ïlijden onder invloed is
ociaal onaanvaardbaar
Wij de100.000,
ukans op'n half miljoen.
„Als zand tussen
je vingers
glijdt ze weg99
Rellen Pakistan
breiden zich uit
CNTRALE POLITIE VERKEERSCOMMISSIE:
exibel arbeidscontract
ordt steeds belangrijker
"Z
1MB
OF>EI_e
„HANNAH AND HER SISTERS"
FAVORIET BIJ FILMCRITICI
[NNENLAND
QeidwOowuvnt
DINSDAG 16 DECEMBER 1986 PAGINA S
[ritiek partijleider
beleid Vietnam
GKOK De Vietnamese partij-
>r, Truong Chinh, heeft gisteren
i opening van het partijcongres
inoi scherpe kritiek uitgeoefend
de communistische partij en de
tnamese regering. Chinh erkende
de leiders van Vietnam de tijdens
vorige congres in 1982 gestelde
len niet hebben kunnen halen,
i vooraanstaand lid van het Poli-
k o, Vo Van Kiet, verklaarde dat er
1 [lomische problemen zoals werke-
heid, verkwisting en chronische
>rten te over zijn. Chinh onder-
epte dat Vietnam zich moet toe-
j en op de produktie van meer
in, consumptieartikelen en goede*
voor de export.
Action Directe eist aanslag op
PROVINS De aanslag op de ambtsauto van
de vroegere Franse minister van justitie Alain
Peyrefitte is in een anoniem telefoontje opge
ëist door de linkse terreurorgansiatie Action
Directe. Bij de aanslag kwam een monteur, die
de auto kwam ophalen om het leven. Peyrefit
te was zelf met zijn eigen auto naar een verga
dering vertrokken, omdat hij sleutels van de
dienstauto niet kon vinden.
Vleugels Voyager zullen afbrokkelen
EDWARDS De vleugels van de Voyager,
het vliegtuig dat zondag aan een reis om de
wereld begon zonder bij te tanken, zullen ver
der afbrokkelen. De vleugels sleepten tijdens
de start over het asfalt en van één brak zelfs
een tip af. Het piepschuim waarmee de vleu
gels zijn gevuld, zal verder afbreken wanneer
het met de buitenlucht in aanraking komt. IJs
en weder dienende keren de twee piloten
Kerstavond terug in de Californië.
KARACHI In de Paki-
staanse stad Karachi hebben
gisteren opnieuw felle straat
gevechten gewoed tussen Pat
hanen, Bihari's en Mohajirs,
waardoor nu zeker 125 doden
en 480 gewonden zijn gevallen.
Honderden woningen en win
kels werden in brand gesto
ken. Het waren de ernstigste
onlusten sinds de onafhanke
lijkheid van Pakistan in 1947.
De etnische onlusten in Kara
chi hebben zich gisteren uitge
breid tot Hyderabad. De rege
ring stelt een onderzoek in
naar de aanstichters van de
rellen.
SENAAT WIL ZICH
HOUDEN AAN SALT
WASHINGTON Een meerderheid
van de Amerikaanse Senaat heeft presi
dent Reagan verzocht zich weer te hou
den aan de bepalingen van het SALT-
II-verdrag, die de Verenigde Staten vo
rige maand hebben overschreden. In
een brief aan de president zeggen 57 se
natoren onder wie tien Republikei
nen dat het Amerikaanse besluit om
zich niet langer aan SALT-II te houden
een „uitnodiging aan de Sovjets" is om
andere beperkingen in de twee SALT-
verdragen te overschrijden. Reagan acht
zich niet langer aan het verdrag gebon
den, omdat de Sovjet-Unie volgens hem
het verdrag al eerder heeft geschonden,
hetgeen door het Kremlin overigens
wordt ontkend.
71N HAAG Veel Ne-
jlandse automobilisten
>n zich niet rijden als
Sihun glaasje op hebben.
bleek ook dit week
je weer bij de alcohol-
troles die politie en
•echaussee op verschil
de plaatsen in ons land
-Iden. Als een wegge-
iker denkt dat hij „er
tegen kan", loopt hij
risico dat hij behalve
borrel ook zijn mede
gebruikers een pootje
it. „Alleen voorlichting
)t niet", zegt plaatsver-
gend secretaris C.F.
jten van de Centrale
itie Verkeerscommissie
'VC), een commissie
advies geeft over de
keerswetgeving. „Er
t strenger worden op-
eden en gestraft, zodat
lindelijk de mentaliteit
de automobilist ver-
ert".
afgelopen weekeinde
kte Kuijten bekend dat de
C vindt dat automobilis-
die betrapt worden op
matig alcoholgebruik met-
iun rijbewijs moeten inle-
n. „Ik wil dat wel even
iceren", zegt Kuijten, „het
et zo dat iedereen die een
gedronken heeft en ge-
roleerd wordt direct zijn
ertje kwijt is. Wij hebben
idvies gegeven in verband
de nieuwe ademanalyse,
waarschijnlijk per 1 okto-
volgend jaar de bloedproef
gaat vervangen. Met die me
thode is direct vast te stellen
hoeveel promille alcohol ie
mand in zijn bloed heeft, iets
dat anders tien dagen in beslag
neemt. Als de politie ontdekt
dat iemand zoveel gedronken
heeft dat de rechter hem de
rijbevoegdheid zou ontzeggen,
kan de politie dat meteen zelf
doen. Dat is efficiënter en vei
liger. Het is de bedoeling dat
deze maatregel preventief gaat
werken We zijn nog bezig met
de details, maar het gaat erom
dat de man in de straat weet
wat er kan gebeuren en zich
dus bedenkt voor hij een glas
drinkt" De Nederlandse Poli
tiebond is niet onverdeeld ge
lukkig met het voorstel van de
CPVC, omdat zij bang is dat
een politie-agent op die ma
nier te veel taken krijgt. De
CPVC vindt echter dat, als
ook bij andere overtredingen
het rijbewijs ingenomen kan
worden, dit bij overmatig
drinken zeker mogelijk moet
zijn. Vooral omdat de nieuwe
ademanalyse zo nauwkeurig is
dat hij een volledig wettelijk
bewijs vormt. Bovendien kan
de bestuurder altijd in beroep
gaan, aldus de CPVC.
„Iemand verliest zijn rijbe
voegdheid als hij meer dan 1,3
promille alcohol in zijn bloed
heeft. Dat is een fors aantal
borrels, maar ik kan niet pre
cies zeggen hoeveel. Ik wil dat
ook niet, want anders gaan er
mensen zitten rekenen om net
die grens te ontduiken. Mo
menteel ligt de gemiddelde
waarde bij alcoholcontroles
rond die 1,3 pVomille, dat is
erg hoog. De wettelijke limiet
is 0,5 promille. De controles
van dit weekeinde geven echt
Het nieuwe apparaat dat de politie per 1 oktober 1987 gaat ge
bruiken bij de alcoholcontroles en dat de bloedproef gaat ver
vangen.
geen ongewoon beeld",
„Die controles worden trou
wens niet landelijk gecoördi
neerd. Soms werken gemeen
tepolitie en rijkspolitie op lo
kaal niveau samen, maar in
principe kunnen alle korpsen
zelf bepalen waar en wanneer
ze controleren. Meestal
worden er willekeurig auto's
van de weg geplukt, want aan
de rijstijl kun je niet altijd zien
of mensen gedronken hebben.
En als je dan ziet dat bij die
willekeurige controle één op
de acht negen mensen te
veel op heeft, dan blijkt toch
wel hoe ernstig het gesteld is.
Eigenlijk zouden ze iedereen
moeten laten blazen. Veel
mensen proberen te bereke
nen „hoe groot de kans is dat
de politie ze pakt" en proberen
er dan door te slippen. Kijk.
zoiets moet sociaal onaan
vaardbaar worden. De samen
leving moet sociale controle
gaan uitoefenen. Waar wij
heen willen is dat mensen die
kennissen op bezoek hebben
zelf voorsteilen om geen alco
hol te drinken of om de gasten
weg te brengen. De mentaliteit
moet veranderen. Hoe? Ja, on
der andere door middel van
voorlichting, al behandelt zo'n
campagne als van Veilig Ver
keer Nederland natuurlijk
maar één kant van het pro
bleem. Want ook in de gezin
nen, op de sportclub en op het
werk zit het alcoholprobleem.
Al vallen daar in eerste in
stantie geen verkeersdoden bij.
Er moet een aanpak komen op
veel fronten tegelijk, waarin
de overheid een coördinerende
functie heeft.
„Er zou meer voorlichting
moeten komen op de scholen.
Daar praten ze over het halen
van het rijbewijs en ze gaan
naar discotheken waar ze in
aanraking komen met drank.
Over de gevaren van alcohol
krijgen ze echter weinig te ho
ren. En dan hebben we de eer-
stelijnszorg, zoals de huisart
sen, het maatschappelijk werk,
het jeugdwerk. Daar kan ook
een heleboel aan preventie ge
daan worden. Het gaat dus om
een gestructureerd anti-alco-
holbeleid. Verder kan de poli
tie na 1 oktober de plegers van
het misdrijf want overma
tig alcoholgebruik is een mis
drijf meteen beboeten, om
dat ze direct kunnen kijken
wie te veel gedronken heeft.
Zo'n boete is meestal een paar
honderd gulden, afhankelijk
van het promillage. En als er
zogenaamde „complicerende
factoren" zijn, zoals ongeluk
ken, zijn de straffen natuurlijk
strenger.
Wat ook preventief werkt is
om 24 uur per dag te controle
ren. Ook in het spitsuur, want
veel mensen gaan na hun
werk nog wel eens een glaasje
drinken. Het gevaar van die
zogenoemde werkmansborrel
wordt nog te vaak onderschat.
Maar ook de mensen die niets
gedronken hebben, ontdekken
dan dat ze de hele dag controle
kunnen verwachten en zullen
dat hopelijk ook in gedachten
houden als ze 's avonds nog
even op stap gaan".
PETRA DE VRIES
N HAAG De komende jaren zullen steeds min-
werknemers in vaste dienst worden aangenomen,
aantal flexibele arbeidscontracten, zoals voor op-
jkrachten en hulpkrachten, is de afgelopen jaren al
jenomen en dat zal ook de komende tijd gebeuren,
ar het gebruik van uitzendkrachten zal de komende
eerder af- dan toenemen.
staat in het rapport „Arbeid op maat" dat minister De Ko-
(Sociale Zaken en Werkgelegenheid) gisteren heeft aange-
en aan de Tweede Kamer. Het rapport bevat de resultaten
een onderzoek door het adviesbureau Berenschot in 72 on-
ïemingen en instellingen met in totaal 112.000 werknemers,
lie organisaties samen nam hét aantal flexibele arbeidsrela-
in de periode '82-'85 toe met 17,3 procent Het gebruik van
endkrachten steeg in dezelfde tijd nog meer, namelijk met
procent.
xibele arbeid blijkt vrijwel alleen voor te komen in de lagere
:ties. In de helft van de onderzochte bedrijfsgroepen gaat het
indien vooral om vrouwen.
mschot adviseert dat de overheid niet te veel regels moet
ggen ten aanzien van flexibele contracten. Het stellen van
men dient aan de sociale partners te worden overgelaten. Mi-
ir De Koning vindt dat ook. De vakcentreale FNV denkt
evenwel anders over. Deze vindt het onderzoek niet repre-
atief, omdat alleen met werkgevers en dan nog de „betere"
esproken. De ervaringen van de FNV wijzen erop dat de on-
de onder deze werknemers groot is en nog steeds groeit
(ADVERTENTIE)
Nog een beperkt aantal, en de
Opel-dealers breken door de grens van
100.000 verkochte nieuwe Opeis in
1986. Zij willen dat rekord graag halen.
En dat kan u heel wat opleveren.
Want als u tijdens de grootse Opel-Ein-
dejaarsshow een nieuwe Opel koopt,
krijgt u er tien Staatsloten bij kado.
Dat zijn tien prachtkansen op 'n
half miljoen. En u heeft sowieso altijd
prijs. Morgen leest u er veel meer over.
Maar u mag nu al weten dat u vóór
4januaribij uwOpel-dealer langs moet
AFSCHEID VAN DEMENTE OUDER IS ROUWPROCES:
UTRECHT „Het was
voor mij de zwartste dag
uit mijn leven. Nog
steeds zie ik voor me hoe
ze die dag op een bran
card uit huis werd gedra
gen. Nooit zal ik dat
beeld vergeten. „Het is
afgelopen", dacht ik,
„het zal nooit weer wor
den zoals het geweest is.
Voorbij, voorbij!" Anne-
Marie Biemans heeft
haar moeder verloren.
Niet omdat ze is overle
den, maar omdat ze de
ment geworden is. „Ik
had het gevoel dat ik
mama kwijt was, terwijl
ze nog leefde".
Dementeren is een trage
vorm van sterven, misschien
nog niet eens zozeer voor de
demente mens zelf, maar wel
voor zijn omgeving. Kinde
ren moeten afscheid nemen
en toezien hoe anderen de
zorg overnemen. Dat is niet
gemakkelijk. De verpleeg
kundige wordt nooit een
dochter en de dochter ziet
hoe vader of moeder in het
tehuis verder verandert, mis
schien zelfs in een kind. Op
de themadag „Had ik dat ge
weten" kwamen verpleeg
kundigen en kinderen giste
ren in Utrecht bijéén om el
kaar beter te leren kennen,
„Mocht ik mijn vader maar
naar graf brengen, dat deed
ik duizendmaal liever dan
hém op te sluiten tussen de
vier muren van een tehuis",
zei een dochter, maar daar
stonden de verhalen van en
over liefdevolle verzorging
tegenover.
In verschillende soorten ver
zorgingstehuizen leven op dit
moment zo'n 25.000 demente
mensen. In totaal schat men
het aantal dementen op
150.000 en dat getal zal de
komende jaren alleen maar
groter worden. Afgelopen
vrijdag is op een congres
zelfs voorspeld dat dementie
door de vergrijzing straks
volksziekte nummer één zal
zijn. Dat betekent dat nog
meer kinderen en verpleeg
kundigen zich zullen buigen
over de demente ouder. Om
te „laten zien dat demente
rende ouders niet de dupe
hoeven te worden van een
machtsstrijd tussen kinderen
en verzorgenden, als die el
kaar maar begrijpen" (aldus
drs. Bère Miesen, het brein
achter de themadag) liet de
„stichting opleiding verzor
gende en dienstverlenende
beroepen" (OVDB) de beide
partijen gisteren naar eikaars
verhalen luisteren. Want
zonder oog voor de positie
van de ander ontstaan er vol
gens Miesen te gauw verwij
ten als: „Hadden ze dan ver
wacht dat moeder hier goed
afgeschermd op al haar wen
ken bediend zou worden?
Nou, laten ze moeder dan
maar weer meenemen. Dan
doen ze het zelf maar". Of,
vanuit het andere gezichts
punt: „Voortdurend erger ik
me aan het verplegend perso
neel. Dat jonge grut dat maar
om vader heen springt. En ze
denken ook nog eens precies
te weten hoe ze met hem
moeten omspringen".
Rouw
Om de professionele verzor-
fers te laten zien hoe een
ind het dement worden van
zijn vader of moeder ervaart,
schetste Anne-Marie Bie
mans de weg die haar moe
der aflegde van vergeetach
tigheid naar het verpleeg
huis. Anne-Marie vond het
verschrikkelijk. Nadat zij en
haar en zus, buiten de ouders
om, de huisarts inschakelden
stond het zwart op wit: „De
einduitslag was uiterst som
ber: pré-seniele demensie!
Mama zóu waarschijnlijk
heel snel achteruit gaan en er
was verder helemaal niets
aan te doen". Dat betekende
dat Anne-Marie haar moeder
kwijtraakte, dat haar moeder
steeds verder bij haar van
daan dementeerde. Ze vindt
het nog steeds moeilijk daar
vrede mee te krijgen.
De Belgische psycholoog Luc
van der Ven concludeerde
uit dit relaas dat kinderen
van demente ouders in een
rouwproces terechtkomen.
Nadat ze eerst al allerlei ex
treme veranderingen hebben
moeten verwerken (zoals de
omkering van het ouder
schap; het kind verzorgt zijn
vader of moeder) volgt ont
kenning van het verlies, in
tens verdriet, schuldgevoel,
agressie, jaloezie en tenslotte,
als het goed is, de aanvaar
ding. Nel Witters, adjunct-di
rectrice van de OVDB en
dochter van een demente va- -
der: „Ik heb het zelf ook
meegemaakt en achteraf zeg
ik: ja, het was een rouwpro
ces dat ik heb doorgemaakt".
Volgens Miesen is dat proces
nog moeilijker dan in geval
van „echt overlijden", omdat
Nel Witters en
Bère Miesen.
de
organisatoren
van de
themadag over
1 dementie.
je bij dementie afscheid moet
nemen van iemand die er
nog is. „Ze glijdt als zand tus
sen je vingers weg", ver
zuchtte de zoon van een de
mente moeder.
Opname
Voor verpleegkundigen is
het goed te weten waarom
familieleden soms zo kunnen
„zeuren" en aanmerkingen
maken op de meest onbenul
lige details. Als zij beseffen
dat de kinderen er moeite
mee hebben hun ouders los
te laten, afscheid van hen te
nemen, kunnen ze daar op
inspelen in hun contact met
hen. En voor de kinderen is
het goed te horen hoeveel
verpleegkundigen voor hun
patiënten over hebben en
noe graag ze band met hen
krijgen. Verpleegkundige
Knsta Dijkerman gaf daar
een illustratie van door te
vertellen hoe ze haar „nieu
we opname" langzaam maar
zeker leerde kennen als „me
vrouw Van Maanen". Krista
voelde de onzekerheid en dc
vijandschap van mevrouw
Van Maanen bij binnenkomst
direct. „Ze is uit haar huis,
uit haar eigen leven gehaald
en nu, aan de vooravond van
haar dood, staat ze hier".
Maar na verloop van tijd
werd het tehuis het nieuwe
huis voor mevrouw Van
Maanen. Krista kon goed met
haar opschieten. „Soms zijn
we zo voor mijn gevoel net
tweè vriendinnen, of twee
zusjes, dan weer ben ik de
moeder en is zij het kind;
soms is dat ook andersom".
Dit warme verhaal kon niet
alle kinderen van demente
ouders ervan overtuigen dat
het tehuis een goed alterna
tief is voor het thuis, ook al is
de situatie daar onhoudbaar
geworden. Zo vertelde een
dochter hoe haar moeder in
het tehuis veranderde in een
platgespoten bejaarde, voor
over hangend in haar rol
stoel; een „etalagepop". Mie
sen verbaast zich niet over
die kritiek. Volgens hem is
het een logische fase in het
rouwrproces: „De kinderen en
de verpleegkundigen hebben
?een tegengestelde belangen,
e kunt niet twee verschil
lende lijnen trekken. Maar in
de verwerking van het ver
lies is het vanzelfsprekend
dat je je vader of moeder niet
wilt afstaan en je tegen een
tehuis verzet Als je net ver
lies echter aanvaard hebt sta
je daar anders tegenover"
STEVO AKKERMAN
ISKE EN WISKE DE HELLEGATHONDEN
(c) Standaard Uitgeven), Antwerpen-Weet
Blunder gemaakt bij
aids-voorlichting
REYKJAVIK Er kan wel
eens iets mis gaan bij de acties
van de gezondheidsautoritei
ten tegen de verspreiding van
aids. Zo hebben IJslandse
scholieren van 14 en 15 jaar
een foldertje plus gratis con
doom gekregen met een waar
schuwing tegen „roekeloos
seksleven" onder het motto
„Voorkom aids, gebruik con
dooms". De actie was eigenlijk
bedoeld voor scholieren tussen
de 16 en 20 jaar, maar door
een fout in de computer werd
de verkeerde doelgroep be
reikt. Nadat het klachten had
geregend van verontruste ou
ders, besloten de IJslandse
gezondheidsautoriteiten in een
krant een officieel excuus te
publiceren.
Geen krant ontvangen Bel tussen
18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur, telefoonnr.071-
122248 en uw krant wordt nog dezelf
de avond nabezorgd.
Suikermuseum met dank aan Napoleon
ZEVENBERGEN Nadat Napoleon had voorgeschreven dat
suiker uit de biet moest worden gewonnen, werd, overigens pas
in 1858, in Zevenbergen de eerste moderne suikerfabriek opge
richt. Sindsdien is deze industrie van grote betekenis voor ons
land geworden met tien fabrieken, waarvan die in Zevenbergen
volgend jaar sluit. Direct daaarna gaat evenwel het Nationaal
Suikermuseum in deze plaats open.
HELP DE LEPRA BESTRIJDEN
Schoener met jongeren naar jarig Australië
DEN HAAG In totaal 99 jongeren eri vijf vaste ervaren zee
zeilers zullen in 1988 per schoener naar Australië zeilen in het
kader van het tweede eeuwfeest van dit land. Telkens kunnen
elf Nederlandse jongeren van 16 tot 26 jaar in één van de negen
etappes meezeilen. Volgend jaar juni begint de reis in Delfzijl en
in juli van het jaar daarop wil men daar weer terugkeren. In
januari '88 neemt de schoener deel aan de zogenoemde Tall
Ships Australia 1988, die wordt gevaren in de wateren rond het
Australische continent.
NEW YORK „Hannah and
her sisters", Woody Aliens ko
medie over drie zusters met
contrasterende houdingen te
genover liefde, mannen en ge
zinsleven, heeft gisteren drie
prijzen van de Newyorkse
filmkritiek in de wacht ge
sleept, waaronder die van bes
te film van 1986. Woody Allen
werd uitgeroepen tot beste re-
■gisseur. De prijs voor de beste
acteur van 1986 was voor Bob
Hoskins, die in „Mona Lisa"
de chauffeur speelt met een
zwak voor een callgirl.
Beste actrice werd Sissy Spa-
eek, voor haar rol in „Crimes
of the heart". De Brit Daniel
Day Lewis, de aristocratische
verloofde in „A room with a
view" en homofiele zware jon
gen in „My beautiful launde
rette", werd gekozen tot beste
acteur in een bijrol. Beste
filmscript, geschreven door
Hanif Kureishi, werd „My
beautiful launderette", het
verhaal van twee homofielen
met een wasserette in Enge
land.
„The decline of the American
empire", een Canadese film
over mannelijke en vrouwelij
ke kijk op seksualiteit en an
dere zaken, kreeg de prijs van
de critici voor beste buiten
landse film. Maximilian
Schells „Marlène", het verhaal
van Marlène Dietrich, werd
beste documentaire.
De Newyorkse filmcriticiprij-
zen worden elk jaar toegekend
door 25 in New York City
werkzame recensenten van
dagbladen en tijdschriften. De
uitreiking heeft plaats in janu-
