Sou/twitj
Mission '87:8.000 jongeren vasten
£eidóe
Een bajesklant
is niet
slechter dan een
ander mens"
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
kerk
wereld
Veel
belangstelling
voor gevangenis
pastoraat
beroepingen
Amerikaanse kardinaal bruskeert Israël
weer
QeidóaQowuvnt
woensdag 31 december 1986 pagina 1
Aalmoezenier Bours (PMK) overleden
NIJMEGEN Aalmoezenier Th.M. Bours, van 1950 tot zijn
dood op eerste kerstdag secretaris van het nationaal bestuur
van de Pauselijke Missie Werken in Nederland, is gisteren te
Blerick begraven. Hij is 69 jaar geworden.
Bours, priester van het bisdom Rotterdam, heeft grote beteke
nis gehad voor de missionaire wereld in Nederland. Hij vervul
de in de commissie-Bours-De Ruyter een voortrekkersrol bij
het streven naar grotere samenwerking tussen de verschillen
de katholieke missionaire organisaties. Dit leidde in 1967 tot
oprichting van de Nederlandse Missieraad. Hij was een groot
pleitbezorger voor een krachtige samenwerking tussen missie
en zending. Zo behoorde hij tot de oprichters van het oecume
nisch tijdschrift „Wereld en Zending".
Hervormde zending verwacht 11 miljoen gulden uit gemeenten
OEGSTGEEST De raad voor de zending van de Nederland
se Hervormde Kerk heeft op basis van de aanvragen van de
partnerkerken berekend volgend jaar bijna 14 miljoen gulden
nodig te hebben voor zijn werk. Daarvan verwacht de raad ten
minste 11.350.000 gulden uit de Hervormde Gemeenten. Dat
blijkt uit de december-editie van „dezer dagen in Oegstgeest",
het maandelijkse bulletin van de Hervormde Zending. De raad
geeft aarzelend inzicht in zijn begroting, zo meldt de nieuws
brief. Reden daarvan is dat „geld maar ten dele iets zegt over
ons geloof en onze levenshouding". Van de 14 miljoen gulden
gaat 15 procent naar het toerustingswerk in Nederland, de bu
reaukosten vergen 18 procent en voorlichting en geldwerving
bijna 8 procent
De dwazen dragen het
hart op de tong, maar
de wijzen dragen hun
tong in hun hart.
In de Bijlmerbajes werken in totaal
zeven protestantse en rooms-katholieke
pastors. Met vier van hen had één van
onze verslaggevers een gesprek: ds. C.G.
Groot (predikante in de Nederlandse
Hervormde Kerk), ds. T.M. Middelkoop
(aangesteld door de Gereformeerde
Kerken in Nederland), priester G. W.M.
de Wit en rooms-katholiek pastoraal
werker W. Koek. Gedetineerden die
geen beroep wensen te doen op een
protestantse of katholieke pastor kunnen
zich wenden tot een rabbijn of een
humanistische raadsman. Opvallend is
daarbij dat ruim twee derde van de
gedetineerden kiest voor een
christelijk-geestelijke verzorging, terwijl
velen in het dagelijks leven niks van
God moeten hebben
Ds. G. W. M. de Wit zet
aan het begin van het ge
sprek meteen iets recht:
„Veel Nederlanders",
zegt hij met enige na
druk, „denken dat een
gevangenis een soort ho
tel is: een gebouwwaar
criminelen, zonder dat ze
er iets voor hoeven te
doen, op kosten van de
staat kunnen eten en
drinken, bijna de hele
dag naar de televisie kun
nen kijken en zorgeloos
hun straf kunnen uitzit
ten. Wie zo denkt heeft
echter vermoedelijk nog
nooit een gevangenis van
binnen gezien....In be
paalde opzichten laat het
gevangenisleven zich be
ter vergelijken met een
hel dan met een hotel".
Priester De Wit neemt
een slok van zijn koffie'
en gaat vervolgt: „Het is
een misvatting dat de
meeste gedetineerden in
Nederland een zorgeloos
leventje leiden.
Dat de buitenwacht zo'n posi
tief beeld heeft van het ge
vangenisleven komt doordat
veel leed en ellende voor de
buitenwereld verborgen blijft.
Als gevangenispastor wordt je
echter bijna dagelijks gecon
fronteerd met het wel en
vooral het wee van gevange
nen.
Dominee Groot, de enige
vrouw in het gezelschap,
neem het gesprek over: „Het
werk van de pastores in de
Bijlmerbajes kan worden on
derverdeeld in zes hoofdacti
viteiten. In de eerste plaats
kunnen gedetineerden, als zij
in de problemen zitten, een
privé-gesprek aanvragen met
hun pastor. In de tweede
plaats", aldus ds. Groot, „ge
ven de pastores leiding aan
gespreksgroepjes. Daarnaast
onderhouden wij contacten
met relaties van gedetineer
den, bijvoorbeeld naaste fami
lie en maatschappelijk wer
kers. In de vierde plaats wor
den er elk weekeinde drie
protestantse en drie rooms-
-katholieke kerkdiensten ge
houden. En iedere gedetineer
de mag per weekeinde één
kerkdienst bijwonen".
Invloed
„Vooral de persoonlijke con
tacten met gedetineerden
hebben een belangrijke in
vloed uitgeoefend op mijn
persoonlijk geloofsleven', zegt
de hervormde predikante. „Ik
heb geleerd hoe gevaarlijk het
is om bevooroordeeld te zijn,
hoe gemakkelijk je in een be
paalde situatie en door be
paalde omstandigheden in de
problemen terecht kunt ko
men. Ik heb geleerd dat de
ene mens in feite niet beter of
slechter is dan de andere, dat
je bevoorrecht bent als je ge
lukkig bent. Ik kan hevig
geëmotioneerd raken als ik
met een vrouw zit te praten
die zelf ook getrouwd is, zelf
ook kinderen heeft, maar ze
niet, zoals ik, elke dag kan
zien. Ik voel me in dat soort
situaties, waarin iemand ka
pot gaat, vaak zo machteloos.
Je wilt zo graag helpen, maar
hoe?"
Voor ds. Middelkoop geldt ei
genlijk hetzelfde: „Ik ben de
bijbel heel anders gaan lezen
Ik ben bijvoorbeeld veel beter
gaan begrijpen waarom Jezus
zich inliet met hoeren en tol
lenaars en hoe belangrijk het
is dat deze mensen niet aan
hun lot worden overgelaten.
God wil niet dat mensen ver
loren gaan. Hij hoopt dat alle
mensen behouden worden.
Daarom horen ook deze men
sen erbij en mogen we ze niet
links laten liggen".
„Maar we moeten er natuur
lijk wel voor oppassen dat we
niet alles wat deze mensen ge
daan hebben, goed gaan pra
ten", voegt ds. Groot er aan
toe. „Je mag mensen die dui
delijk iets verkeerds gedaan
hebben natuurlijk best zeggen
waar het op staat". „Natuur
lijk, maar je moet wel voor
zichtig zijn met oordelen",
vindt de gereformeerde predi
kant, „als christen omdat
God uiteindelijk alle mensen
zal oordelen èn als gevan
genispastor, omdat je niet op
de stoel van de rechter mag
zitten".
Collega Koek: „Het gaat er in
het gevangenispastoraat om
dat we de gedetineerden hel
pen bij het ontwikkelen van
een gezond schuldgevoel. Je
zus zei tegen die man die al
vele jaren ziek was: Neem je
bed op en wandel, je zonden
zijn je vergeven. En tegen die
overspelige vrouw uit het Jo-
hannes-evangelie: Ook ik ver
oordeel u niet. Ga heen en
zondig niet meer... Ik zie het
als een van mijn belangrijkste
taken de mensen te wijzen op
de mogelijkheid van verge
ving'.
Volgens Middelkoop is het
voor gedetineerden heel erg
moeilijk om in de gevangenis
zichzelf te zijn. „De meeste
gedetineerden voeren een rol
lenspel op. Ze willen zich
groot houden. Maar tijdens
eep gesprek of in de kerk
dienst wordt dat vaak door
broken. Dan worden gedeti
neerden ineens eerlijk tegen
over zichzelf en sommigen
durven zich zelfs uit te hui-
Ds. Groot (links), ds. Middel
koop, pastoraal werker W.
Koek en priester G.W.M. de
Wit poseren voor de preek
stoel in de kerk van de Bijl
merbajes.
Dat veel gedetineerden in de
Bijlmerbajes voor een christe
lijk-geestelijke hulpverlening
kiezen, heeft volgens ds. Mid
delkoop twee redenen. „In de
eerste plaats kunnen gevange
nen, zoals ik al heb aangege
ven. in privé-gesprekken, ge
spreksgroepen en tijdens de
kerkdiensten die door ons
worden georganiseerd zichzelf
zijn. Maar er is ook nog een
tweede reden: De pastores zijn
ook eerlijk tegenover hun ge
detineerden. Dat dat heel erg
gewaardeerd wordt bleek bij
voorbeeld uit een opmerking
die een gedetineerde een tijdje
geleden maakte. Ds. Middel
koop. „Die man zei tegen mij:
Aan de ene kant zijn er men
sen die je links laten liggen
omdat je in de gevangenis zit
of hebt gezeten. Maar er zijn
ook mensen die alles wat je
gedaan hebt zo goed begrij
pen, die je nooit eens klootzak
durven noemen". Middel
koop: „Voor zover ik weet
heb ik dat overigens nog nooit
tegen jou gezegd, zei ik toen
tegen die gevangene. „Maar",
zei die man toen: „Ik zie je er
wel voor aan dat je dat woord
zult gebruiken als het er echt
opaan komt".
HANS LAMBRECHTS
UTRECHT Ongeveer 8.000
deelnemers aan het zendings
congres voor Europese jonge
ren, Mission '87, hebben giste
ren de lunch overgeslagen. Zij*
brachten de middag van 12.00
tot 16.00 uur vastend en bid
dend door. Eric Gay, generaal
secretaris van de Europese
Zendingsassociatie, had hen
opgeroepen te bidden voor de
crisis in Europa.
David Wang, directeur van de
zendingsorganisatie Asian Ou
treach te Hongkong, keerde
zich in een toespraak tegen
het gebruik van zending voor
andere doeleinden. Zending
mag naar zijn mening nooit
met cultuurimperialisme en
kolonialisme worden verbon
den.
Christenen kunnen een we
zenlijke bijdrage leveren aan
een fundamentele verande
ring van de situatie in Zuid-
Afrika. Een oplossing van de
apartheid is niet van de Zuid-'
afrikaanse regering, maar van
de christenen aan de basis te
verwachten.
Dat zei Festo Kivengere, bis
schop van de Anglicaanse
Kerk in Oeganda, tijdens het
congres. De Zuidafrikaanse
regering denkt dat ze christe
lijk zijn. De ministers kennen
de hele bijbel uit hun hoofd.
Kivengere vergeleek de
schending van de mensen
rechten in Zuid-Afrika met
een tijdbom. Een politiek die
op geweld berust, roept tegen
geweld op, zo zei hij. Een uit
weg ziet hij overigens niet in
economische sancties, maar is.
daar waar christenen de hand
naar medebvroeders uitstrek
ken.
Hij hekelde de houding van
de Oegandese kerken tijdens
de dictatuur van Obote. Zij
hebben niet luid en duidelijk
tegen de schendingen van de
mensenrechten geprotesteerd
omdat het regime-Obote zich
vriendelijk tegenover hen op
stelde. „In zulke tijden vallen
de kerken vaak in slaap."
George Verwer, oprichter van
de zendingsorganisatie Opera
tie Mobilisatie, presenteerde
gisteren de Nederlandse ver
taling van de zendingsency
clopedie Operatie wereldvisie,
die in samenwerking met
Jeugd met een Opdracht en
Holland Training Service is
uitgegeven.
Hierin is informatie opgeno
men over de kerkelijke situa
tie in alle landen ter wereld.
Verder bevat het boek een ge
bedskalender met een be
schrijving van de bevolkings
groepen die nog door het
evangelie bereikt moeten
worden.
De Westduitse theoloog prof.
Peter Beyerhaus uit Tübingen
wees op de groei van het oc
cultisme in West-Europa. Be
halve astrologie, magie en
oosterse mystiek heeft zelfs
„onverhuld satanisme" ingang
in de westerse cultuur gevon
den. Dit occultisme bedient
zich volgens Beyerhaus onder
meer van de popmuziek.
Nieuwe directeur
protestants
bibliotheekwezen
VOORBURG Het be-
stuur van de Protestantse
Stichting tot Bevordering
van het Bibliotheekwezen
en de Lectuurvoorlichting
in Nederland heeft tot di
recteur benoemd F.G. Sza-
bó (48), laatstelijk werk
zaam bij het uitgeverscon
cern Elsevier. De benoe
ming gaat in per 1 maart
1987. De huidige directeur
J.E. van der Boon zal we
gens pensionering op 30
juni afscheid nemen.
Gereformeerd* Kerken
Beroepen te Dokkum, drs. P. Beinte-
ma. missionair predikant van de kerk
van Mijdrecht, wonende te Amers
foort.
Gereformeerde Kerken vrijgemaakt
Beroepen te Nieuwegein, J.Holtland
kandidaat te Kampen.
Christelijke Gereformeerd* Kerken
Bedankt voor Westzaan. C.Weste
rink te Oen Helder.
JERUZALEM/VATICAAN
STAD De rooms-katholie-
ke aartsbisschop van New
York, kardinaal John O'Con
nor, heeft de Israëlische rege
ring voor het hoofd gestoten
door na overleg met het Vati-
caan alle officiële ontmoetin
gen met Israëlische regerings
leiders, die in Jeruzalem zou
den plaats vinden, af te zeg-)
gen. Het is nu de vraag of het
bezoek, dat Nieuwjaarsdag
zou beginnen, nog doorgaat.
De woordvoerder van het Va-
ticaan, Joaquin Navarro Vails,
liet dinsdag weten dat het be
sluit van kardinaal O'Connor
tot stand is genomen na sa
menspraak met het Vaticaan.
„De richtlijnen voor een bis
schop die Israël bezoekt, voor
zien niet in ontmoetingen met
regeringsleiders in Jeruza
lem," aldus de woordvoerder.
Kardinaal O'Connor is wel
bereid hen privé en op een
andere plaats te ontmoeten.
Minister-president Jizchak
Shamir en minister Shimon
Peres willen hem echter hele
maal niet meer zien. De Israë
lische regering houdt vast aan
ontmoetingen in Jeruzalem,
waarvan de status als hoofd
stad van Israël niet alleen
door de Arabische landen,
maar ook door het Vaticaan
niet wordt erkend.
Nadat de aartsbisschop van
New York vorig jaar pro-
Palestijnse uitlatingen had ge
daan, had Peres in zijn hoeda
nigheid van premier hem uit
genodigd het Midden Oosten
conflict eens van de Israëli
sche zijde te aanschouwen.
Bovendien hoopte Peres dat
als gevolg van het bezoek
meer Amerikaanse toeristen
Israël zouden bezoeken.
Vorig jaar wees mgr. O'Con
nor een verzoek van joodse
zijde af om bij paus Johannes
Paulus 2 te pleiten voor er
kenning door het Vaticaan
van de staat Israël. De presi
dent van het Joods Wereld
congres, Edgar Bronfman,
had mgr. O'Connor gevraagd
het Vaticaan duidelijk te ma
ken dat veel joden grote bete
kenis hechten aan diplomatie
ke betrekkingen van het Va
ticaan met Israël. O'Connor
hield de boot af door te zeg
gen dat hij deze zaak volledig
aan de beoordeling van het
Vaticaan wilde overlaten.
„Een interventie mijnerzijds
zou niet opportuun zijn."
Israël ontneemt kerkelijke
vertegenwoordigers diplomatieke status
JERUZALEM Israël heeft hoge kerkelijke vertegenwoordi
gers hun diplomatieke status ontnomen. Voortaan worden aan
de grens met Jordanië ook hun auto's doorzocht.
Dit meldt de „Jerusalem Post" van dinsdag. De kerkelijke
functionarissen hadden tot nu toe een wit nummerbord ten te
ken van hun diplomatieke status.
Het besluit is niet genomen „uit wantrouwen" tegenover de
kerkelijke vertegenwoordigers, aldus veiligheidsfunctionaris
sen in Jeruzalem, „maar om te voorkomen dat zij ongewild bij
smokkel van onder meer wapens betrokken zouden worden".
Aangenomen wordt dat het besluit mede is ingegeven door de
recente arrestaties van de gouverneur van Jeruzalem, Rafi
Levi, en de Armeense aartsbisschop Shahe Ajamin, die ervan
worden verdacht goud naar Jordanië te hebben gesmokkeld.
Oudste kardinaal overleden
VATICAANSTAD De oudste kardinaal, de Italiaanse theo
loog Pietro Parente (95), is in zijn woonplaats Rome overleden.
Paus Johannes Paulus II zal op Nieuwjaarsdag zelf in de Sint
Pieter het requiem celebreren. Parente behoorde tot de voor
mannen van de zogenaamde „Romeinse theologie". Hij doceer
de ruim dertig jaar dogmatiek aan twee van de belangrijkste
pauselijke hogescholen in Rome, de Lateranen- en de Urbanus-
universiteit. In 1955 werd hij aartsbisschop van Perugia, vier
jaar later werd hij door paus Johannes XXIII benoemd tot se
cretaris van de Congregatie voor de geloofsleer. In 1967 werd
hij door paus Paulus VI tot kardinaal verheven.
Het aantal kardinalen bedraagt nu 143. 35 van hen zijn de 80-
jarige leeftijd gepasseerd en derhalve onverkiesbaar in paus
verkiezingen. De oudste is Julians Vavoids, kardinaal van
Riga. Hij is 91.
Uitgeverij trekt
zich terug uit
zaak tegen Simonis
BAARN Uitgeverij Ten
Have te Baarn heeft zich te
ruggetrokken uit de zaak te
gen kardinaal Simonis. Het
vrou wenad vokaten kollektief
Nijmegen heeft namens het
speciaal hiervoor opgerichte
Landelijk Interdisciplinair
Overleg Feminisme en Theo
logie (LIO) en namens Ten
Have de kardinaal met een
kort geding gedreigd als hij
zijn artikel over feministische
theologie niet van correcte ci
taten en bronvermelding wil
voorzien.
„De belangen van mijn au
teurs, vooral van prof.dr. Ca-
tharina J.M. Halkes, zijn er
niet mee gediend als ik op dit
pad verder ga", aldus direc
teur Ton van der Worp van
Ten Have. Dr. Halkes had
zich van het kort geding ge
distantieerd.
Bij het LIO is geen enkele af
gestudeerde feministische the
ologe betrokken, zo deelde
prof. Halkes desgevraagd
mee. Het vrouwenadvokaten-
kollektief en de woordvoer
der van het LIO, de hoogle
raar muziekwetenschappen te
Nijmegen, mevrouw dr. E.M.
Mulder, weigeren namen van
de leden te noemen.
-41
Bescherming en vertrouwen.r
Als straks de laatste minuten van het jaar wegtikken, kritf
gen veel mensen dat speciale oude-jaarsgevoel. Voor somra'1
gen overheerst verdriet, de herinnering aan pijn en lijdt
komt op.zo'n avond bijna onvermijdelijk op. Anderen bedeir.
ken hoe gelukkig het afgelopen jaar is geweest en zijn daaj,
voor, speciaal op oudejaarsavond, dankbaar. Oudejaarsavorjtn
is ook het ogenblik waarop wordt vooruit gekeken. Mens< »t
nemen afscheid van het oude jaar en willen breken mn
slechte gewoonten. Ze nemen zich voor het nieuwe jaar
nieuwe, betere wijze te beginnen.
in de toekomstverwachting op oudejaarsavond zit bij hef!
veel mensen onzekerheid. Want op zo'n avond komt de
trekkelijkheid van het bestaan op je af en de vraag wat
nieuwe jaar zal brengen. Onze voorouders probeerden ml
lawaai en vuur de kwade machten te verdrijven en als
ons vuurwerk afsteken zit dat aspect er wellicht meer in di
wij ons bewust zijn.
De kerk heeft al nieuwjaar gevierd; de eerste adventszi
dag is het begin van het kerkelijk jaar. Daarom is er niet zo|
specifieke kerkelijke traditie voor de oudejaarsavond. M.
natuurlijk hebben christenen de eeuwen door uitdrukkii
gegeven aan de gevoelens van dankbaarheid, angst en onzt
kerheid die met de jaarwisseling op hen afkomen. Dichti
onder hen hebben er woorden voor gevonden. Zoals de li
zeventiende eeuwse Londense predikant Isaac Watts in zij
lied „O God. die droeg ons voorgeslacht". Hij zegt daarin oi
der meer: „De tijd draagt alle mensen voort op zijn gestajT
stroom; ze zijn als gras, door zon verdord, vervluchtigd
een droom". Het lied is gebaseerd op psalm 90, waarin
ook gaat over de betrekkelijkheid van het menselijk bestap'
en over de bedreigingen voor het leven. De psalmdichter
het Oude Testament, Isaac Watts en vele anderen, ook
onze tijd, getuigen van de afhankelijkheid van mensen
DAAROM mogen mensen die er vanavond moeite mee heÜr
ben de drempel in de tijd te moeten overschrijden, zich vefr
bonden weten met al die anderen die dezelfde moeite her
ben. En ze mogen zich laten troosten door de ervaring d)€
zovelen voor hen hebben gehad. Zoals de dichter van psalF
91: „Wie bescherming zoekt bij de Allerhoogste, in de nabF
heid van de Almachtige verblijft, hij kan zeggen: U bei2
mijn schuilplaats, mijn vesting. Mijn God, ik vertrouw op F
Want Hij stuurt Zijn engelen, die zullen over je waken, waa
je ook gaat". Zó mogen mensen de toekomst, dus ook hfc
nieuwe jaar, tegemoet gaan.
(ADVERTENTIE)
Enkele
opklaringen
DE BILT Het slechtweerge-
bied dat gisteren bij ons plaat
selijk grote neerslaghoeveelhe
den gaf is vannacht naar het
oosten weggettrokken. De
kans op buien blijft evenwel
aanwezig, maar er zijn ook op
klaringen te verwachten. Op
Nieuwjaarsdag komt er weer
een nieuwe storing vanuit het
westen over en zo begint het
nieuwe jaar wisselvallig en ta
melijk zacht. Tegen het week
einde gaan de temperaturen
echter zakken en wordt er in
de nacht lichte vorst verwacht.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor donderdag en vrijdag:
PELLEBOERS-WEERLIJN
106-91091091
Zuid-Scandinavië: Veel bewol- het zuiden,
king en vooral in Zweden af
en toe sneeuw. In het alge
meen lichte tot matige vorst.
het noorden rond 8 graden. I
Alpengebied: Donderdag ei'
kele opklaringen, vrijdag af
toe sneeuw, beneden 1200 t
regen. Nulgradengrens daleir
van 2000 naar 1500 m, in f
oost-Alpen 1700 meter. Mir
dagtemperatuur in de dal^
van 9 graden in de west-Alpfc
tot omstreeks 4 in de oost-J|
pen.
Spanje, Portugal: Overwegeif
zonnig en droog. Middagteii
jieratuur van 14 graden in hg
noorden, 11 in het binnenlaijj
tot 18 graden plaatselijk k
zuiden.
I
Britse eilanden, Ierland: Wis
selend bewolkt, ook perioden
met regen of buien. Middag-
temperatuur van 6 graden in
het noorden tot 10 in het zui
den.
Denemarken: Veel bewolking
en af en toe regen of sneeuw.
In de nacht temperaturen om
het vriespunt tot lichte vorst,
middagtemperatuur 1 tot 5
graden.
Noord-Duitsland, Benelux:
Veel bewolking en af en toe
regen. Middagtemperatuur
rond 9 graden.
Midden- en zuid-Duitsland:
Veel bewolking en af en toe
regen, slechts een enkele op
klaring. Middagtemperatuur
rond 8 graden.
Frankrijk: In het noorden en
midden wolkenvelden en
plaatselijk regen. In het zuiden
perioden met zon, hier en daar
ook mist. Middagtemperatuur
van 10 graden in het noorden
tot 12 in het zuiden, langs de
Middellandse Zee 16 graden.
Middagtemperatuur vrijdag in
Italië, Joegoslavische ku£
Wolkenvelden en droog. In fi
Povlakte plaatselijk mist en
de nacht temperatuur om bh
vriespunt. Middagtemperatu*
in het noorden 5 tot 10, eldei
10 tot 16 graden.
WEERRAPPORT HEDENMORGEN
Weer Max Min R
Amsterdam regen 9 8 1
De Bilt regen 10 9 1
Eelde regen 10 3
Eindhoven regen 11 9 1
Vlissingen regen
Zd Limburg regen
Athene onjiew
motregen 12
Dublin
Frankfort
Helsinki
Innsbruck zw.bew
Klagenfurt l.bew.
Kopenhagen onbew.
xr1
«bew. 10 8
