Hele wereld moet dit weten
Eurotop in teken
van terrorisme
Fraaie
reiswekker
North zwijgt
:jin alle talen
Nm
ARTS NA VOLKERENMOORD SURINAME:
BUITENLAND
CcidócSoirumt
WOENSDAG 3 DECEMBER 1986 PAGINA 5
■Giftig pvc in
iRijn geloosd
WALDSHUT-TIENGEN Bij
Waldshut-Tiengen is gisterochtend
ongeveer vijfduizend liter giftige
kunststofemu'lsie in de Rijn geloosd.
De vervuiling was veroorzaakt door
het PVC-bedrijf Lonza, waarvan het
JN moederbedrijf in Bazel gevestigd is.
Tegen deze firma loopt al een rechts-
iO zaak wegens het uitstoten van giftige
stoffen in de lucht. De Watertran-
sportmaatschappij Rijn-Kennemer-
10'land (WRK) is overigens gistermiddag
Ij weer begonnen met het innemen van
iO Rijnwater uit de Lek bij Nieuwegein.
- Het innemen werd vorige week ge-
i0 staakt na een lozing door het Duitse
bedrijf BASF.
Carrell vindt brief
van Kohl ongelofelijk
(Van onze correspondent
Rink Drost)
BONN Showmaster Rudi Carrell
kan bijna niet geloven, dat bondskanse
lier Helmut Kohl zich de affaire met de
opnamen voor zijn „Tagesshow" zoda
nig heeft aangetrokken, dat hij daar
over een ongeruste brief heeft geschre
ven aan ARD-voorzitter Willibald Hilf.
Hij kan zich nauwelijks voorstellen dat
iemand met zo'n functie op die manier
reageert op een krantebericht, waarvan
de strekking ook nog deels onjuist was.
In de montages van als prostituée ver
klede tonelspeelsters en wuivende pro
minente politici komt de Bondskansela-
rij namelijk volstrekt niet in beeld.
Records voor
Manet en Braque
LONDEN Op de Londense kunstvei
ling Sotheby's zijn de afgelopen dagen
recordprijzen genoteerd. Maandag, ging
„La rue Mosnier au paveurs" van Edou-
ard Manet voor 25 miljoen gulden van
de hand tijdens een veiling waarop wer
ken van Picasso, Chagall, Cezanne,
Moore en Degas werden verkocht. Gis
teren werd een recordomzet van ruim
125 miljoen geboekt voor ruim honderd
kunstwerken. Bijna 20 miljoen gulden
werd geboden voor een kubistisch werk
van Georges Braque, het hoogste bedrag
ooit betaald voor een 20e eeuws werk.
Een medewerkster van Sotheby's ver- Topdrukte bij Sotheby's in Londen. Rechts het schilderij
wachtte dat de tendens van stijgende Van Braque „Lezende vrouw", waarvoor 20 miljoen
prijzen zich zal voortzetten. werd betaald.
Zuidafrikaanse
overleden na coma
van twintig jaar
JOHANNESBURG In het Zuidafrikaanse
Potgietersrus is gisteren een vrouw begraven,
die twintig jaar geleden in het kraambed in
coma raakte en niet meer bij bewustzijn kwam.
Evelyn Warren, een voormalige speelster in het
nationale dameshockey-elftal, raakte in coma
toen tijdens de geboorte van haar zoon op 14 ja
nuari 1967 haar hart stilstond. De artsen wisten
haar hartslag op te wekken, maar het bewustzijn
kreeg zij niet terug. Evelyn Warren is begraven
zonder dat haar zoon er bij was begraven. De 20-
jarige dienstplichtige Roger Warren kon niet op
tijd bereikt worden in de legerplaats waar hij
dient.
Nieuwe veiligheids
adviseur Carlucci
bekwaam diplomaat
WASHINGTON Frank
Carlucci (56), die gisteren door
i president Reagan werd aange
steld als hoofd van de Nationa-
le Veiligheidsraad, heeft di-
i verse hoge posten onder zowel
Republikeinse als Democrati
sche presidenten bekleed en
1 daarbij de reputatie van een
betrouwbaar diplomaat opge
bouwd. Onder president Jim
my Carter was Carlucci van
1978 tot 1981 plaatsvervangend
..directeur van de CIA. Na de
Lverkiezingsnederlaag van Car-
I ter benoemde president
I'Reagan hem tot plaatsvervan-
ger van minister van defensie
J Caspar Weinberger. Hij bleef
op deze post tot 1982, waarna
hij uit de overheidsdienst trad
om een directeursfunctie bij
een particulier bedrijf te aan
vaarden. Later stichtte hij een
eigen adviesbureau onder de
naam International Planning
Analysis Centre. De thans 56-
jarige Carlucci neemt de plaats
Frank Carlucci
in van vice-admiraal John
Poindexter, die vorige week
zijn functie neerlegde in ver
band met het schandaal om de
Amerikaanse wapenleveran
ties aan Iran en de financiële
steun aan de Nicaraguaanse
Contra's. Volgens regerings
functionarissen heeft Carlucci
voor zijn benoeming de steun
gekregen van minister van
buitenlandse zaken George
Shultz en minister van defen
sie Caspar Weinberger.
1 ONDERZOEK SENAATSCOMMISSIE:
(Van onze correspondent Jo Wijnen) -
WASHINGTON Luitenant-kolonel Oliver North, de
centrale figuur in de kwestie van de geheime Ameri
kaanse wapenverkopen aan Iran en het doorsluizen
van geld naar de Contra's, lijkt niet genegen het Ame
rikaanse Congres duidelijkheid te verschaffen over zijn
i doen en laten.
Tijdens een verhoor achter gesloten deuren door de senaatscom-
missie voor inlichtingenzaken heeft North zich zeker veertig
l keer beroepen op wettelijke bescherming tegen „zelf-incrimina-
tie". Dit houdt in dat een burger die als getuige is opgeroepen
mag weigeren verklaringen af te leggen, die in een later stadi
um belastend voor hemzelf kunnen zijn. Na afloop zei de Demo
cratische senator Thomas Eagelton: „Geen mens gelooft dat Oli
ver North alleen bij deze zaak is betrokken en voor zichzelf
handelde".
De weigerachtige houding van North onderstreept volgens Con
gresleden de noodzaak van een „speciale aanklager", die de ge
hele affaire moet onderzoeken. President Reagan heeft gisteren
aan die druk toegegeven en een gerechtshof in Washington ver
zocht een speciale aanklager te benoemen.
Drie rechters moeten nu bepalen of het verzoek gerechtvaardigd
is. Deze wat omslachtige procedure is een gevolg van Watergate-
Sschandaal. toen president Nixon zelf een speciale onderzoeker
|Jaanstelde. Maar toen deze te lastig deed. werd hij snel weer door
□•Nixon ontslagen. Om te voorkomen dat een president in de toe-
pkomst naar believen speciale aanklagers kan ontslaan is de be-
im noeming voortaan uitdrukkelijk bij de rechterlijke macht ge-
legd.
Volgens de Washington Post heeft de Texaanse multi-miljonair
3 H. Ross PeVot eerder dit jaar op verzoek van North miljoenen
I dollars beschikbaar gesteld voor een overigens mislukte
Spoging Amerikaanse gijzelaars in Libanon vrij te kopen. Perot
zegt dat hij het geld beschikbaar had gesteld omdat hij de indruk
had dat het verzoek daartoe „uit de hoogste regeringskringen"
kwam. Een woordvoerder van het Witte Huis zei dat niemand
^in de regering of de Nationale Veiligheidsraad iets van de zaak
Swist en dat er ook geen toestemming voor was gegeven.
ÏVolgens de New York Times van vandaag is de opbrengst van
pde illegale wapenhandel met Iran niet alleen doorgesluisd naar
de Contra's in Nicaragua, maar ook naar de opstandelingen in
i Afganistan en Angola. Een bevestiging van het bericht kon niet
j worden verkregen.
De Iraanse-affaire heeft de populariteit van president Reagan
geen goed gedaan. Nog slechts 46 procent van het Amerikaanse
^publiek staat achter zijn doen en laten als president, tegen 67
jlprocent vlak voor de crisis. Opiniepeilingen tonen bovendien
Baan dat ongeveer 60 procent van het Amerikaanse publiek
jTleagan niet meer gelooft.
Vervolg van voorpagina
(Van onze speciale
verslaggever)
LANGETABBETJE
Ronnie Brunswijk, de lei
der van het Jungle Com
mando, reageerde gisteren
op de moord op de bosne
gers in Oost-Suriname:
„Bouterse wil niet met ons
vechten. In plaats daarvan
knalt hij onschuldigen
neer". Brunswijk zei dat
hij niet alle inwoners van
het Marowijnegebied kan
beschermen. „We kunnen
niet overal tegelijk zijn.
Voor de mensen in de
dorpen waar het Jungle
Commando niet heerst, zit
er niets anders op dan te
vluchten", zei hij.
Het 83-jarige bosnegerhoofd
Granman Forster, die zelf
naar de overkant van de Ma-
rowijne is gevlucht en nu in
een dorpje in Frans Guyana
verblijft, voelt zich niet goed.
„Vandaag of morgen zal ik
sterven, maar ik hoop dat de
wereld mijn nakomelingen zal
helpen". Volgens Rob Wijn-
gaarde van de Nederlandse
stichting Suriname Vrij zijn er
overigens aanwijzingen dat
ook in Paramaribo bosnegers
worden gedood.
De 32-jarige Parijse arts Mi
chel Bonnot was in de buurt
van de slachtpartij in Sabana.
Het is negen uur in de avond
en donker als hij met een ver
wilderde blik het guerrilla-
kamp Langetabbetje binnen
wandelt. Hij heeft alleen nog
een onderbroek aan. Zijn van
bloed doorweekte broek heeft
hij ergens in de jungle achter
gelaten.
De arts heeft twee zwaarge
wonden bij zich, met wie hij
twee dagen door de jungle
heeft gereisd. Het zijn overle
venden van de slachtpartij bij
Sabana: Een oudere vrouw
van wie hij onderweg in de
jungle nog een been heeft
moeten amputeren en een
12-jarig jongetje. John Delano,
die op de vlucht in een been
werd geschoten. De enkel en
een deel van het been zijn ver
brijzeld- „Dat ziet er heel
slecht uit", zegt de arts som
ber.
De arts is uitgehongerd, hij
heeft twee dagen niet gegeten
en is een instorting nabij. Hij
stuurt ons naar Johnny met
het argument: „Dit moet de
hele wereld weten". Johnny is
bij kennis. De guerrilla's van
Ronnie Brunswijk's Jungle
Commando drommen om hem
heen.
Het verhaal van Johnny is on-
beschijfelijk. 's Avonds om
tien uur kwamen de soldaten,
schietend in het wilde weg,
zijn dorp binnen. „Onze men
sen schreeuwden en gingen op
de grond liggen. Sommigen
werden geraakt. De mannen
van Bouterse stopten met
schieten en kwamen kijken
hoeveel er dood waren".
„Veel soldaten kon ik niet
verstaan, ze spraken een taal
die ik nooit heb gehoord. De
soldaten laadden opnieuw hun
geweren en begonnen weer op
ons te schieten. Mijn vader en
mijn moeder werden gedood,
vlakbij mij. Sommigen van ons
waren gewond en renden
weg".
Leden van het Jungle Com
mando van Brunswijk vonden
de jongen vele uren na het
drama in het bos. Het verhaal
van de gewonde vrouw, van
wie een been moest worden
afgezet, is zo mogelijk nog ver
schrikkelijker. Ze heeft een
shock en praatte niet meer.
Volgens een lid van het Com
mando hebben de moorde
naars een aantal plaatsen op
de weg van Moengotapoe naar
Albina op deze wijze bescho
ten. Bonnot zei dat zich voor
het drama geen treffen had af
gespeeld. Hij zei dat 's middags
om twee uur een helikopter
was geland, waaruit een aantal
soldaten was gekomen.
Een verkenner van het Jungle
Commando had gezien dat de
soldaten zwaar bewapend wa
ren. De linies van het Jungle
Commando, die Albina omsin
geld houden, liggen zes tot ze
ven kilometer verderop.
Toen de hel 's avonds rond
tien uur in Sabana losbarstte,
gebeurde dat niet ver van de
plaats waar de helikopter was
geland en nog heel ver van de
dichtstbijzijnde post van het
Jungle Commando. „Het was
doelbewuste volkerenmoord",
aldus de arts.
Een dag na het gebeurde is de
Surinaamse ex-president Chin
a Sen, die met een kleine dele
gatie uit het Surinaamse ver
zet illigaal in Oost-Suriname
rondreisde, ter plaatse ge
weest. Hij heeft de lijken ge-
Rellen in India
Politiemannen in de Indiase hoofdstad New Delhi verhinderden volking ontstond zondag na de aanval door sikhs op een autobus
gisteren dat hindoes een sikh-tempel aan konden vallen. Bij rel- waarbij 24 hindoes werden gedood. Die bloedige aanval werd
len tussen hindoes en sikhs heeft de politie inmiddels dertien- opgeëist door Vrij Khalistan, een groep radicale sikhs die een
honderd mensen aangehouden. De onrust onder de Indiase be- onafhankelijke staat willen.
KERSTBOYCOT ZUID-AFRIKA VERBODEN
j JOHANNESBURG Het oproepen tot een
boycot van blanke winkels in de kerstperiode is
•onder de noodtoestand verboden, zo heeft de
Zuidafrikaanse minister van wet en orde Adri-
I aan Vlok gisteren meegedeeld. Verschillende
anti-apartheidsgroepen hebben dergelijke boy
cotacties georganiseerd in het kader van hun
campagne voor een „zwarte Kerstmis", waar
mee ze willen protesteren tegen de noodtoe
stand. Blanke moeders hebben gisteren bij pre
sident Pieter Botha aangedrongen op vrijlating
van ongeveer 1500 zwarte kinderen die in de
gevangenissen zeer slecht worden behandeld.
SMIDJE VERHOLEN—KARELTJE KNETTER EN DE TOVERBUBBEL
112) „Ik ga zelf naar Barreberië," vertelde smid-
ij je Verholen. „Ik ga Kareltje zoeken, en als ik
hem heb, dan smijt ik pardoes de hele kolf over
r hem heen. Dan is het uit met die malle kampi-
■j oenen-grapjasserij!" En dat het de smid bit
tere ernst was, bleek al gauw, want nog diezelf
de middag stond hij al in het Centraal Station te
Gravendrecht. „Een retour Humbuksk," zei hij
tegen de slaperige loketbediende. „Dat kan
i meneer niet menen," zei deze gelaten. „Wel
Nwis en drie meent meneer dat!" riep de smid.
i.tk wil een retourtje Humbuksk! Mag dat mis-
schien?" „Van mij mag het...," zuchtte de lo-
i ketbediende. „Alleen eh..., naar Humbuksk be-
4 staan alleen maar enkele reizen. Dat spaart de
ij reiziger een flinke hap geld uit, ziet U. Wie een-
i maal in Barreberië is, komt er immers tóch
nooit meer vandaan. Wij van het spoor hebben
er al héél wat zien heengaan, maar we moeten
de eerste nog zien terugkomen. Een enkele reis
dan maar?" „Mij best," antwoordde smidje
Verholen grimmig. „Maar let op mijn woorden:
ik kom terug, zowaar als ik hier voor U sta"
„Mijnheer is wèl een optimist, hè?" zuchtte de
loketbediende. „Een prachtig karaktertrekje.
Maar toch moet ik U waarschuwen: vertrouwt U
niet teveel op uw goede gesternte. Voor de rest:
...goede reis en behouden terugkeer, zullen we
dan maar zeggen." En zo zien we de smid
even later de trappen van het station bestijgen.
En nóg even later stapte hij op het akelig verla
ten perron 7 in de gereedstaande trein haar
Humbuksk...
(Van onze correspondent
Aad Jongbloed)
BRUSSEL De Europese
Top van dertien rege
ringsleiders (behalve pre
sident Mitterrand komt
ook de Franse premier
Chirac), die vrijdag en za
terdag in Londen bijeen
komt, staat in het teken
van terrorisme en drugs.
Gastvrouwe Thatcher zal
haar collega's aanmoedi
gen gezamenlijke acties op
touw te zetten om tot een
betere controle van de
buitengrenzen van de EG
te komen en tot een bete
re communicatie tussen de
verscheidene politiekorp
sen.
De onderwerpen van discussie
zijn inmiddels wel behandeld
door de ministers van Binnen
landse Zaken, maar mevrouw
Thatcher vindt de besluitvor
ming te traag verlopen als het
gaat om zaken als een harmo
nisatie van het visumbeleid,
het probleem van het verval
sen van paspoorten en andere
papieren en een gemeenschap
pelijke politiek ten aanzien
van asielverlening; zaken dus
die zowel het terrorisme als de
drugsbestrijding betreffen.
Binnenskamers zullen de rege
ringsleiders het zeker met el
kaar eens zijn in de negatie
ve beoordeling van de
Amerikaanse wapenleveran
ties aan Iran, maar zij zullen
er wel voor waken dat aan de
openbaarheid prijs te geven.
Verwacht mag dan ook wor
den dat in het slotcommuniqué
zaterdag een paragraaf wordt
opgenomen, waarin de rege
ringsleiders erop aandringen
geen concessies te doen tegen
over staten, die zich bezighou
den met terroristische activi
teiten, zonder daarbij namen
van landen te noemen om niet
direct de verbinding te leggen
tussen de VS en Iran. Voorko
men moet immers worden dat
de Europeanen zich al te ver
verwijderen van de VS.
Opmerkelijk is dat de agenda,
die mevrouw Thatcher heeft
samengesteld, wel alle mogelij
ke punten vermeldt als bestrij
ding van de werkloosheid, een
snellere aanloop naar het Eu
ropa zonder binnengrenzen,
maar geen melding maakt van
de financiële zorgen, die de
EG kwellen. De reden ligt
voor de hand: de Britten heb
ben een comfortabele regeling
voor het geval zij teveel zou
den betalen, de Fransen willen
koste wat kost hun boeren te
vreden houden en Bondskan
selier Kohl zal, anderhalve
maand voor de algemene ver
kiezingen in Duitsland, liever
zijn tong afbijten dan dat hij
maatregelen ondersteunt, die
de landbouwkosten zouden
moeten drukken. De rege
ringsleider, die het waagt de
kosten toch ter sprake te bren
gen, zal derhalve snel de mond
gesnoerd worden. Immateriële
zaken mogen besproken wor
den, maar als de portemonnee
eraan te pas komt vervalt de
gezamenlijke Europese poli
tiek plotseling voor de natio
nale belangen.
Daimler Benz doet
boekje open over
oorlogs-arbeiders
STUTTGART Het West-
duitse automobielconcern
Daimler-Benz laat een boek
uitgeven over de zwartste pe
riode van zijn geschiedenis, de
jaren tussen 1933 en 1945. De
schrijvers van de 392 pagina's
tellende studie menen dat het
boek zijn weerga niet kent wat
betreft het onderzoek naar de
gang van zaken bij Duitse be
drijven tijdens de Tweede We
reldoorlog. Tot in bijzonderhe
den wordt beschreven hoe
Daimler-Benz bij de uitbrei
ding van verscheidene be
drijfsonderdelen gevangenen
uit concentratiekampen in
schakelde. Niet zelden waren
zij bij de bedrijven nog beroer
der gehuisvest dan in de kam
pen al het geval was.
CELSTRAF SEKTELID
NA MOORD CONGRESLID
SAN FRANCISCO Een
voormalig lid van de Peoples
Temple, Larry Layton, is
schuldig bevonden aan samen
zwering in verband met de
moord op het Amerikaanse
Congreslid Leo Ryan in 1978
op een vliegveld in Guyana.
De moord op Ryan ging vooraf
aan een massale zelfmoord in
de nederzetting van de sekte,
Jonestown. Bij de gruweldaad
verloren dominee Jim Jones
en 912 sekteleden hun leven.
Amerikaanse
professor spit
in Hollandse
verleden
New York
ALBANY Zo rond de
eeuwwisseling hoopt de
Amerikaanse wetenschap
per dr Charles Gehring
(47) klaar te zijn met zijn
onderzoek naar de vroeg
ste geschiedenis van de
Hollandse koloniën in
Amerika. Het heeft hem
niet alleen al twaalf jaar
noeste arbeid en veel ge
duld gekost, maar ook vijf
brillen.
Dr Gehring is bezig uit de
vaak levendig beschreven
belevenissen van de Ne
derlandse kolonisten in de
Nieuwe Wereld een exact
beeld te krijgen van de
Hollandse koloniën in
Amerika. Het is het ver
haal van Nieuw-Amster-
dam, de kolonie die de At
lantische kust van Noord-
Amerika overheerste van
1621 tot 1664 en de eerste
smeltkroes van volkeren
van het gebied werd. Als
Gehring zijn werk klaar
heeft, zal hij een bijdrage
van onschatbare waarde
hebben geleverd aan de
Amerikaanse geschied
schrijving.
De documenten zijn overi
gens moeilijk te lezen. De
papieren werden in 1664
door de laatste Nederland
se gouverneur, Peter Stuy-
vesant, overgedragen aan
de Engelse overwinnaars.
Sindsdien zijn de manu
scripten aangetast door
brand, water en knaagdie
ren.
Voor Gehring aan het
werk ging hebben vier
mensen delen van de stuk
ken vertaald. De laatste
was A. J. F. van Laer, die
in 1915 stopte toen hij on
geveer 1.000 vellen in het
Engels had vertaald. Tot
1974 verdwenen de stuk
ken weer in het archief.
Het project wordt sinds
dien voor de helft gefinan
cierd door de bibliotheek
van New York. De andere
helft komt van sponsors.
„Er liggen 12.000 pagina's
Nederlandse manuscrip
ten, de resten van de ar
chieven van Nieuw-Am-
sterdam," aldus Gehring.
„Ze zijn zo belangrijk om
dat de historici van dag tot
dag kunnen zien hoe de
kolonie werd bestuurd".
De kolonie omvatte het
gebied dat tegenwoordig
New York, New Jersey,
Delaware en het oosten
van Pennsylvania beslaat.
Het was een land van stof-
wegen en modderige stra
ten, slemppartijen van ko
lonisten en schermutselin
gen met Indianen en En
gelsen.
Maar de documenten van
de rechtbank van de kolo
nie en de correspondentie
met Nederland laten ook
een beeld zien van een ta
melijk welvarend volk
met gevoel voor humor,
dat middenin in een be
langrijk historisch experi
ment zat, vindt Gehring.
„Ze waren gelukkige men
sen die van spelletjes en
plezier hielden. Ons idee is
dat de meeste mensen in
de 17e eeuw met grimmige
gezichten in het zwart ge
kleed rondliepen. De Hol
landers hadden gevoel
voor humor", zegt hij. Bo
vendien was de kolonie
door de komst van de vele
vluchtelingen uit Europa
een smeltkroes van natio
naliteiten. „Er groeide iets
nieuws uit die nood tot
aanpassing. Ik denk dat
wat uiteindelijk het Ame
rikaanse karakter werd.
daaruit is voortgekomen
Eeze handige opvouwbare
Quartz reiswekker, uitgevoerd
in donkerbruin kunstleer, is
voor u wanneer u ons een
nieuwe abonnee opgeeft.
In opgevouwen toestand meet de
wekker slechts 8 x 8 x 1,5 centimeter.
De nieuwe abonnee wordt ook
hartelijk onthaald: deze krijgt de
krant de eerste twee weken gratis.
I Noteer als nieuwe abonnee ingaande
Naam:
Adres:
Postcode/plaats:
TeleJoon:(voor controle bezorging)
Deze ontvangt de krant de eerste twee weken gratis.
Daarna wordt het abonnement betaald per
0 maand automatisch betalen f 23,04
0 kwartaal acceptgiro f 68,93
Stuur als dank de reiswekker naar
Naam:Voon
Adres:
Postcode/plaats:
I Stuur deze bon ingevuld aan de Leidse Courant, Antwoordnummer
I 998, 2500 Vd Den Haag (postzegel betalen wij).
Ceidae Gou/ia/nt
