens de traditionele
uitwisseling van Nieuwjaars
wensen op het stadhuis van
Parijs liet Chirac gisteren we
ten derhalve niet van plan te
zijn toe te geven aan de eisen
van de stakende spoorwegbe
ambten.
Inmiddels is wel duidelijk ge
worden dat de coördinatie van
de staking allang niet meer in
handen is van de erkende
bonden CGT (communistisch),
CFDT (socialistisch) of FO
(neutraal). Het is de „basis" op
de perrons die de dienst uit
maakt. Volgens de Franse be-
drijfssocioloog Henri Vacquin
is het de eerste keer in de na-
-oorlogse geschiedenis dat een
dergelijke „coördinatie" ont
staat op nationaal niveau. Een
probleem voor de SNCF-direc
tie, want veel van de nieuwe
onderhandelaars zijn nagenoeg
onbekend.
MID JE VERHOLENKARELTJE KNETTER EN DE TOVERBUBBEL
12,11138) Het tovermiddel van Ouwe Sybil deed wer-
old,kelijk wonderen, want in de volgende ronde ge-
Desjlbeurden héél vreemde dingen. Eerst scheen Ka-
eijnreltje in elkaar te krimpen tot een héél gewoon
lOObang jongetje. En dat er iets met hem gebeur-
inaóde, merkte Kareltje zelf ook wel, want plotseling
ug besloop hem een knagende angst. In eens be
sefte hij wie zijn tegenstander was en hij kreun-
t 1de: „Goeie grutjes! wat is Bruine Joe vreselijk
en groot en sterk! Armen als heipalen en vuisten
mdjals mokers! Ai.nou komt-ie nog op me af
GBóók!" Toen rende Kareltje er gillend vandoor,
k ernaar omdat een boksring eigenlijk maar klein
hels, bleef hem niets anders over dan in pijlsnelle
jvelkringetjes in het rond te rennen. Eerst dachten
de toeschouwers noa. dat hun qrote sportheld
een spelletje speelde met Bruine Joe. Dictator
Sjokolai Marsepynski zei dan ook tegen de
Amerikaanse minister: „Zie je dat, Duster?
Onze hespodek neemt die dikke nikker van jul
lie mooi te grazen.
Jullie kunnen wel inpakken
met je Amerikaanse boksers." „Héé.zei
Duster Folies nadenkend. „Ik begon juist het
idèe te krijgen, dat het uit was met het zoge
naamde Barreberische overwicht. Kijk 'es goed,
Sjokolai. Ik lach me een aap!" en juist op dét
moment kreeg Kareltje Knetter een enorme
dreun te incasseren. Met een grote boog vloog
hij uit de ring om bibberend van angst terecht
te komen op de schoot van de verbouwereerde
Duster Folies.
DEN HAAG De stu
denten in China demon
steren voort. Nog wel,
want eind van deze
maand staan tentamens
voor de deur en zal het
grooste gedeelte van de
ongeveer tienduizend vol
houdende jongeren waar
schijnlijk achter de studie
boeken verdwijnen. Zak
ken voor tentamens bete
kent immers het einde
van wat een mooie carriè
re had kunnen worden.
Hoewel de studenten
waarschijnlijk eieren voor
hun geld kiezen, betekent
dat niet het definitieve
verstommen van hun op
roep tot hervormingen.
Het is niet helemaal duidelijk
waarom juist half december
van het vorig jaar op massale
wijze gehoor werd gegeven
aan de oproep tot demonstra
ties. Het is niet ondenkbaar
dat de Chinese studenten zich
van hun macht bewust werden
op het moment dat zij via de
satellietelevisie de rellen in
Parijs zagen. Of hervormings
gezinde partijleden (incognito)
het lont in het kruitvat heb
ben gestoken zal wel niet zo
snel zijn te bewijzen.
Overigens werden ook in in
1985 en begin 1986 door stu
denten al vele protestacties ge
voerd voor grotere vrijheden
en meer democratie. De Chi
nese studenten zijn boos en be
paald niet stakingsschuw. In
november 1985 vonden massa
bijeenkomsten plaats ter her
denking van de „9 december
beweging" die in 1935 felle
protestacties voerde tegen de
invloed van Japan in China.
Vorig jaar werd op grootse
wijze de actie „Laat 100 bloe
men bloeien" uit 1956 her
dacht, een campagne voor gro
tere vrijheden en meer demo
cratie.
Dat hervormingen moeten
plaatsvinden is ook voor de
partijtop sterke man Deng
Xiaoping, premier Zhao Ziang
en partijleider Hu Yaobang
duidelijk. Sinds Deng's aantre
den in december 1978 is de
deur naar het Westen al op
een kiertje gezet, maar de
vraag is: Moet het een kier
blijven of worden alle deuren
opengegooid. Studenten zijn
weliswaar leuzen roepend en
kranten verbrandend de straat
opgegaan, maar ook zij hebben
nog geen duidelijk omschre
ven blauwdruk van China's
toekomst weten te formuleren.
Dat geldt ook voor de commu-,
nistische partij, waarvan het
centraal comité het belangrijk
ste beleidsbepalende orgaan is.
Binnen de partij botsen al ja
ren verschillende stromingen.
Ruwweg zijn daar de conser
vatieven, die op den duur wel
hervormingen willen binnen
het economisch en politiek
stelsel/ maar slechts heel lang
zaam doorgevoerd. Zij vrezen
immers dat een „verwesterlij
king" van het systeem vrije
verkiezingen, een vrije pers,
een open marktmechanisme
ook de verdorvenheden van
het Westen in huis haalt, zoals
corruptie en wat heet „geeste
lijke vervuiling": Chinezen
vinden westerlingen nogal de
cadent.
Een tweede stroming houdt er
een liberale zienswijze op na;
Deng Xiaoping zou er daar
één van zijn, hoewel hij als
„sleutelfiguur" geacht wordt
de balans in evenwicht te hou
den. Op het moment dat de
eerste reeks van demonstraties
plaatsvond, vanaf half decem
ber, ging het gerucht dat Deng
zich wel in de handen zou
wrijven. De studenten zouden
met hun acties de druk tot
hervormingen opvoeren en
daarmee de liberale partijlei
der in de kaart spelen.
De boosheid van de studenten
richt zich echter juist op de top
van de communistische partij.
De jongeren van nu zijn opge
groeid na de Culturele Revolu
tie (1966-1967); zij begrijpen
daarom maar moeilijk waarom
conservatieve partijleden zo
bang zijn macht uit handen te
geven. De jonge generatie in
China is opgegroeid met belof
tes tot hervormingen: in de
landbouw, in de industrie, de
persvrijheid, de buitengewoon
ver doorgevoerde macht van
de partij.
Echter alleen in de landbouw
is danig hervormd. De com
munes zijn afgeschaft en de
boeren hebben grotendeels ei
gen land waarvan zij de op
brengsten zelf op de markt
kunnen gaan verkopen. Maar
in andere bedrijfs- of maat-
schappijtakken is er weinig tot
niets veranderd. De studenten
zullen hoe dan ook tot septem
ber of oktober geduld moeten
hebben, want dan kan de com
munistische partij tijdens haar
congres een historische beslis
sing nemen
