Het leven van een 24-jarige
in een Siberisch werkkamp
Een staartje wijn voor de feestdagen
Sovjet-Unie zal meer
emigratie toestaan
ilitie
ndom
irinaams
mp Frans
lyana
hinese studenten
isen hervormingen
>4 Rellen in
Si Hamburg
KANNIBALEN
Tsjaad slaat aanval
Libische troepen af
ITENLAND
EcidócSomant
MAANDAG 22 DECEMBER 1986 PAGINA 5
'nke jongeren
:n op zwarten
YORK Burgemeester
rd Koch van New York
een beloning van 10.000
uitgeloofd voor tips, die
i tot de aanhouding van
roep blanke jongeren. De
ns hadden zaterdagoch-
gewapend met stokken
onkbalknuppels op drie
en gejaagd. Eén van de
slachtoffers kwam tijdens
rlucht onder een auto en
Koch zei op een
Dnferentie dat het voor-
slechts vergeleken kon
en met de lynchpartijen
vroeger in de zuidelijke
van de VS.
Turkse minister
waarschuwt EG
ANKARA Turkije zal in be
roep gaan bij het Internationaal
Gerechtshof in Den Haag als
langs diplomatieke weg geen op
lossing wordt gevonden voor de
kwestie van het vrije personen
verkeer met de Europese Ge
meenschap. Dit heeft de Turkse
minister van staat belast met de
betrekkingen met de EG, Ali Bo
zer, gezegd. Op grond van een uit
1963 stammend verdrag hebben
Turken sinds 1 december jl. het
recht om zonder belemmeringen
overal in de EG te werken, maar
door verzet van de EG-landen
komt in de praktijk daar tot nog
toe niets van terecht.
China: aids-test voor
buitenlandse studenten
PEKING Alle buitenlandse studenten
die aan Chinese universiteiten willen
gaan studeren, zullen vanaf 1 januari
hun bloed moeten laten onderzoeken op
het aids-virus, voordat zij tn China wor
den toegelaten. Volgens de autoriteiten
wil China op deze wijze voorkomen dat
het aids-virus zich ook in dat land ver
spreid. Tot nu toe is in China slechts één
geval van aids bekend, en wel dat van
een Argentijn die tijdens een rondreis
door het land aan de ziekte overleed. Bo
vendien zouden vier Chinese hemofilie-
patiënten (bloederziekte) anti-stoffen
van het virus in hun bloed hebben ge
kregen, nadat zij een bloedtransfusie
hadden ondergaan met bloed dat afkom
stig was uit de VS.
„Duitsers leveren
Libië raketten"
HAMBURG De Westduitse justitie
onderzoekt de juistheid van berichten,
dat bedrijven in de Bondsrepubliek ra
ketten voor Libië bouwen en daarmee
een verbod op de uitvoer van wapens
naar dit land negeren. Het weekblad
Stern meldde dat Westduitse elektroni-
ca-deskundigen en ingenieurs voor de
regering van Libië raketten vervaardi
gen en er in de Libische woestijn proe
ven mee doen. Het weekblad noemt
een voormalige rakettenspecialist van
Siemens, Helmut Lang, als het brein
achter deze zaak en schrijft over be
wijsmateriaal te beschikken dat talrijke
ondernemingen in de elektronica-sec-
tor bij het Libische rakettenprogramma
betrokken zijn.
Amerikaan in
Nicaragua lid
„Phoenix - bataljon"
NEW YORK De Amerikaan Sam
Hall, die sinds een week in Nicaragua
wordt vastgehouden op beschuldiging
van spionage, is naar eigen zeggen het
laatst overgebleven lid van een Ameri
kaanse vreemdelingenlegioen.
Hall verklaarde in een interview vanuit
zijn cel dat hij twee jaar geleden is gere-
cruteerd door een particuliere organisa
tie in Washington. De groep, het „Phoe-
nix-Bataljon", was bedoeld als een Ame
rikaanse vreemdelingenlegioen, in te
zetten tegen onder meer terroristen. Hij
ontkende dat het bataljon een regerings
instantie was.
!NNE De gouverneur
r'rans Guyana, Jacques
heeft verklaard dat
iposten zijn geplaatst
de stad St. Laurent, om
aamse vluchtelingen in
lordwestelijke hoek van
- >nd te beletten het bin-
ïd van Frans Guyana in
kken. Dewatre verklaar-
it er momenteel 5200
telingen langs de grens
- ans Guyana verblijven.
I irijk wenst dat zij in het
>ebied blijven en wil
omen dat zij richting
ine reizen. Men wil de
^telingen namelijk zo
mogelijk terug over de
zetten, zodra de situatie
it-Suriname dat toelaat,
dag is opnieuw melding
akt van verrasingsaan-
i van het Jungle Com-
0 van Ronnie Brunswijk
m vijandelijkheden tus-
e rebellen en eenheden
et Surinaamse leger. Het
aamse persbureau meld-
it de aanvallen van het
e Commando plaatsvon-
1 het noordoostelijke dis-
Marowijne. Brunswijks
an zouden verschillende
burgers hebben aange-
en een brug op de weg
Albina hebben opgebla-
nmencampagne
l tegen hotels
'AST Het Ierse Repu-
nse Leger IRA heeft de
twoordelijkheid opgeëist
een reeks bomaanslagen
iterdag werden gepleegd
ie hotels in Noord-Ier-
Volgens de politie zijn bij
inslagen geen gewonden
len. De politie had on-
voor een Kerst-bommen-
agne van het IRA ge-
ichuwd, nadat de afgelo-
weken aan beide zijden
e Ierse grens aanzienlijke
lelheden explosieven wa-
evonden.
MOSKOU In het werk
kamp met streng regime
van Labytnangi, pal aan
de Poolcirkel in West-Si-
berië, is de 24-jarige Sera-
fim Jevsjoekov de enige
„politieke" gevangene. De
gewetensbezwaarde deelt
zijn barak met 25 „gewo
ne" criminelen, allen ver
oordeeld tot langdurige
straffen.
Naast het isolement lijdt Sera-
fim in Labytnangi het meeste
van koude en honger, zegt zijn
zus Ljoedmila, die hem on
langs heeft bezocht. Het kostte
Ljoedmila en haar moeder 56
uur om vanuit Moskou bij het
met prikkeldraad en wachtto
rens omgeven houten kamp te
komen.
De Jevsjoekovs proberen al
negen jaar vergeefs de Sovjet-
Unie te verlaten. Zij betalen
een hard gelag voor hun stre
ven. De 54-jarige vader, Sera-
fim Jevsjoekov, wordt al vijf
maanden vastgehouden in een
psychiatrisch hospitaal zonder
dat de artsen de familie willen
inlichten over hun diagnose of
de hem voorgeschreven be
handeling. Serafim junior
heeft geen beter lot getroffen.
In 1980 werd hij wegens
dienstweigering veroordeeld
tot tweeëneenhalf jaar werk
kamp. In april van dit jaar
werd hij opnieuw gearresteerd
en voor hetzelfde delict nog
maals veroordeeld, nu tot drie
jaar kamp met streng regime.
Ijzig koud
In deze tijd van het jaar daalt
de temperatuur in Labytnangi
tot 35 graden onder nul, en er
waait onophoudelijk een ijzige
wind. Iedere ochtend om zes
uur staan de gevangenen op.
Na het appèl en het ontbijt
gerstepap volgt een
werkdag van acht uur 's mor
gens tot vijf uur 's middags. De
dag wordt onderbroken voor
een middagmaal van opnieuw
gerstepap en soms een stuk ge
zouten vis.
Na het werk volgt het avond
eten: thee met brood, nooit
fruit of vlees, en gemiddeld
eens per maand een ui. Daar
na kunnen de gevangenen
zich wassen, televisie kijken of
kranten lezen. Boeken zijn
verboden en krante-abonne-
menten moeten door de fami
lie van de gevangenen worden
betaald. Eens per week gaan
de mannen in bad.
Tijdens de eerste zes maanden
van zijn gevangenschap heeft
Serafim al twee keer in de iso
leercel gezeten. In die cel
krijgt een gevangene maar om
de dag eten, aldus Ljoedmila.
En het is daar zo koud dat ie
mand alleen maar kan overle
ven door zijn lichaam dag en
nacht tegen een pijp te persen
die langs de vloer loopt en
waardoor lauw-warme lucht
stroomt.
Bezoeken
Het is moeilijk bezoeken af te
leggen aan een kamp dat zo
ver weg ligt. Gevangenen heb
ben per jaar theoretisch recht
op twee bezoeken van enkele
uren, en een bezoek van één
drie dagen. Op het terrein van
het kamp is een speciale barak
voor bezoekers. In dat gebouw
bevinden zich vijf kamers, toi
letten en een keuken. Bezoe
kende familieleden delen een
kamer waarin twee bedden,
een tafel en twee stoelen
staan. Het eten moeten zij zelf
meebrengen. Tijdens de be
zoekdagen woont de gevange
ne bij zijn familie in de barak.
Wanneer Serafim wordt vrij
gelaten is niet bekend. De on
derdirecteur van het kamp,
luitenant-kolonel Borodin, liet
weten dat de gevangene niet
eerder op vrije voeten komt
„voordat zijn instelling is ver
anderd".
De zoon en
dochter van
Jelena Bonner,
Tatiana
Yankelevich en
Alexei
Semyonov,
voerden
gisteren een
telefoon
gesprek met
de dissidente
natuur
kundige.
(Vervolg van de voorpagina)
WASHINGTON Wan
neer zij eenmaal weer in
Moskou gevestigd zijn,
zullen de Russische dissi
dent Andrei Sacharov en
zijn vrouw Jelena Bonner
zich in blijven zetten voor
de mensenrechten. Dat
heeft de 65-jarige natuur
kundige verklaard tegen
over de New York Times.
Sacharov zei onder meer dat
zijn gezondheid en die van zijn
vrouw, Jelena Bonner, „min
of meer" goed is. Zijn vrouw is
naar zijn zeggen „erg ziek, of
schoon haar toestand niet is
verslechterd".
Volgens de rechtse Westduitse
krant Bild is de Russische emi-
gratiedienst opgedragen vol
gend jaar de meeste verzoeken
om een uitreisvisum in te wil
ligen. De krant, die zich ba
seert op niet met name ge
noemde bronnen in Moskou,
meldt vandaag dat Gorbatsjov
persoonlijk opdracht heeft ge
geven om „royaal en recht
vaardig" in te gaan op de emi
gratieverzoeken. Duizenden
mensen zouden daardoor in
1987 het land kunnen verla
ten.
Het hoofd van de Sovjet
staatscommissie voor de uitga
ve van boeken, Michail Ne-
natsjev, heeft te kennen gege
ven dat in de toekomst de le
zers in zijn land meer invloed
zullen krijgen op hetgeen er
wordt gepubliceerd. Nenatsjev
doet suggesties in deze richting
in een interview met het
Westduitse weekblad Der
Spiegel.
De 57-jarige Nenatsjev ver
klaarde dat zijn commissie mo
menteel bezig is de werken
van schrijvers te onderzoeken
die lange tijd genegeerd of
verboden zijn door Sovjet-re-
geringen. Der Spiegel citeert
Nenatsjev met de woorden:
„Wij zijn vandaag de dag op
weg naar democratisering".
Hij verklaart dat het nieuwe
beleid in overeenstemming is
met het streven van Sovjet-lei-
der Gorbatsjov naar „openheid
in de Sovjet-gemeenschap".
(Vervolg van de voorpagina)
iGHAI De demonstraties in de Chinese havenstad
»hai begonnen vrijdag toen ongeveer vijfduizend studenten
bet stadhuis marcheerden. De mars verliep wanordelijk en
le honderden studenten drongen het stadhuis binnep. Toen
emeester Jiang Zhemin vervolgens opriep tot kalmte gin-
ne meeste studenten weg. Sommigen bleven achter en wei-
in de volgende morgen voor de ochtendspits op te breken,
de politie er bij hen op aandrong zich te verspreiden, wer-
31 agenten in elkaar geslagen.
gemeentelijke woordvoerdvoerder zei dat de politie niet te-
oeg en geen enkele arrestatie verrichtte. Volgens de organi-
en van de protestmars van gisteren zouden evenwel circa
honderd studenten zijn gearresteerd en tientallen afgeran-
Het persbureau Nieuw-China beschuldigde de studenten
n dat zij de maatschappelijke orde verstoorden, voor extra
eersopstoppingen zorgden en mensen van hun werk afhiel-
De regering spreekt al jaren over „politieke hervormin-
maar wordt nu voor het eerst geconfronteerd met een
pe radicalisering van de eisen van de studenten, die explo-
leuzen hanteren, zoals „wij bestaan door strijd", „leve de
Jcratie" en „geef ons vrijheid".
Politiemannen voeren een
charge uit op studenten die za
terdag in het Westduitse Ham
burg een protestmars tegen de
sloop van kraakpanden hiel
den. Meer dan 10.000 mensen
trokken door de stad om te
protesteren tegen de voorge
nomen stadsvernieuwing in de
wijk St. Pauli in het havenge
bied. Na de mars raakten on
geveer duizend jongeren
slaags met de politie. In totaal
werden acht winkels in brand
gestoken, waardoor een mil-
joenschade ontstond. Zeker
124 mensen raakten gewond,
onder wie 93 politiemannen.
Het was een leuke Belgische televisieshow, die zich bezig
hield met enkele voorname aspecten van de haute cuisine,
het dure, bijna wellustige eetgebeuren. Het getuigt van goe
de smaak in dit jaargetijde de wijn te beschouwen die soepel
over de huig rolt of welhaast talmend neerdaalt uit de kruis
booggewelven van het verhemelte, het klankbord van de
smaak. In sommige gevallen openbaart het nobele aroma
zich als vanuit een hinderlaag; in andere fladdert het boeket
breed op als een achteloos weggeworpen kimono.
De Belgische show behandelde ook de vraag of de in roes
van gewetensvreugde gevangen fijnproever in een elegant
restaurant zijn bord mag aflikken, als zich daarop nog be
langrijke sporen van een kostbare saus bevinden. Het wordt
zelden waargenomen, maar volgens mij mag het mits het
discreet gebeurt, het bord met twee handen wordt vastge
houden en de procedure vrijwel geluidloos verloopt. Er mag
in het moderne eten veel meer dan ze u thuis hebben ver
teld. Met een kip bijvoorbeeld mag je alles, zolang je het kar
kas maar niet over de schouder wegwerpt.
De Belgen hadden het ook over de eetgewoonten van de
kleine man en over kannibalisme. Twee kannibalogen, die
terwille van de privacy in een donkere nevel zaten, gaven
toe mensenvlees te hebben gegeten. Antwerpen, zo beweer
de het kannibalistische stel, was het centrum van een afgrij
selijke internationale sluikhandel in lapjes, rollades en rib-
stukjes van zeer twijfelachtige herkomst. Aan de vraagkant
van deze ongure handel stonden decadente rijkaards van ex
treme morele verdorring en als ik me niet vergis werden
voor de beste kwaliteit prijzen van 30.000 (dertigduizend)
gulden per kilo betaald.
Voordat zich diepe twijfels van me meester maakten en een
blik in de gids onthulde dat het om een dwarse, in disinfor
matie gespecialiseerde show ging, had ik me al laten wijsma
ken dat oorlelletjes, snel aangebraden met roomboter, tot de
kostbaarste gerechten behoren en dat vrouwen beter sma
ken dan mannen, hoewel het smaakverschil niet zo duide
lijk is als tussen konijn en kat. In het grijze verleden heeft
menig schipbreukeling, na weken of maanden zwalken in
een open sloep, aangezeten aan het maal der verschrikking.
Zij aten de kost naturel, wegens ontstentenis van koekepan,
roomboter en een bestendig vuur.
Hedendaagse kannibalen - in 1970 werd er nog eentje, Dean
Baker genaamd, betrapt bij het verlaten van het Yellowsto
ne Park - handelen uit waanzin gecombineerd met elemen
ten als moordlust en nooddruft. Uit „The Directory of Infa
my", een Engels naslagwerk waarin schanddaden staan ge
catalogiseerd (de ondertitel van het door Jonathan Green sa
mengestelde en door Mills Boon uitgegeven werk is „Het
beste van het slechtste") krijg ik de indruk dat met name
Duitse kannibalen rond de jaren twintig van deze eeuw tij
dens een periode van bittere armoede en schaarste buitenge
woon fijne vleeswaren wisten te verkrijgen. Frank Grosman
dreef een frankfurterkraam bij het centraal station te Ber
lijn. Hij ving daar ook jonge meisjes op, die van het platte
land naar de grote stad waren uitgeweken en van wie se
dertdien niets meer werd vernomen. In diezelfde periode
specialiseerde zich in Hannover Fritz Haarmann in de ver
werking van bedelaars en landlopers, wellicht ruim vijftig
in totaal, tot stoofvlees en krachtige soepen. Gelukkig, de
kannibaal is vrijwel uitgestorven. De kalkoen, in zijn macht
en majesteit van 35 kilogram veredeld karton, absorbeert de
laatste kannibalistische driften.
BERT VAN VELZEN
Na 21 jaar vrij
i De 51-jarige Span-
jaard lloi Gutierrez
i Menoyo is na 21
jaar door Cuba
vrijgelaten en naar
Spanje gestuurd.'
Gutierrez Menoyo
vocht in 1959 zij
aan zij met Fidel
Castro, maar de
twee kregen na de
overwinning van
de guerrillastrij
ders ernstige poli
tieke meningsver
schillen. Gutierrez
werd in 1965 ge
vangen genomen
en opgesloten. Op
de foto Gutierrez
Menoyo bij aan
komst in Madrid.
Rechts zijn doch
ter Elena, links zijn
zus Sara.
N'DJAMENA De rege
ring in Tsjaad heeft giste
ren gemeld dat haar nieu
we bondgenoten onder
leiding van de voormalige
rebellenleider Goukouni
Weddei, Libische troepen
in het ruige Tibesti-ge-
bergte van noord-Tsjaad
„een catastrofale neder
laag" hebben bezorgd. Er
zouden vierhonderd Li-
biërs zijn gedood, tegen
een Tsjadische soldaat.
De Libiërs lanceerden zater
dag een aanval op drie punten,
Bardai, Wour en Zouar, alle
drie bolwerken van Goukouni
Weddei. Zij kregen daarbij de
steun van artillerie, tanks en
vliegtuigen. De aanval op Bar
dai, het bestuurlijke centrum
van het gebied en ooit de
hoofdstad van Goukouni's op
standige regering, zou inmid
dels zijn afgeslagen; de aanval
len op Wour en Zouar duren
nog voort. In een regerings
communiqué viel tussen de re
gels te lezen dat de Tsjadische
troepen het daar zwaar te ver
duren hadden tegen een over
machtige vijand.
Aangenomen wordt dat de Li
biërs in het gebied beschikken
over een strijdmacht van 8.000
manschappen, met bovendien
nog eens 5.000 leden van het
„Islamitisch Legioen", solda
ten die gerekruteerd zijn in
zwart Afrikaanse landen. De
gevechten braken uit nadat
Libische troepen en rebellen
onder leiding van sjeik Ibn
Omar zaterdagochtend een op
mars begonnen in de noorde
lijke bergstreek Tibesti, die
sinds 1983 onder Libische con
trole is. Tsiaad wordt militair
gesteund door Frankrijk en
kreeg dit weekinde ook vijf
tien miljoen dollar steun van
de VS.
IDJE VERHOLEN—KARELTJE KNETTER EN DE TOVERBUBBEL
En meteen vloog er iets met een gierende snel
heid langs zijn raampje. Dnjepr's geoefende
vliegersoog herkende het voorwerp meteen. Het
was een straatveger uit Humbuksk..., en de man
vloog op zijn bezem. „Een bijzonder ijverige ka
meraad," dacht Dnjepr. „Nu vegen ze de lucht
ook al aan...." Maar plotseling drong de af
schuwelijke waarheid tot hem door. Een bezem,
die SNELLER vloog dan een Barreberische
straaljager...!? Dat kón niet! Uit dit verdachte
verschijnsel kon dus maar één conclusie getrok
ken worden: die vent op. die bezem was een
westerse geheime a9«jnt. En volgens de voor
schriften moesten die" onmiddellijk doodgescho-
Voor wie de keuze van de wijn
bij het kerstdiner omstreden
is, kan altijd te rade gaan bij
bij de onafzienbare reeks wijn-
boeken die in de loop der ja
ren is verschenen. Mocht de
definitieve selectie dan nog
een raadsel zijn, enkele on
langs verschenen exemplaren
kunnen in de ultieme fase als
nog uitkomst bieden.
Uiteraard heeft Hubrecht
Duijker zijn jaarlijkse boek
vervaardigd, zij het ditmaal
niet een uitgebreide, rijk geil-
lustreerde beschrijving van
een bepaalde regio met alle
mogelijke toeristische en culi
naire tips. Na zijn gids van de
Bordeauxstreek heeft Duijker
nu zowat alle bezittingen van
de Bourgogne onder de loep
genomen. „Wijnwijzer Bour
gogne" heet het werkje, dat
zoal§ altijd bij deze auteur bol
staat van alle mogelijke wijn-
gens wel een boek voor ken
ners, wij kunnen ons in elk
geval niet voorstellen dat een
groot publiek eens een avondje
de tijd neemt om de veelal
technische gegevens door te
worstelen. Waarbij het ontbre
ken van enigerlei versiering of
foto, afgezien van de afbeel
ding van honderden etiketten,
misschien wel de meest door
slaggevende factor is.
De wijnen van het Iberisch
schiereiland mogen zich de
laatste jaren verheugen in een
bijzondere belangstelling. Mo
dieus gesproken heet zoiets
„mondiale ontsluiting". Met
zijn boek over de fameuze Rio-
ja kwam voornoemde Duijker
vorig jaar al tegemoet aan heel
wat liefhebbers, die wel eens
wat meer wilden weten dan de
(achterhaalde) stof die de alge-
men<£, wijnboeken tot dan bo
den. In „Spaanse wijnen", uit
overgezet, worden de voort
brengselen van de Vitis Vini-
fera uit alle mogelijke Spaanse
streken aan een uitgebreide
beschouwing onderworpen.
Dit boek mag gerust be
schouwd worden als een aan
winst voor de wiinbibliotheek,
al is de typografische verzor
ging soms wat wonderlijk of
zelfs schamel.
De zonnige keuken
Het is al eens eerder gezegd,
maar evengoed: met de toege
nomen reislust en ook onder
invloed van onze multi-raciale
samenleving is de brave va
derlander op het punt van cu
linaire zaken beslist bewuster
geworden. Er zal dan ook wel
een markt zijn voor de vele
tientallen boeken, die jaarlijks
over ons worden uitgestort.
Zeker rond de nakende feest-
spijzen de met een stemmig
kleed bedekte tafel bevolken,
zal menig boek worden aange
schaft en geraadpleegd.
Voor de smulpapen onder ons,
die niet behept zijn met Fran
se eenkennigheid, kan „De
zonnige keuken van Spanje en
Portugal" zeker aanbevolen
worden. Buiten de obligate
paella en tortilla vindt men in
dit boek een keur aan heerlij
ke gerechten, die zonder de
begaafdheid van Bocuse ook
door de gemiddelde huisman
en vrouw bereid kunnen wor
den. Wat dacht u van kalfs-
niertjes in een saus van sher
ry7
Mede vanwege ons koloniale
verleden is de Chinese keuken
behoorlijk ingeburgerd in ons
land. Al kunnen wij ons voor
stellen dat de bereiding van de
gerechten van de „afhaalchi-
neees^ ver verwijderd zijn van
Chineese maaltijd thuis kan de
aanschaf van „Het grote boek
met de heerlijkste Chinese re
cepten" dienen. Middels vele
recepten, verlucht met fraaie
foto's, moet het mogelijk zijn
thuis de sfeer van het verre
oosten op te roepen.
CHARLES BELS
„Wijnwijzer Bourgogne".
Hubrecht Duijker. Uitgeve
rij Het Spectrum Utrecht
Prijs ƒ49,50.
„Spaanse wijnen". A.Larrea.
Uitgeverij het Spectrum.
4 Prijs 49,90.
•„De zonnige keuken van
Spanje en Portugal". Joost
Schipper en José Orlando
Paz. Uitgeverij Kosmos
Utrecht. Prijs ƒ24,90.
„Het grote boek met de heer
lijkste Chinese recepten".
Cecilia en Wilson Au-yeung,
Uitgeverij Zomer en Keu-
