ngst heeft in Suriname vele gezichten
Ook minister Meese
wist van niets
Franse minister Pasqua
opnieuw in opspraak
aanse
identen
de
rricaden
BRIT LEEFT LANGER
üjlTENLAND
CeidócSouoatit
DONDERDAG 18 DECEMBER 1986 PAGINA 5
oten Voyager
en vermoeid
'ANGELES Terwijl
vlucht vor-
factor ver
foeid bij de piloten van
xperimentele vliegtuig
lyager een steeds groter
den. De vluchtleiding
name bezorgd over de
Dick Rutan, die een
malen weigerde te
lapen. Het superlichte
lig vloog gisteren nabij
lipijnen in torenhoge
volken; het was de
etje maal in een storm,
de dag daarvoor pas-
het vliegtuig al een
tb
„Bom oorzaak
brand Sandoz"
BAZEL De wetenschappelijke
dienst van de stadspolitie in Ztlrich
zou bij haar onderzoek naar de oor
zaak van de brand bij het Zwitserse
chemieconcern Sandoz in november
sporen van een benzinebom gevonden
hebben. Dat schreef gisteren het
Franse dagblad France Soir. De Zwit
serse autoriteiten zouden daarop alle
andere chemieconcerns en kerncen
trales gewaarschuwd hebben voor
mogelijke verdere aanslagen en ver
scherpte veiligheidsmaatregelen gelast
hebben. Het openbaar ministerie in
het kanton Bazel ontkende het artikel
in France Soir met klem.
TURKSE UITGEVER
„VERVALST"
GESCHIEDENIS
ISTANBUL De uitgever
van een Turkse editie van de
„Encyclopedia Britannica"
wordt juridisch vervolgd om
dat in de encyclopedie staat
dat er in de elfde eeuw in het
zuiden van Anatolië een Ar
meense staat bestond. „Dit
klopt niet met de historische
feiten", aldus de openbare
aanklager bij het Hof voor de
staatsveiligheid, Barionu. De
uitgever, Hulya Poturoglu
wordt beschuldigd van „sepa
ratisme en het verzwakken
van de Turkse nationale ge
voelens".
Driedubbele
transplantatie
in Engeland
HUNTINGDON Britse art-
sen zijn er gisteren in geslaagd
de eerste driedubbele trans
plantatie uit te voeren. Een 35-
jarige vrouw kreeg een nieuw
hart, nieuwe longen en een
nieuwe lever ingeplant. De
toestand van de vrouw zou na
de zeven uur durende operatie
bevredigend zijn. De vrouw
leed al een aantal maanden
aan een ernstige longvaatziek
te die inmiddels ook haar hart
en lever hadden aangetast. Het
operatieteam bestond uit vijf
tien mensen.
EG -commissie wil
120 km/u rijden
BRUSSEL DE EG-commis-
sie in Brussel wil dat op de
wegen in alle EG-lidstaten de
zelfde maximum snelheden
gaan gelden. Europees com
missaris Stanley Clinton Davis
(transport- en milieuzaken)
vindt dat er stringente regels
voor snelheidsbeperkingen
moeten komen „omdat dit le
vens kan redden en de milieu
vervuiling kan tegengaan". De
commissie denkt aan een
maximumsnelheid van 120
km/u. op autosnelwegen, maar
op stille en heel goede snelwe
gen zou eventueel harder ge
reden kunnen worden.
REAGAN MOET
GEOPEREERD
WASHINGTON President
Reagan zal op 4 januari opgenomen
worden voor een operatie in ver
band met een vergroting van de
prostaat, zo is gisteren bekendge
maakt in het Witte Huis. De ver
groting veroorzaakt lichte proble
men met urineren. Er wordt een
deel van de prostaat weggenomen.
„Het gaat om een ingreep die heel
gewoon is voor mannen van boven
de 50 jaar", aldus woordvoerder
Larry Speakes van het Witte Huis.
Reagan moet drie tot vier dagen in
het ziekenhuis blijven. Dat bete
kent dat hij ook op zijn verjaardag,
op 6 januari, in het ziekenhuis is.
Iran executeert
hongerstakers
PARIJS In de gevangenis
van de Iraanse hoofdstad
Teheran zijn onlangs veertig
gedetineerden die in honger
staking waren, geëxecu
teerd. Dit hebben leden van
de oppositiebeweging moeja-
heddien gisteren in Parijs
meegedeeld. De hongersta
king, die een maand geleden
begon, is een protest tegen
de executie van vier politie
ke gevangenen. Volgens de
mensenrechtenbeweging
Amnesty International zijn
er tot december 1984 6100
mensen in Iran geëxecu
teerd.
Russische kapitein
vergat alarm te slaan
MOSKOU De kapitein
van een Russisch passa
giersschip dat eind augus
tus in de Zwarte Zee ver
ging na een aanvaring met
een vrachtschip heeft ver
geten alarm te slaan. „Hij
had alleen maar een knop
in hoeven drukken,"
schreef een Moskouse
krant gisteren. 166 mensen
zijn bij de ramp om het le
ven gekomen en 282 men
sen staan geregistreerd als
vermist. Volgens het week
blad was als gevolg van de
nalatigheid de bemanning
niet in staat de reddingso
peratie goed in te zetten.
onze speciale
verslaggever
Rob Ruggenberg)
volg van de voorpagina)
-AMARIBO Angst
vele gezichten in
Ijname. Een bosneger
Sjs avonds niet op straat
te lopen. Een soldaat
:egt iedere dag te bid-
dat hij niet oog in oog
;omen te staan met de
vetsbare Ronnie
Jiswijk. Taxichauffeurs
geen ritje buiten de
durven maken.
"moeder die niet weet of
(zoon zich bij de opstande-
'i heeft aangesloten, het
ingevlucht, gevangen zit
irt Zeelandia - of is dood-
oten.
Nederlandse ambassade,
aarschuwt voor afluiste-
ij het telefoneren met het
land. „En als u hier
opgepakt kunnen we
g voor u doen".
ook bij de machtheb-
De bevolking mag niets
i. Als ware het een Oost-
and worden alle uitzen-
n van de Nederlandse
ldomroep hier met een
rits stoorzenders onver-
baar gemaakt,
sch is de angst om voor
jen mening uit te komen,
j tan willekeurige mensen
ramaribo gevraagd wordt
tij van de situatie in hun
vinden, luiden hun ant-
den ongeveer als volgt:
t u verder. Ik moet aan
vrouw en kinderen den
ken". „Ik weet niet wie u bent,
misschien wel een verrader".
„Vraag maar aan een ander, ik
wil niet door MP worden op-
Sommigen willen wel praten,
maar alleen onder voorwaarde
dat wat zij zeggen niet wordt
gepubliceerd. Een enkeling
eist dat zijn identiteit onher
kenbaar zal worden veran
derd.
De angst voor de harde hand
van Bouterse zit er diep in,
niet alleen bij gewone Surina-
mers op straat, maar vooral
ook bij ambtenaren, artsen,
geestelijken, ondernemers en
anderen die vaak uit hoofde
van hun functie op de hoogte
zijn van wat zich in dit land
afspeelt.
De meesten komen er eerlijk
voor uit dat zij niet van plan
zijn hun werk, hun bestaan, of
hun leven op het spel te zetten
voor zes regels in een Neder
landse krant. „Als Nederland
er nu nog wat mee deed. Maar
jullie staan er gewoon bij en
kijken er naar".
Geschrokken
Een bosneger in Paramaribo,
die net opgewonden heeft ver
teld hoe een familielid van
hem is omgebracht, zegt
opeens geschrokken: „U gaat
dat toch niet schrijven? Dan
weten ze dat ik het heb ver
teld. Voor ons is deze stad net
een kooi. Er is hier geen bos
waar ik in kan vluchten".
Een dominee vertelt over een
van zijn gemeenteleden. Een
zoon moest zich in de woning
uitkleden en naakt op de
grond gaan liggen. Met drie
schoten werd hij afgemaakt.
De gaten zitten nog in de
vloer, zegt de predikant, maar
hij weigert de journalist naar
de plaats of de familieleden
toe te brengen. „Die mensen
hebben al moeilijkheden ge
noeg".
Dieter Pfaff, uit Genève, afge
vaardigde van het Internatio
nale Rode Kruis, bevindt zich
met zijn collega Ferenc Mayer
al twee weken in Paramaribo.
Zij stellen onder meer een on
derzoek in naar berichten als
zouden bosnegers hier zonder
vorm van proces zijn, en wor
den, geëxecuteerd. De twee
willen niets over hun ervarin
gen loslaten. „Ons werk is het
verbeteren van omstandighe
den voor slachtoffers. Publici
teit kan dat werk bemoeilij
ken".
Een geestelijke vertelt over
een valstrik die de militairen
hebben gezet. Zij maakten be
kend dat in het mortuarium
van Paramaribo de lijken wa
ren aangekomen van in Oost-
-Suriname gedode burgers. Fa
milie was welkom om de lij
ken te identificeren. „Het ging
hen alleen om die familiele
den. Er waren geen lijken,
want die waren al door Bruns-
wijk begraven of door het le
ger Moengo verbrand".
Nee, de geestelijke wil niet
met zijn naam in de krant. Hij
heft de handen ten hemel.
„Wij lopen hier spitsroeden.
Hoe kan ik u toestaan mijn
naam te noemen? De leiding
van dit land is in handen van
criminelen".
Radiozenders
De enigen die zich in Parama
ribo luid en duidelijk uiten
zijn de aan Bouterse getrou
wen. Zij hebben daartoe ook
de middelen: de radiozenders,
de kranten en het Surinaams
Nieuws Agentschap.
Via de spreekbuizen laten zij
onophoudelijk horen dat niet
Bouterse de mensenrechten
schendt, maar juist Brunswijk.
„Ik luister niet meer naar de
radio", zegt een bosneger. „Nu
zeggen ze al dat mijn volk zelf
schuldig is aan de dood van
mijn familieleden in Oost-Su-
riname".
Inderdaad luidt het deze week
bekendgemaakte officiële
standpunt van Paramaribo:
„Wekenlang hebben de autori
teiten de bevolking in het ge
bied opgeroepen om deze om
geving te verlaten. Dit om zo
weinig mogelijk burgers te
hebben in de omgeving waar
vuurcontact werd verwacht.
Vooral omdat bekend is dat de
kans groot is dat bij dit soort
militaire acties burgerslachtof
fers vallen, is er alles aan ge
daan om deze kans zo klein
mogelijk te maken".
De verklaring gaat verden
„Het omkomen van burgers
moet in het bijzonder worden
verklaard door het feit dat de
terroristen vanuit dorpen het
vuur openden op de patrouil
les van het Nationaal Leger.
Na het beantwoorden van dit
vuur bleek dat de terroristen
zich onder de burgers hadden
verscholen met alle noodlotti
ge gevolgen van dien".
Geen woord over de getuigen
verklaringen, in de Neder
landse kranten en op de tele
visie, die een heel andere ver
sie van het gebeurde geven
die stellen dat het Jungle
Commando van Brunswijk
niet eens in de buurt was. En
over de baby's bijvoorbeeld die
volgens de Franse arts Mi
chel Bonnot van dichtbij
door het hoofd waren gescho
ten.
Geen woord ook over de kin
deren die in eikaars armen la
gen en toen werden gedood.
Bouterse verkiest te zwijgen
over het feit dat de slachtpartij
in het gehucht Sabana, bij
Mooi Wane en Moengotapoe,
aan slechts twee mannen het
leven kostte. De anderen wa
ren vrouwen en kinderen.
Als er een land schuldig is aan
dit gebeuren, is het Nederland,
aldus Bouterse en zijn minister
Herrenberg van buitenlandse
zaken: „Niemand heeft Bruns
wijk hier uitgenodigd. Hij is
gestuurd, gecreëerd vanuit Ne
derland. Zonder hem en zijn
zetbazen zou Suriname niet zo
veel schade hebben geleden,
niet zoveel doden hebben ge
had en niet zoveel leed hebben
ervaren".
Nederland is hier de gebeten
hond. Ook bij de slachtoffers,
de bosnegers. Jarrin Nicolaas
Vredenhof Gadden was ooit
voorzitter en Statenlid van de
toenmalige Progressieve Bos
neger Partij. Nu is hij een
soort opzichter over een door
gangshuis voor bosnegers en
indianen in Paramaribo.
Over zijn werk over wat zich
nu afspeelt in Suriname wil
Gadden niet praten. „Ik ben
nu ambtenaar, u begrijpt het
wel". Maar iets anders wil hij
wel kwijt. In 1974 was hij in
Nederland voor de onderhan
delingen over de Surinaamse
onafhankelijkheid. Nu zegt hij:
„Ik heb Den Uyl, die toen pre
mier was, voor dit soort aan
slagen gewaarschuwd. Ik vind
hem aansprakelijk Voor wat
nu gebeurt".
Op de vraag of niet de huidige
machthebbers de meeste ver
antwoordelijkheid dragen, zegt
hij: „In het bos hebben we een
spreekwoord: „Niet de plaats
waar je valt is van belang,
maar de plek waar je je voet
hebt gestoten".
„Wij waren niet klaar voor de
onafhankelijkheid. En dat heb
ik Den Uyl toen ook gezegd.
Maar Nederland liet zich niets
gelegen liggen aan ons bosne
gers. Dat heb ik altijd heel erg
gevonden, want wij hadden
toch een tractaat, een verdrag
met Nederland, waarin stond
dat het binnenland van de
bosnegers is en altijd zal blij
ven".
n onze correspondent
>aul van der Voort)
IqELONA Wellicht ge-
ïerd door het succes van
ansen zijn gisteren in
len Spaanse steden hon-
lizenden studenten van
[baar en universitair on-
de straat opgegaan om
testeren tegen het beleid
socialistische kabinet
remier Felipe Gonzalez,
udenten vinden de colle-
en te hoog en de toela-
11 isen tot de universiteit te
'/jraatmanifestaties gingen
Jjd met een algemene sta-
die een groot deel van
Middelbaar en universitai-
r derwijs heeft stilgelegd,
^monstraties werden on-
und door de twee groot-
vikbonden van het land,
Mmmunistische CCOO en
'gpialistische UGT. Er de-
ich kleine ongeregeldhe-
oor in de hoofdstad Ma-
eivaar de politie voor de
ollvan het ministerie van
awijs door een kleine
jongeren met stenen be-
werd.
,L V V
Een Spaanse agent bedreigt een demonstrant met een wapenstok nadat rellen waren uitgebroken in Madrid. Zo'n 200.000 Spaanse
studenten protesteerden gisteren tegen de hoge collegegelden.
PARIJS Het is opnieuw
rumoerig rond Charles
Pasqua, de Franse minis
ter van binnenlandse za
ken, die vorige week felle
kritiek kreeg te verwer
ken over het politie-optre-
den tijdens de Parijse stu
dentendemonstraties. Vol
gens de krant Le Monde
heeft hij persoonlijk de
hand gehad in de manipu
latie rond het financiële
schandaal van Carrefour
du Développement (kruis
punt van ontwikkeling).
Daar verdween tussen 1982 en
1985 een slordige 20 miljoen
francs overheidsgeld in de
zakken van de voormalige so
cialistische minister van ont
wikkelingssamenwerking
Christian Nucci en diens kabi
netschef Yves Chalier. Hoewel
gezocht door Interpol kon de
laatste met een door de Franse
geheime dienst DST uitgege
ven paspoort ontsnappen naar
Brazilië. Met medeweten van
Pasqua, aldus Le Monde deze
week in een paginagroot arti
kel. Overigens is Chalier in
middels naar Frankrijk terug
gekeerd, waar hij zich ter be
schikking heeft gesteld van
onderzoeksrechter Jean-Pierre
Michau, belast met de affaire.
De vraag is nu of premier Chi
rac, die na de studentenonrust
in alle rust naar de presidents
verkiezingen van 1988 wil
werken, een onstuimige minis
ter als Charles Pasqua nog wel
kan gebruiken. Met zijn altijd
sensationele uitspraken heeft
de „Fernandel van de Franse
politiek" de afgelopen negen
maanden voor meer opschud
ding gezorgd dan alle andere
ministers bij elkaar. Pasqua
zelf lijkt daar nauwelijks mee
te zitten, getuige zijn recente
uitspraak: „Als ik mezelf in de
spiegel zie constateer ik met
vreugde dat ik geen behoefte
heb om over te geven. Ik hoop
dat degenen die mij nu bekri
tiseren hetzelfde kunnen zeg
gen".
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN Britse mannen worden steeds
ouder en het verschil tussen de levensver
wachting voor vrouwen en mannen wordt
kleiner. Dat zegt het Britse Bureau van Volk
stellingen en -onderzoeken. In het jaar 2025
zal de Britse man gemiddeld 75 jaar leven:
drie jaar meer dan de tijd die hem vandaag
de dag op aarde wordt gegund. De Britse
vrouw bereikt tegenwoordig gemiddeld een
leeftijd van 77 jaar en tien maanden. Tegen
2025 zal zij het maar twee jaar langer uithou
den. Andere Westeuropese landen, waaron
der Nederland, vertonen een soortgelijk
beeld. Het bureau verwacht dat de bevolking
van Engeland en Wales zal toenemen van de
huidige 49,9 miljoen tot 52,2 miljoen in 2001
en 53,5 miljoen in 2025.
DJE VERHOLENKARELTJE KNETTER EN DE TOVERBUBBEL
Jk wil met mijn antisport-vloeistof naar
Jperië en Humbuksk," antwoordde smidje
en. „In dèt rayon mag u zelf geen hek-
rk verrichten, zoals u me heeft verteld. Ik
r al met de kolf vloeistof heengegaan,
het is me niet gelukt dat ellendige land
te komen. Bij Lapswansk hebben ze me
trein gegooid omdat ik niet alle benodlg-
pleren bezat. Daarom is het nu üw beurt.
in Barreberië komen, voor mijn part op
eksenmanier." „Kom dan maar mee,"
e Sybila van Sorcieren, en ze bracht
Verholen een ruime schuur binnen. „In
kapitalistische burgermanspakje loop je na-
veel te veel in de gaten," mompelde de
en ze hief twee slanke handjes dreigend
omhoog. Toen zei ze: „Vuile kiel met Barba
Longa! Hocus Pocus Heksencongal" En daar
zag de smid hoe zijn koffertje veranderde in een
vieze knapzak. Toen veranderden zijn kleren In
een raar, lang hemd, en alsof dat nog niet ge
noeg was, veranderden zijn keurige schoenen in
een paar versleten, afgetrapte laarzen. Vervol
gens schoot er onder hevig geprikkel en gekie-
tel een indrukwekkende baard met bijpassende
knevel uit kin en wangen en groeiden zijn
hoofdharen uit tot een lengte, waarop alle pop
en beatjongens jaloers zouden wezen....
„Hihi..., een énig gezicht," gichelde Sybila van
Sorcieren. „Precies een straatveger uit Hum-
bukski"
WASHINGTON De
Amerikaanse minister van
justitie Edwin Meese heeft
in het onderzoek naar de
Iran-Contra's-affaire ont
kend, dat hij al in een
vroeg stadium door de
CIA was gewaarschuwd
over het doorsluizen van
de opbrengst van de wa
penverkopen aan Iran
naar de Contra's.
£)e verklaring var. Meese
lijkt in tegenspraak met uit
latingen van CIA-directeur
Casey en de Newyorkse za
kenman Roy Furmark. Fur-
mark, die vandaag voor een
van de onderzoekscommis
sies moet verschijnen, heeft
gezegd dat hij de CIA-direc
teur in oktober en november
attent heeft gemaakt op de
doorsluizing van fondsen
naar de Contra's.
Casey, die met een hersen
bloeding in het ziekenhuis is
opgenomen, heeft gezegd dat
hij Furmark alleen op 7 ok
tober heeft ontmoet om over
de affaire te praten. Maar
Furmark zegt dat hij Casey
ook op 16 oktober en op 24
november ontmoette.
Casey heeft, volgens berich
ten in de New York Dailey
News, tegenover vrienden
verklaard dat hij begin okto
ber hierover al een memo
naar Meese had gestuurd.
Maar dat is door Meese ont
kend. Een CIA-woordvoer-
der noemde het verhaal „ge
logen".
Minister Meese verklaarde
voor de commissie van on
derzoek dat luitenant-kolo
nel Oliver North nog steeds
de enige sleutelfiguur is in
het schandaal. Hij heeft niet
kunnen achterhalen welke
weg het geld van de wapen -
verkoop gevolgd heeft en of
de Contra's het geld werke
lijk ontvangen hebben. Deze
vraag zal uiteindelijk beant-
wooord moeten worden door
de speciale aanklager die de
zaak gaat onderzoeken. Vol
gens de New York Times en
de Washington Post heeft
het Amerikaanse ministerie
van justitie de Zwitserse re
gering verzocht nog eens ne
gen bankrekeningen te blok
keren. Al eerder werden
twee rekeningen geblok
keerd waarvan North ge
bruik zou hebben gemaakt
voor zijn transacties.
Een collega van North weer
sprak de bewering van het
Witte Huis, dat president
Reagan en North elkaar
slechts zelden troffen en dan
nog uitsluitend in grote ge
zelschappen. De collega, die
niet met name genoemd wil
de worden, zei dat North „op
vrij regelmatige basis" rap
port had uitgebracht aan
Reagan, „vaak na kantoor
tijd".
„Droomauto
fabrikant"
DeLorean
vrijgesproken
DETROIT De vroegere au
tofabrikant John Z. DeLorean
(61) in de VS is gisteren door
een jury in Detroit vrijgespro
ken van fraude, afpersing en
belastingontduiking. Hij zou
dit hebben gedaan in het ka
der van een plan om inves
teerders in zijn mislukte pro
ject voor een droomauto voor
20 miljoen gulden op te lich
ten. Volgens de aanklacht be
woog hij 140 investeerders
onder wie Sammy Davis jr.
ertoe geld te steken in het pro
ject voor de DMC-12 sportauto
van roestvrij staal, maar
kwam het geld via „allerlei"
financiële manipulaties in zijn
zakken terecht
