Kabinet
moet met
vrije-tijds-
beleid komen
Volledige bodem-
sanering een illusie
|4Van Agt weet niets
ran betalen smeergeld
Epjft nodië
f
Kabinet maakt einde
aan Avebe-conflict
Oppositie tegen
verbouwing abdij
complex neemt toe
NA Binnenland
ftzidócgou/tq/ni
ZATERDAG 3 JANUARI 1987 PAGINA 3
)EN BOSCH De Brabantse commissaris van de
oningin, mr. Dries van Agt, weet niet of het bouw-
edrijf Wessels in Rijssel „commissiegeld" heeft be-
iald aan drie bestuursleden van de stichting „Ver-
ntwoord wonen". Van Agt zei dat gisteren in een
itzending van Omroep Brabant. Van Agt maakt
n gfeel uit van de Raad van Commissarissen van Wes-
rranils. In het weekblad Vrij Nederland van deze week
'ransfordt gemeld dat het bedrijf ruim acht ton „commis-
imefgelt^uitbetaald in ruil voor bouwopdrach-
»n in Gouda en Almelo. Van Agt is van plan om na
»P00%t weekeinde na te gaan wat er waar is van de be-
rolegtering in Vrij Nederland. „We moeten natuurlijk
i weuorzichtig zijn met speculaties. In het nauwelijks
iet ePorste'bare geval dat het verhaal waar zou zijn leg
uiteraard mijn functie neer", aldus Van Agt.
Geen schoolgeld,
dan naar huis
AMSTERDAM Meer dan honderd leer
lingen van gemeentelijke scholen in de
hoofdstad kunnen na de kerstvakantie
hun opleiding niet vervolgen, omdat hun
ouders geen of niet voldoende schoolgeld
hebben betaald. Het gaat om scholieren
ouder dan 18 jaar die door een nieuwe
rijksregeling verplicht zijn met ingang
van dit schooljaar ruim duizend gulden
schoolgeld te betalen. Het totaal aantal
Amsterdamse leerlingen dat verplicht is
schoolgeld te betalen bedraagt meer dan
duizend. Daarvan heeft het merendeel in
middels aan de betalingsverplichting vol
daan. Voor mensen die het schoolgeld niet
in één keer konden betalen zijn speciale
regelingen getroffen.
Nieuwe jaar
verkeerd begonnen
SCHIPHOL Hoewel het duidelijk
niet tot zijn goede voornemens behoorde
is een 31-jarige Westberlijner gisteren in
ons land begonnen aan het vereffenen
van een al lang bestaande schuld: het
uitzitten van dertig dagen gevangenis
straf. De man was hiertoe in 1977 we
gens diefstal door een Nederlandse
rechtbank veroordeeld. De man, D.N.,
werd gisteren na aankomst op Schiphol
aangehouden door de koninklijke mare
chaussee. Bij de controle van zijn pas
poort bleek dat er een onherroepelijke
vonnis tegen hem nog uitstond. D N.
was eerder in ons land al veroordeeld
wegens overtreding van de wet op de
kansspelen.
Directeur Gerlach
begeleidt inpassing
in Nedlloyd
ROTTERDAM/DEN HAAG Overleg
heeft ertoe geleid dat de directie van
Gerlach Co. Internationale Expeditie
zich geheel kan vinden in de plannen
van de Koninklijke Nedlloyd Groep
voor inpassing van Gerlach in de divisie
„Expeditie" van Nedlloyd. Directievoor
zitter W.H. Gerlach zal een en ander be
geleiden tot halverwege 1987, het tijd
stip waarop hij wegens pensionering het
bedrijf verlaat. Gerlach wilde niet be
trokken raken bij de overneming van
Van Gend Loos. dochtermaatschappij
van de Nederlandse Spoorwegen, door
Nedlloyd, maar verloor begin deze week
een kort geding.
Dode en
zwaargewonde
bij botsing
WEERSELO Een
frontale botsing
van twee personen
auto's in Weerselo
heeft gisteren de 32-
jarige T.J.M. Fran
ke uit Weerselo het
leven gekost. De be
stuurder van de an
dere auto, een 25-ja-
rige man uit Dene
kamp, werd ernstig
gewond overge-
racht naar een zie
kenhuis.
Ruim 6000 vogels
op kampioensshow
ZUTPHEN De Zutphense Hanzehal zal de
komende maand traditiegetrouw weer enkele
dagen bevolkt worden door de meest vreemde
vogels. Dit gebeurt tijdens het jaarlijkse kam
pioenschap van de Algemene Nederlandse
Bond van Vogelhouders, van 8 tot en met 11
januari. In totaal zijn die dagen meer dan 6000
vogels in allerlei soorten, kleuren, en maten te
zien. Naast de ongeveer 2000 kleurkanaries
zijn er 1200 harzerzangkanaries, 650 watersla
gers, postuurkanaries met hun vreemde vor
men, grote en kleine parkieten, tropische vo
gels en „bastaarden". De tentoonstelling is
voor het publiek open op donderdag 8 januari
van 16 tot 22 uur, vrijdag 9 januari van 10 tot
22 uur, zaterdag 10 januari van 10 tot 18 uur
en zondag 11 januari van 10 tot 17 uur.
r ^eurs voorzit ter:
Volledige
afschaffing
ag"j$eursbelasting
MSTERDAM Voor het
»houd van de positie van de
msterdamse effectenbeurs
iJiift volledige afschaffing van
beursbelasting nodig, zoals
angs ook door een meer-
n'er kheid van de Tweede Ka-
rag eer is erkend. Verder moet
■s helorden voortgegaan met de
gt m^vat'se"ng van overheidsbe
drijven, zo vatte de voorzitter
in de Amsterdamse beurs,
kertijjron Van Ittersum, gisteren
ipath(ecifiek zijn wensen samen
licee>or 1987.
en bP dit moment heeft 85 pro
mt van de ondernemingen
et genoteerde aandelen aan
verplichtingen ten aanzien
in de nieuwe code ter voor
aan d>ming van misbruik van
i igtforwetenschap voldaan. De
'drijven die de code op 1 fe-
'Jo^uari nog niet hebben inge-
is djerd zullen in de prijscourant
blijv«et een speciaal teken worden
ee jafrmeld. In het kader van de
?t zic)orl5ere'd'n6 van het toezicht
ïoeilil ^et effectenwezen wordt
jmen met de Optiebeurs ge-
kn°c^rkt aan een coördinatie op
l Stetjleidsniveau. Het is immers
e retoodzakelijk dat de bedrijfstak
?slept het kader van de wenselijk
uld o!ac^te zelfregulering tot een
wat de heer Van Ittersum
lemde „eenduidige"(dus
>n ondubbelzinnige) geza-
tnlijke opzet hiervoor komt.
[oortzetting
eursindices
DORBURG In tegenstel-
)g tot eerdere berichten zul-
n de ANP-CBS-beursindices
(oralsnog dagelijks worden
irekend en worden gepubli-
jerd in de Officiële Prijscou-
nt van de Amsterdamse ef-
ptenbeurs. Dat heeft het
tntraal Bureau voor de Sta-
itiek gisteren meegedeeld,
tt CBS en de Vereniging
lor de Effectenhandel willen
jermee tegemoet komen aan
i dringende verzoeken die
in van verschillende zijden
ibben bereikt. Het was de
jdoeling dat de ANP-CBS-in-
ixcijfers op 1 januari zouden
irvallen en zouden worden
jrvangen door de CBS-stem-
Ingsindex. De ANP-CBS-in-
ix omvat behalve de hoofd-
ndsen die in de nieuwe in-
!x voorkomen, ook andere
ndsen en kent op basis van
hzetten een zeker „gewicht"
e aan de koersen die worden
jbruikt bij het vaststellen van
J cijfers.
and
PUBLICATIE
BECKMANN
STICHTING
AMSTERDAM Het
wordt tijd dat het kabi
net met een beleid komt
voor de vrije-tijdsbeste-
ding. Hogere inkomens
groepen redden zich wel,
omdat zij dikwijls een
goede opleiding hebben
gehad. De pijn zit vooral
bij lagere inkomensgroe
pen, die aanzienlijk min
der geschoold zijn en
daardoor hun creatieve
vermogens onvoldoende
hebben leren kennen.
Drs. Pieterjan van Del
den, jong enthousiast or
ganisatiepsycholoog,
schreef dit onlangs in
een boekje onder de titel
„De toekomst van de
vrije tijd". De opdracht
daartoe kwam van de
Wiardi Beckmann Stich
ting in Amsterdam, het
wetenschappelijk bureau
van de PvdA.
Veel mensen weten volgens
Van Delden met hun vrije
tijd, in de schoot geworpen
door deeltijdbanen, korter
werken of langdurige werk
loosheid, geen raad en in het
politieke handelen is voor
het denken aan en over het
fenomeen vrije tijd nauwe
lijks plaats. Laat staan dat de
overheid er door een subsi
diebeleid in zou willen inves
teren. Sterker nog, het omge
keerde is het geval. Want
door de bezuinigingen, die
vooral onder het tweede ka-
binet-Lubbers tot grote
„hoogte" stijgen, sneuvelen
in verhouding veel begro
tingsposten die met cultuur
te maken hebben, en dus ook
met „vrije tijd". Immers, cul
tuur is ook iets wat tot het
terrein van de vrije tijd be
hoort: musea, hobby-archeo-
logie enzovoort.
Er zijn er die zeggen dat een
overheid met vuur speelt als
zij haar cultuur verwaarloost;
zij komt op een hellend vlak.
Mensen moeten oppassen en
zorgvuldig met hun „vrije
tijd" omgaan. Of die tijd nou
gevuld wordt met vissen of
met het lezen van „zware
kost"; dat is dan niet meer
belangrijk.
Aparte bewindsman
Een voorzichtige roep om
een aparte bewindsman voor
een vrijetijdsbeleid, ooit als
proefballon door de VVD op
gelaten die inzag dat er iets
gebeuren moest, is verstomd.
Dat zette Van Delden aan het
denken en aan de schrijfta
fel. Een goede vrijetijdsbeste
ding, even in het midden la
tend wat „goed" is, maakt
mensen in elk geval „beter",
stimuleert zelfs de emancipa
tie, al kan het volgens hem
nooit in de plaats komen van
de voldoening die het hebben
van een baan nu eenmaal
nog altijd schenkt.
Vind je eigenlijk niet, dat je
Van Delden: „Om dat op pa
pier te krijgen, had ik wel
vijf mensen extra nodig ge
had. Ik heb het alleen ge
daan. Maar eigenlijk moet er
een vervolg komen. Dat is zo.
Probleem met zulke dingen
is, dat je niet kunt zeggen: de
overheid (rijk, provincie, ge
meente) doet niets. De bezui
nigingen hebben niet alles
weggehaald. Op het gebied
van de openluchtrecreatie en
ook het toerisme doet het rijk
naar verhouding veel, maar
aan de andere kant knabbelt
ze zonder blikken of blozen
aan het bibliotheekwezen.
Terwijl dat nou juist een ver
worvenheid is uit de periode
van voor de grote wereldoor
logen, toen mensen meer oog
begonnen te krijgen voor an
dere dingen in het leven dan
alleen hun werk. Openlucht
recreatie hoort bij Landbouw
en Visserij, de bibliotheken
horen bij Welzijn, Volksge
zondheid en Cultuur. Een be
sluit of huizen voortaan ook
hobbykamers moeten hebben
zoiets zou domweg moeten
hoort bij Volkshuisvesting.
Er is versnippering. Per defi
nitie. Hoe krijg je daar een
heid in? Dat leg je op een
achternamiddag niet even
uit. Ik heb op die vraag nog
geen antwoord, maar die
moet natuurlijk wel komen".
„Menselijke maat"
Van Delden is een duizend
poot, een markant voorbeeld
hoe je je vrije tijd kunt vul
len en tegelijkertijd kunt
bouwen aan je vorming.
Noem het persoonlijke cul
tuurpolitiek in optima forma
(„maar aan het lezen van een
boek kom ik niet meer toe").
Hij is lid van de Werkgroep
2000 uit Amersfoort, direc
teur van de Stichting Grote
Broer, die zich populair
vertaald bezighoudt met
„het menselijk gezicht van de
informatica", organiseert
cursussen op dit gebied, heeft
meerdere publicaties op zijn
naam staan en is in zijn
„vrije tijd" verbonden aan de
Organisatie- en Adviesgroep
Nederland in Amsterdam,
waar hij meehelpt bedrijven,
overheden en gesubsidieerde
instellingen te adviseren over
het vernieuwen van produk-
tiepakketten en het verbete
ren van inspraakprocessen.
Innovatie in de breedste zin
van het woord dus, maar
steeds toegesneden op „de
menselijke maat".
Dat is de rode draad in al zijn
activiteiten. Hij is druk, maar
maakt een uiterst beheerste
indruk. Tijdens het gesprek
op een avond midden in
de week rinkelt de tele
foon voortdurend. Maar Van
Delden blijkt stressbestendig.
„Aan conflictbestrijding heb
ik veel gedaan".
„Ik wil bereiken dat mensen
er niet op achteruitgaan. De
samenleving individualiseert
zeer sterk. Velen trekken
zich na hun werk in hun
tuintje of op hun balkonnetje
terug. Mensen voelen zich
steeds minder met elkaar
verbonden, dat werkt onver
schilligheid in de hand en
misschien zelfs wel agressivi
teit, zoals het voetbalvanda
lisme. Wat ik wil is, dat on
danks het individuele in de
samenleving, wat je voorlo
pig als vast gegeven moet ac
cepteren, er een nieuwe
vorm van verkeer tussen
mensen ontstaat. Drempels
moeten lager. Dat lijkt zo
vanzelfsprekend, maar is het
niet, zoals uit de praktijk
blijkt, want voor gemeen
schappelijke activiteiten is
geen belangstelling meer".
De oorzaak daarvan heeft te
maken met wat de „ik-cul-
tuur van de samenleving" is
gaan heten. Wijkcentra, waar
mensen klaar staan om ande
ren te begeleiden bij welke
activiteit dan ook, functione
ren al geruime tijd onvol
doende. Ze zijn gebaseerd op
een aanbod-gedachte maar of
ze ook beantwoorden aan een
vraag, blijkt in de praktijk
van alledag een andere zaak.
Volgens Van Delden zou het
al beter zijn als bijvoorbeeld
vakbonden, maar ook sport
verenigingen, ergens een ac
commodatie van de grond til
len waar mensen overeen
komstig hun eigen ideeën en
smaak terecht kunnen. Het
vereist van de overheid wel
licht een eenmalige startbij-
drage, maar daarna kunnen
de mensen met een beetje in
ventiviteit en creativiteit zelf
verder.
Sport
Sterk in het oog springende
voorbeelden daarvan zijn de
zogenaamde recreatie-afde
lingen bij sportverenigingen,
die de laatste paar jaar een
explosieve groei te zien ge
ven waaraan nog lang geen
eind lijkt te zijn gekomen:
voor die mensen geen afmat
tende wedstrijden, maar
sport uit pure gezelligheid en
het is nog goed voor je ge
zondheid ook. En lukt het
niet een accommodatie te re
aliseren, dan kan een bedrijf
de eigen kantine beschikbaar
stellen, of de sportzaal, en
misschien nog sponsor wor
den ook. De overheid is dan
helemaal niet meer nodig.
Van Delden verhult niet dat
hij van linkse signatuur is.
„Want", zegt hij, „vrije tijd is
iets waar iedereen recht op
heeft, maar ook hier zie je
dat het slecht en ongelijk
verdeeld is. De een heeft veel
vrije tijd en de ander bijna
niets. Dat is niet eerlijk. We
zeiden daarstraks al: het heb
ben van betaald werk is na
tuurlijk het mooist omdat het
maatschappelijk de beste vol
doening geeft. Er is blijkens
onderzoek geen enkele vrije
tijdsbesteding die dat kan
evenaren, zelfs het razend
populaire volkstuintje niet
(dat overigens nog veel te
vaak in allerlei uithoeken
van de stad wordt wegge
stopt). Daarom vind ik ook
dat we moeten blijven stre
ven naar een situatie waarin
iedereen betaald werk heeft.
Maar daar hoort nog iets bij.
Er is een tendens het onder
wijs steeds meer af te stem
men op de economische be
hoefte. Akkoord. Moet ook.
Maar er is meer. Onderwijs
behoort ook sociale vorming
mee te geven, dat je kunt
verweven in een vak als Ne
derlands of geschiedenis. En
culturele vorming Dat het
Frans het klassieke voor
beeld aan belangrijkheid
inboet, is niet best. Duits zakt
ook al weg".
Het hebben van vrije tijd en
het ontwikkelen van allerlei
activiteiten bevordert de
emancipatie, echter alleen
voor hem of haar die weet
met die vrije tijd om te sprin
gen. Van Delden meent dat
eerst „op laag niveau" beleid
nodig is, omdat mensen met
een hogere scholing door
gaans hun draai in de vrije
uren wel weten vinden. Hij
heeft in zijn boekje gepleit
voor een mengeling van het
arbeidsethos en wat hij
noemt het „bezigheidsethos";
dat zijn al die „leuke dinge
tjes" die niets met je werk te
maken hebben, maar die het
bestaan kleur geven en daar
om net zo noodzakelijk zijn
als de baan zelf. Maar dat
terrein ligt nog grotendeels
braak. Met recht een speel
veld dus, maar dan voor de
(rijks)overheid.
ED FIGEE
DIRECTEUR „VERVUILER" DYOSINTH BV:
;mpen
i in h
den ai
11
nenlai
:ust.
kust: j
ilijk n$s De stoffen die Dy-
'issel^nth bv in Oss uitstoot
KrtnoP niet gevaarlijk voor
in i(t personeel en de om
menden. Dat schrijft di-
pteur ir. F. Vis in een
n4ra uitgave van het per-
leelsblad „Pharmako-
Het blad is ook in de
igeving van het bedrijf
frspreid.
of
5 het blad erkent directeur
dat Dyosinth stoffen als to-
jjten, dichloormethaan en
ojhloorethaan loost. „Die stof-
zijn in de concentraties
ilarin ze in de lucht voorko-
nee
»i-]
Mge
men niet giftig en niet kan
kerverwekkend", aldus Vis.
Dyosinth bv is onderdeel van
het concern Akzo-Pharma.
Het bedrijf maakt pharmaceu-
tische grondstoffen. Onlangs
zegden de provincie Noord-
Brabant, de gemeente Oss, de
Arbeidsinspectie, het Water
schap de Maaskant en de In
specteur voor de Volkksge-
zondheid Dyosinth bv de
wacht aan. Een zegsman van
de provincie noemde het be
drijf een van de grootste ver
vuilers van Noord-Brabant".
Onder druk van de betreffen
de overheden beloofde Dyo
sinth een aantal maatregelen
te zullen nemen om de milieu
belasting drastisch terug te
brengen. Het bedrijf erkende
dat een inhaalprogramma rio-
dig is voor wat betreft de mi
lieuvergunningen. Directeur
Vis zegt in de publikatie ook
dat de bodem onder het ter
rein is vervuild. Hij wijst er op
dat dit overal gebeurt waar
lange tijd chemische processen
plaatsvinden. Bovendien heeft
Dyosinth door het oppompen
van grondwater ook vervuilin
gen uit de wijde omgeving
naar zich toe getrokken, aldus
de directeur. Die vervuiling
kan echter door een aantal
maatregelen „blijvend worden
beheerst". Een volledige sane
ring is een illusie, aldus Vis.
KNOLLEN
TAWA! pwlcopt^
Champagne-bed
Burgemeester Versteeg van
Wychen goot gisteren één van
de driehonderd flessen cham
pagne leeg in een waterbed, verhuizing binnen de gemeente
Het éénpersoons kristallen wa- van een waterbeddenfabrikant,
terledikant werd op het Markt- Bij de nieuwe vestiging werd
plein gevuld met de kostelijke de drank weer overgeheveld in
drank ter gelegenheid van de 1761 glazen.
GRONINGEN Het kabinet heeft een einde gemaakt aan een
conflict tussen de noordelijke provincies over de steun aan het
aardappelzetmeelconcern Avebe. De ministers Braks (Land
bouw) en De Korte (Economische Zaken) hakten gisteren de
knoop door over hoeveel geld bestemd voor het Integraal Struc
tuur Plan Noorden des Lands (ISP) kan worden besteed aan de
schuldsanering. Per brief lieten zij de provincie Groningen we
ten dat er 11,5 miljoen ISP-geld mag worden gebruikt. Het con
flict was ontstaan tussen de provincie Friesland aan de ene kant
en Groningen, Drente en Overijssel aan de andere. Van.de noor
delijke provincies werd een bedrag gevraagd van 22,5 miljoen
gulden als bijdrage aan het wegwerken van een totale schuld
van Avebe van 183 miljoen. Het geld is bestemd voor een zuive
ringsinstallatie bij de vestiging van Avebe in Ter Apelkanaal en
voor het wegwerken van een schuld van Avebe aan de provin
cie Groningen.
MIDDELBURG De oppositie tegen de voorgenomen verbou
wing van het eeuwenoude abdijcomplex in Middelburg neem
steeds grotere vormen aan. In de Middelburgse abdij zetelt he
f>rovinciaal bestuur van Zeeland. Dit college heeft een plan ge
anceerd voor de verbouwing van de Statenzaal tot een super
moderne vergaderruimte. Daarmee is een bedrag gemoeid van
7,8 miljoen gulden.
Diverse deskundigen op het gebied van monumenten hebben
hun afkeuring over de aard en de kosten van dit plan van de
architect Cees Dam (van de Stopera) uitgesproken. De vier
Zeeuwse Kamerleden hebben gezamenlijk vragen gesteld aan
minister Brinkman van cultuur over deze in hun ogen ongewen
ste verbouwing. Inmiddels heeft een grote groep tegenstanders
van de verbouwing zich verenigd in de groep „Vrienden van de
Abdij*'. Men verwacht dat de positieve beslissing van de Staten
van Zeeland, die eind november werd genomen, nog kan wor
den teruggedraaid.
