Niets is zeker in Paramaribo
erugkeer Sacharov is
eesterzet van Gorbats jov
MacMillan
was gewiekst
politicus
Chirac in
't nauw door
spoorstaking
Russische spijtoptanten
terug in Sovjet-Unie
BUITENLAND
£cidóc Souoant
DINSDAG 30 DECEMBER 1986 PAGINA 5
«zonken schip
ad defecte radar
:YKJAVIK De Britse
iker Syneta, die vrijdag
or de IJslandse kust op een
s liep en zonk, had een de-
t radarsysteem en een op-
tasbare reddingsboot die
tar zes mensen kon herber-
n. De twaalfkoppige beman-
ig van het schip kwam om
leven. Dat is gebleken bij
onderzoek naar de
teepsramp. De leden van de
derzoekscommissie moeten
ststellen waarom de Syneta
helder weer op de met een
htbaken beveiligde rots
Newyorkse daklozen
uit VN-film geschrapt
NEW YORK De Verenigde Staten
hebben de Verenigde Naties in stilte
overgehaald om Amerikaanse beelden te
schrappen uit een film over daklozen in
de hele wereld. Het jaar 1987 is uitgeroe
pen tot Jaar van hulp aan de Daklozen
en de film is in verband daarmee ge
maakt, in opdracht van de VN. In de oor
spronkelijke versie kwamen twee hulp
projecten voor armen en daklozen in
New York voor. De Amerikaanse „bij
dragen" werden echter geschrapt, nadat
een Amerikaanse afvaardiging de VN
had gewaarschuwd dat sommige leden
van het Congres zich wellicht tegen de
film zouden verzetten. De organisaties
achter de Newyorkse hulpprojecten heb
ben zich tegen de ingreep gekeerd.
ZUID-AFRIKA
ONTKENTPLAN
KERNPROEVEN
PRETORIA Zuid-Afrika
heeft gisteren bevestigd dat
het een landingsbaan wil aan
leggen op een eiland in het
Antarctisch gebied. Maar Pre
toria sprak beschuldigingen te
gen als zouden deze plannen te
maken hebben met het be
proeven van kernwapens. Het
Britse weekblad „The Obser
ver" schreef zondag dat het
eiland Marion misschien
dienst doet als terrein voor
proeven met kernwapens, die
met Israëlische hulp zijn ver
vaardigd.
Bestand strijd
Zuid-Libanon
DAMASCUS De leider van de
Sji'itische moslem-militie, Nabih
Berri, heeft een totaal en onmid
dellijk staakt het vuren gelast in de
Palestijnse vluchtelingenkampen in
Libanon. Hij zei gisteren dat het
een teken van goede wil ter gele
genheid van het nieuwe jaar betrof.
De Amal-milities hebben tevens
bevel gekregen voedsel en medica
menten door te laten voor de 22.000
bewoners van het al drie maanden
belegerde vluchtelingenkamp Ras-
hidiyeh, bij Tyrus in Zuid-Libanon.
Bij de strijd tussen Sji'iten en Pales-
tijnen, zijn tot dusver 700 doden ge
vallen.
Elfjarig meisje slachtoffer maffia-oorlog
(Van onze correspondent
Paul van der Voort)
BARCELONA De concurrentiestrijd tussen twee smokkel
bendes van Amerikaanse sigaretten in de noordelijke Spaanse
gewesten Galicië en Asturias heeft het leven gekost aan een
11-jarig meisje, dat zestien dagen geleden werd ontvoerd.
Het meisje is de dochter van een Spaanse maffiabaas die 28 jaar
gevangenisstraf uitzit omdat hij vorig jaar een collega sigaret-
tensmokkelaar met pistoolschoten in zijn auto heeft vermoord
en vervolgens een half miljoen gulden van hem gestolen heeft.
Het geld is nooit teruggevonden. De politie vermoedt dat het
11-jarig meisje door een concurrerende bende was ontvoerd om
wraak te nemen
De smokkel van Amerikaanse sigaretten is in Noord-Spanje al
jarenlang een zeer winstgevend bedrijf. Volgens schattingen van
de Spaanse autoriteiten zijn er de afgelopen jaren maar liefst 600
miljoen pakjes sigaretten illegaal het land ingevoerd. Alleen al
tussen 1983 en 1986 heeft de Spaanse belastingdienst daardoor
een verlies geleden aan niet-geinde accijnzen van ruim een mil
jard gulden.
ETA achter aanslag
bij koninklijk
winterverblijf
BAQUEIRA-BERET Leden van de Baski-
sche afscheidingsbeweging ETA hebben in de
noordoostelijke provincie Lérida een bom
aanslag gepleegd op een hotel dat in de buurt
ligt van het winterverblijf van de Spaanse
koninklijke familie. De bom explodeerde in
het Montarto-hotel, op 200 meter van de
plaats waar Juan Carlos, koningin Sofia,
prins Felipe en de prinsessen Cristina en Ele
na hun wintersportvakantie doorbrengen. De
plaatselijke brandweer en het ziekenhuis wa
ren bijna drie kwartier van tevoren telefo
nisch gewaarschuwd, zodat een deel van het
hotel kon worden geëvacueerd.
•MERKWAARDIGE TAFERELEN IN SURINAME
DEN HAAG Suriname
a— en Nederland zijn
Ie afgelopen maanden
ipgeschud door schok-
tende berichten. Massa-
loorden, executies, ge-
ïeimzinnige graven in
'aramaribo, tijgerkooien,-
iet is maar een greep,
foals in elk land, dat fei-
s elijk in een staat van
9 >orlog verkeert, is het
irobleem dat zulke be
lichten moeilijk contro
leerbaar zijn.
5 Vis de ene partij belang heeft
(>ij het openbaar maken van
4 jepaalde feiten, heeft de an-
5 lere partij meestal belang bij
Jiet verdoezelen ervan. Onaf
hankelijke, betrouwbare
(jronnen zijn niet, of nauwe
lijks, te vinden.
'j )aarbij komt dat de huidige
•j lurinaamse machthebbers,
,7»ewild of ongewild, een soort
wlitiek volgen van verlate
li eactie. Pas vele dagen nadat
Nederlandse media melding
,2 loen van gebeurtenissen,
Jfceeft Paramaribo een weer-
3 voord. Opmerkelijk aan zo'n
t veerwoord is bovendien dat
iet meestal niet of nauwelijks
jngaat op de gemelde feiten.
10 >at doet de kwaliteit van de
isjeactie niet goed.
Cen voorbeeld: toen drie Ne-
lerlandse journalisten ander-
ïalve week geleden ergens in
'aramaribo vele tientallen
inonieme graven vonden
waarvan een aantal vers ge-
lolven), ontstond bij de Suri-
laamse autoriteiten een zeke-
e mate van paniek. Zij wei
gerden bijna een week lang
1 erieus op de zaak in te gaan.
Toen klonk het ineens: „Op
2$lie plaats worden al vele ja
ren arme mensen en zieken-
iuis-restanten begraven",
laar nog steeds is geen ver
jaring gegeven voor het feit
lat dit vroeger kennelijk niet
teer dan enkele begrafenis-
per jaar betrof, terwijl het
Ie laatste maanden zeker
dat geen enkele jungle-com
mando in de buurt was toen
het leger zijn actie begon.
Enkele weken geleden meld
den deze krant en het week
blad De Tijd dat twee uit Pa
ramaribo afkomstige getuigen
spraken over honderden bos
negers die de afgelopen tijd
om het leven zouden zijn ge
bracht. De twee zeiden ook
dat tientallen andere bosne
gers op mensonterende wijze
werden opgesloten in speciaal
gebouwde kooien, boven el
kaar.
Verder vertelden zij dat in
Paramaribo soms bosnegers
op klaarlichte dag op straat
werden doodgeschoten. De
getuigen kwamen betrouw
baar over, ook al omdat zij in
Paramaribo functies bekleed
den uit hoofde waarvan zij
van een en ander op de hoog
te konden zijn.
„Op de vlucht"
Piloten vlogen „onder dwang" voor Brunswijk
PARAMARIBO Twee piloten van de Suri
naamse luchtvaartmaatschappij, Guno Illes en
Johan Adel, hebben op een persconferentie in
Paramaribo gezegd dat zij onder dwang vijf
vluchten hebben gemaakt voor het Jungle
Commando van Ronny Brunswijk. Illes en
Adel spraken nadat zij vijf dagen waren ver
hoord over hun gevangenneming twee maan
den geleden door het Jungle Commando en
hun terugkeer vlak voor Kerstmis via het
buurland Frans Guyana. Een derde piloot, Or
lando van Amson jr., de zoon van de Suri
naamse minister voor sport- en jeugdzaken,
wordt nog door de militairen vastgehouden. Il
les en Adel verklaarden dat zij na hun gevan
genneming vijf vluchten voor de rebellen had
den gemaakt, voornamelijk om gewonden te
vervoeren. Adel en Illes verklaarden verder
dat zij door de groep Brunswijk goed waren
behandeld. Vooral over Ronnie Brunswijk wa
ren de piloten erg goed te spreken.
meer dan honderd zijn ge
weest.
Oost-Suriname
Een tweede voorbeeld: het op
treden van het leger in Oost-
-Suriname had drie weken
geleden de dood van een
groot aantal burgers tot ge
volg. Na enkele dagen riep
Paramaribo dat het leger een
aantal jungle-commando's van
Brunswijk te pakken had ge
kregen.
Pas toen videobeelden en ge
tuigenverklaringen overdui
delijk aantoonden dat voorna
melijk vrouwen en kinderen
het slachtoffer waren gewor
den, paste Paramaribo haar
lezing aan. Toen heette het
dat de jungle-commando's
zich tussen de dorpelingen
verborgen hadden gehouden.
Maar in dit geval was er wel
een verklaring van een onaf
hankelijke derde, de Franse
arts Michel Bonnot. Deze zegt
de reactie in Paramaribo,
drie weken later nadat een
lijst met namen was uitge
lekt erkent de militaire
politie dat in Paramaribo op
klaarlichte dag „criminele
bosnegers op de vlucht zijn
doodgeschoten."
In de tussentijd gebeurt meer.
Nederlandse journalisten ma
ken in Paramaribo hoogst
merkwaardige taferelen mee.
Een hoge ambtenaar, die hen
berispt over hun „subjectieve
berichtgeving", fluistert de
verslaggevers bij het weggaan
toe dat zij maar eens in de
Van Sypesteynlaan moeten
gaan kijken. Daar vinden de
journalisten dus die meer dan
honderd anonieme graven.
Zo'n opmerkelijke tip staat
niet op zichzelf. Een andere
ambtenaar, die elke mishan
deling van bosnegers met na
druk ontkent, geeft een ver
slaggever een lift. Onderweg
stopt hij, stelt de journalist
haastig voor aan een onbe
kende voetganger en rijdt
snel weg. De passant blijkt
een geestelijke, die prompt
een verhaal over moorden op
bosnegers vertelt, dat com
pleet tegengesteld is aan dat
van de ambtenaar.
Gevangeniscellen
En dan is er de gevangenisdi
recteur die vertelt dat er in
Suriname ongeveer vierhon
derd gevangeniscellen zijn.
Hij steekt er zijn hand voor in
het vuur dat in zijn cellen de
mensenrechten worden geëer
biedigd. Bij een bezoek aan de
gevangenis lijkt dit inderdaad
het geval.
Maar de man zegt daarna in
eens dat zijn land nog eens
circa vierhonderd politiecel
len telt, waarvoor hij niet ver
antwoordelijk is en dat ook
per se niet wil zijn. Cellen die,
naar hij meent, overvol zitten.
Bijna elke Surinamer weet
dat een aantal van die cellen
zich bevindt in Fort Zeelandia
en in de Memre Boekoe-ka
zerne.
"Reactie van de overheid: er
zitten geen grote aantallen
bosnegers gevangen in Fort
Zeelandia of in de Memre
Boekoe, hooguit een enkele
arrestant. Nog geen week la
ter geeft de militaire politie
toe dat in Fort Zeelandia 110
bosnegers „gekazerneerd" zijn
(van wie er inmiddels met
Kerstmis zestig zijn vrijgela
ten). Maar in de Memre Boe
koe zou nog steeds niets aan
de hand zijn. Verslaggevers
worden er niet binnengelaten.
Wie het binnenland van Suri
name bereist komt al snel tot
de ontdekking dat het zeer
goed mogelijk is dat honder
den mensen zijn verdwenen.
Als gevolg van het uitroepen
van de noodtoestand zijn de
kuststrook en de rest van het
land van elkaar gescheiden.
Communicatie is heel moei
lijk. Families zijn uit elkaar
gerukt. Velen weten niet wat
er met hun verwanten is ge
beurd. Vechten zij bij Bruns
wijk, zijn zij in Paramaribo
opgepakt, zijn zij gevangenge
nomen, zijn zij dood?
ROB RUGGENBERG
5KOU De ambassa-
van de Verenigde
aten in Moskou, Arthur
tman, is gisteravond
het echtpaar Sacharov
bezoek geweest. Hart-
was in gezelschap
zijn echtgenote. De
alomaat wilde afscheid
fmen van Andrei Sacha-
omdat hij binnenkort
r de Verenigde Staten
ïgkeert. Sacharov en
vrouw wonen sinds
week weer in Moskou
zeven jaar binnenland-
I ballingschap in Gorki,
lankmoedigheid waarmee
Moskou Sovjetdissident Andrei
Sacharov de laatste tijd tege
moet treedt, heeft alom de
vraag doen rijzen of er in de
Sovjet-Unie onder leiding van
Michail Gorbatsjov nu echt
sprake is van een ideologische
ommekeer. SovjetdissiJent en
historicus Roy Medvedev be
schouwt de terugkeer van Sa
charov als een teken dat er be
weging zit in de Russische bin
nenlandse politiek en ideolo
gie.
In een vraaggesprek met het
Westduitse weekblad Der
Spiegel sprak hij van een
„ideologische ommekeer", die
zich nu in de Sovjetunie aan
het voltrekken zou zijn. De 61-
jarige in Moskou wonende dis
sident wees erop dat het stali
nisme en de leiding van wijlen
partijleider Leonid Brezjnev
vandaag de dag in de Sovjet-
Unie openlijk worden gekriti
seerd. Een blijk van vooruit
gang is volgens hem ook de
jongste Sovjetberichtgeving
over de nationalistische rellen
in Kazachstan. Deze waren
weliswaar erger dan officieel
werd meegedeeld, maar alleen
al het feit op zich dat de Sov
jetpers erover berichtte is op
zienbarend, aldus Medvedev.
Andere commentatoren daar
entegen zien in de jongste be
handeling van Sacharov veel
eer een logische voortzetting
van Gorbatsiovs pragmatische
politiek. Ook de broer van
- MIDJE VERHOLEN - KARELTJE KNETTER EN DE TOVERBUBBEL
c3) Bruine Joe kon dus nauwelijks geloven, dat
tegen de kleine Kareltje Knetter moest bok-
1. Maar ja, de sterke kerel kon natuurlijk niet
Jten. dat Kareltje over zulke bijzondere krach-
beschikte. De bokswedstrijd zou dus tóch
.jjorgaan en in de stad Humbuksk werd er ge-
5)eg tamtam over gemaakt. Overal waren ster
luidsprekers bevestigd en daaruit schalden
hele dag de volksliederen van Amerika en
onoverwinnelijke Barreberië. En daar tus-
lv|idoor zei de omroeper dan plechtig, dat een
nkswedstrijd tussen de twee sterkste landen
wereld veel kon bijdragen tot het behoud
de vrede. En toen dan tenslotte het
gjr van de grote knokpartij was aangebroken,
wond zich een duizendkoppige menigte op
it. De mensen liepen allemaal spontaan te
tien met rode vlaggetjes, die spontaan wa
ren uitgedeeld door de staatsafdeling voor ge
heime relletjes. Bovendien hieven de mensen
spontane spreekkoortjes aan, zodat men tel
kens duidelijk kon horen roepen: „Het onover
winnelijke Barreberië verplettert Amerika!"
Het toppunt van genot voor de Barreberiërs
brak echter aan. toen een oud statierijtuig van
de weggejaagde Keizer door de straten van
Humbuksk trok. In dat rijtuig zaten Kareltje
Knetter en Bruine Joe en ze wuifden keizerlijk
met hun hand, en wie zou durven beweren, dat
DAT niet democratisch was.En tussen
de mensenmenigte langs de kant stond natuur
lijk ook straatveger smidje Verholen. Een brok
schoot hem in de keel, toen hij zag dat ze Karel
tje Knetter in een mal uniformpje gestoken had
den
Roy, de in Londen in balling
schap levende biochemicus
Zjores Medvedev, legt de na
druk op de pragmatische aan
pak van Gorbatsjov. Westerse
waarnemers nemen de terug
keer van Sacharov „een mees
terzet van Gorbatsjov". De
Sovjetleider zou hiermee de
Westerse kritiek op de schen
ding van de mensenrechten
willen pareren. Dat de dissi
dent de Westerse media te
woord mocht staan en daaren
boven scherpe kritiek kon ge
ven op de Sovjet-Unie inzake
de behandeling van dissiden
ten en de aanwezigheid in Af
ghanistan wekte zelfs be
vreemding; die openheid is het
Westen niet gewend.
Pretoria wil
optreden
tegen
schoolboycot
JOHANNESBURG De
Zuidafrikaanse regering
heeft gisteren het ministerie
voor onderwijs aan zwarten
gemachtigd op te treden te
gen boycots, ordeverstorin
gen en cursussen die afwij
ken van de officiële leergan
gen. President Botha ver
strekte de machtiging op
grond van de zes maanden
oude noodtoestand. Op over
tredingen staat een maxi
mumstraf van twee jaar ge
vangenis of 4000 rand (onge
veer 4000 gulden) boete. In
tussen hebben twee anti-
apartheidsgroepen in Soweto
leerlingen opgeroepen in het
nieuwe jaar weer naar school
te gaan. in plaats van de on-
derwijs-boycots voort te zet-
Een uit 1958 daterende foto van MacMillan (links) en een
van zijn voorgangers, Winston Churchill.
(Vervolg van de voorpagina)
LONDEN De gisteren overleden Britse ex-premier Ha
rold MacMillan was een gewiekst politicus, met een gave
voor gevleugelde uitspraken. Tijdens een bezoek aan Zuid-
Afrika sprak hij van „een wind van verandering" die door
Afrika waaide. Die woorden sloegen aan over de hele we
reld en heeft hij nog vaak moeten horen. „Supermac" was
een van de bijnamen die hij tijdens zijn loopbaan kreeg.
Anderen voegden hem het minder vleiende „Mac the kni
fe" toe, toen nij in 1962 zeven leden van zijn kabinet ont
sloeg.
Als premier streefde MacMillan in de eerste plaats naar
ontspanning in de betrekkingen tussen Oost en West, aan
sluiting van Groot-Brittannië bij de Europese Gemeen
schap welk plan stuitte op een Frans veto en de op
lossing van de vele problemen die voortvloeiden uit het
groeiende nationalisme in Afrika. Onder zijn premierschap
verleende Groot-Brittannië onafhankelijkheid aan een
tiental kolonies, waaronder Kenia, Nigeria en Oeganda. In
oktober (1963) besloot hij af te treden nadat hij van zijn
arts had gehoord dat hij een galblaasoperatie moest onder
gaan. Vanaf zijn ziekbed regelde hij zijn opvolging. Op zijn
negentigste verjaardag aanvaarde MacMillan de titel Earl
of Stockton, hoewel hij tot dan toe altijd een titel had ge
weigerd.
MOSKOU Omdat het leven in de Verenigde Staten hun is
tegengevallen, zijn 55 uit de Sovjet-Unie naar de VS geëmigreer
de mensen weer naar hun vaderland teruggekeerd. Van hen
waren twintig reeds tot Amerikaans staatsburger genaturali
seerd. De meesten van de spijtoptanten, van wie circa 80 procent
joods, hebben tussen vijf en acht jaar in de Verenigde Staten ge
woond. Bij aankomst in Moksou beklaagden enkelen zich over
de slechte arbeidsmogelijkheden, terwijl apderen zeiden heim
wee naar familie en vrienden in de Sovjet-Unie te hebben. Ra
dio Moskou opende het avondnieuws met het bericht over de
terugkeer van de emigranten en verklaarde dat zij in de VS tot
de ontdekking waren gekomen dat ze niet waren opgewassen
tegen de „meedogenloze concurrentie, de jacht naar geld, de
misdaad en de drugsverslaving". Volgens Radio Moskou mogen
de spijtoptanten, als ze toch weer terug zouden willen naar de
VS, ongehinderd het land weer verlaten.
(Vervolg van de voorpagina)
PARIJS De Franse pre
mier Jacques Chirac, die
nog maar drie weken ge
leden door studenten en
scholieren gedwongen
werd een voorstel voor
een nieuwe onderwijswet
in te trekken, moet op
nieuw het hoofd bieden
aan een sociaal conflict
een landelijke spoorweg
staking die maandag de
twaalfde dag is ingegaan.
Tot dusver heeft Chirac zich
weinig uitgelaten over de sta
king en het publiekelijke com
mentaar overgelaten aan een
paar ministers en de directie
van de staatsspoorwegen. Maar
de premier heeft wel zijn va
kantie afgezegd om in Parijs te
blijven, uit vrees dat de sta
king bij de spoorwegen zich
zal uitbreiden tot andere secto
ren.
De spoorstaking is het eerste
belangrijke arbeidsconflict
sinds de regering-Chirac in
maart is aangetreden en nadat
het onder de voorgaande soci
alistische regering lange tijd
betrekkelijk rustig was ge
weest. Nu de inflatie is ge
daald tot 2,1 procent, wil Chi
rac de loonsverhogingen be
perkt houden om zijn strategie
niet in gevaar te brengen die
de Franse economie nieuw le
ven moet inblazen en de
werkgelegenheid vergroten.
Maar als de werknemers bij de
spoorwegen een belangrijke
loonsverhoging krijgen, kan
dat voor andere werknemers
het sein ziin -om ook meer loon
te eisen. De regering heeft in
middels in de concessie gedaan
dat de invoering van een
nieuw salarissyteem is uitge
steld. Het gevaar voor de rege
ring Chirac is niet denkbeeldig
dat werknemers in andere sec
toren nu hun kans schoon zien
en eveneens naar het stakings
middel grijpen.
Zwarte plaatselijk leiders reageren woedend op het niet vervol
gen van de blanke jongens.
Raciale rellen in New York
NEW YORK De politie van New York heeft vandaag uit
vrees voor verdere gewelddadige uitingen van racisme extra
mankracht ingezet in de vrijwel uitsluitend door blanken be
woonde wijk Howard Beach. Gisteren verwierp de rechter de
aanklachten van moord en doodslag tegen drie blanke jongeren
die drie zwarte piannen in elkaar hadden geslagen. Een van de
zwarten was onder een auto gedood toen nij aan zijn belagers
probeerde te ontsnappen De zaak heeft inmiddels geleid tot
twee wraakacties en rellen in de straten
I
