CIA-chef wist van
zeld naar Contra's"
Internationale druk op Bouterse
Burgers in
Sovjet- Unie krijgen
meerrechten
AMNESTY: ACTIE TEGEN SURINAAMSE MOORDEN
Speculaties status
ayatollah Khomeiny
JITENLAND
CckUcSoirumt
DONDERDAG 11 DECEMBER 1986 PAGINA 5
pde bij vuurgevecht
blgische politie
(Van onze correspondent
Aad Jongbloed)
JSSEL Leden van twee verschillen-
Belgische politiekorpsen hebben in de
fit van dinsdag op woensdag het vuur
elkaar geopend met als gevolg dat een
arige agent een kogel in het hoofd
>g en ter plaatse overleed. Vier in bur-
geklede politiemannen uit Ukkel om
leiden een huis waar zich een bank-
rvaller zou ophouden. Zij maakten
■van geen melding aan andere politie-
)sen. Ook in Jette had men een tip ont-
t gen en vandaar uit gingen ook twee po-
mannen in burger naar het huis, even-
zonder daar melding van te maken. De
°.»e groepen ontdekten elkaar en openden
Los wiel haalt in
(Van onze correspondent
Rink Drost)
HANAU Stomverbaasd keek
een automobilist uit Bruchköbel bij
Hanau (Hessen), toen hij op de au
tosnelweg Frankfort-Fulda werd
ingehaald door een wiel. Nog gro
ter werd zijn verbazing toen hij
vlak daarop merkte dat het een
van de wielen van zijn eigen wa
gen was, dat los was geraakt. Met
knap stuurmanswerk zag de auto
mobilist kans, zijn tot driewieler
gereduceerde wagen op de vlucht
strook tot stilstand te brengen.
Minder gelukkig liep het af met
het ongestuurde wiel. dat een eind
je verder op de linker rijstrook was
blijven liggen. Een auto knalde er
bovenop.
Schuimtapijt
op de Rijn
RHEINVELDEN Op de Rijn
bij Rheinvelden in de Westduit-
se Bondsrepubliek dreef giste
ren over de hele breedte een
schuimtapijt van enkele hon
derden meters lengte. Oorzaak
was het wegvloeien van een si-
liciumverbinding uit de chemi
sche fabriek Dynamit-Nobel
Rheinfelden in de deelstaat Ba-
den-Württemberg. Volgens de
Westduitse overheid bestond er
geen gevaar voor de omgeving.
In de Rhone dreef gisteren
eveneens een soort tapijt van
een chemische substantie. In
beide rivieren is de troep in
middels opgeruimd.
Rogers vreest
gedwongen afscheid
WASHINGTON De Ameri-
kaanse generaal Bernard Ro
gers vreest dat het Witte Hufs
hem zal dwingen volgend jaar
te vertrekken als opperbevel
hebber van de NAVO in Euro
pa. De Westeuropese bondge
noten zouden daarentegen wil
len dat hij aanblijft. De 65-jari-
ge generaal wordt wel de po
pulairste Amerikaanse NAVO-
commandant genoemd sinds
Dwight Eisenhower aan het
einde van de Tweede Wereld
oorlog. De VS zouden John
Calvin tot commandant van de
Amerikaanse strijdkrachten in
Europa willen benoemen.
IJzeren Dame
heeft geen
stalen zenuwen
LONDEN Premier Margaret
Thatcher van Engeland, aan
wie de Russen de bijnaam „IJ
zeren Dame" gaven omdat zij
niet was af te brengen van een
eenmaal ingenomen standpunt,
heeft bekend dat zij in elk ge
val geen stalen zenuwen heeft.
In een interview, op de radio
zei de eerste-minister: „Ik ben
nerveus, ook na zeven en een
half jaar premierschap. Ik ben
zenuwachtig voor elke rede die
ik moet houden. Ik ben het tel
kens wanneer ik in het Lager
huis moet verschijnen".
Nicaragua wil
VN-onderzoek
nabij grens
TEGUCIGALPA Zeker elf San-
dinistische soldaten zijn gedood bij
gevechten tussen het Nicaraguaanse
leger en Hondurese troepen. Dit
heeft het Hondurese leger vandaag
in Tegucigalpa meegedeeld. Nicara
gua heeft tot nu toe tegengesproken
dat zijn troepen de grens met Hon
duras gepasseerd zijn om de Con
tra's, tegenstanders van de Sandinis-
tische regering te bestrijden. Volgens
de VS heeft Honduras Nicaragua ge
bombardeerd. De laatste wil dan ook
een onderzoekscommissie van de VN
naar het gebied sturen, maar Hondu
ras is tegen.
Smit Tak moet
berging tanker staken
ROTTERDAM De Londense
verzekeraar P I Club London
heeft de Rotterdamse bergings
maatschappij Smit Tak gistermid
dag opdracht gegeven alle werk
zaamheden aan de voor Ierse kust
gezonken ertstanker Kowloon
Bridge te staken. Dat heeft een
woordvoerder van Smit meege
deeld. Hij zegt „geen idee" te heb
ben over de reden van het intrek
ken van de opdracht. Sinds negen
dagen was Smit in opdracht van
de verzekeraars bezig met de ver
wijdering van de olie uit de ge
zonken tanker. Door de weersom
standigheden is dat nog niet ge
lukt.
|EW YORK TIMES WEERSPREEKT VERKLARING CASEY:
%SHINGTON De di-
a teur van de CIA, Willi-
Casey, was al enige
tnken op de hoogte van
af doorsluizen van geld
de Iraanse wapenver-
4>en naar de Contra's in
'is:aragua. Aldus bericht-
ij gisteren de New York
olies, kort voordat Casey
vj iter gesloten deuren
d rd gehoord door de
Ümissie van het Huis
oAfgevaardigden, die
affaire onderzoekt.
eer een maand voor minis-
van justitie Meese het
sluizen van fondsen naar
de Contra's ontdekte, zou Ca
sey hiervan op de hoogte zijn
gesteld. Het is echter niet be
kend of hij ook betrokken was
bij het besluit om het geld door
te spelen.
Volgens de New York Times
werd Casey door medewerkers
op de hoogte gesteld van de af
faire. Daarop wendde hij zich
tot president Reagans nationa
le veiligheidsadviseur, John
Poindexter, die op zijn beurt
beloofde de zaak te onderzoe
ken. Volgens de krant is het
niet duidelijk of Casey en
Poindexter Reagan hebben in
gelicht. In zijn verhoor door
een commissie van het Huis
van Afgevaardigden bestreed
Casey dat hij al eerder op de
hoogte was van het doorsturen
van fondsen aan de Contra's.
Na het verhoor van Casey
bleek dat Congresleden ver
deeld zijn over de vraag welke
rol president Reagan heeft ge
speeld in de Iran-affaire. De
Afgevaardigde Stephen Solarz,
een vooruitstrevende Demo
craat, zei dat hij er bijna zeker
van is dat president Reagan
toestemming heeft gegeven
voor het overhevelen van een
deel van de opbrengst van de
wapenleveranties naar de Ni
caraguaanse Contra's. Republi
keinse afgevaardigden waren
er als de kippen bij om Solarz'
uitlatingen te betwisten.
De voorzitter van de Senaats
commissie voor de inlichtin
gendiensten, David Durenber-
ger, heeft gezegd dat uit de
eerste verhoren blijkt dat het
naar de Contra's doorgestuur
de bedrag waarschijnlijk veel
lager is geweest dan het aan
vankelijk genoemde totaal van
12 tot 30 miljoen dollar.
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, George
Shultz, heeft de NAVO-bond-
genoten verzekerd dat het
Iraanse schandaal „in volledig
contrast staat" met de Water-
gate-affaire die in 1974 leidde
tot het aftreden van president
Richard Nixon. Shultz maakt
momenteel een rondreis door
Europa om de bondgenoten
onder meer in te lichten over
de Iraanse kwestie.
eagan
ontdekt
ndere kant
ïan de
elevisie
ASHINGTON Als er
$n wapen is dat president
«agan, bijgenaamd The
a reat Communicator, in
el jn voordeel heeft weten te
,r bruiken, dan is het wel de
levisie. Nu begint hij ech-
al r te ontdekken dat dat
,g apen zich ook tegen hem
m keren.
r( ?n maand geleden barstte
?f Iran-Contra-schandaal
v alle hevigheid los. Nu
tr in het Amerikaanse pu-
c iek dagelijks de hoorzit-
a ngen van het Congres live
■u de televisie volgen. De
[a wgtepunten worden tij-
n ens de prime time nieuws-
ie ïtzepdingen nog eens her-
aaid.
d' let gevolg is een niet afla-
3' inde stroom van slecht
ieuws voor en over de pre
sident. De suggesties die
vorden gewekt zijn nog er-
er en de president en zijn
nede werkers spannen zich
ot het uiterste in om de cri
sis te bezweren. Het ver-
v rouwen in de president in
e zo belangrijke opiniepei-
v, ngen is in een maand tijd
\hter met een recordaantal
an 20 punten gekelderd,
afgelopen weken zag het
lerikaanse volk op tv hoe
Als Reagan in de problemen
zat, richtte hij zich de afge
lopen jaren rechtstreeks tot
het Amerikaanse volk. Dat
recept lijkt nu uitgewerkt.
de minister van buitenland
se zaken ronduit kritiek le
verde op besluiten van het
Witte Huis. Daarna ver
scheen een oud-regerings
topman, McFarlane, op tv
om een verklaring af te leg
gen die regelrecht in strijd
was met de uitspraken van
de president. En andere ex-
medewerkers van het Witte
Huis zwegen tijdens de ver
horen, terwijl Reagan juist
de volledige medewerking
had beloofd.
Sinds zijn beëdiging in 1981
heeft de vroegere acteur
vakbekwaam van de televi
sie gebruik gemaakt om
zich te profileren als een
krachtige leider. Met veel
gevoel voor drama richtte
hij zich direct tot het volk,
wanneer het Congres hem
weer eens dwars dreigde te
zitten. Vrijwel altijd met
succes. Maar de afgelopen
weken hebben zijn televi
sie-optredens weinig indruk
gemaakt. De president is er
tot nu toe niet in geslaagd
het publiek van zijn „on
schuld" te overtuigen. En er
is niets dat erop wijst, dat
Reagan daar de komende3
weken wèl in zal slagen.
Labourpartij strijdt voor
defensie zonder kernwapens
LONDEN De Britse Labourpartij heeft officieel haar plannen
ontvouwd voor een Britse defensie zonder kernwapens. De Con
servatieve regering van premier Thatcher en de VS hebben de
plannen al bij voorbaat van de hand gewezen. Labourleider
Kinnock wees beschuldigingen van de hand dat de defensiepoli
tiek van zijn partij de NAVO zal verzwakken. In zijn ogen is het
juist de Conservatieve regering van premier Margaret Thatcher
die het bondgenootschap verzwakt door de conventionele verde
diging te verwaarlozen teneinde meer geld te kunnen uitgeven
aan dure nieuwe kernwapens. Labour wil afstand doen van de
Britse kernmacht en het accent leggen op de conventionele
strijdkrachten. Bovendien zouden alle Amerikaanse bases in
Groot-Brittannië waar kernwapens liggen opgeslagen gesloten
moeten worden. De meeste Britten lijken evenwel weinig te
voelen voor de voorstellen van Labour. Meer dan zestig procent
van de bevolking noemt ze „gevaarlijk".
Censuur uitgebreid
tot elk nieuws over
verzet Zuid-Afrika
JOHANNESBURG Zuid-
Afrika heeft vandaag de cen
suur verder verscherpt. Dat
heeft de onderminister van
voorlichting, Stoffel van der
Merwe, aangekondigd. Jour
nalisten zullen al het nieuws
over „gevoelig liggende onder
werpen" voor publikatie moe
ten voorleggen.
Tot die gevoelige onderwerpen
behoren alle vormen van ver
zet. Sinds de afkondiging van
de noodtoestand in iuni van
dit jaar golden er al strenge
beperkingen voor de pers. Die
beperkingen betroffen met
name de berichtgeving over
raciaal en politiek geweld en
het optreden van de veilig
heidstroepen. Maar de censuur
die vandaag is ingegaan gaat
veel verder. Berichten over
bijvoorbeeld boycotacties van
zwarte consumenten of de
schoolboycot van zwarte scho
lieren zullen ook eerst aan de
censor moeten worden voorge
legd. Volgens de regering is er
sprake van een „goed georga
niseerde poging de regering
omver te werpen, waardoor zij
gedwongen wordt politieke en
burgerrechten op te schorten".
De verscherpte censuur geldt
zowel voor de Zuidafrikaanse
media als voor de buitenlandse
correspondenten.
yilDJE VERHOLEN - KARELTJE KNETTER EN DE TOVERBUBBEL
„Kom maar mee naar Oom Gnoom's hol-
iing", zei Boltje de boskabouter. „Daar kun
wassen bij de bron en zit je veilig voor de
ebeerders. Jij wilt over de grens, hè? Een
edel streven. Misschien vinden we daar wat
De hulpvaardige Boltje leidde de smid
ir een duister hol, dat spaarzaam verlicht
'd door een spetterende vetkaars. In een
k lagen een paar eenvoudige bossen stro,
blijkbaar als bed dienst deden. Maar uit een
>wand klaterde kristalhelder water, dat in
sn stenen bekken verzameld werd. „Was eerst
aar even de tomatenpuree van je postzegel
fgrinnikte Boltje. „Als dat gebeurd is, praten
Je even verder over wat we aan jouw geval
doen kunnen. Ik heb zo'n idee dat jij over de
grens wilt om Kareltje Knetter op te halen. Och
grutjes..., daar komt Oom Gnoom ook aan. Hij
vertrouwt ons zeker niet alleen in zijn hol."
Smidje Verholen, die juist bezig was de toma-
tenblubber van zijn gezicht te wassen, keek op
en zag Oom Gnoom binnenkomen. Pikzwart en
haarscherp stond het manneke afgetekend te
gen het heldere daglicht, dat door de ingang
van het hol binnenstroomde. „Als hij me nog
eens een tomaat tegen mijn gezicht gooit,
dan..." „Dan nóg niks", gromde Boltje. „In
de eerste plaats kun jij Oom Gnoom niet aan.
En in de tweede plaats doet hij al zijn plagerijen
maar één keer."
MOSKOU De rechts
pleging in de Sovjet-Unie
wordt momenteel sterk
gewijzigd, wat betekent
dat de burgers meer rech
ten krijgen dan voorheen.
Zo wordt de rol van juris
ten belangrijk uitgebreid.
Mensen die in staat van
beschuldiging worden ge
steld krijgen recht op een
advocaat, vanaf het mo
ment dat de aanklacht
wordt uitgesproken.
Momenteel krijgen ze pas de
beschikking over een advocaat
als ze voor de rechter verschij
nen. Juridische deskundigen
en topambtenaren van het mi
nisterie van justitie in de Sov
jet-Unie vermoeden dat de
herziening ook betekent dat
een verdachte onschuldig is tot
schuld is bewezen.
De minister van justitie, Boris
Kravtsov, verscheen vorige
week in een nieuw wekelijks
discussie-programma op de te
levisie, waarin kijkers uit het
hele land kunnen opbellen
met vragen en reacties op het
onderwerp van de week. Dit is
een voorbeeld van het nieuwe
„glasnost" beleid, oftewel
openhartigheid op de Sovjet-
televisie. In de televisie-uit
zending beantwoordde Kravt
sov vragen van bellers, die
klaagden dat eigenlijk nie
mand wist hoe de wetgeving
in elkaar zat en wat de regels
waren. Bovendien, zeiden ze,
werden er maar voortdurend
verordeningen uitgevaardigd
door de ministers en ambtena
ren, terwijl het publiek hier
over niet eens werd geïnfor
meerd.
Kravtsov beloofde dat dit in
de toekomst zou veranderen.
„Het zal niet meer worden toe
gestaan dat er zomaar verbo
den en regels worden inge
steld, zonder medeweten van
de Sovjet-burgers". Hij vertel
de dat het ministerie bezig was
een boek samen te stellen,
waarin alle Sovjet-wetten zou
den worden opgenomen. Dit
boek zou gewoon voor ieder
een verkrijgbaar zijn, zodat er
geen onduidelijkheid meer zou
bestaan over de rechten en
plichten van de burgers.
In hetzelfde televisie-pro
gramma verscheen ook de
vice-president van het Hoog
gerechtshof, Sergei Goesev.
Hij maakte bekend dat er nog
een vernieuwing betreffende
de Sovjet-wetgeving op het
programma staat. De statistie
ken van de criminaliteit in de
Sovjet-Unie zullen eindelijk
gepubliceerd worden.
Het publiek belde ook op met
klachten dat er nooit iemand
werd vrijgesproken bij rechts
zittingen. Goesev ontkende dit
ten stelligste. Hij voerde aan
dat het afgelopen jaar 640 be
klaagden waren vrijgesproken
en dat er meer dan 2.000 voor
waardelijk waren vrijgelaten.
Hij zei echter niet om hoeveel
beklaagden het in totaal ging.
Sovjet-juristen denken dat
deze juridische hervormingen
afkomstig zijn van partijleider
Gorbatsjov, die zelf rechten
heeft gestudeerd aan de uni
versiteit van Moskou. Zij zeg
gen een enorme toename te
verwachten van mensen die
een rechtsvordering instellen
tegen ambtenaren die onwet
telijk of eigenmachtig hebben
gehandeld.
MARTIN WALKER
Copyright The Guardian
VAN DEN BROEK ZOEKT CONTACT MET „BEVRIENDE LANDEN"
(Van onze parlementaire re-
dactie)
ter gisteren in de Tweede
Kamer bij de behandeling
van zijn begroting.
DEN HAAG Minister
Van den Broek (Buiten
landse Zaken) is druk
doende met pogingen een
einde te maken aan de ex
cessen in Suriname. Hij
heeft met „een aantal be
vriende landen" contact
opgenomen, om de druk
op het regiem van leger
leider Bouterse zo groot
mogelijk te maken. „Het
is echter niet in het be
lang van de zaak daarover
nu nadere mededelingen
te doen", aldus de minis-
Volgens ingewijden doelde
Van den Broek met „bevrien
de landen" vooral op de Vere
nigde Staten en Frankrijk. De
Amerikaanse ambassade in
Paramaribo meldde deze week
dat er politieke druk op Bou
terse moet worden uitgeoefend
„om tot een normale toestand
te komen". Frankrijk is nauw
bij de zaak betrokken, doordat
Suriname grenst aan Frans-
Guyana. Naar verluidt hebben
de Fransen langs deze grens
troepen versterkingen aange
voerd, wat als bewijs wordt ge
zien van de grote ongerustheid
die ook in Parijs en Cayenne
bestaat over de toestand in Su
riname.
Het enige wat Van den Broek
wel in het openbaar kwijt wil
de over zijn stappen ten aan
zien van Suriname was dat hij
er bij bevriende staten op aan
heeft gedrongen geen wapens
te leveren aan Suriname. De
geruchten dat West-Duitsland
helikopters heeft geleverd,
waarmee het leger van Bou
terse het Jungle Commando
van Brunswijk aanvalt, zijn
onjuist. „Er is maar één heli-
kopterfabriek (Messerschmitt)
in de Bondsrepubliek en die
heeft geen leveringen aan Su
riname gedaan", aldus Van
den Broek.
De minister verklaarde dit op
gezag van de regering van de
Bondsrepubliek, die daarover
gisteren een officiële verkla
ring deed uitgaan. Er zullen
door Bonn ook geen export
vergunningen worden afgege
ven voor toekomstige leverin
gen van helikopters. Het is
overigens wel moeilijk dit be
leid ook toe te passen op even
tuele bestellingen van civiele
toestellen. De bewering van
ex-premier Chin A Sen dat
het leger van Suriname wel
licht Duitse napalm zal krijgen
is volgens Bonn „absurd".
Dat de „oude" politieke partij
en in Suriname iets zouden
kunnen doen om Bouterse tot
matiging te brengen, zoals ge
opperd door CDA en VVD, is
zeer onwaarschijnlijk, meent
Van den Broek. „Naar mijn
inschatting is hun positie be
nard". Of leden van deze par
tijen afstand moeten doen van
de officiële functies die zij nu
bekleden, daarover wilde de
minister zich niet uitlaten. Dat
is hun eigen aangelegenheid,
meent hij.
De regering zal een ruimhartig
beleid voeren ten aanzien van
Surinaamse vluchtelingen in
Frans Guyana die naar Neder
land willen. De CDA'er Gual-
thérie van Weezei concludeer
de daaruit, tot zijn genoegen,
dat Van den Broek een andere
opvatting heeft dan minister
Bukman (Ontwikkelingssa
menwerking), die de opvang
van Surinaamse vluchtelingen
in Frans-Guyana in de eerste
plaats als een Frans probleem
beschouwt.
(Vervolg van de voorpagina)
PARAMARIBO De am
bassadeurs van Venezuela,
Brazilië, Guyana en de
Verenigde Staten werden
gisteren door de Suri
naamse minister van bui
tenlandse zaken Herren-
berg ingelicht over wat
werd genoemd „de plan
nen van Chin A Sen, die
steun zou krijgen van
Franse functionarissen
waaronder premier Chirac
voor een gewapend in
grijpen in Suriname".
Chin A Sen heeft de be
schuldigingen van Her-
renberg afgedaan als „ri
dicuul".
Amnesty International is gis
teren een bliksemactie gestart
naar aanleiding van berichten
over de recente executie van
een aantal Surinaamse burgers
door het leger. Op of rond 3
december zouden tussen de
dertien en achttien mensen
zijn vermoord door militairen.
De slachtoffers, van wie de
meesten vrouwen en kinde
ren, zouden zonder pardon zijn
terechtgesteld bij een aanval
van het leger op Moengotapoe,
het geboortedorp van rebellen-"
leider Ronnie Brunswijk.
Deelnemers aan de actie, ver
spreid over de hele wereld,
wordt gevraagd binnen 24 uur
boodschappen te sturen haar
de Surinaamse regering. In die
boodschappen wordt bezorgd
heid uitgesproken over de bui
tengerechtelijke executies.
Tenslotte wordt gevraagd om
een onafhankelijk onderzoek
naar de executies en het open
baar maken van de resultaten
daarvan.
ATHENE Het persagentschap van de Iraanse Islami
tische Republiek, Irna, heeft ayatollah Hoessein Ali
Montazeri gisteren omschreven als „geestelijk leider
van de Islamitische Revolutie", een titel die aan ayatol
lah Khomeiny is voorbehouden. Later corrigeerde Irna
dit en deelde mee dat Montazeri moest worden om
schreven als „de toekomstige geestelijke leider". Maar
de oorspronkelijke bekendmaking deed speculaties
ontstaan over de status van Khomeiny.
Een Iraanse ballingenorganisatie meldde dat het eerste bericht
van Irna „wellicht geen vergissing" was geweest en gelezen
moest worden „in de samenhang van de onlangs heviger gewor
den machtsstrijd in Iran". Khomeiny verkeert in precaire ge
zondheid, maar hij is af en toe op radio en televisie verschenen
om berichten over zijn dood te logenstraffen. De Iraanse grond
wet voorziet in vervanging van de leider als hij fysiek of psy
chisch niet meer in staat is zijn functie uit te oefenen.
Rennen in
Karachi
Politiemannen
verspreiden be
togers, die giste
ren in de Paki
staanse hoofd
stad Karachi de
wegen versper
den. De demon
stranten eisten
vrijlating van de
oppositieleiders
die vorige
maand werden
aangehouden,
ten tijde van
grote rellen te
gen de regering
Zia-ul Haq. Bij
die ongeregeld
heden kwamen
zeker vijftig
mensen om het
leven.
